Bulbophyllum adalah salah satu genera terbesar dalam keluarga orkid Orchidaceae. Dengan lebih daripada 2,000 spesies, ia juga merupakan salah satu daripada genus terbesar tumbuhan berbunga, diatasi hanya oleh Astragalus. [2] Genus ini diringkaskan dalam jurnal perdagangan sebagai Bulb. Ia didapati di kebanyakan bahagian yang lebih panas di dunia: Afrika, Selatan Asia, Amerika Latin, di Hindia Barat, dan pelbagai pulau-pulau di India dan Lautan Pasifik.[1]

Rat-tail orchids
Bulbophyllum echinolabium
Pengelasan saintifik
Alam:
(tanpa pangkat):
(tanpa pangkat):
Order:
Keluarga:
Subkeluarga:
Tribus:
Subtribus:
Genus:
Bulbophyllum

Thouars, 1822
Species

See List of Bulbophyllum species

Diversiti
1805 species
Sinonim[1]
List of synonyms
  • Adelopetalum Fitzg. 1891.
  • Anisopetalum Hkr. 1825.
  • Blepharochilum M.A.Clem. & D.L.Jones 2002
  • Bolbophyllaria Rchb.f 1852.
  • Bolbophyllopsis Rchb.f. 1852.
  • Bolbophyllum Spreng. 1826.
  • Canacorchis Guillaumin 1964
  • Carparomorchis M.A.Clem. & D.L.Jones 2002
  • Cirrhopetalum Lindl. 1830
  • Cochlia Bl. 1825.
  • Codonosiphon Schltr. 1913.
  • Dactylorhynchus Schltr. 1913
  • Didactyle Lindley 1852.
  • Diphyes Bl. 1825.
  • Ephippium Blume 1825.
  • Epicranthes Bl. 1825.
  • Epicrianthes Bl. 1828.
  • Ferruminaria Garay, Hamer & Siegerist 1994
  • Fruticicola (Schltr.) M.A.Clem. & D.L.Jones 2002
  • Gersinia Neraud. 1826.
  • Hamularia Aver. & Averyanova 2006
  • Hapalochilus (Schltr.) Senghas 1978
  • Henosis Hkr.f 1890.
  • Hippoglossum Breda 1829
  • Hordeanthos Szlach. 2007
  • Hyalosema Rolfe 1919
  • Ichthyostomum D.L.Jones, M.A.Clem. & Molloy 2002
  • Katherinea A. D. Hawkes 1956.
  • Kaurorchis D.L.Jones & M.A.Clem. 2002
  • Lepanthanthe (Schltr.) Szlach. 2007
  • Lyraea Lindl. 1830.
  • Macrolepis A. Rich. 1834.
  • Malachadenia Lindley 1839.
  • Mastigion Garay, Hamer & Siegerist 1994
  • Megaclinium Lindley 1826.
  • Monosepalum Schltr. 1913
  • Odontostyles Breda 1827.
  • Oncophyllum D.L.Jones & M.A.Clem. 2001
  • Osyricera Bl. 1825.
  • Oxysepala Wight 1851.
  • Pachyrhachis A.Rich. 1845
  • Papulipetalum (Schltr.) M.A.Clem. & D.L.Jones 2002
  • Pelma Finet 1909
  • Peltopus (Schltr.) Szlach. & Marg. 2001
  • Phyllorchis Thou. 1822.
  • Rhytionanthos Garay, Hamer & Siegerist 1994
  • Sarcobodium Beer 1854
  • Sarcopodium Lindley & Paxton 1850.
  • Serpenticaulis M.A.Clem. & D.L.Jones 2002
  • Sestochilos Breda 1828.
  • Spilorchis D.L.Jones & M.A.Clem. 2005
  • Sunipia Lindley 1826.
  • Synarmosepalum Garay, Hamer & Siegerist 1994
  • Tapeinoglossum Schltr. 1913
  • Taurostalix Rchb.f. 1852.
  • Trachyrhachis (Schltr.) Szlach. 2007
  • Tribrachia Lindley 1824.
  • Tripudianthes (Seidenf.) Szlach. & Kras 2007
  • Vesicisepalum (J.J.Sm.) Garay, Hamer & Siegerist 1994
  • Xiphizusa Rchb.f 1852.
  • Zygoglossum Reinw. 1826 [1828].

Biologi sunting

Phylogeny sunting

Genus ini pertama kali digambarkan oleh Louis-Marie Aubert du Petit-Thouars (singkatan botani Thouars) dalam bukunya Histoire particulière des plantes orchidées recueillies sur les trois Iles Australes d’Afrique, de France, de Bourbon et de Madagascar, menggambarkan 17 spesis Bulbophyllum. Kini terdapat lebih daripada 2,800 rekod (nama-nama yang diterima dan sinonim) untuk genus ini. Bilangan besar ini dan pelbagai besar bentuknya menjadikan genus ini satu cabaran besar untuk ahli taksonomi: 120 bahagian dan subgenera telah disenaraikan.[3] Nama saintifik telah diperolehi daripada perkataan Latin bulbus (seperti bebawang) dan perkataan Yunani phyllon (daun), merujuk kepada pseudobulbs di atas darimana daun membesar.[3]

Pusat kepelbagaian genus ini adalah dalam hutan montane di Papua New Guinea (lebih daripada 600 spesies) yang seolah-olah menjadi tanah asal evolusi,[4] sungguhpun genus ini adalah pantropikal dan meluas, berlaku di Australia, Asia Tenggara (dengan lebih 200 spesies di Borneo), India, Madagascar (dengan 135 spesies, beberapa endemik), Afrika dan di kawasan tropika tengah dan Amerika Selatan.[3]

Struktur sunting

Ciri-ciri umum untuk genus ini ialah: bebawang palsu "pseudobulb" nod tunggal, pangkal jambak dan bibir mudah alih. Genus ini merangkumi pelbagai julat bentuk vegetatif yang luar biasa, dari tumbuh-tumbuhan tinggi dengan batang seperti rotan, kepada akar pendaki yang menjalar membelit atau merayap sehingga batang pokok. Ahli-ahli lain yang melabuh epifit (tumbuh pada tumbuhan lain), dan banyak lagi yang membangunkan daun lebat pada sedikit sebanyak. Sesetengah spesies adalah litofit. Satu spesies telah hampir menjadi togel dan menggunakan bebawang palsu "pseudobulbs" sebagai organ fotosintesis.[3]

Orkid ini dengan pertumbuhan sympodial mempunyai batang rizom dengan pseudobulbs kerap bersudut. Daun keras nipis dilipat memanjang.[3]


Spesies sunting

Sesetengah spesies terkenal dengan vegetatif dan bentuk bunga melampau mereka:

Spesies baru yang ditemui setiap tahun, seperti:

  • Bulbophyllum ciluliae Bianch. & J.A.N.Bat., Sitientibus 2004
  • Bulbophyllum orezii Sath.Kumar 2004

Bulbophyllum nocturnum, satu spesies mula diterangkan pada November 2011, adalah satu-satunya orkid dikenali untuk mekar bunganya pada waktu malam dan menutup ia pada siang hari. [5][6]

Terdapat satu hibrid intergeneric : Triasphyllum (abbr.: Tphm.) (Bulbophyllum x Trias)

Spesies terpilih lain termasuk:

Status pengekalan sunting

Sebilangan spesies Bulbophyllum adalah terancam dengan kepupusan, dan diakui sepertinya oleh "World Conservation Union" (IUCN):

Tambahan lagi, Bulbophyllum porphyrostachys adalah disenaraikan sebagai hampir terancam.

Gallery sunting

Rujukan sunting

  1. ^ a b Kew World Checklist of Selected Plant Families
  2. ^ David G. Frodin (2004). "History and concepts of big plant genera". Taxon. 53 (3): 753–776. doi:10.2307/4135449. JSTOR 4135449.
  3. ^ a b c d e The Orchids, Natural History and Classification, Robert L. Dressler. ISBN 0-674-87526-5
  4. ^ Emly S. Siegerist (2001). Bulbophyllums and their allies: a grower's guide. Portland (OR): Timber Press. ISBN 978-0-88192-506-7.
  5. ^ André Schuiteman, Jaap Jan Vermeulen, Ed de Vogel & Art Vogel (2011). "Nocturne for an unknown pollinator: first description of a night-flowering orchid (Bulbophyllum nocturnum)". Botanical Journal of the Linnean Society. 167 (3): 344–350. doi:10.1111/j.1095-8339.2011.01183.x.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  6. ^ Mark Kinver & Victoria Gill (November 22, 2011). "Botanists discover 'remarkable' night-flowering orchid". BBC News. |access-date= requires |url= (bantuan)

Bibliografi sunting

  • J.J. Vermeulen : Orchid Monographs Vol. 7 (1993), A taxonomic revision of Bulbophyllum, sections Adelopetalum, Lepanthanthe, Macrouris, Pelma, Peltopus, and Uncifera (Orchidaceae). iv + 324 pp., 25 text-figs. + 116 full-page line drawings, 6 pp. colour plates. ISBN 90-71236-17-X
  • Siegerist E.S.: - Bulbophyllums and their allies Timber Press, 2001, 77 colour photos, 296 pp ISBN 0-88192-506-3 - devoted solely to Bulbophyllums, it is an introductory guide for amateur and advanced orchid growers.

Pautan luar sunting