Senarai nama bintang dalam bahasa Arab

rencana senarai Wikimedia
(Dilencongkan dari Senarai bintang bernama Arab)

Ini ialah senarai bintang yang diberikan nama dalam Bahasa Arab. Dalam astronomi Barat, kebanyakan nama bintang yang diguna pakai adalah dalam bahasa Arab; terdapat sebilangan kecil dalam bahasa Yunani dan asal-usul nama sebilangan bintang tidak diketahui. Lazimnya hanya bintang terang diberikan nama.[1]

Sejarah nama Arab bintang-bintang sunting

Lihat juga: Astronomi Islam pada Zaman Pertengahan

Nama tua bintang wujud daripada penduduk semenanjung Arabia lebih seribu tahun dahulu, sebelum kedatangan Islam, dan ada juga nama bintang yang diterjemahkan daripada bahasa Yunani.

Ahli astronomi Yunani, Ptolemy menyenaraikan 1,025 bintang dalam kitabnya, Almagest. Kitab ini diterjemahkan ke dalam bahasa Arab dalam kurun ke-8 dan ke-9 dan kemudiannya menjadi masyhur di Eropah pada kurun ke-12 selepas terjemahan Almagest dalam bahasa Arab diterjemahkan pula ke dalam bahasa Latin.

Seorang penyelidik sejarah sains daripada Universiti Munich, Paul Kunitzsch, membuat kajian meluas berkaitan penyerapan nama Arab ke dalam penggunaan astronomi Eropah: daripada 210 nama bintang Arab yang dikenal pasti, 52% datang dari nama asali Arab, 39% daripada terjemahan Ptolemy dan 9% tidak diketahui asal-usul mereka (sama ada daripada tekaan, kesilapan pembacaan, atau pilihan penterjemah).[2]

Ptolemy menggunakan strategi "rujukan kepada tubuh manusia" bagi mengenal pasti bintang dalam buruj atau gugusan yang sudah dikenali, (misalnya "pada bahu kanan Si Pemburu"). Para ahli astronomi Islam mengambil beberapa nama ini sebagai nama khas bintang, dan menambah nama daripada kisah tua bintang-bintang Arab dan mencatatkannya dalam treatis bergelar Zij. Zij yang paling terkenal ialah zij yang bertajuk Kitab Bintang Tetap yang dikarang ahli ilmu falak Muslim, Abd al-Rahman al-Sufi ("Azophi"), yang mencatatkan kesemua bintang yang diketahuinya bersama-sama pemerhatian, pemerian, kedudukan, magnitud, kecerahan, dan warna.

Namun, di Eropah Zaman Pertengahan dan Zaman Pembaharuan, banyak nama-nama tua bintang tidak disalin atau diterjemahkan dengan betul oleh para penyalin dan penterjemah yang kebanyakannya tidak dapat bertutur dalam bahasa Arab dengan baik. Ekoran masalah ini, pensejarahan nama bintang menjadi rumit.[3]

A sunting

Nama am Transliterasi nama Arab Makna Nama Arab
Acamar Akhir an-Nahr Penghujung sungai اخر النهر
Achernar Akhir an-Nahr Penghujung sungai اخر النهر
Acrab Al-'Aqrab Kala jengking عقرب
Acubens Az-Zubana Penyepit الزبانى
Adhafera Ad-Dafirah Pleksus الضفيره
Adhara Al-'Adhara Gadis العذارى
Adib Al-dhi’b Serigala الذئب
Adhil Al-Dhayl Ekor الذيل
Ain 'Ain Mata [lembu jantan] عين
Albali Al-Bali' Yang menelan البالع
Alchibah Al-Khiba' Khemah الخباء
Aldebaran Al-Dabaran Pengikut [Pleiades] الدبران
Alderamin Adh-Dhira' al-Yamin Lengan kanan الذراع الايمن
Alfirk Al-Firq Kelompok, kekawanan الفرق
Algedi Al-Jady Kambing الجدي
Algenib Al-Janb Rusuk [tepian] الجنب
Algieba Al-Jabhah Dahi [singa] الجبهة
Algebar Al-Jabbar Gergasi الجبّار
Algol Al-Ghul Hantu رأس الغول
Algorab Al-Ghurab Gagak الغراب
Alhena Al-Han'ah Tanda [selar] الهنعه
Alioth Al-Jawn "John" [kuda hitam] الجون
Alkaid Al-Qa'id Ketua [gadis yang meratap] القائد
Alkes Al-Ka's Gelas الكأس
Almak 'Anaq al-Ard Memeluk bumi عناق الأرض
Almeisan Al-Maisan Yang berkilau الميسان
Alnair An-Nayyir Yang terang النّيّر
Alnilam An-Nidham Rantai mutiara النّظم
Alnitak An-Nitaq Tali pinggang النطاق
Alnasl Al-nasl Bilah anak panah النصل
Alphard Al-Fard Yang berseorangan, Individu الفرد
Alphecca Al-Fakkah Yang pecah [rantaian bintang] الفكه
Alpheratz Surrat al-Faras Pusat [kuda] Parsi سرة الفرس
Alrescha Al-Risha' Tali الرشاء
Alsafi Al-Athafi The tripods for cooking on Sigma "Andiron" الأثافي
Alsuhail Suhail "Suhail" سهيل
Altair (Al-Nasr) At-Ta'ir Helang [yang terbang] النّسر الطّائر
Altais At-Tais The great serpent "Goat" التيس
Alterf At-Tarf "The glance" of the lion "Party" الطرف
Aludra Al-'Udhrah The maidenhead "Faces" العذره
Alula Australis, Alula Borealis (Al-Qafzah) al-Ula Lompatan pertama القفزةالأولى
Alya Al-Alyah The fatty tail of a sheep "Mechanism" الألية
Angetenar 'Arjat an-Nahr Lengkungan sungai عرجة النهر
Ankaa Al-'Anka' Phoenix العنقاء
Arkab Al-'Urqub Urat tumit [tendon Achilles] العرقوب
Arneb Al-Arnab Arnab الأرنب
Arrakis Ar-Raqis Penari الراقص
Atik Al-'Atiq "The shoulder" of the Pleiades "Responsibility Chandelier" عاتق الثّريّا
Auva Al-'Awwa' Salakan [penyalak] العوّاء
Azha Al-Udhi Tempat menetas اشيانة

B sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Baham Al-Biham The livestock سعد البهام
Baten Kaitos Batn Qaytus Belly of Cetus بطن قيطس
Beid Al-Baid The eggs بيض
Benetnash Banat Na'sh Daughters of the bier بنات النعش
Betelgeuse Yad al-Jauza' Hand of Gemini يد الجوزاء
Botein Al-Butayn The little belly بطين

C sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Caph Al-Kaff "The palm" of the Pleiades الكـــف الخضيب
Celbalrai Kalb ar-Ra'i Anjing kembala كلب الراعي
Chort Al-Kharat Rusuk الخرت
Cursa Al-Kursi Kerusi الكرسي

D sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Dabih Sa'd adh-dhabih The lucky star of "the slaughterer" سّعد الذّابح
Deneb Dhanab ad-Dajajah Tail of the fowl ذنب الدجاجة
Deneb Dulfim Dhanab ad-Dulfin Tail of the Dolphin ذنب الدّلفين
Deneb Algedi Dhanab al-Jady Tail of the goat ذنب الجدي
Deneb Kaitos Dhanab Qaytus Tail of Cetus ذنب قيطس
Denebola Dhanab al-Asad Tail of the lion ذنب الاسد
Diphda Ad-Difda' Al-awwal The first frog الضّفدع الأوّل
Dschubba Al-Jabhah "The forehead" of the scorpion الجبهة
Dubhe Kahil Ad-Dubb The back of the bear كاهل الدّب
Dziban Adh-Dhi'ban The two wolves الذئبان

E sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Edasich Adh-Dhikh The hyena الذّيخ
El Nath An-Nath The butting النطح
Eltanin At-Tinnin The great serpent التنين
Enif Al-Anf The nose الأنف
Errai Ar-Ra'i The shepherd الراعي

F sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Fomalhaut Fam al-Hut Mouth of the whale فم الحوت
Furud Al-Furud "Individual" stars الفرد

G sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Gienah Al-Janah The wing الجناح
Gomeisa Al-Ghumaisa' The bleary-eyed one الغميصاء

Hana sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Hadar Hadar Civilization حضار
Hamal Al-Hamal The ram نيّر الحمل
Heka Al-Haq'ah The white spot الهقعة
Homam Sa'd al-humam The lucky star of "the high-minded سعد الهمام

I sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Izar Al-Izar The girdle, or, The loin-cloth الإزار

J sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Jabbah Al-Jabhah "The forehead" of the scorpion الجبهة

K sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Kabdhilinan Qabd Al-E'nan The rein hold قبض العنان
Kaffaljidhma Al-Kaff al-Jadhma' The cut-short hand الكف الجذماء
Kaus Australis, Kaus Borealis, Kaus Media Al-Qaus the bow القوس
Keid Al-Qaid The broken egg-shells القيض
Kitalpha Qit'at al-Faras Part of the horse قطعة الفرس
Kochab Al-Kaukab Planet كوكب
Kurhah Al-Qurhah "The blaze" on a horse's brow القرحة

L sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Lesath Al-Las'ah The sting اللسعة
Luh-Denebola dhanab al-asad the lion's tail ذنب الليث

M sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Maasym Al-Mi'sam The wrist معصم الثّريّا
Maaz Al-Ma'z The he-goat المعز
Marfik Al-Mirfaq The elbow المرفق
Markab Mankib al-Faras "The shoulder" of the horse منكب الفرس
Matar Sa'd Matar The lucky star of "the rain" سعد مطر
Mebsuta Al-Mabsutah "The outstretched" paw الذّراع المبسوطه
Megrez Al-Maghriz "The insertion-point" of the Bear's مغرز
Meissa Al-Maisan The shining one الميسان
Mekbuda Al-Maqbudah "The pulled-in" paw الذّراع المقبوضة
Menkalinan Mankib Dhi-al-'Inan Shoulder of the rein-holder منكب ذي العنان
Menkar Al-Minkhar The nostril المنخر
Menkib Al-Mankib "The shoulder" of the Pleiades منكب الثّريّا
Merak Al-Maraqq The loins المراق
Mintaka Al-Mintaqah The belt المنطقة
Mirak Al-Mi'zar The loin-cloth المراق
Mirfak Al-Mirfaq "The elbow" of the Pleiades مرفق الثّريّا
Mizar miʾzar apron المئزر
Mothallah Al-Muthallath The triangle المثلث
Muphrid Al-Mufrid The solitary one المفرد
Murzim Al-Murzim The roarer المرزم

N sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Nashira Sa'd Nashirah The lucky star of Nashirah سعد ناشرة
Nekkar Al-Baqqar The cattleman البقار
Gamma Sagittarii An-Nasl The arrowhead النصل
Nihal An-Nihal The camels quenching their thirst النهال
Nusakan An-Nasaqan The two series النسقان

O sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Okda Al-'Uqdah The knot العقدة

P sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Phact Al-Fakhitah The dove فاخثة
Phad Al-Fakhidh The thigh فخذ
Pherkad Al-Farqad The calf فرقد

R sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Rasalased Ra's al-Asad Head of the lion رأس الأسد
Rasalgethi Ra's al-Jathi Head of the kneeling one رأس الجاثي
Rasalhague Ra's al-Hawwa' Head of the snake-man رأس الحوّاء
Rastaban Ra's ath-Thu'ban Head of the snake رأس الثعبان
Rigel Ar-Rijl The foot رجل الجبّار
Rigilkent Rijl Qanturus Foot of the centaur رجل قنطورس
Risha Ar-Risha' The rope الرشاء
Rukbah Ar-Rukbah The knee الركبة
Rukbat Ar-Rukbah The knee ركبة الرامي

S sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Sabik As-Sabiq The preceding سابق
Sadachbia Sa'd al-Akhbiyah Lucky star of the tents سعد الاخبية
Sadalbari Sa'd al-Bari' Lucky star of the excellent one سعد بارع
Sadalmelik Sa'd al-Malik Lucky star of the king سعد الملك
Sadalsuud Sa'd as-Su'ud Luck of lucks سعد السعود
Sadr As-Sadr The breast الصدر
Saiph As-Saif The sword سيف
Scheat As-Sa'id The shoulder الساعد
Shaula Ash-Shaulah The raised tail of the scorpion الشولة
Shedir As-Sadr The breast الصدر
Sheliak Alshelaiyak - الشلياق
Sheratan Ash-Sharatan The two signs الشرطان
Sirrah Surrat al-Faras Belly-button of the female horse سرة الفرس
Skat As-Saq The leg الساق
Sulafat As-Sulhafat The tortoise السلحفاة

T sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Tania Australis, Tania Borealis Ath-Thaniyah the second (leap) القفزة الثّانية
Talitha Australis, Talitha Borealis Ath-Thalithah the third (leap) القفزة الثّالثة
Tarf At-Tarf "The glance" of the lion الطرف
Thuban Ath-Thu'ban The snake الثعبان
Thuraya The Pleiades The height and brightness الثريا

U sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Unukalhai 'Unuq al-Hayyah Neck of the snake عنق الحية

V sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Vega Al-Waqi' "The stooping" eagle النسر الواقع

W sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Wasat Wasat as-Sama' "Middle" of the sky وسط
Beta Columbae Al-Wazn The weight الوزن
Wezen Al-Wazn The weight الوزن

Y sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Yed Prior Al-Yad The preceding one of the Snake Man's hand مقدّم يدالحوّاء
Yed Posterior Al-Yad The succeeding one of the Snake Man's hand مؤخّر يدالحوّاء

Z sunting

Common name Arabic name (transliteration) Meaning Arabic name
Zaniah Az-Zawiyah The angle الزاوية
Zaurac Az-Zawraq The boat زورق
Zavijava Zawiyat al-'Awwa' The angle of al awa زاوية العواء
Zubenelgenubi Az-Zuban al-Janubi "Southern Claw" زبانى/الزبان الجنوبي
Zubeneshamali Az-Zuban ash-Shamali "Northern Claw" زبانى/الزبان الشمالي

Lain-lain sunting

Nama am Transliterasi nama Arab Makna Nama Arab
Bima Sakti Kahkashan[4] "Kahkashan" nama Bahasa Parsi bagi Bima Sakti
Galaksi Andromeda "awan kecil"[5][6] "Awan kecil" ialah nama Arab buat Galaksi Andromeda, yang ditemui buat pertama kali oleh Abdul Rahman al-Sufi, dan disebut dalam karyanya, Kitab Bintang Tetap

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ "Stargazing Network". Stargazing.net. Dicapai pada 2011-10-05.
  2. ^ "Arabic in the Sky"
  3. ^ "Star Names: Where Do They Come From? And Can You Buy One?", RMSC Strasenburgh Planetarium Information Bulletin #19 December 1996, (archived 2007)
  4. ^ "۞ Biruni - Elements of the Art of Astrology PDF eBook". Antiochgate.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-12-24. Dicapai pada 2011-10-05.
  5. ^ Henbest, N.; Couper, H. (1994). The guide to the galaxy. m/s. 31. ISBN 0-521-45882-X.
  6. ^ Kepple, G. R.; Sanner, G. W. (1998). The Night Sky Observer's Guide. Vol. 1. Willmann-Bell. m/s. 18. ISBN 0-943396-58-1. |volume= has extra text (bantuan)

Pautan luar sunting

Templat:Islamic astronomy