Wikipedia

Masjid Sultan Ahmed

Masjid Sultan Ahmed (bahasa Turki: Sultanahmet Camii) ialah masjid bersejarah di Istanbul, bandar raya terbesar di Turki dan ibu negara Empayar Uthmaniyyah (dari 1453 hingga 1923). Masjid ini ialah satu daripada beberapa buah masjid yang dikenali sebagai Masjid Biru oleh kerana jubin birunya menghiasi dinding di bahagian dalamnya. Ia dibina antara tahun 1609 dan 1616, sewaktu pemerintahan Ahmed I. Seperti kebanyakan masjid lain, ia mengandungi sebuah kubur penemunya, sebuah madrasah dan sebuah hospis. Masjid Sultan Ahmed telah menjadi salah satu tarikan pelancong yang terhebat di Istanbul.

Untuk kegunaan lain, sila lihat Masjid Biru.
Masjid Biru/ Masjid Sultan Ahmad
Info asas
LokasiIstanbul, Turki
Koordinat geografi41°00′20″N 28°58′39″E / 41.005483°N 28.977385°E / 41.005483; 28.977385
AgamaSunni Islam
NegaraTurki
Penerangan seni bina
ArkitekSedefkâr Mehmed Ağa
Jenis seni binaMasjid
Gaya seni binaIslam, Utmaniyyah Klasik Akhir
Disiapkan pada1616
Spesifikasi
Kapasiti10,000
Panjang73 m (240 ka)
Lebar65 m (213 ka)
Tinggi kubah (luaran)43 m (141 ka)
Lebar kubah (dalaman)23.50 m (77.1 ka)[1]
Bil. menara masjid6
Tinggi menara masjid64 m (210 ka)
Masjid Sultan Ahmed, juga diketahui dan dirujukkan sebagai Masjid Biru, dari tingkap galeri atas Haghia Sophia, di Istanbul

Sejarah sunting

 
Hippodrome lama Constantinople dengan Masjid Biru di sebelah kiri. Lukisan oleh Jean-Baptiste van Mour, separuh pertama abad ke-18
 
Foto lama Masjid Biru, diambil sebelum 1895

Selepas peristiwa Kedamaian Zsitvatorok yang memalukan dan membuat keputusan untuk tidak berperang dengan Parsi, Sultan Ahmed I membuat keputusan untuk membina sebuah masjid besar di Istanbul . Masjid ini ialah masjid di Raja yang pertama dalam empat puluh tahun pemerintahanya. Berbanding sultan-sultan terdahulunya yang telah membayar untuk pembinaan masjid mereka dengan harta rampasan perang mereka, Sultan Ahmed I terpaksa mengeluarkan wang daripada perbendaharaan, kerana baginda tidak memenangi mana-mana peperangan yang terkenal. Hal ini menyebabkan kemarahan ulama, para sarjana hukum Muslim.

Masjid ini dianggap telah dibinakan pada tempat istana maharaja Byzantin, menghadapi Hagia Sophia (yang ketika itu ialah masjid yang terhormat di Istanbul) dan hippodrom, suatu tempat yang mempunyai tanda kepentingan hebat. Bahagian-bahagian besar sebelah selatan masjid terletaknya penubuhan, bilik kebal dan undercroft Istana Raya. Beberapa istana, telah dibina pada tempat yang sama, telah dibeli (pada harga mahal) dan dirobohkan, terutamanya istana Sokollu Mehmet Paşa, dan bahagian-bahagian besar Sphendone (tribune yang melengkung dengan struktur bentuk-U curved pada hippodrome).

Pembinaan masjid bermula pada Ogos 1609 apabila sultan itu sendiri datang untuk memecah tanah. Niat baginda bahawa ini akan menjadi masjid pertama pada empayarnya. Dia melantikkan arkitek dirajanya Sedefhar Mehmet Ağa, seorang pelajar dan pembantu utama arkitek masyhur Sinan sebagai arkitek bertugas pada pembinaan itu. Pertubuhan kerja dijelaskan dalam perincian dengan sangat teliti dalam lapam volum, sekarangnya di dalam perpustakaan Istana Topkapı. Majlis pembukaan telah dijalankan pada 1617 (walaupun pintu masjid merakamkan 1616) dan sultan dapat bersolat di kotak diraja (hünkâr mahfil). Tetapi bangunan belum lagi diselesaikan pada tahun akhir pemerintahannya, oleh kerana keterangan-keterengan terakhir ditandatangani oleh pewarisnya Mustafa I.

Seni bina sunting

 
Pintu masuk ke halaman
 
Pemandangan halaman dalam

Reka bentuk Masjid Sultan Ahmed ialah puncak pembangunan dua abad masjid Uthmaniyah dan gereja Byzantin. Ia menggabungkan sesetengah elemen Byzantin dari Haghia Sophia dengan seni bina Islam tradisional dan dianggap masjid raya yang terakhir pada zaman klasik. Arkitek telah mensintesiskan gagasan tuannya Sinan, menuju untuk saiz sangat besar, agung dan mengagumkan, tetapi bahagian dalam mengurangkan pemikiran kreatifnya.

Bahagian luar sunting

Mehmet Paşa menggungkan bilangan besar bahan-bahan untuk pembinaan, tertumatanya dengan batu dan marmar, mendrainingkan bekalan untuk kerja-kerja penting yang lain. Bentangan masjid adalah tidak seragam, kerana arkitek harus menganggapkan had-had yang ada pada tempatnya. Muka hadapannya, berkhidmat sebagai tempat masuk, menghadapi hippodrome. Arkitek mengasaskan plannya pada Ṣehzade Mosque (1543-1548) di Istanbul, karya skala-besar utama pertama Sinan, dengan rancangan quatrefoil bersimetri dan suatu perkarangan luas. Dewan solat ini diatasi oleh suatu plan quatrefoil dan suatu perkarangan luas. Dewan solat diliputi oleh sistem ascending kubah dan separuh kubah, setiapnya disokong oleh tiga exedra, culminating kubah tengah encompassing yang besar, yang sepanjang 23.5 meter pada garis pusat dan 43 meter tinggi pada pusat tengahnya. Kubah-kubah disokong oleh empat tiang besar yang mengingatkan pada Masjid Selimiye di Edirne, suatu lagi karya agung Sinan. Ia jelas bahawa Mehmet Paşa adalah lebih waspada dengan mengambil kelebihan keselamatan yang mengembung ini, merosakkan bahagian-bahagian anggun kubah oleh saiz yang menindasnya. "Kaki gajah" ini terdiri dari alur marmar pelbagai di asasnya, sementara bahagian atas dilukis, diasingkan dari asas oleh suatu jalur inskripsi dengan kata-kata bersepuh. Dilihat dari halaman, profail masjid menjadi suatu turutan lancar kubah dan setengah kubah. Kesan keseluruhan bahagian luar para pelawat ialah suatu harmoni gambaran yang sempurna, mengetuai mata ke puncak kubah tengah.

Muka hadapan perkarangan telah dibinakan pada cara yang cama sebagai muka hadapan Masjid Süleymaniye, kecuali pada tambahan menara kecil pada sudut kubah-kubah. Halaman adalah sekurang-kurangnya sebesar masjid itu sendiri dan dikelilingi oleh suatu arked berkekubah yang berterusan, tetapi membosankan (revak). Ia mempunyai kemudahan-kemudahan air wuduk di kedua belah. Air pancut pusat berheksagon adalah kecil dengan kontras pada dimensi halaman. Pintu masuk sempit yang tersegam dan bersejarah tersergam secara seni bina arked. Kubah separuhnya mempunyai struktur stalaktit yang halus, dimahkotai oleh sebuah kubah tetulang kecil pada gendang tinggi.

Suatu rantai iron berat bergantung di bahagian atas tempat masuk halaman pada bahagian barat. Hanya sultan dibenarkan untuk memasuki halaman masjid dengan menunggang kuda. Rantai telah diletakkan situ, supaya sultan harus merendahkan kepalanya setiap kali dia memasuki mahkamah supaya tidak dipukul. Ini dilakukan suatu sebagai gerak isyarat yang bertanda, untuk memastikan rendah hati pemerintah pada permukaan suci.

Bahagian dalam sunting

 
Bahagian dalam masjid; di belakang, mihrab; dan di sebelah kanan di tiang ialah imperial loge
 
Kubah tengah separuh-kubah dengan tiga exedrae; overview halus pada hiasan dalam masjid

Pada taraf-taraf bawahnya dan pada setiap tiang, bahagian dalam masjid digarisi oleh lebih daripada jubin seramik buatan tangan di Iznik (pada zaman silamnya Nicaea) pada lebih daripada lima puluh reka bentuk yang berlainan. Jubin-jubin di tingkatbawah adalah tradisional pada reka bentuk, sementera pada taraf galeri reka bentuk mereka menjadi bersemarak dengan pewakilan bunga, buah-buahan dan sipres. Lebih daripada 20,000 jubin telah dihasilkan di bawah penyeliaan juru tukang tembikar Iznik Kaşıcı Hasan. Meskipun, harga pembina telah dibenarkan untuk membayar untuk jubin telah ditetapkan oleh perintah harga-hara jubin naik dari masa ke masa. Oleh itu, jubin-jubin yang kemudian digunakan pada pembinaan mempunyai kualiti yang berkurangan. Warna-warnanya pudar dan bertukaran (merah bertukar menjadi perang dan hijau ke biru, putih bercapuk-capuk) dan sepuh telah bersuram. Jubin-jubin pada dinding langkan belakang ialah jubin-jubin kitar semula daripada harem di Istana Topkapı, apabila dimusnahkan oleh api pada 1574.

Bahagian atas pada bahagian dalam dikuasai oleh cat bitu, tetapi ia adalah pada kualiti yang teruk. Lebih daripada 200 tingkap gelas kaca berwarna dengan reka bentuk berjalin-jalin mengaku cahaya asal, kini dibantui oleh candelier, telur-telur burung unta bermaksud untuk menghindari sarang laba-laba di dalam masjid oleh laba-laba yang menangkis[2]. Hiasan termasuk ayat-ayat daripada Al-Quran, kebanyakannya dihasilkan oleh Seyyid Kasim Gubari, dianggap jurukhat terhebat pada zamannya. Lantai-lantai dihiasi permaidani yang didermakan orang-orang yang beriman dan sering digantikan apabila sudah haus. Tingkap yang luas memberikan pamdangan luas terbentang pada dalaman masjid. The casements di tingkat lantai dihiasai oleh opus sectile. Setiap eksedra mempunyai lima tingkap, sesetengahnya adalah buta. Setiap seprah kubah mempunyai 14 tingkap dan kubah tengah 28 (empat daripadanya adalah buta). Kaca warna untuk tingkap ialah suatu hadiah Signoria dari Venezia ke sultan. Kebanyakan tingkap berwarna ini telah digantikan oleh versi moden dengan sedikit atau tiada ganjaran.

Elemen terpenting pada bahagian dalam masjid ialah mihrab, yangd iperbuat daripada marmar arca, dengan sebuah niche stalaktit dan suatu double panel berinskripsi di atasnya. Dinding-dinding diliputi oleh jubin seramik. Tetapi banyak tingkap di sekitarnya membuatnya lihat kurang menakjubkan. Ke kanan mihrab dihiasi kaya minber, atau mimbar, di mana Imam berdiri sewaktu mengirimkan khutbahnya sewaktu sembahyang tengah hari pada Jumaat atau pada hari suci. Masjid ini telah direka bentuk supaya walaupun ia sangat banyak orang, semua orang dalam masjid oleh melihat dan mendengar Imam.

Kiosk diraja terletak di sudut tenggara. Ia terdiri daripada sebuah pentas, sebuah loggia dan dua bilik pencen. Ia memberikan sepanjang loge diraja di galeri masjid. Bilik-bilik ini menjadi ibu pejabat Grand Vizier sewaktu penumpasan pemberontakan Kor Janissary pada 1826. Loge diraja (hünkâr mahfil) disokong oleh sepuluh tiang marmar. Ia mempunyai mihrabnya sendiri, yang pernah dahulu dihiasi dengan mawar jed dan sepuhan air emas [3] and one hundred Qurans on inlaid and gilded lecterns. [4]

Banyak lampu yang menyalakan bahagian dalam sekali dahulu disaluti oleh emas dan permata [5]. Di kalangan mangkuk gelas seorang dapat mencari telur bunga unta dan bola kristal [6]. Kesemua hiasan ini telah dialihkan atau dipenjarah untuk muzium.

Tanda-tanda peringatan bertulis pada dinding dipahat dengan nama-nama khalifah dan ayat-ayat al-Quran, terdahulunya oleh jurukhat abad ke-17 Ametli Kasım Gubarım, tetapi mereka telah sering dibarukan.

Menara sunting

 
Masjid Biru dengan kesemua enam menara masjid yang dapat dilihat

Masjid Sultan Ahmed ialah salah satu daripada dua buah masjid di Turki yang mempunyai enam menara, yang satu lagi berada di Adana. Apabila bilangan menara telah dibongkarkan, Sultan dikritik dengan anggapan, lantaran ini adalah, pada waktu itu, sama bilangan dengan masjid Kaabah di Mekkah. Baginda menyelesaikan masalah ini dengan membayar menara ketujuh di masjid Mekkah.

Empat menara berdiri di kesemua sudut masjid. Setiap minaret yang berjelajur dan berbentuk pensil ini mempunyai tiga langkan (ṣerefe) dengan sangga stalaktit, sementara yang dua lain di hujung pekarangan hanya mempunyai dua langkan.

Sehingga baru-baru ini muezzin atau penyeru azan telah memanjat tangga yang sempit lima kali sehari untuk mengumumkan seruan azan. Hari ini sebuah sistem awam di digunakan, dan panggilan ini dapat didengar sepanjang bahagian lama bandaraya, digema oleh masjid-masjid lain yang berhampiran. Orang ramai Turki dan para pelawat mengumpul pada waktu matahari terbenam di taman menghadap masjid untuk mendengar seruannya pada solat maghrib, oleh kerana matahari terbenam dan masjid diterangi secara hebat oleh cahaya lampu banjir yang berwarna.

Media sunting

Lihat juga sunting

Galeri sunting

  •  
    Seperti dilihat dari Hagia Sophia
  •  
    Dilihat dari Dataran Sultanahmed, berhampiran dengan Hagia Sophia
  •  
    Matahari terbenam di Bosphorus, kiri Masjid Masjid Biru, kanan Hagia Sophia
  •  
    Masjid pada waktu malam, cukup dinyalakan oleh lampu banjir
  •  
    Suatu lata berturut-turut separuh kubah dan sebuah kubah yang dilihat dari halaman dalam
  •  
    Pekarangan yang berarked
  •  
    Bahagian dalam masjid
  •  
    Pemandangan lebih dekat pada kubah utama
  •  
    Solat di dalam

Nota sunting

  1. ^ Encyclopedia of architectural and engineering feats, Donald Langmead, Christine Garnaut, page 322, 2001
  2. ^ http://www.muslimheritage.com/features/default.cfm?Page=4&ArticleID=430
  3. ^ Öz, T., "Sultan Ahmet Camii' in Vakiflar Dergisi, I, Ankara, 1938
  4. ^ Evliya Efendi, Narrative of travels in Europe, Asia, and Africa in the seventeenth century; London, 1846
  5. ^ Naima M., Annals of the Turkish Empire from 1591 to 1659 of the Christian Era; Frazer, London, 1832
  6. ^ Tournefort, J.P., Marquis de, Relation d'un voyage du Levant, Amsterdam, 1718

Rujukan sunting

Pautan luar sunting

Koordinat: 41°00′19″N 28°58′36″E / 41.00528°N 28.97667°E / 41.00528; 28.97667

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Masjid_Sultan_Ahmed&oldid=5326453"