Wikipedia

Orang Fula

(Dilencongkan dari Fulani)

Orang Fula atau Fulɓe (Fula: Fulɓe, 𞤊𞤵𞤤𞤩𞤫‎; Perancis: Peul; bahasa Inggeris: Fulani; Templat:Lang-ha; Portugis: Fula; Wolof: Pël; Templat:Lang-bm) ialah suatu etnik bertaburan banyak luas di kawasan Sahel dan Barat benua Afrika. Bangsa ini menduduki tidak sahaja di Afrika Barat malah juga sejauh bahagian utara Afrika Tengah, Sudan dan Sudan Selatan serta kawasan pesisiran Laut Merah.

Fulani, Fula
Fulɓe
𞤊𞤵𞤤𞤩𞤫‎
Penggembala Fula di Gourma, selatan Mali
Jumlah penduduk
s. 25 juta orang[1][2]
Kawasan ramai penduduk
Afrika Barat dan Afrika Tengah
 Nigeria15,400,000 orang[3][4]
 Guinea5,070,160 orang[5]
 Senegal3,182,300 orang[6]
 Mali2,870,000 orang[7]
 Cameroon2,344,000 orang[8]
 Niger2,046,330 orang[9]
 Burkina Faso1,920,050 orang[10]
 Mauritania916,113 orang[11]
 Benin750,000[8]
 Guinea-Bissau410,560 orang[12]
 Gambia420,206 orang[13]
 Côte d'Ivoire479,000 orang[14]
 Chad352,580 orang[15][16]
 Republik Afrika Tengah287,187 orang[17]
 Sierra Leone266,581 orang[18]
 Sudan211,000 orang[19][20]
 Togo111,000 orang[21]
Bahasa
bahasa Fula • bahasa Perancis • bahasa Inggeris • bahasa Arab
Agama
Banyak
(+90%) Islam[22]
Minoriti
agama tradisi Afrika/Others[22]
Kumpulan etnik berkaitan
Orang Wolof dan orang Serer

Jumlah populasi berbeza-beza mengikut takrifan mengenai siapa yang boleh dianggap berbangsa Fula, antara 35[1][2] hingga 45 juta orang Fula dianggarkan ada di seluruh dunia.[23] Satu pertiga daripada bilangan ini – 12 ke 13 juta orang[24] – hidup sebagai penternak lembu berpindah randah antara yang terbesar di dunia;[25][26] namun ada juga yang hidup tetap sebagai petani, petukang, dan saudagar[27] berkongsi bahasa dan budaya yang sama.[28][29][30] 96% daripada penduduk Fula ini beragama Islam.[22]

Sejarah sunting

Gaya hidup sunting

Mereka menggembala lembu yang membekalkan mereka dengan bekalan tenusu mencukupkan tampungan hidup seharian masyarakat ini, mereka ada juga menggunakan kuda sebagai tunggangan membantu mereka mengendalikan kawanan lembu ini.

Budaya sunting

Rujukan sunting

  1. ^ a b Felicity Crowe (2010). Modern Muslim Societies. Marshall Cavendish. m/s. 262. ISBN 978-0-7614-7927-7.
  2. ^ a b Steven L. Danver (2015). Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues. Routledge. m/s. 31–32. ISBN 978-1-317-46400-6.
  3. ^ "Ethnologue, Languages of the world, Fulfulde, Nigerian spoken (2015)". Dicapai pada August 30, 2020.
  4. ^ "démolinguistiques du Nigeria, Peuls/Fulani, 0% (2017)" (dalam bahasa Perancis). Dicapai pada August 30, 2020.
  5. ^ "The World Factbook (Guinea)". CIA. Dicapai pada 2015-08-15.
  6. ^ "Ethnic groups of Senegal" (dalam bahasa Perancis). Université Laval,QC, Canada. Dicapai pada August 30, 2020.
  7. ^ "The World Factbook (Mali)". CIA. Dicapai pada August 15, 2015.
  8. ^ a b Kays, Stanley J. (2011). Cultivated Vegetables of the World: A Multilingual Onomasticon. Springer Science & Business Media. m/s. 747. ISBN 978-9086867202.
  9. ^ "The World Factbook (Niger)". CIA. Dicapai pada August 15, 2018.
  10. ^ "The World Factbook (Burkina Faso)". CIA. Dicapai pada June 29, 2017.
  11. ^ "La population de la Mauritanie, Haalpulaar'en : Les Tukulors (16.5%) + Les Peuls/Fulbe (4.8%). Total Fula proportion: 21.3%". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-09-29. Dicapai pada August 30, 2020.
  12. ^ "Recenseamento Geral da População e Habitação 2009 Características Socioculturais" (PDF). Instituto Nacional de Estatística Guiné-Bissau (dalam bahasa Portugis). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2017-11-05. Dicapai pada March 28, 2020.
  13. ^ National Population Commission Secretariat (30 April 2005). "2013 Population and Housing Census: Spatial Distribution" (PDF). Gambia Bureau of Statistics. The Republic of The Gambia. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 3 Januari 2018. Dicapai pada 29 Disember 2017.
  14. ^ "Les langues et ethnies du Côté d'ivoire, Peuls/Fulani, 2.0% (2017)" (dalam bahasa Perancis). Dicapai pada August 30, 2020.
  15. ^ "Répartition de la population par lieu de résidence selon le groupe ethnique. Les Peul 2.4%. 1993 Population and Housing Census" (dalam bahasa Perancis). Dicapai pada 30 August 2020.
  16. ^ "Répartition de la population par milieu de résidence selon le groupe ethnique, BCR, Ministère du plan et de la coopération, RGPH/93 Les Peuls (Fulanis) 2.44%" (dalam bahasa Perancis). Dicapai pada September 22, 2018.
  17. ^ "République Centrafricaine: Population et langues, Peuhl-Mbororo (5%)" (dalam bahasa Perancis). Dicapai pada 30 August 2020.
  18. ^ "Sierra Leone 2015 Population and Housing Census National Analytical Report" (PDF). Statistics Sierra Leone. Dicapai pada 28 March 2020.
  19. ^ "Fulani Sudanese, 211K". Dicapai pada 30 August 2020.
  20. ^ "Données démolinguistiques Soudanais (2011), Foulani Soudanais, 0.5%" (dalam bahasa Perancis). Dicapai pada 30 August 2020.
  21. ^ "Joshua Project - 111,000 Fulfulde Borgu speakers in Togo". Dicapai pada 30 August 2020.
  22. ^ a b c "Religion and expressive culture - Fulani". www.everyculture.com. Dicapai pada 30 August 2020.
  23. ^ "Fulbe". homepage.univie.ac.at (dalam bahasa Jerman). Dicapai pada 30 August 2020.
  24. ^ David Levinson (1996). "Fulani". Encyclopedia of World Cultures: Africa and the Middle East, Volume 9. Gale Group. ISBN 978-0-8161-1808-3.
  25. ^ Anthony Appiah; Henry Louis Gates (2010). Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. m/s. 495. ISBN 978-0-19-533770-9.
  26. ^ David Levinson (1996). "Fulani". Encyclopedia of World Cultures: Africa and the Middle East, Volume 9. Gale Group. ISBN 978-0-8161-1808-3., Quote: The Fulani form the largest pastoral nomadic group in the world. The Bororo'en are noted for the size of their cattle herds. In addition to fully nomadic groups, however, there are also semisedentary Fulani —Fulbe Laddi— who also farm, although they argue that they do so out of necessity, not choice.
  27. ^ Anthony Appiah; Henry Louis Gates (2010). Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. m/s. 495–496. ISBN 978-0-19-533770-9.
  28. ^ Richard M. Juang (2008). Africa and the Americas: Culture, Politics, and History. ABC-CLIO. m/s. 492. ISBN 978-1-85109-441-7.
  29. ^ Pat Ikechukwu Ndukwe (1996). Fulani. The Rosen Publishing Group. m/s. 9–17. ISBN 978-0-8239-1982-6.
  30. ^ D Group (2013). Encyclopedia of African Peoples. Routledge. m/s. 85–88. ISBN 978-1-135-96334-7.

Pautan luar sunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Orang_Fula&oldid=5266758"