Wikipedia

Perdemangan

(Dilencongkan dari Duchy)

Sebuah perdemangan, juga dipanggil kedemangan (duchy dan dukedom masing-masing) adalah sebuah negara zaman pertengahan, jajahan, kuripan atau kawasan yang diperintah oleh seorang demang.[1] Perkataan ini merupakan penyelarasan dari kata per-Demang-an.

Demang Scania bersama permaisuri baginda pada 1905

Dalam budaya Eropah sunting

Istilah duchy atau demangdom dalam bahasa Inggeris dipadankan dengan "perdemangan" dan "kedemangan", sementara grand duchy dipadankan dengan "perdemangan besar". Hal ini dapat ditemukan di setiap negara monarki di Eropah, biasanya di Britania Raya dan Luxembourg.

Dalam warisan budaya Eropah yang biasa, seorang demang besar (grand demang) merupakan gelaran ketiga tertinggi dalam kedudukan monarki iaitu selepas maharaja dan raja. Ia sinonim dengan kebanyakan bahasa Slavik dan Baltik (Rusia, Lithuania, dsb.) yang mana diterjemahkan sebagai pengiran besar, berlawanan dengan kebanyakan bahasa-bahasa Jerman dan Roman Eropah (Inggeris, Perancis, Sepanyol, Itali dsb.) yang mana penyataannya berkaitan dengan demang agung.[2] Tidak seperti seorang demang, demang besar berdaulat dianggap sebagai "raja" (atau di Jerman, 'bangsawan raja', Königsadel). Bentuk sesuai untuk menyebut seorang demang agung adalah Duli Yang Teramat Mulia,[3] di mana untuk seorang demang bukan berketurunan raja di United Kingdom dipanggil Yang Berahmat.

Pernah wujud perbezaan penting antara "demang berdaulat" dan demang yang merupakan bangsawan biasa di seluruh Eropah. Beberapa perdemangan bersejarah berdaulat di kawasan yang akan menjadi sebahagian daripada negara bangsa hanya semasa era moden, seperti yang berlaku di Jerman (sebelumnya sebuah empayar persekutuan) dan Itali (sebelum ini sebuah kerajaan bersatu). Sebaliknya, yang lain adalah daerah bawahan kerajaan-kerajaan itu yang telah bersatu sama ada sebahagian atau sepenuhnya semasa era pertengahan, seperti Perancis, Sepanyol, Sicily, Naples, dan Negara Paus.

Contoh sunting

Di Perancis, beberapa perdemangan telah wujud pada zaman pertengahan, termasuk Normandy, Burgundy, Brittany, dan Aquitaine.

Perdemangan stem Jerman zaman pertengahan (Bahasa Jerman: Stammesherzogtum, secara harfiah "perdemangan puak," gelaran rasmi pemerintahnya ialah Herzog atau "demang") dikaitkan dengan Kerajaan Frank dan sepadan dengan kawasan penempatan puak-puak utama Jerman. Mereka membentuk nukleus negara feudal utama yang terdiri daripada era awal Empayar Rom Suci negara Jerman (961-1806; dalam bahasa Jerman: Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation). Ini adalah Schwaben (Swabia, terutamanya negara Jerman masa kini Baden-Württemberg), Bayern (Bavaria), dan Sachsen (Saxony) pada zaman pra-Carolingian, di mana Franken (Franconia, pada masa ini merupakan bahagian utara negara Jerman. Bavaria) dan Lothringen (Lorraine, kini sebahagian besar daripada Perancis) telah ditambah pada zaman pasca Carolingian. Seperti yang disebutkan di atas, demang sedemikian digelar Herzog (harfiah "orang yang memimpin [tentera]").

Di England zaman pertengahan, perdemangan yang dikaitkan dengan wilayah Lancashire dan Cornwall telah diwujudkan, dengan kuasa dan estet tanah tertentu yang terakru kepada demang mereka. Perdemangan Lancaster telah diwujudkan pada tahun 1351 tetapi digabungkan dengan Mahkota apabila, pada tahun 1399, Henry Bolingbroke, Demang Lancaster, menaiki takhta England sebagai Henry IV. Pada masa kini, Perdemangan Lancaster sentiasa menjadi milik kerajaan dan pendapatannya ialah Privy Purse. Perdemangan Cornwall telah diwujudkan pada tahun 1337 dan dipegang berturut-turut oleh Demang Cornwall, yang juga pewaris takhta. Pada masa kini, Perdemangan Cornwall adalah milik waris kerajaan, jika ada: ia kembali kepada Mahkota tanpa kehadiran waris yang jelas dan secara automatik dianugerahkan kepada waris selepas lahir. Perdemangan ini hari ini kebanyakannya telah kehilangan sebarang peranan politik bukan upacara, tetapi menjana pendapatan persendirian pemegangnya. Semasa Perang Bunga Mawar, Demang York berjaya masuk ke Kota York, dengan hanya mendakwa tidak membahayakan dan haknya untuk memiliki "Perdemangan York."[4] Mana-mana dan semua demang feudal yang membentuk tampalan England sejak itu telah diserap dalam Keluarga Diraja. Selain Cornwall dan Lancaster, kedemangan diraja British adalah tituler dan tidak termasuk pegangan tanah. Kedemangan bukan diraja dikaitkan dengan harta kedemangan, tetapi ini dimaksudkan sebagai harta persendirian demang, tanpa sebarang keistimewaan feudal lain. Pada masa ini, semua perdemangan merdeka (iaitu, berdaulat) telah lenyap.

Senarai Perdemangan sunting

Wilayah dan kegabenoran Baltik sunting

Croatia sunting

Denmark sunting

England sunting

Rencana utama: Perdemangan di England

France sunting

Georgia sunting

Empayar Rom Suci sunting

Maklumat selanjutnya: Senarai demang di Eropah dan Perdemangan Stem

Perdemangan-perdemangan berikut merupakan sebahagian daripada Kerajaan Itali pada zaman pertengahan, yang merupakan sebahagian daripada Empayar Rom Suci:

Naples sunting

Negeri Paus (Holy See) sunting

Poland sunting

Slovakia sunting

Sepanyol sunting

Sweden sunting

Semua wilayah Sweden mempunyai hak untuk mempunyai coronet ducal dalam tangan mereka.[5][6] Raja memberi putera dan puteri gelaran ducal kepada mereka. Perdemangan-Perdemangan diraja yang ada sekarang ialah:

Negeri-negeri tentera salib sunting

Perdemangan semasa atau sejarah yang lain sunting

Negeri-negeri Nusantara sunting

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ "Penakrifan istilah "demang"". www.prpm.dbp.gov.my. Dicapai pada 2024-02-19.
  2. ^ Meyers Taschenlexikon Geschichte 1982, vol. 2, p. 319.
  3. ^ Meyers Taschenlexikon Geschichte 1982, vol. 1, p. 21.
  4. ^ Ltd, Not Panicking. "h2g2 - The Second War of the Roses - Edited Entry". h2g2.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-20. Dicapai pada 2021-11-28.
  5. ^ Clara Nevéus in Ny svensk vapenbok 1992 Streiffert & Riksarkivet, Stockholm ISBN 91-7886-092-X p. 17
  6. ^ "Vad är heraldik?". Heraldik (dalam bahasa Sweden). Dicapai pada 2021-11-28.

Pautan luar sunting

Templat:Terms for types of administrative territorial entities

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perdemangan&oldid=6137237"