Tuvalu
Rencana ini mungkin boleh dikembangkan melalui teks yang diterjemah daripada rencana yang sepadan dalam Wikipedia Bahasa Inggeris. (September 2017)
Klik [tunjuk] pada sebelah kanan untuk melihat maklumat penting sebelum menterjemahkan.
|
Tuvalu, dahulunya dikenali sebagai Kepulauan Ellice, ialah sebuah negara kepulauan Polinesia terletak di Lautan Pasifik, sekitar pertengahan jalan di antara Hawaii dan Australia, terletak di timur-timur laut Kepulauan Santa Cruz (milik Kepulauan Solomon), tenggara Nauru, selatan Kiribati, barat Tokelau, barat laut Samoa dan Wallis dan Futuna dan utara Fiji. Negara ini terdiri daripada tiga pulau terumbu dan enam atol benar tersebar di antara latitud 5° ke 10° selatan dan longitud 176° ke 180°, barat Garisan Tarikh Antarabangsa. Tuvalu mempunyai populasi sebanyak 10,640 penduduk (banci 2012).[3][4] Kepulauan ini terletak dalam rantau Oceania dengan keluasan tanah keseluruhan berjumlah 26 kilometer persegi (10 bt2).
Tuvalu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Cogan kata: "Tuvalu mo te Atua" (bahasa Tuvalu) "Tuvalu demi Yang Maha Agung" | |||||
| Lagu kebangsaan: [Tuvalu mo te Atua] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) (bahasa Tuvalu) Tuvalu demi Yang Maha Agung | |||||
.svg) | |||||
| Ibu negara | Funafuti 8°31′S 179°12′E / 8.517°S 179.200°E | ||||
| Bahasa rasmi | |||||
| Kumpulan etnik |
| ||||
| Agama | Gereja Tuvalu | ||||
| Kerajaan | Demokrasi berparlimen tidak berpihak di bawah raja berperlembagaan | ||||
• Ratu | Raja Charles III | ||||
| Tofiga Vaevalu Falani | |||||
| Feleti Teo | |||||
| Badan perundangan | Parlimen | ||||
| Kemerdekaan | |||||
• daripada United Kingdom | 1 Oktober 1978 | ||||
| Keluasan | |||||
• Jumlah | 26 km2 (10 bt2) (ke-192) | ||||
| Boleh diabaikan | |||||
| Populasi | |||||
• Perkiraan 2021 | 11,900 (ke-225) | ||||
• Bancian Penduduk 2017 | 10,645 | ||||
| 475.88/km2 (1,232.5/sq mi) (27th) | |||||
| KDNK (PPP) | 2016 | ||||
• Jumlah | USD39 juta[1] (ke-226) | ||||
| $3,566[1] (ke-156) | |||||
| KDNK (nominal) | 2020 | ||||
• Jumlah | USD45 juta[1] (ke-194) | ||||
| USD2,970[1] (ke-118) | |||||
| Gini (2010) | ▬ 39.1[2] sederhana | ||||
| Mata wang | Dolar Tuvalu Dolar Australia ( AUD) | ||||
| Zon waktu | () | ||||
| Bahagian memandu | kiri | ||||
| Kod panggilan | +688 | ||||
| Kod ISO 3166 | TV | ||||
| DPT internet | .tv | ||||
Penamaan sunting
Nama kepulauan ini bermaksud "lapan (valu, seturunan akar Austronesia dengan ꦮꦺꦴꦭꦸ wolu dalam bahasa Jawa)[5] sebangun/sediri" (tu) merujuk kepada lapan buah pulau asal yang ditemui dan diduduki manusia yang mendarat di situ.
Sejarah sunting
Manusia difahamkan menduduki kepulauan ini selama beribu-ribu tahun berdasarkan tinggalan unggun api yang ditemui dalam gua-gua ditenggelamkan laut berdekatan pulau Nanumanga. Asal-usul pelayar yang mendatangi kepulauan ini tidak tentu dari sejarah lisan warisan masyarakat satu pulau ke satu pulau yang lain: penghuni pulau-pulau Niutao,[6] Funafuti dan Vaitupu menceritakan nenek moyang mereka datang dari Samoa,[7][8] manakala orang pulau Nanumea menceritakan moyang mereka berasal dari Tonga.[7]
Geografi dan persekitaran sunting
- Lihat juga: Pertanian di Tuvalu
Geografi sunting
Tuvalu ialah sebuah gugusan pulau bergunung berapi, dan mengandungi tiga pulau terumbu (Nanumanga, Niutao dan Niulakita) dan enam atol betul (Funafuti, Nanumea, Nui, Nukufetau, Nukulaelae dan Vaitupu).[9] Kumpulan atol yang kecil dan berselerak mempunyai tanah yang lemah dan jumlah luas tanah hanya kira-kira 26 kilometer persegi (10 batu persegi) menjadikannya negara keempat terkecil di dunia. Sepanjang empat dekad, terdapat peningkatan bersih dalam luas tanah pulau kecil sebanyak 73.5 ha (2.9%), walau bagaimanapun perubahan ini tidak seragam, dengan 74% peningkatan dan 27% penurunan dalam saiz. Paras laut di tolok pasang surut Funafuti telah meningkat pada 3.9 mm per tahun, iaitu lebih kurang dua kali ganda purata dunia.[10] Peningkatan paras laut dikenal pasti mencipta pemindahan meningkat tenaga ombak menyeberangi permukaan terumbu, yang mengalihkan pasir, mengakibatkan akresi ke pinggir laut pulau.[9] Perdana Menteri Tuvalu menolak penemuan saintis.[11]
Pentadbiran sunting
Tuvalu dibahagikan kepada sembilan buah daerah; tiga daripada daerah-daerah tersebut terdiri daripada hanya satu buah pulau dan selebihnya merangkumi lebih daripada satu buah pulau.
Daerah-daerah yang merangkumi banyak pulau ialah:
Daerah-daerah yang mentadbir hanya satu pulau ialah:
Demografi sunting
Bahasa sunting
Bahasa-bahasa rasmi Tuvalu ialah bahasa Tuvalu dan bahasa Inggeris. Secara asasnya, bahasa Tuvalu dituturi oleh semua penduduk Tuvalu, dan digunakan dalam urusan rasmi kerajaan dan Parlimen. Radio Tuvalu, radio milik kerajaan negara turut menyiarkan siaran dalam bahasa ini. Secara keseluruhan, terdapat kira-kira 13 ribu orang penutur bahasa Tuvalu di seluruh dunia.[12][13]
Bahasa Inggeris pula tidak sering digunakan dalam kehidupan seharian.
Agama sunting
Gereja Tuvalu merupakan gereja rasmi negara, dengan pengikutnya merangkumi 97% daripada penduduk Tuvalu setakat 2012.[14] Agama minoriti terbesar ialah Bahá'í, dengan dua peratus daripada penduduk negara menganuti agama ini.[15] Tuvalu memiliki 50 orang pengikut Islam Ahmadiyyah.[16]
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ a b c d "Tuvalu". International Monetary Fund.
- ^ Gini index (World Bank estimate). Washington, DC: World Bank Group. Dicapai pada 16 Jun 2021.
- ^ "Population of communities in Tuvalu". world-statistics.org. 11 April 2012. Dicapai pada 20 March 2016.
- ^ "Population of communities in Tuvalu". Thomas Brinkhoff. 11 April 2012. Dicapai pada 20 March 2016.
- ^ Blust, Robert; Trussel, Stephen (2010). "*walu: eight". Austronesian Comparative Dictionary. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. Dicapai pada 26 Julai 2022.
- ^ Sogivalu, Pulekau A. (1992). A Brief History of Niutao. Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific. ISBN 982-02-0058-X.
- ^ a b O'Brien, Talakatoa dalan Tuvalu: A History, Bab 1, Genesis
- ^ Kennedy, Donald G. (1929). "Field Notes on the Culture of Vaitupu, Ellice Islands". Journal of the Polynesian Society. 38: 2–5.
- ^ a b Paul S. Kench, Murray R. Ford & Susan D. Owen (9 February 2018). "Patterns of island change and persistence offer alternate adaptation pathways for atoll nations". Nature Communications. Dicapai pada 11 February 2018.
- ^ Paul S. Kench, Murray R. Ford & Susan D. Owen (9 February 2018). "Patterns of island change and persistence offer alternate adaptation pathways for atoll nations (Supplementary Note 2)". Nature Communications. Dicapai pada 11 February 2018.
- ^ Movono, Lice (12 February 2018). "Tuvalu PM refutes AUT research". The Fijian Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 13 February 2018. Dicapai pada 13 February 2018.
- ^ Besnier, Niko (2000). Tuvaluan: A Polynesian Language of the Central Pacific. London: Routledge, ISBN 0-203-02712-4.
- ^ Jackson, Geoff and Jackson, Jenny (1999). An introduction to Tuvaluan. Suva: Oceania Printers, ISBN 982-9027-02-3.
- ^ "Tuvalu". religiousfreedom.com.
- ^ "The World Factbook (CIA)". 20 October 2019. Dicapai pada 11 November 2019.
- ^ Gary D. Bouma; Rodney Ling; Douglas Pratt (2010). Religious Diversity in Southeast Asia and the Pacific. m/s. 198.
 | Rencana berkaitan geografi ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. |
 | Rencana Oceania ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. |