Asid fosforik

Asid fosforik
Ball-and-stick model	Space-filling model
Nama
	Nama IUPAC OrthoPhosphoric acid
	Nama lain Phosphoric acid
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	7664-38-2 ;
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif;
ChEBI	CHEBI:26078 ;
ChEMBL	ChEMBL1187 ;
ChemSpider	979 ;
ECHA InfoCard	100.028.758
Nombor EC	231-633-2;
Nombor E	E338 (pengantioksida & pengawal keasidan)
KEGG	D05467 ;
PubChem CID	1004;
Nombor RTECS	TB6300000;
UNII	E4GA8884NN ;
Nombor PBB	1805
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID5024263 ;
	InChI InChI=1S/H3O4P/c1-5(2,3)4/h(H3,1,2,3,4) Key: NBIIXXVUZAFLBC-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/H3O4P/c1-5(2,3)4/h(H3,1,2,3,4) Key: NBIIXXVUZAFLBC-UHFFFAOYAI;
	SMILES OP(=O)(O)O;
Sifat
Formula kimia	H3PO4
Jisim molar	97.99 g·mol−1
Rupa bentuk	Sirap tidak berwarna
Bau	Odorless
Ketumpatan	1.6845 g⋅cm−3 (25 °C, 85%), 1.834 g⋅cm−3 (solid)
Takat lebur	42.4 °C (108.3 °F; 315.5 K)
Takat didih	407 °C (765 °F; 680 K)
Keterlarutan dalam air	392.2 g/100 g (−16.3 °C) ; 369.4 g/100 mL (0.5 °C) ; 446 g/100 mL (15 °C) ; 548 g/100 mL (20 °C) ;
Keterlarutan	Larut dalam etanol
log P	−2.15
Tekanan wap	0.03 mmHg (20 °C)
Bes konjugat	Dihydrogen phosphate; Hydrogen phosphate; Phosphate
Kerentanan magnet (χ)	−43.8·10−6 cm3/mol
Indeks biasan (nD)	1.3420 (8.8% w/w aq. soln.) ; 1.4320 (85% aq. soln) 25 °C ;
Kelikatan	2.4–9.4 cP (85% aq. soln.) ; 147 cP (100%)
Struktur
Struktur kristal	Monoklin
Bentuk molekul	Tetrahedron
Termokimia
Muatan haba tentu, C	145.0 J/mol⋅K
Entropi molar; piawai So298	150.8 J/mol⋅K
Entalpi pembentukan; piawai (ΔfH⦵298)	−1271.7 kJ/mol
Tenaga bebas Gibbs (ΔfG˚)	-1123.6 kJ/mol
Bahaya
MSDS	ICSC 1008
Piktogram GHS
Perkataan isyarat GHS	Danger
Penyata bahaya GHS	H290, H314
Penyata pencegahan GHS	P280, P305+351+338, P310
NFPA 704 (berlian api)	0 3 0
Takat kilat	Tidak mudah terbakar
	Dos maut (LD) atau kepekatan dos maut (LC)
LD50 (median dos)	1530 mg/kg (rat, oral)
	NIOSH (Had pendedahan kesihatan AS):
PEL (Dibenarkan)	TWA 1 mg/m3
REL (Disyorkan)	TWA 1 mg/m3 ST 3 mg/m3
IDLH (Bahaya serta-merta)	1000 mg/m3
Sebatian berkaitan
Oksoasid fosforus berkaitan	Asid hipofosforus ; Asid fosforus ; Asid pirofosforik ; Asid trifosforik ;
	Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
	pengesahan (apa yang perlu: /?)
	Rujukan kotak info

Asid fosforik (juga asid ortofosforik) merupakan sejenis asid tak organik dengan formula kimia H₃P O₄. "Asid fosforik" juga boleh merujuk kepada bahan kimia atau bahan uji yang mengandungi asid-asid fosforik, biasanya asid ortofosforik.

Ciri kimia sunting

Asid fosforik merupakan molekul yang sangat berkutub, dan sangat larut dalam air. Keadaan pengoksidaan atom fosforus dalam asid fosforik ialah +5, manakala keadaan pengoksidaan oksigen ialah -2 dan hidrogen +1. Asid fosforik ialah asid triprotik dan mampu mengalami penceraian tiga kali, melepaskan ion H⁺ setiap kali, yang bergabung dengan molekul air:

H₃PO₄_(s) + H₂O_(l) ⇌ H₃O⁺_(aq) + H₂PO₄^–_(aq) K_a1= 7.5×10⁻³

H₂PO₄^–_(aq)+ H₂O_(l) ⇌ H₃O⁺_(aq) + HPO₄^2–_(aq) K_a2= 6.2×10⁻⁸

HPO₄^2–_(aq)+ H₂O_(l) ⇌ H₃O⁺_(aq) + PO₄^3–_(aq) K_a3= 2.14×10⁻¹³

Disebabkan penceraian triprotik, bes konjugat yang meliputi julat pH yang luas, serta sifat asid fosforik yang bukan toksik, asid fosforik sering digunakan sebagai agen penimbal atau untuk menghasilkan larutan penimbal.

Rujukan sunting

^ Christensen, J. H. and Reed, R. B. (1955). "Design and Analysis Data—Density of Aqueous Solutions of Phosphoric Acid Measurements at 25 °C". Ind. Eng. Chem. 47 (6): 1277–1280. doi:10.1021/ie50546a061.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
^ "CAMEO Chemicals Datasheet - Phosphoric Acid".
^ Seidell, Atherton; Linke, William F. (1952). Solubilities of Inorganic and Organic Compounds. Van Nostrand. Dicapai pada 2 Jun 2014.
^ ^a ^b ^c Haynes, p. 4.80
^ "phosphoric acid_msds".
^ ^a ^b ^c ^d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0506" (dalam bahasa Inggeris). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
^ Haynes, p. 4.134
^ Edwards, O. W.; Dunn, R. L. and Hatfield, J. D. (1964). "Refractive Index of Phosphoric Acid Solutions at 25 C.". J. Chem. Eng. Data. 9 (4): 508–509. doi:10.1021/je60023a010.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
^ ^a ^b ^c Sigma-Aldrich Co., Phosphoric acid. Dicapai pada 9 May 2014.
^ "Phosphoric acid". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Institut Kebangsaan untuk Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (NIOSH).

Pautan luar sunting

Media berkenaan Asid fosforik di Wikimedia Commons

[Density_85%-1] Christensen, J. H. and Reed, R. B. (1955). "Design and Analysis Data—Density of Aqueous Solutions of Phosphoric Acid Measurements at 25 °C". Ind. Eng. Chem. 47 (6): 1277–1280. doi:10.1021/ie50546a061.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Density_solid-2] "CAMEO Chemicals Datasheet - Phosphoric Acid".

[sioc-3] Seidell, Atherton; Linke, William F. (1952). Solubilities of Inorganic and Organic Compounds. Van Nostrand. Dicapai pada 2 Jun 2014.

[crc-4] Haynes, p. 4.80

[chemsrc-5] "phosphoric acid_msds".

[PGCH-6] NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0506" (dalam bahasa Inggeris). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

[7] Haynes, p. 4.134

[Refractive_Index-8] Edwards, O. W.; Dunn, R. L. and Hatfield, J. D. (1964). "Refractive Index of Phosphoric Acid Solutions at 25 C.". J. Chem. Eng. Data. 9 (4): 508–509. doi:10.1021/je60023a010.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[sigma-9] Sigma-Aldrich Co., Phosphoric acid. Dicapai pada 9 May 2014.

[10] "Phosphoric acid". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Institut Kebangsaan untuk Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (NIOSH).

[1]

[2]

[4]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]