Bahasa Jepun Pertengahan Awal
Bahasa Jepun Pertengahan Awal (Jepun: 中古日本語, Hepburn: Chūko-Nihongo)[1] merupakan satu tahap perkembangan bahasa Jepun di antara tahun 794 sehingga 1185, yang dikenali sebagai Zaman Heian (平安時代). Ia merupakan turunan dari bahasa Jepun Kuno (上代日本語), dan juga dikenali sebagai Bahasa Jepun Kuno Akhir. Namun, istilah "bahasa Jepun Pertengahan Awal" diutamakan berikutan tempoh perkembangannya lebih dekat dengan bahasa Jepun Pertengahan Akhir (中世日本語, selepas tahun 1185) berbanding bahasa Jepun Kuno (sebelum tahun 794).
| Bahasa Jepun Pertengahan Awal | |
|---|---|
| 中古日本語 | |
 Tulisan kana kursif tertua ditulis pada awal Zaman Heian, menunjukkan kelahiran hiragana dari Man'yōgana | |
| Kawasan | Jepun |
| Era | Berkembang kepada Bahasa Jepun Pertengahan Akhir pada akhir abad ke-12 |
Japonik
| |
Bentuk awal | |
| Hiragana, Katakana, dan Tulisan Cina | |
| Kod bahasa | |
| ISO 639-3 | ojp (Old Japanese) |
| ojp Diterangkan sebagai "leluhur bahasa Jepun Moden. Abad ke-7 sehingga ke-10 Masihi." Tarikh yang lebih lazim terkait dengan perubahan daripada bahasa Jepun Kuno kepada bahasa Jepun Pertengahan ialah tahun 800 M (akhir zaman Nara) . | |
| Glottolog | Tiada |
Latar belakang sunting
Bahasa Jepun Kuno telah banyak meminjam dan mengadaptasi tulisan Cina untuk menulis bahasa Jepun. Pada zaman bahasa Jepun Pertengahan Awal dua jenis aksara baharu mula wujud, Hiragana dan Katakana. Perkembangan ini memudahkan penulisan dan membawa kepada zaman baru dalam sastera dengan klasik seperti The Tale of Genji, The Tale of the Bamboo Cutter, The Tales of Ise dan banyak yang lain.
Sistem tulisan sunting
Bahasa Jepun Pertengahan Awal ditulis dalam tiga bentuk berbeza. Ia pertama kali tercatat dalam bentuk Man'yōgana (万葉仮名), yang bermaksud "kata nama pinjaman sepuluh ribu daun", dengan istilah ini merujuk kepada antologi puisi Man'yōshū dan "peminjamannya" dari aksara kanji untuk "menamakan" bunyi-bunyi yang terdapat dalam bahasa Jepun. Sesetengah aksara Cina dipinjamkan untuk mengeja bunyi-bunyi bahasa Jepun secara fonetik. Tulisan kursif tersebut kemudian berkembang secara beransur-ansur membentuk hiragana (平仮名, "kata nama pinjaman rata/ringkas"), manakala amalan penganut Buddha yang meringkaskan tulisan kanji untuk menandakan bunyi yang kemudiannya berkembang menjadi katakana (片仮名, "kata nama pinjaman separa/kepingan").
| fonem
Man'yō, hira, kata |
Ø ア行 |
カ行 | /s/ サ行 |
タ行 | /n/ ナ行 |
/ɸ/ ハ行 |
/m/ マ行 |
/j/ ヤ行 |
/r/ ラ行 |
/w/ ワ行 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| /k/ | /g/ | /t/ | /d/ | |||||||||
| /a/ ア段 |
/a/ 安、あ、ア |
/ka/ | /ga/ | /sa/ 左、さ、サ |
/ta/ | /da/ | /na/ 奈、な、ナ |
/ɸa/ 波、は、ハ |
/ma/ 末、ま、マ |
/ja/ 也、や、ヤ |
/ra/ 良、ら、ラ |
/wa/ 和、わ、ワ |
| 加、か、カ | 太、た、タ | |||||||||||
| /i/ イ段 |
/i/ 以、い、イ |
/ki/ | /gi/ | /si/ 之、し、シ |
/ti/ | /di/ | /ni/ 仁、に、ニ |
/ɸi/ 比、ひ、ヒ |
/mi/ 美、み、ミ |
Ø | /ri/ 利、り、リ |
/wi/ 爲、ゐ、ヰ |
| 幾、き、キ | 知、ち、チ | |||||||||||
| /u/ ウ段 |
/u/ 宇、う、ウ |
/ku/ | /gu/ | /su/ 寸、す、ス |
/tu/ | /du/ | /nu/ 奴、ぬ、ヌ |
/ɸu/ 不、ふ、フ |
/mu/ 武、む、ム |
/ju/ 由、ゆ、ユ |
/ru/ 留、る、ル |
Ø |
| 久、く、ク | 川、つ、ツ | |||||||||||
| /e/ エ段 |
/e/ 衣、(え)、 
|
/ke/ | /ge/ | /se/ 世、せ、セ |
/te/ | /de/ | /ne/ 禰、ね、ネ |
/ɸe/ 部、へ、ヘ |
/me/ 女、め、メ |
/je/ 江、𛀁、エ |
/re/ 礼、れ、レ |
/we/ 惠、ゑ、ヱ |
| 計、け、ケ | 天、て、テ | |||||||||||
| /o/ お段 |
/o/ 於、お、オ |
/ko/ | /go/ | /so/ 曽、そ、ソ |
/to/ | /do/ | /no/ 乃、の、ノ |
/ɸo/ 保、ほ、ホ |
/mo/ 毛、も、モ |
/jo/ 與、よ、ヨ |
/ro/ 呂、ろ、ロ |
/wo/ 遠、を、ヲ |
| 已、こ、コ | 止、と、ト | |||||||||||
Perlu diambil perhatian bahawa man'yōgana pada setiap sel jadual hanya menunjukkan satu-satu pilihan yang mungkin untuk mengeja setiap mora pada bahasa Jepun – dalam jadual di atas, setiap tulisan yang dipilih merupakan bentuk terawal secara langsung kepada tulisan hiragana moden. Sila lihat Hentaigana untuk keterangan lebih menyeluruh tentang bagaimana pelbagai hiragana boleh digunakan untuk mengeja satu bunyi. Juga ambil perhatian bahawa bentuk-bentuk tulisan hiragana pada masa itu tidak diseragamkan.[2]
Walaupun man'yōgana menentukan kanji yang berbeza untuk mewakili fonem bersuara melawan fonem tidak bersuara, sehingga zaman Meiji barulah dapat melihat penggunaan piawai bagi dakuten iaitu diakritik ゛ untuk menandakan secara eksplisit kebersuaraan hiragana dan katakana.
Negara Jepun secara rasminya menggunapakai shinjitai (新字体, "bentuk aksara baharu") yang lebih ringkas pada tahun 1946 sebagai salah satu usaha pengemaskinian ortografi untuk meningkatkan kadar celik huruf. Kyūjitai (旧字体, "bentuk aksara lama") yang dikatakan itu merupakan padanan kepada Tulisan Cina Tradisional, dan bentuk-bentuk tersebut merupakan bentuk-bentuk yang digunakan pada man'yōgana suatu ketika dahulu. Transkripsi moden teks klasik kebanyakannya ditulis dalam shinjitai. Untuk mengelakkan kekaburan yang tidak perlu, petikan daripada teks klasik akan ditulis dalam kyūjitai.
Selain itu, terdapat banyak perbezaan ejaan antara bahasa Jepun Moden dan bahasa Jepun Pertengahan Awal walaupun untuk perkataan yang sama. Contohnya, 万葉集 dieja dalam tulisan Jepun hiragana Moden sebagai まんようしゅう (man'yōshū), namun dalam bahasa Jepun Pertengahan Awal, ia sepatutnya dieja まんえふしふ (man'yefushifu). Butiran tentang peraturan ejaan ini berguna untuk memahami penggunaan kana pada zaman lampau.
Fonologi sunting
Perkembangan sunting
Terdapat beberapa perubahan fonologi utama yang menciri bahasa pada zaman itu.
Perbezaan yang paling ketara ialah kehilangan perbezaan ejaan tertentu yang terdapat dalam Jōdai Tokushu Kanazukai ("Penggunaan Kana Istimewa Purba"), yang membezakan dua jenis /i/, / e/ dan /o/. Walaupun perbezaan ini telah mula kabur pada penghujung tahap perkembangan bahasa Jepun Kuno, perbezaan ini hilang sepenuhnya dalam bahasa Jepun Pertengahan Awal. Perbezaan terakhir yang akan hilang ialah /ko1, go1/ melawan /ko2, go2/.[3] Contohnya, sekitar tahun 800 pada peringkat terawal bahasa Jepun Pertengahan awal, dalam teks yang sama /ko1/ masih diwakili oleh tulisan kursif 「古」, manakala /ko2/ diwakili oleh tulisan kursif「已.[4]
Pada abad ke-10, /e/ dan /je/ secara beransur-ansur bergabung menjadi /je/, manakala /o/ dan /wo/ telah bergabung menjadi /wo/ menjelang abad ke-11.[5][6][7]
Peningkatan dalam kata pinjaman bahasa Cina mempunyai beberapa kesan fonologi:
- Pengenalan bunyi gugus konsonan lelangit keras[8] dan dwibibir[9] seperti /kw/ dan /kj/
- Pengenalan bunyi sengauan uvular /ɴ/
- Pemanjangan bunyi menjadi satu ciri fonemik dengan perkembangan kedua-dua bunyi vokal panjang dan bunyi konsonan panjang
Perkembangan bunyi-bunyi konsonan sengauan uvular dan konsonan panjang berlaku lewat pada zaman Heian dan menyebabkan kemasukan suku kata tertutup (KVK).[10]
Fonetik sunting
Bunyi vokal sunting
Bunyi konsonan sunting
| Dwibibir | Gusi | Lelangit | Velar | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sengauan | m | n | ||||||
| Hentian | (p) | b | t | d | k | ɡ | ||
| Geseran | ɸ | s | z | |||||
| Likuida | r | |||||||
| Aproksiman | j | w | ||||||
Realisasi fonetik sunting
/s, z/ sunting
Teori berkenaan realisasi bunyi /s, z/ termasuklah [s, z], [ts, dz], dan [ɕ, ʑ].
/ɸ/ sunting
Menjelang abad ke-11, /ɸ/ telah bergabung dengan /w/ yang berkedudukan di antara dua bunyi vokal.[11]
Struktur suku kata sunting
Bahagian ini memerlukan pengembangan. Anda boleh menolong dengan membaiki seksyen itu. |
Tatabahasa sunting
Bahagian ini memerlukan pengembangan. Anda boleh menolong dengan membaiki seksyen itu. |
Kata kerja sunting
Bahasa Jepun Kuno Akhir mewarisi kesemua lapan pengubahan lisan dari Bahasa Jepun Kuno dan menambah satu yang baru: Monogred Lebih Rendah (下一段).
Pengubahan sunting
| Kelas Kata Kerja | Irealis 未然形 |
Adverbial 連用形 |
Konklusif 終止形 |
Penyifatan 連体形 |
Realis 已然形 |
Imperatif 命令形 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Quadrigred (四段) | -a | -i | -u | -u | -e | -e |
| Monogred Atas (上一段) | - | - | -ru | -ru | -re | -(yo) |
| Bigred Atas (上二段) | -i | -i | -u | -uru | -ure | -i(yo) |
| Monogred Bawah (下一段) | -e | -e | -eru | -eru | -ere | -e(yo) |
| Bigred Bawah (下二段) | -e | -e | -u | -uru | -ure | -e(yo) |
| K-tak seragam (カ変) | -o | -i | -u | -uru | -ure | -o |
| S-tak seragam (サ変) | -e | -i | -u | -uru | -ure | -e(yo) |
| N-tak seragam (ナ変) | -a | -i | -u | -uru | -ure | -e |
| R-tak seragam (ラ変) | -a | -i | -i | -u | -e | -e |
Konsonan / Tunas Vokal sunting
Kata kerja yangmempunyai tapak yang berakhir dalam suatu konsonan dikenali sebagai tunas-konsonan. Ini dipamerkan oleh pengelasan pengubahan berikut: Quadigred, Bigred Atas, Monogred Bawah, Bigred Bawah, S-tak seragam, R-tak seragam, dan N-tak seragam.
Kata kerja yang memunyai yang berakhir dalam suatu vokal dikenali tunas-vokal. Ini dipamerkan oleh pengelasan pengubahan berikut: Monogred Atas.
Kata Kerja Tak Seragam sunting
Ini merupakan beberapa kata kerja dengan pengubahan tak seragam.
- K-tak seragam: k- "datang"
- S-tak seragam: s- "buat"
- N-tak seragam: sin- "mati", in- "pergi, mati"
- R-irregular: ar- "jadi, wujud", wor- "jadi, wujud"
Pengelasan pengubahan untuk setiapnya dinamakan selepas tunas konsonan akhir.
Adjektif sunting
Terdapat dua jenis adjektif: adjektif malar dan kata nama adjektif.
Adjektif malar disub-kelaskan kepada dua jenis: iaitu yang berbentuk kata keterangan (連用形) berakhir in -ku dan yang berakhir in –siku. Ini mencipta dua jenis pengubahan berlainan:
| Kelas Adjektif | Irealis 未然形 |
kata Keterangan 連用形 |
Konklusif 終止形 |
Penyifatan 連体形 |
Realis 已然形 |
Imperatif 命令形 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| -ku | -ku | -si | -ki | -kere | ||
| -kara | -kari | -si | -karu | -kare | ||
| -siku | -siku | -si | -siki | -sikere | ||
| -sikara | -sikari | -si | -sikaru | -sikare |
Bentuk -kar- dan -sikar- dipemerolehan dari kata kerja ar- "jadi, wujud". Pengubahan kata keterangan (-ku atau -siku) disufikskan dengan ar-. Pengubahan menghasilkan kepada R-tak seragam dari ar-. Pengakibatkan -ua- digugurkan kepada -a-.
Kata nama adjektival mengekalkan pengubahan nar- asli dan menambahkan suatu tar- baru:
| Jenis | Irealis 未然形 |
Kata Keterangan 連用形 |
Konklusif 終止形 |
Atributif 連体形 |
Realis 已然形 |
Imperatif 命令形 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Nar- | -nara | -nari -ni |
-nari | -naru | -nare | -nare |
| Tar- | -tara | -tari -to |
-tari | -taru | -tare | -tare |
Bentuk nar- dan tar- berkongsi etimologi lazim. Bentuk nar- merupakan pengecutan dari kes zarah ni dan kata kerja r-tak seragam "ialah, jadi": ni + ar- > nar-. Bentuk tar- merupakan pengecutan dari kes zarah ke dan kata kerja r-tak seragam ar- "ialah, jadi": ke + ar- > tar-. Kedua-dua dipemerolehankan pengubahan mereka dari kata kerja ar-.
Sistem tulisan sunting
Bahasa Jepun Kuno Akhir ditulis dalam tiga cara. Ia telah pertamanya direkodkan dalam Man'yōgana, iaitu watak Cina yang digunakan sebagai transkripsi fonetik seperti dalam Bahasa Jepun Kuno Awal. Penggunaan ini kemudian menghasilkan skrip suku kata hiragana dan katakana yang telah dipemeroleh dari pemudahan dari watak Cina asal.
Nota sunting
- ^ Martin (1987:77)
- ^ "大辞林 特別ページ 日本語の世界 平仮名". daijirin.dual-d.net. Dicapai pada 2022-05-28.
- ^ Yoshida, 2001: 64
- ^ "大辞林 特別ページ 日本語の世界 片仮名". daijirin.dual-d.net. Dicapai pada 2022-05-17.
- ^ a b Kondō (2005:67-71)
- ^ a b Yamaguchi (1997:43-45)
- ^ a b Frellesvig (1995:73)
- ^ Labrune 2012, halaman 89: "Consonantal palatalization is not original in Japanese. It is generally considered to have appeared in the language under the influence of Chinese loans. Indeed, palatalizations are particularly frequent in Sino-Japanese morphemes. They occasionally occur in Yamato words like kyou ‘today’, but this is always the result of a secondary development".
- ^ Labrune 2012, halaman 91: "Moras of the CwV shape (called gôyôon 合拗音 in the traditional terminology) existed up until recently in certain Sino-Japanese words, for example okwashi お菓子 ‘cake’, gwaikoku 外国 ‘foreign country’. They reflect the presence of a labial glide in the Chinese original forms. Old Chinese accepted /w/ after a large variety of consonants, but, apart from a small number of exceptions attested in documents of the Heian period, it is only after the velar consonants /k/ and /g/ that /w/ could be found in Japanese. Although the combinations /kwa/, /gwa/, /kwe/, /gwe/, /kwi/, and /gwi/ all existed, only /kwa/ and /gwa/ have been maintained until the middle or end of the nineteenth century, and still exist nowadays in certain dialects, mainly in the Tôhoku or Kyûshû areas."
- ^ Nakata (1972:26-29)
- ^ Vovin 2002, halaman 14–15
Rujukan sunting
- Frellesvig, Bjarke (1995). A Case Study in Diachronic Phonology: The Japanese Onbin Sound Changes. Aarhus University Press. ISBN 87-7288-489-4. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - Kondō, Yasuhiro (2005). Nihongo no Rekishi. Hōsō Daigaku Kyōiku Shinkōkai. ISBN 4-595-30547-8. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (bantuan) - Ōno, Susumu (2000). Nihongo no Keisei. Iwanami Shoten. ISBN 4-00-001758-6. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - Martin, Samuel E. (1987). The Japanese Language Through Time. Yale University. ISBN 0-300-03729-5. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - Shibatani, Masayoshi (1990). The languages of Japan. Cambridge University Press. ISBN 0-521-36918-5. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - Yamaguchi, Akiho (1997). Nihongo no Rekishi. Tōkyō Daigaku Shuppankai. ISBN 4-13-082004-4. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (bantuan) - Yoshida, Kanehiko (2001). Kuntengo Jiten (dalam bahasa Japanese). Tōkyō: Tōkyōdō Shuppan. ISBN 4-490-10570-3. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link)