Bahasa Hokkien
Bahasa Hokkien (sebutan Min Selatan: [bàn.ɾám] atau sebutan Hokkien Pinang: Hok-kiàn-uē) merupakan sebuah bahasa cabang Selatan rumpun Min yang berasal dari wilayah Fujian di China. Bahasa Hokkien dituturkan secara meluas di wilayah Fujian dan pulau Taiwan, serta bahagian-bahagian utara dan selatan semenanjung Malaysia (seperti Perlis, Kedah, Pulau Pinang dan Johor Bahru), Kuching di Sarawak, dan Singapura. Di kepulauan Indonesia, bahasa ini ramai ditutur orang Cina di Medan, Bagansiapiapi, Jakarta, Pontianak, dan Surabaya. Dialek-dialek bahasa Hokkien tidak semuanya dapat memahami satu sama lain. Contohnya, bahasa Hokkien Taiwan berbeza daripada yang ditutur di Perlis, Kedah dan Pulau Pinang.
| Bahasa Hokkien | |
|---|---|
| 闽南话 / 閩南話 / 福建話 Bân-lâm-ōe / Bân-lâm-uē/ Hok-kiàn-uē | |
| Asli kepada | Republik Rakyat China, Republik China (Taiwan), Malaysia, Indonesia, Singapura, Filipina, dan tempat lain dari Min Nan dan penempatan Hoklo |
| Kawasan | Provinsi Fujian Selatan; tempat Chaozhou-Shantou (Chaoshan) dan Semenanjung Leizhou di provinsi Guangdong; teramat selatan dari provinsi Zhejiang; kebanyakan Taiwan; banyak dari Hainan (jika Hainanese atau Qiong Wen dimasukkan) |
Penutur bahasa | 50 juta |
| Status rasmi | |
Bahasa rasmi di | tiada (Bill Legislatif telah dicadangkan untuk menjadi salah satu dari 'bahasa kebangsaan' di Republik China); satu dari bahasa statutori untuk kenderaan awam pengumuman di RC [1] |
| Dikawal selia oleh | (RC Kementerian Pendidikan dan sesetengah NGO adalah berpengaruh di Taiwan) |
| Kod bahasa | |
| ISO 639-1 | zh |
| ISO 639-2 | chi (B) zho (T) |
| ISO 639-3 | nan |
Di Asia Tenggara, bahasa Hokkien pernah berfungsi sebagai lingua franca di kalangan orang Han dari subkelompok Cina manapun. Sampai hari ini, bahasa Hokkien merupakan sejenis bahasa Cina paling luas dipakai di Asia Tenggara dan memiliki berbagai loghat seperti Hokkien Pulau Pinang, Hokkien Singapura, Hokkien Medan, dan lain-lainnya.[1]
Bahasa Hokkien telah menyerapkan beberapa perkataan dari Bahasa Melayu dan juga sebaliknya. Contohnya, "bá-tû" dalam bahasa Hokkien Pulau Pinang bermaksud batu, tetapi penutur bahasa Hokkien Taiwan menyebutnya 石頭 (tsio̍h-thâu). Dan sebaliknya, "beca", "bihun", "bohsia", "kongsi", "kucai", "kuih", "lanca", "longkang", "mi", "samseng", "sengkuang", "tanglung", "tauge", "tauhu", "teh" dan "teko" semuanya berasal dari bahasa Hokkien.
Kata pinjaman dari bahasa Melayu sunting
Berikut adalah senarai perkataan dalam bahasa Hokkien Pulau Pinang tuturan masyarakat Cina di Utara Semenanjung Malaysia (termasuk Perlis, Kedah dan Pulau Pinang) yang merupakan kata pinjaman dari bahasa Melayu.
| Bahasa Hokkien Pulau Pinang | Aksara Han | Bahasa Melayu | Bahasa Hokkien Taiwan | Nota |
|---|---|---|---|---|
| ān-ting | anting | 耳鉤 (hīnn-kau) | ||
| bā-lái | balai polis | 警察局 (kíng-tshat-kio̍k) | ||
| bā-lu | 峇魯 | baru | 拄才 (tú-tsiah) | |
| báng-kû | bangku | 椅條 (í-liâu) | ||
| bá-tû | 礣砥 | batu | 石頭 (tsio̍h-thâu) | |
| bēr-liân | berlian | 璇石 (suān-tsio̍h) | ||
| bī-nā-tang | binatang | 動物 (tōng-bu̍t) | 禽獸 (khîm-siù) juga dipakai. | |
| gā-tái | gatal | 癢 (tsiūnn) | ||
| gēr-lí/gî-lí | 疑理 | geli | 噁 (ònn) | |
| jiám-bân | 染蠻 | jamban | 便所 (piān-sóo) | |
| kan-nang-tsû/kan-lang-tsû | 蕳砃薯 | kentang | 馬鈴薯 (má-lîng-tsû) | |
| kau-în/kau-îng | 交寅 | kahwin | 結婚 (kiat-hun) | |
| kí-siân | kesian (kasihan) | 可憐 (khó-liân) | ||
| lām-peng | lampin | 尿帕仔 (jiō-phè-á) | ||
| lô-ti | 羅知 | roti | 麵包 (mī-pau) | |
| lui | 鐳 | duit | 錢 (tsînn) | |
| má-ná | 嘛哪 | mana | 啥物時陣 (siánn-mih-sî-tsūn) | |
| mā-nek | manik | 珠仔 (tsu-á) | ||
| má-tâ | 馬打 | mata-mata | 警察 (kíng-tshat) | |
| pá-sat | 巴剎 | pasar | 菜市仔 (tshài-tshī-á) | 萬山 (bān-san) berasal daripada bazaar lebih sering dipakai. |
| pīng-gang | pinggang | 腰 (io) | ||
| pún | 呠/僨 | pun | 也 (iā) | |
| lā-sa | rasa | 感覺 (kám-kak) | ||
| sá-bûn | 雪文 | sabun | 茶箍 (tê-khoo) | |
| sâm-pá | 儳飽 | sampah | 糞埽 (pùn-sò) | |
| sa-iang | 捎央 | sayang | 愛 (ài) | |
| som-bong | sombong | 勢利 (sè-lī) | ||
| su-kā/su-kah | 私合 | suka | 愛 (ài) | |
| tá-hān | 扙捍 | tahan | 忍耐 (lím-nāi) | |
| ta-pí | 焦比/逐比 | tapi | 毋過 (m̄-koh) | |
| to-lóng | 多琅 | tolong | 鬥相共 (tàu-sann-kāng) | 鬥相共 (tàu-sann-kāng) juga dipakai |
| tong-kat | 杖楬 | tongkat | 枴仔 (kuái-á) | |
| tsi-lā-kā | celaka | 該死 (kai-sí) | ||
| tsiám-pó | campur | 摻 (tsham) | ||
| tua-la | tuala | 面巾 (bīn-kin) |
Lihat pula sunting
Rujukan sunting
- ^ West, Barbara A. (2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Facts on File. m/s. 289–290. ISBN 978-0816071098. eBook: ISBN 978-1438119137.
Bacaan lanjut sunting
- Branner, David Prager (2000). Problems in Comparative Chinese Dialectology — the Classification of Miin and Hakka. Trends in Linguistics series, no. 123. Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-015831-0.
- Chung, R.-f (196). The segmental phonology of Southern Min in Taiwan. Taipei: Crane Pub. Co. ISBN 957-9463-46-8.
- DeBernardi, J. E (1991). "Linguistic nationalism--the case of Southern Min". Sino-Platonic papers, no. 25. Dept. of Oriental Studies, University of Pennsylvania.
- "Southern Min Grammar" (3 articles), Part V, Sinitic Grammar, Hilary Chappell (ed.), Oxford University Press, Oxford 2001. ISBN 0-19-829977-X.
Pautan luar sunting
| Wikipedia Bahasa Hokkien, ensiklopedia bebas |
| Wikibuku mempunyai sebuah buku berkenaan topik: Bahasa Hokkien |
| Cari Min Nan dalam Wikikamus bahasa Melayu, kamus bebas. |
- Speak Hokkien Campaign, sebuah kempen bercakap bahasa Hokkien
- 當代泉州音字彙, a dictionary of Quanzhou speech
- 台語線頂字典, Taiwanese Hokkien Han Character online dictionary.
- 臺灣閩南語常用詞辭典, Taiwanese Hokkien Commonly-used Words Dictionary by Ministry of Education, Republic of China (Taiwan).
- 臺灣本土語言互譯及語音合成系統 Diarkibkan 2006-10-08 di Wayback Machine, Taiwanese-Hakka-Mandarin on-line conversion
- Voyager - Spacecraft - Golden Record - Greetings From Earth - Amoy The voyager clip says: Thài-khong pêng-iú, lín-hó. Lín chia̍h-pá--bē? Ū-êng, to̍h lâi gún chia chē--ô·! 太空朋友，恁好。恁食飽未？有閒著來阮遮坐哦!
- 台語詞典 Taiwanese-English-Mandarin Dictionary
- How to Forget Your Mother Tongue and Remember Your National Language by Victor H. Mair University of Pennsylvania
- wikt:Appendix:Sino-Tibetan Swadesh lists
| Wikipedia Bahasa Hokkien, ensiklopedia bebas |
 | Rencana berkaitan bahasa ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. |