Wikipedia

Gabungan Rakyat Sabah

pakatan parti politik di Sabah, Malaysia
Bagi parti politik di Filipina, lihat Gabungan Rakyat Nasionalis.

Gabungan Rakyat Sabah (Jawi: ‏ݢابوڠن رعيت سابه‎‎, disingkatkan kepada GRS), atau secara rasmi dikenali sebagai Parti Gabungan Rakyat Sabah atau Parti GRS[7], ialah sebuah parti gabungan politik berdaftar rasmi di Sabah, Malaysia. Parti gabungan ini telah diasaskan oleh Perdana Menteri Malaysia ke-8 yang juga merupakan pengasas Perikatan Nasional, Muhyiddin Yassin pada 12 September 2020 bagi menghadapi pilihan raya negeri Sabah 2020[8][9]. Parti gabungan GRS telah diluluskan dan didaftarkan sepenuhnya pada 11 Mac 2022[10] oleh Jabatan Pendaftaran Pertubuhan Malaysia (JPPM) dan penggunaan logo GRS telah dibenarkan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia (SPR).[11] Parti Gabungan Rakyat Sabah terdiri daripada PBS, BERSATU Sabah, SAPP, STAR, dan USNO.[12][13]

Gabungan Rakyat Sabah
ݢابوڠن رعيت سابه
Nama Bahasa InggerisSabah People's Coalition
SingkatanGRS
PengerusiDatuk Seri Panglima Haji Hajiji Noor
Setiausaha agungDatuk Seri Panglima Masidi Manjun
Timbalan PengerusiDatuk Seri Panglima Dr. Maximus Johnity Ongkili
Datuk Seri Panglima Dr. Jeffrey Kitingan
Datuk Seri Panglima Yong Teck Lee
Tan Sri Datuk Seri Panglima Pandikar Amin Mulia
PengasasTan Sri Dato' (Dr) Haji Muhyiddin Haji Muhammad Yassin (2020 - 2021) (sebagai pakatan pilihan raya)
Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Noor (2022) (sebagai gabungan politik yang berdaftar dengan JPPM)
Ditubuhkan12 September 2020[1]
Didaftarkan26 Februari 2022[2]
Disahkan11 Mac 2022[3]
PecahanBarisan Nasional (BN)[4]
Perikatan Nasional (PN)
Bersatu Cawangan Semenanjung Malaysia (Pusat)
Didahului olehGabungan Bersatu Sabah (GBS)[5]
Barisan Nasional (BN)[6]
Ibu pejabatLot 57 G7
Lorong Plaza Permai 2
Alamesra
88400 Kota Kinabalu Sabah, Malaysia
IdeologiRegionalisme Sabah
Perjanjian 20 Perkara Sabah
Menjaga hak bumiputera tempatan di Sabah
Warna     Biru Tua
Slogan"Sayangi Sabah" (PRN 2020)
"Sabah Maju Jaya" (sejak 2020)
Dewan Negara
6 / 70
Dewan Rakyat
(Kerusi Sabah and Labuan)
9 / 26
Dewan Undangan Negeri Sabah
30 / 79
Simbol pilihan raya
Gabungan Rakyat Sabah GRS Election Symbol.jpg
Bendera parti
Gabungan Rakyat Sabah GRS.jpg

Gabungan yang pada awalnya menggabungkan Perikatan Nasional, Barisan Nasional dan Parti Bersatu Sabah ini telah memenangi majoriti kerusi di dalam pilihan raya negeri Sabah 2020 yang berlangsung pada 27 September 2020 dan membentuk kerajaan di Sabah

Parti GRS menjadi parti gabungan tempatan kedua yang berdaftar memerintah Sabah selepas Gabungan Pasok-PBS pada 1985.[14]

SejarahSunting

Kebangkitan perikatan politik terbesar di SabahSunting

Gabungan ini telah diasaskan oleh Tan Sri Muhyiddin Yassin bagi menghadapi pilihan raya negeri Sabah 2020. Perikatan politik ini telah dipersetujui sebahagian besar kepemimpinan politik di Sabah atas sebab dasar "gabungan tempatan" yang diperkenalkan oleh Datuk Seri Panglima Dr. Jeffrey Kitingan, Datuk Seri Panglima Hajiji Noor, dan Datuk Seri Panglima Maximus Ongkili pada 12 September 2020.

Pada awalnya (sebelum didaftarkan), gabungan parti ini hanya merupakan sebuah pakatan pilihan raya diantara dua parti gabungan di Sabah iaitu Barisan Nasional yang terdiri daripada Parti PBRS, MCA, UMNO; Perikatan Nasional yang terdiri daripada Parti STAR, SAPP, BERSATU; dan sebuah parti tempatan Sabah tanpa gabungan, Parti Bersatu Sabah (PBS)[8][9].

Gabungan Rakyat Sabah (GRS) telah memenangi Pilihan raya negeri Sabah 2020 dan berjaya mengukuhkan kedudukan berorganisasi dalam membentuk sebuah pakatan tempatan Sabah.

Memorandum persefahaman menghadapi pilihan raya negeriSunting

Pada 9 Januari 2021, satu memorandum persefahaman antara semua parti yang bergabung di bawah Gabungan Rakyat Sabah telah ditandatangani oleh para pemimpin parti. Satu jawatankuasa telah dibentuk bagi menguatkan lagi ikatan antara parti bagi mengukuhkan gabungan tersebut yang telah memenangi pilihan raya negeri Sabah 2020 lalu. Gabungan ini tidak dipengaruhi dengan apa yang berlaku dalam gabungan di Semenanjung Malaysia dan menolak sebarang campur tangan dari luar Sabah.[15][16]

Jawatan Nama Parti Catatan
Pengerusi Hajiji Noor BERSATU Ketua BERSATU Negeri Sabah
Timbalan Pengerusi I Bung Moktar Radin UMNO Pengerusi UMNO Sabah
Timbalan Pengerusi II Maximus Johnity Ongkili PBS Presiden PBS
Timbalan Pengerusi III Jeffrey Kitingan STAR Presiden STAR
Setiausaha Mohamed Razali Mohamed Razi BERSATU Ketua BERSATU Bahagian Sepanggar
Penolong Setiausaha Ardino Diris STAR Penolong Setiausaha Agung STAR
Bendahari Salleh Said Keruak UMNO Timbalan Pengerusi UMNO Sabah
Ketua Penerangan Joniston Bangkuai PBS Setiausaha Agung PBS
Ahli Jawatankuasa Masidi Manjun BERSATU Timbalan Ketua BERSATU Sabah
Mohd Arifin Mohd Arif BERSATU Bendahari BERSATU Sabah
Yakubah Khan UMNO Timbalan Ketua UMNO Sabah
Jafry Ariffin UMNO Setiausaha UMNO Sabah
Radin Malleh PBS Timbalan Presiden PBS
Jahid Jahim PBS Timbalan Presiden PBS
Ellron Alfred Angin STAR Timbalan Presiden STAR
Guan Dee Koh Hoi STAR Setiausaha Agung STAR
Arthur Joseph Kurup PBRS Timbalan Presiden PBRS
Vincent Lee PBRS Naib Presiden PBRS
Yong Teck Lee SAPP Presiden SAPP
Edward Dagul SAPP Timbalan Presiden SAPP
Lee Wan Tung @ Lu Yen Tung MCA Ketua MCA Sabah
Pamela Yong MCA Ketua Wanita MCA Sabah
Peer Mohammad Kadir MIC Ketua MIC Sabah
Chandra Segar MIC Setiausaha MIC Sabah
Mohd Aminuddin Aling PAS Pesuruhjaya PAS Sabah
Abdul Hisham Othman PAS Timbalan Pesuruhjaya PAS Sabah
Setiausaha Eksekutif Abdul Kassim Razali @ Jali BERSATU Setiausaha Eksekutif BERSATU Sabah

Cadangan pendaftaran sebagai parti politik rasmiSunting

Pada 24 November 2021, Datuk Salleh Said Keruak yang merupakan Pengerusi Kelab Penyokong Kerajaan Gabungan Rakyat Sabah menyatakan untuk mendaftar & merasmikan gabungan itu di bawah Akta Pertubuhan 1966 untuk menstabilkan pandangan politik kerajaan Sabah.[17]

Pada 25 November 2021, kebanyakan pemimpin GRS bersetuju dengan kenyataan Datuk Salleh Said Keruak untuk merasmikan & mendaftarkan gabungan ini sebagai "parti gabungan politik". Pemimpin yang bersetuju termasuk Datuk Jeffrey Kitingan (STAR), Datuk Masidi Manjun (BERSATU), Dr. Aliakbar Gulasan (PAS), Datuk Yong Teck Lee (SAPP), Datuk Bung Mokhtar Radin (UMNO), dan presiden parti lain juga bersetuju.[18][19][20]

Pada 26 November 2021, Ahli Dewan Undangan Negeri Sabah bahagian Kiulu, Datuk Joniston Bangkuai menyatakan bahawa semua kepemimpinan PBS bersetuju dan menginginkan gabungan ini bukan sahaja dirasmikan tetapi didaftarkan sebagai sebuah entiti gabungan parti politik di Sabah yang sah untuk elak pertembungan dan mengukuhkan pandangan politik penyokong-penyokong Gabungan Rakyat Sabah.[21][22]

Pendaftaran diluluskan - (11 Mac 2022)Sunting

JPPM telah meluluskan pendaftaran GRS sebagai sebuah gabungan rasmi parti politik di Sabah. GRS telah menerima sijil kelulusan daripada JPPM pada 11 Mac 2022 selepas mengemukakan permohonan beberapa minggu sebelumnya dan kelulusan itu memenuhi permintaan semua pihak yang mahu gabungan itu didaftarkan secara sah[23]

Parti gabungan ini juga menjadi gabungan politik tempatan kedua di Sabah yang diluluskan secara rasmi oleh JPPM.[24]
Sebelum ini, Gabungan Bersatu Sabah (GBS) pernah menghantar surat pendaftaran gabungan tersebut tetapi tidak diluluskan[25]. Gabungan Pasok-PBS merupakan gabungan pertama didaftarkan dibawah Akta Pertubuhan 1966 namun dibubarkan selepas berlaku perpecahan di dalam Parti Bersatu Sabah (PBS) pada tahun 1994 hasil dari lompatan sesetengah pemimpin Parti berkenaan.[26]

USNO jadi ahli terbaharu Parti Gabungan Rakyat SabahSunting

Pada 9 Mei 2022, Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO) telah berjaya diterima sebagai parti komponen baharu Parti Gabungan Rakyat Sabah (GRS).[27]

SloganSunting

Sayangi SabahSunting

Slogan 'Sayangi Sabah' dipilih sebagai slogan pilihan raya 2020 kerana GRS mahu memberi khidmat terbaik kepada semua rakyat Sabah tanpa mengira ideologi politik, kaum dan agama mereka[28].

Sabah Maju JayaSunting

Slogan 'Sabah Maju Jaya' pula digunakan untuk diterapkan dalam pentadbiran kerajaan negeri bermula 2020[29]. Pada pertengahan Januari 2021, program "Hala Tuju Sabah Maju Jaya" telah dilancarkan untuk tempoh 5 tahun bersesuaian dengan slogan 'Sabah Maju Jaya'.

KeanggotaanSunting

Parti komponenSunting

Parti kerjasama & sokonganSunting

Komposisi parti komponen dan kerjasamaSunting

  • Selepas kelulusan pendaftaran Parti GRS, terdapat beberapa pihak yang ingin memberi kerjasama dan ingin menyertai parti itu.[30][31]
  • USNO adalah parti politik tempatan pertama yang diluluskan secara rasmi oleh kepimpinan sedia ada Parti GRS untuk menyertai parti gabungan itu.[32]
Logo Nama Parti Ideologi Ketua parti Kerusi
dipertandingkan 		Keputusan 2020 Kerusi semasa
Undian (%) Jumlah Kerusi Komposisi
Parti Gabungan Rakyat Sabah
 
 BERSATU BERSATU Sabah Nasionalisme Pribumi-Sabah (Ideologi Pribumi) Hajiji Noor 21

(di bawah PN)

 11.81%
11 / 73
17 / 79
 
 PBS Parti Bersatu Sabah Penjagaan hak-hak orang asal Sabah Maximus Johnity Ongkili 22 6.83%
7 / 73
7 / 79
 
 SAPP Parti Progresif Sabah Tempatan Sabah Yong Teck Lee 2

(di bawah PN)

 0.43%
0 / 73
1 / 79
 
 STAR Parti Solidariti Tanah Airku Tempatan Sabah Jeffrey Kitingan 6

(di bawah PN)

 4.87%
6 / 73
6 / 79
  USNO Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu[33] Tempatan Sabah Pandikar Amin Mulia 47 0.47%
0 / 73
0 / 79
Barisan Nasional
 
 UMNO Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu Nasionalisme Ketuanan Melayu Bung Mokhtar Radin 33 16.73%
16 / 73
16 / 79
Perikatan Nasional
 
 PAS Parti Islam Se-Malaysia Islam Mohd Aminuddin Aling
0 / 73
1 / 79
Rakan sekutu
KDM Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat Tempatan Sabah Peter Anthony
0 / 73
2 / 79
 
 IND Ahli politik bebas N/A N/A 41 4.98%
2 / 73
2 / 79

KepimpinanSunting

Pengasas utamaSunting

Pengasas Tahun
  Muhyiddin Yassin 2020-2021
(sebagai pakatan pilihan raya)
  Hajiji Noor 2022
(sebagai gabungan berdaftar rasmi dengan JPPM)

PengerusiSunting

Ketua gabungan
(Pengerusi) 		Parti Dalam jawatan Lepas jawatan
  Hajiji Noor BERSATU Sabah 2020-2021 (Tidak rasmi)
2022 (Rasmi) 		Penyandang

OrganisasiSunting

Berikut ialah organisasi GRS pada 2022.

PerwakilanSunting

Dewan Undangan Negeri SabahSunting

Rencana utama: Pilihan raya negeri Sabah 2020
No. Kawasan negeri Nama Gabungan (Parti)
2020-2022 2022-kini
Parti Gabungan Rakyat Sabah
N3 Pitas Dato' Sri Ruddy Awah PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N5 Matunggong Datuk Julita Mojungki PBS GRS (PBS)
N6 Bandau Datuk Wetrom @ Mohd Fikri Bahanda PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N7 Tandek Hendrus Anding PBS GRS (PBS)
N8 Pintasan Fairuz Renddan PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N12 Sulaman Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Haji Noor PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N14 Tamparuli Datuk Jahid Jahim PBS GRS (PBS)
N15 Kiulu Datuk Joniston Bangkuai PBS GRS (PBS)
N28 Kawang Datuk Ghulamhaidar @ Yusof Khan Bahadar PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N31 Membakut Datuk Mohd Arifin Mohd Arif PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N32 Klias Datuk Isnin Aliasnih PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N33 Kuala Penyu Datuk Limus Jury PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N34 Lumadan Ruslan Muharam PBS GRS (PBS)
N36 Kundasang Datuk Dr Joachim Gunsalam PBS GRS (PBS)
N37 Karanaan Datuk Seri Panglima Masidi Manjun PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N38 Paginatan Datuk Abidin Madingkir PN (STAR) GRS (STAR)
N39 Tambunan Datuk Seri Panglima Jeffrey Kitingan PN (STAR) GRS (STAR)
N40 Bingkor Datuk Robert Tawik @ Nordin PN (STAR) GRS (STAR)
N41 Liawan Datuk Annuar Ayub PN (STAR) GRS (STAR)
N43 Kemabong Datuk Rubin Balang PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N44 Tulid Flovia Ng PN (STAR) GRS (STAR)
N45 Sook Datuk Ellron Alfred Angin PN (STAR) GRS (STAR)
N46 Nabawan Datuk Abdul Ghani Mohamed Yassin PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N47 Telupid Jonnybone J Kurum PBS GRS (PBS)
N49 Labuk Samad Jambri PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N68 Apas Datuk Nizam Abu Bakar Titingan PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
N73 Sebatik Hassan A Gani Pg Amir WARISAN GRS (BERSATU)
Anggota Dilantik Jaffari Waliam PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
Anggota Dilantik Datuk Amisah Yassin PN (BERSATU) GRS (BERSATU)
Anggota Dilantik Datuk Seri Panglima Yong Teck Lee PN (SAPP) GRS (SAPP)
Parti kerjasama & sokongan
Barisan Nasional
N2 Bengkoka Harun Durabi BN (UMNO) BN (UMNO)
N9 Tempasuk Mohd Arsad Bistari BN (UMNO) BN (UMNO)
N10 Usukan Datuk Seri Panglima Salleh Said Keruak BN (UMNO) BN (UMNO)
N13 Pantai Dalit Jasnih Daya BN (UMNO) BN (UMNO)
N16 Karambunai Datuk Yakubah Khan BN (UMNO) BN (UMNO)
N24 Tanjung Keramat Shahelmy Yahya BN (UMNO) BN (UMNO)
N29 Pantai Manis Mohd Tamin @ Tamin Zainal BN (UMNO) BN (UMNO)
N35 Sidumin Yusof Yacob Bebas BN (UMNO)
N48 Sugut Datuk James Ratib BN (UMNO) BN (UMNO)
N51 Sungai Manila Mokran Ingkat BN (UMNO) BN (UMNO)
N52 Sungai Sibuga Mohamad Hamsan Awang Supian BN (UMNO) BN (UMNO)
N58 Lamag Datuk Seri Panglima Bung Moktar Radin BN (UMNO) BN (UMNO)
N59 Sukau Datuk Jafry Ariffin BN (UMNO) BN (UMNO)
N67 Balung Hamild @ Hamid Awang BN (UMNO) BN (UMNO)
N71 Tanjung Batu Andi Muhammad Surady Bandy BN (UMNO) BN (UMNO)
Anggota Dilantik Datuk Raime Unggi BN (UMNO) BN (UMNO)
Anggota Dilantik Suhaimi Nasir BN (UMNO) BN (UMNO)
Parti Perikatan Nasional
Anggota Dilantik Dr Aliakbar Gulasan PN (PAS) PN (PAS)
Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat
N27 Limbahau Juil Nuatim KDM KDM
N42 Kemabong Datuk Peter Anthony KDM KDM
Parti Harapan Rakyat Sabah
N70 Kukusan Rina Jainal WARISAN PHRS
Bebas
N57 Kuamut Masiung Banah Bebas Bebas
N61 Segama Mohamaddin Ketapi GRS (BERSATU) Bebas

Ibu pejabatSunting

 
Ibu pejabat Parti GRS yang berpusat di Alamesra, Kota Kinabalu, Sabah sejak tahun 2022.[34]

Sijil kelulusanSunting

  • Sijil kelulusan rasmi daripada JPPM untuk Parti Gabungan Rakyat Sabah (GRS)

Lihat jugaSunting

RujukanSunting

  1. ^ Izwan Abdullah (12 September 2020). "Penubuhan Gabungan Rakyat Sabah". BHarian. Dicapai pada 25 September 2020.
  2. ^ BERNAMA (26 February 2022). "GRS akan didaftarkan dalam tempoh terdekat - Hajiji". Bernama News. Dicapai pada 15 March 2022.
  3. ^ Bernama (11 March 2022). "RoS approves registration of Gabungan Rakyat Sabah, says Hajiji". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  4. ^ https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2022/03/935697/gabungan-rakyat-sabah-didaftar-secara-rasmi-tanpa-umno-pas-bn
  5. ^ BERNAMA (Februari 27, 2020). "Permohonan pendaftaran Gabungan Bersatu Sabah masih dalam pertimbangan ROS". BHarian. Dicapai pada Mac 23, 2022.
  6. ^ "Hajiji says BN not part of newly-registered Gabungan Rakyat Sabah". Malay Mail. Dicapai pada 20 March 2022.
  7. ^ Bernama (11 March 2022). "RoS approves registration of Gabungan Rakyat Sabah and this coalition now known as Gabungan Rakyat Sabah Party or GRS PARTY, says Hajiji". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  8. ^ a b Izwan Abdullah (12 September 2020). "PM umum gabungan baharu Gabungan Rakyat Sabah". BHarian. Dicapai pada 25 September 2020.
  9. ^ a b Hairizal Kamalul Arifin (12 September 2020). "PRN Sabah: Muhyiddin umum Gabungan Rakyat Sabah". Astro Awani. Dicapai pada 25 September 2020.
  10. ^ Izwan Abdullah (Mac 18, 2022). "Gabungan Rakyat Sabah didaftar secara rasmi tanpa UMNO, PAS, BN". BHarian. Dicapai pada Mac 23, 2022.
  11. ^ Bernama (11 March 2022). "RoS approves registration of Gabungan Rakyat Sabah, says Hajiji". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  12. ^ Malaysia, Utusan (18 Mac 2022). "GRS babitkan empat parti, UMNO tiada dalam senarai". Utusan Malaysia. Dicapai pada 15 Mei 2022.
  13. ^ Harian, Sinar (9 Mei 2022). "USNO diterima sertai GRS". Sinar Harian. Dicapai pada 15 Mei 2022.
  14. ^ Bernama (11 March 2022). "GRS is the second local coalition registered in Sabah after PASOK-PBS". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  15. ^ BERNAMA (9 Januari 2021). "GRS tandatangan MoU, tolak campur tangan luar". Sinar Harian. Dicapai pada 9 Januari 2021.
  16. ^ Suraidah Roslan (9 Januari 2021). "GRS Tandatangan MoU Perkukuh Kerjasama Politik". Borneo Today. Dicapai pada 9 Januari 2021.
  17. ^ "GRS should be registered as official political coalition - Salleh". MalaysiaKini. 24 November 2021. Dicapai pada 26 November 2021.
  18. ^ "GRS registration facing stumbling blocks, says Jeffrey". FreeMalaysiaToday (FMT). 25 November 2021. Dicapai pada 26 November 2021.
  19. ^ "GRS should be registered to avoid clashes between partners in elections, says Salleh Said". TheStar News. 25 November 2021. Dicapai pada 26 November 2021.
  20. ^ "Pendaftaran GRS jamin kestabilan politik Sabah". Utusan Malaysia. 25 November 2021. Dicapai pada 26 November 2021.
  21. ^ "Contohi GPS, Hajiji perlu daftar GRS sebagai entiti politik rasmi- Joniston". Astro Awani. 26 November 2021. Dicapai pada 28 November 2021.
  22. ^ "Isu Politik-GRS perlu didaftar sebagai entiti politik rasmi". Astro Awani. 26 November 2021. Dicapai pada 28 November 2021.
  23. ^ Bernama (11 March 2022). "RoS approves registration of Gabungan Rakyat Sabah, says Hajiji". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  24. ^ Bernama (11 March 2022). "RoS approves registration of Gabungan Rakyat Sabah, says Hajiji". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  25. ^ BERNAMA (Februari 27, 2020). "Permohonan pendaftaran Gabungan Bersatu Sabah masih dalam pertimbangan ROS". BHarian. Dicapai pada Mac 23, 2022.
  26. ^ Bernama (11 March 2022). "GRS is the second local coalition registered in Sabah after PASOK-PBS". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
  27. ^ SINAR HARIAN (May 9, 2022). "USNO diterima sertai Parti GRS". SINAR HARIAN. Dicapai pada May 9, 2022.
  28. ^ BERNAMA (20 September 2020). "Hajiji: Walau kali pertama bertanding, rakyat Sabah kenal PN". Malaysiakini. Dicapai pada 22 Disember 2020.
  29. ^ Izawan Abdullah (29 Disember 2020). "Noorliza, wanita pertama dilantik menjadi Datuk Bandar Kota Kinabalu". HMetro. Dicapai pada 30 Disember 2020.
  30. ^ SINAR HARIAN (February 26, 2022). "Parti baharu ingin sertai GRS perlu sokongan rakan gabungan: Hajiji". SINAR HARIAN. Dicapai pada May 9, 2022.
  31. ^ SINAR HARIAN (May 9, 2022). "USNO diterima sertai Parti GRS". SINAR HARIAN. Dicapai pada May 9, 2022.
  32. ^ SINAR HARIAN (May 9, 2022). "USNO diterima sertai Parti GRS". SINAR HARIAN. Dicapai pada May 9, 2022.
  33. ^ SINAR HARIAN (May 9, 2022). "USNO diterima sertai Parti GRS". SINAR HARIAN. Dicapai pada May 9, 2022.
  34. ^ SURAIDAH ROSLAN (28 May 2022). "GRS dilancar secara rasmi dan mempunyai pejabat HQ tersendiri". UtusanMalaysia. Dicapai pada 27 July 2022.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Gabungan_Rakyat_Sabah&oldid=5626920"