Enjin wap

Enjin wap atau enjim stim merupakan sejenis enjin pembakaran luar yang menggunakan tenaga haba yang wujud dalam wap, dan menukarkannya kepada kerja mekanikal.

Enjim wap digunakan sebagai pengerak utama bagi stesyen pam, kereta api, kapal wap, enjin geseran (traction engine), lori wap dan kenderaan lain. Ia penting bagi revolusi industri dan digunakan secara meluas bagi tujuan perdagangan di kilang dan logi, sungguhpun kebanyaknya telah digantikan oleh enjin pembakaran dalam dan motor eletrik.

Turbin stim, secara teknikalnya sebuah enjim stim, masih lagi digunakan secara meluas untuk menjana kuasa elektrik. Kira-kira 86% daripada semua kuasa elektrik di dunia dihasilkan melalui penggunaan turbin stim.

Ciptaan dan pembangunan sunting

Aeolipile

Peranti wap pertama, aeolipile, digambarkan oleh Hero dari Alexandria (Heron) pada abad pertama AD, dalam manuskripnya Spiritalia seu Pneumatica.^[1] Ini mencadangkan bahawa penukaran tekanan wap kepada pergerakan mekanikal telah diketahui semenjak Mesir Rom pada abad-1, sungguhpun peranti ini kelihatannya hanya digunakan sebagai keanjaiban mekanikal.

Turbin stim pertama digambarkan pada tahun 1551 oleh pencipta Arab, Taqi al-Din.^[2] Dia menggambarkan kaedah bagi memusing batang pemanggang dengan menggunakan jet wap yang berputar oleh kipas berputar pada sisi roda. Peranti yang serupa ditunjukkan oleh Giovanni Branca, jurutera Itali pada 1629,^[3] bagi memutar peranti berbentuk pelepas silinder yang menggangkat dan melepaskan sepasang alu kedalam lesung. Jet wap pada turbin wap awal ini bagaimanapun tidak dipusatkan dan kebanyakan tenaganya bebas kesemua arah menjadikannya kurang berkesan.

Pembangunan pratikal enjin wap memerlukan keadaan ekonomi di mana pembangun enjin wap boleh mendapat untung dari ciptaan mereka. Kebudayaan Klassik dan Zaman Pertengahan, Renaissance tidak mempunyai keadaan sedemikian. Malah sehingga akhir abad ke-17, enjin wap dicipta sebagai satu keanjaipan (curiosities). Kesukaran untuk bebas dari keadaan sedemikian dapat dilihat dari kesukaran yang dihadapi oleh Edward Somerset, Marquess Worcester ke-2 dan kemudiannya oleh jandanya bagi mendapatkan pelabur kewangan bagi menjayakan ideanya bagi penggunaan kuasa wap. Pada 1663, dia menerbitkan rekabentuk bagi, dan memasang enjin kuasa wap bagi mengangkat air di dinding Menara Agung di Istana kota Raglan (lekuk pada dinding dimana enjin dipasang masih dapat dilihat sehingga abad ke-19). Bagaimanapun, tiada orang sanggup menanggung risiko melabur dalam konsep baru revolusi, dan tanpa pelabur mesin itu kekal tidak dimajukan.

Reka bentuk Denis Papin bagi enjin piston-dan-silinder, 1690.

Lihat juga sunting

Pesta wap sunting

UK

Carter's Steam Fair - touring vintage fairground, including several rides powered by steam engines
Great Dorset Steam Fair - 5-day annual show in England - specialises in showing engines being used in their original context: heavy haulage, threshing, ploughing, sawing, road making, etc

USA

Antique Gas & Steam Engine Museum - Bi-Annual show in Vista, CA, Specializing in farm equipment, engines, and machinery from 1850-1950

Muzium wap sunting

See also: List of pumping stations, many of which are, or were, steam-powered.
UK

Canada

Ontario Agricultural Museum in Milton, Ontario
Steam Era in Milton, Ontario

Rujukan sunting

^ Heron Alexandrinus (Hero of Alexandria) (c. 62 CE): Spiritalia seu Pneumatica. Reprinted 1998 by K G Saur GmbH, Munich. ISBN 3-519-01413-0.
^ Ahmad Y Hassan (1976). Taqi al-Din and Arabic Mechanical Engineering, p. 34-35. Institute for the History of Arabic Science, Universiti Aleppo.
^ "University of Rochester, NY, The growth of the steam engine online history resource, chapter one". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-04. Dicapai pada 2007-07-13.

Pautan luar sunting

Interactive Animation^{[pautan mati kekal]} – (in German)
Titanic's Triple Expansion Engines on Titanic-Titanic.com
Howstuffworks - "How Steam Engines Work"
Animated engines - Illustrates a variety of steam engines Diarkibkan 2008-09-24 di Wayback Machine
The World's Smallest Steam Engine Diarkibkan 2006-12-02 di Wayback Machine
A history of the growth of the steam-engine Diarkibkan 2012-02-21 di Wayback Machine
Uniflow engines
Steam powered lawn mower
Rotary steam engines
Beauchamp Tower's spherical steam engine Diarkibkan 2017-10-05 di Wayback Machine
Finnish miniature live steam site Diarkibkan 2007-11-10 di Wayback Machine
S/S Ukkopekka in Finland
Steamboat revival on Lake Geneva Diarkibkan 2008-06-16 di Wayback Machine
New Scientist jet steam engine article Diarkibkan 2008-04-20 di Wayback Machine
Dual pistons with linear generator as microCHP Diarkibkan 2008-06-22 di Wayback Machine
An art project underway that aims to build a steam powered victorian house on tractor treads
A short movie of a mill engine under steam at Barnoldswick, Lancashire, England
Steam Engineering Tutorials

Muzium wap sunting

Bancroft Mill Engine[1], Barnoldswick. Movie of engine operating here [2]
Country Living Museum^{[pautan mati kekal]} in Dudley, Staffs UK: full-size working replica of the first Newcomen atmospheric engine of 1712.
Newcomen Engine House, Dartmouth, Devon, England, UK^{[pautan mati kekal]}
Hamilton Museum of Steam and Technology Diarkibkan 2007-10-13 di Wayback Machine in Hamilton, Ontario. An old municipal pumphouse dating to 1860 with its original two Woolf Compound Rotative Beam Engines, one of which still operates.

Pesta dan perayaan wap sunting

Annual Steam Show in America North American Model Engineering Society (NAMES)
Annual Steam-Up in America Diarkibkan 2007-06-30 di Wayback Machine New England Wireless and Steam Museum
Missouri River Valley Steam Engine Association Back to the Farm Reunion Diarkibkan 2007-07-03 di Wayback Machine in central Missouri, USA.
Buckley Old Engine Show Diarkibkan 2007-07-18 di Wayback Machine Northwest Michigan Engine & Thresher Club. Annual show (39 years) showing steam engines and equipment, antique gas and oil engines, antique agricultural equipment, mills, blacksmithing, and foundries. Show includes steam building seminars.
Old Threshers' Reunion - 5-day annual show (around Labor Day) at Mt. Pleasant, Iowa, US. Steam engines of all kinds.
Annual Steam Tractor Parade - Cumming, Georgia, 4th July.

[1] Heron Alexandrinus (Hero of Alexandria) (c. 62 CE): Spiritalia seu Pneumatica. Reprinted 1998 by K G Saur GmbH, Munich. ISBN 3-519-01413-0.

[2] Ahmad Y Hassan (1976). Taqi al-Din and Arabic Mechanical Engineering, p. 34-35. Institute for the History of Arabic Science, Universiti Aleppo.

[rochestercapone-3] "University of Rochester, NY, The growth of the steam engine online history resource, chapter one". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-04. Dicapai pada 2007-07-13.

[1]

[2]

[3]