Bahasa Kyrgyz
Bahasa Kyrgyz (кыргызча, قیرغیزچا kyrgyzcha atau Кыргыз тили, قىرغیزتئلى kyrgyz tili) merupakan suatu bahasa Turkik yang dituturkan oleh kira-kira empat juta penduduk di Kyrgyzstan serta kawasan Asia Tengah, China, Turki dan Rusia.
| Bahasa Kyrgyz | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Кыргыз тили, قیرغیزچا | |||||||
| Sebutan | [qɯɾʁɯzˈtʃɑ] [qɯɾˈʁɯz tiˈli] | ||||||
| Asli kepada | Kyrgyzstan (rasmi), Afghanistan, Xinjiang (China), Tajikistan, Russia | ||||||
| Etnik | Etnik Kyrgyz | ||||||
Penutur bahasa | [1] | ||||||
| Abjad Kyrgyz (Cyril, Arab, asalnya Rumi, Braille Kyrgyz) | |||||||
| Status rasmi | |||||||
Bahasa rasmi di |  Kyrgyzstan | ||||||
| Kod bahasa | |||||||
| ISO 639-1 | ky | ||||||
| ISO 639-2 | kir | ||||||
| ISO 639-3 | kir | ||||||
| Glottolog | kirg1245 | ||||||
| Linguasphere | 44-AAB-cd | ||||||
| |||||||
Fonologi
sunting| Depan | Belakang | |||
|---|---|---|---|---|
| Tak bundar | Bundar | Tak bundar | Bundar | |
| Sempit | i | y | ɯ | u |
| Tengah | e | ø | o | |
| Luas | (a) | ɑ | ||
Vokal /a/ hanya wujud dalam kata pinjaman bahasa Farsi atau apabila vokal diikuti vokal depan dalam satu perkataan, seperti /ajdøʃ/ "cerun" berbanding /ɑjdøʃ/.[3] Bahasa ini juga menampilkan vokal panjang. Kadangkala, perbezaan panjang vokal boleh membentuk perkataan dengan makna yang amat berlainan seperti perkataan саат "jam (jangka masa)" dan сат "menjual". Vokal panjang boleh terbentuk daripada vokal /ɑ/, /e/, /o/, /u/, /y/, /ø/ dan /i/.[4]
| Dwibibir | Gigi/ gusi |
Belakang gusi |
Dorsal | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Sengau | m | n | ŋ | ||
| Letupan | Tak bersuara | p | t̪ | k | |
| Bersuara | b | d̪ | ɡ | ||
| Letusan | Tak bersuara | (t͡s) | t͡ʃ | ||
| Bersuara | d͡ʒ | ||||
| Geseran | Tak bersuara | (f) | s̪ | ʃ | (x) |
| Bersuara | (v) | z̪ | |||
| Aproksiman | l | j | |||
| Getaran | r | ||||
Vokal-vokal /f, v, t͡s, x/ hanya wujud dalam kata-kata pinjaman.[2]
Tatabahasa
suntingKata ganti nama
suntingBahasa ini memiliki lapan patah kata ganti nama seperti berikut:
| Tahap | Tunggal | Majmuk | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Cyril | Rumi | Cyril | Rumi | ||
| Pertama | Meн | Men | Биз | Biz | |
| Kedua | Tidak
formal |
Ceн | Sen | Силер | Siler |
| Formal | Cиз | Siz | Cиздep | Sizder | |
| Ketiga | Aл | Al | Aлap | Alar | |
Penulisan
suntingBahasa Kyrgyz biasanya menggunakan tulisan Cyril, di mana semua huruf dalam bahasa Rusia digunakan bersama huruf-huruf ң, ө, dan ү. Tulisan Arab pula digunakan di Xinjiang, China.
Rujukan
sunting- ^ "Kyrgyz". Ethnologue (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-15). Dicapai pada 6 Disember 2018.
- ^ a b Kara (2003:10)
- ^ Washington (2007:11)
- ^ http://journals.tsu.ru/uploads/import/1320/files/17.pdf
- ^ Kara (2003:11)
Pautan luar
sunting| Wikipedia Bahasa Kyrgyz, ensiklopedia bebas |
Media berkenaan Bahasa Kyrgyz di Wikimedia Commons- Tentang Bahasa Kyrgyz Diarkibkan 2011-06-05 di Wayback Machine
- Penukar transliterasi Cyril-Rumi untuk bahasa Kyrgyz
