Hadiah Sakharov
Hadiah Sakharov untuk Kebebasan Berfikir, atau lebih dikenali sebagai Hadiah Sakharov, menghargai individu dan kumpulan orang yang telah mendedikasikan hidup mereka untuk mempertahankan hak asasi manusia dan kebebasan berfikir.[2] Dinamakan semperna nama seorang saintis dan pembangkang Rusia, Andrei Sakharov, hadiah ini diperkenalkan pada Disember 1988 oleh Parlimen Eropah.[2] Satu senarai pendek pencalonan dikeluarkan setiap tahun oleh Jawatankuasa Hal Ehwal Luar dan Jawatankuasa Pembangunan, dengan pemenang diumumkan pada bulan Oktober.[1] Hadiah turut disertakan dengan wang tunai sebanyak €50,000.[1] Hadiah pertama diberikan kepada Nelson Mandela (Afrika Selatan) dan dari Rusia Anatoly Marchenko. Pada tahun 1990 pula, hadiah diberikan kepada Aung San Suu Kyi, namun beliau hanya dapat menerima hadiah tersebut pada tahun 2013 akibat pemeranjaan beliau di Burma.[3] Selain individu, hadiah turut pernah diberikan kepada organisasi dan Mothers of the Plaza de Mayo dari Argentina telah memenangi pada tahun 1992. Tiga orang penerima Sakharov turut menerima Hadiah Keamanan Nobel iaitu Nelson Mandela, Aung San Suu Kyi, dan Malala Yousafzai.[4] Razan Zaitouneh yang menerima hadiah ini pada tahun 2011 telah diculik pada tahun 2013 dan masih belum ditemui.[5]
Hadiah Sakharov untuk Kebebasan Berfikir | |
---|---|
Nama asli | Sakharov Prize for Freedom of Thought (en) |
Jenis | Human rights award (en) |
Negara | Kesatuan Eropah dan Perancis |
Disampaikan oleh | Parlimen Eropah |
Ganjaran | €50,000[1] |
Kali pertama | 1988 |
Kini dipegang oleh | Oleg Sentsov |
Tapak web | |
Official website | |
sunting · sunting di Wikidata |
Pada tahun 2017, Hadiah Sakharov diberikan kepada Pembangkang Demokratik di Venezuela. Presiden Parlimen Eropah, Antonio Tajani menyatakan hadiah ini mengesahkan sokongan Kesatuan Eropah yang "tidak berbelah bahagi kepada perhimpunan kebangsaan Venezuela yang dipilih secara demokratik" akan menyeru "peralihan damai kepada demokrasi yang rakyat Venezuela mahukan."[6] Hadiah itu dilihat sebagai memberi ganjaran kepada "keberanian aktivis pelajar dan penunjuk perasaan dalam menghadapi penindasan oleh kerajaan Nicolas Maduro".[7]
Penerima
suntingTahun | Penerima | Kerakyatan | Nota | Rujukan |
---|---|---|---|---|
1988 | Nelson Mandela | Afrika Selatan | Aktivis anti-apartheid dan kemudian Presiden Afrika Selatan | [8] |
Anatoly Marchenko (posthumously) | Kesatuan Soviet | Aktivis pembangkang dan aktivis hak asasi manusia Soviet | [8] | |
1989 | Alexander Dubček | Czechoslovakia | Ahli politik Slovak | [8] |
1990 | Aung San Suu Kyi | Myanmar | Ahli politik pembangkang dan bekas Setiausaha Agung Liga Kebangsaan untuk Demokrasi | [9] |
1991 | Adem Demaçi | Yugoslavia | Ahli politik Kosovo Albania dan tahanan politik | [8] |
1992 | Mothers of the Plaza de Mayo | Argentina | Persatuan ibu-ibu Argentina yang anaknya hilang semasa Perang Kotor | [9] |
1993 | Oslobođenje | Bosnia dan Herzegovina | Surat khabar pipular yang mempertahankan Bosnia dan Herzegovina sebagai negara multi-etnik | [9] |
1994 | Taslima Nasrin | Bangladesh | Bekas doktor, penulis feminis | [9] |
1995 | Leyla Zana | Turki | Ahli politik dari keturunan Kurdish dari Turki Tenggara, yang dipenjarakan selama 10 tahun | [8] |
1996 | Wei Jingsheng | Republik Rakyat China | Aktivis dalam gerakan demokrasi China | [9] |
1997 | Salima Ghezali | Algeria | Wartawan dan penulis, aktivis hak asasi wanita, hak asasi manusia dan demorasi di Algeria | [9] |
1998 | Ibrahim Rugova | FR Yugoslavia | Ahli politik Albania, Presiden pertama Kosovo | [8] |
1999 | Xanana Gusmão | Timor Leste | Bekas militan yang menjadi Presiden pertama Timor Leste | [10] |
2000 | ¡Basta Ya! | Sepanyol | Organisasi yang menyatukan individu dari pelbagai kedudukan politik yang menentang keganasan | [11] |
2001 | Nurit Peled-Elhanan | Israel | Aktivis keamanan | [8] |
Izzat Ghazzawi | Palestin | Penulis , profesor | ||
Dom Zacarias Kamwenho | Angola | Uskup Agung dan aktivis keamanan | ||
2002 | Oswaldo Payá | Cuba | Aktivis politik dan pembangkang | [12] |
2003 | Kofi Annan | Ghana | Penerima Hadiah Keamanan Novel dan Setiausaha Agung PBB yang ke-7 | [8] |
PBB | N/A (International) | |||
2004 | Persatuan Wartawan Belarusia | Belarus | Organisasi bukan kerajaan "yang bertujuan untuk memastikan kebebasan bersuara dan hak menerima dan mengedarkan maklumat dan mempromosikan piawaian kewartawanan profesional" | [13] |
2005 | Ladies in White | Cuba | Gerakan pembangkang, ahli keluarga/saudara pembangkang yang dipenjarakan | [14] |
Reporters Without Borders | N/A (Antarabangsa) | Pertubuhan bukan kerajaan berpangkalan di Perancis yang menganjurkan kebebasan akhbar | [14] | |
Hauwa Ibrahim | Nigeria | Peguam hak asasi manusia | [14] | |
2006 | Alaksandar Milinkievič | Belarus | Ahli politik yang dipilih oleh Angkatan Demokratik Bersatu Belarus sebagai calon bersama pembangkang dalam pilihan raya presiden 2006 | [15] |
2007 | Salih Mahmoud Osman | Sudan | Peguam hak asasi manusia | [9] |
2008 | Hu Jia | Republik Rakyat China | Aktivis dan pembangkang | [16] |
2009 | Memorial | Rusia | Pertubuhan hak asasi manusia dan sejarah antarabangsa | [17] |
2010 | Guillermo Fariñas | Cuba | Doktor, wartawan dan ahli politik pembangkang | [18] |
2011 | Asmaa Mahfouz | Mesir | Lima wakil rakyat Arab, sebagai pengiktirafan dan sokongan pemanduan mereka untuk kebebasan dan hak asasi manusia. | [19] |
Ahmed al-Senussi | Libya | |||
Razan Zaitouneh | Syria | |||
Ali Farzat | ||||
Mohamed Bouazizi (posthumously) | Tunisia | |||
2012 | Jafar Panahi | Iran | Aktivis Iran, Sotoudeh merupakan seorang peguam dan Panahi ialah pengarah filem. | [20][21] |
Nasrin Sotoudeh | ||||
2013 | Malala Yousafzai | Pakistan | Kempen untuk hak dan pendidikan wanita | [22] |
2014 | Denis Mukwege | Republik Demokratik Congo | Ahli ginekologi yang merawat mangsa pemerkosaan berkumpulan | [23] |
2015 | Raif Badawi | Arab Saudi | Penulis dan aktivis Arab Saudi serta pencipta laman web Free Saudi Liberals | [24] |
2016 | Nadia Murad Basee | Iraq | Aktivis hak asasi manusia Yazidi | [25] |
Lamiya Aji Bashar | ||||
2017 | Pembangkang Demokrasi di Venezuela | Venezuela | Julio Borges bersama-sama banduan dan aktivis politik dari Venezuala yang terdiri daripada Leopoldo López, Antonio Ledezma, Daniel Ceballos, Yon Goicoechea, Lorent Saleh, Alfredo Ramos dan Andrea González | [6] |
2018 | Oleg Sentsov | Ukraine | Pengarah filem, merupakan simbol kepada perjuangan untuk membebaskan tahanan politik yang ditahan di Rusia dan di seluruh dunia | |
2019 | Ilham Tohti | Republik Rakyat China | Ahli ekonomi Uyghur, cendekiawan, dan aktivis hak asasi manusia | |
2020 | Pembangkang demokratik di Belarus | Belarus | Pembangkang demokratik Belarus yang diwakili oleh Majlis Penyelarasan, inisiatif Sviatlana Tsikhanouskaya, Svetlana Alexievich, Maria Kalesnikava, Volha Kavalkova dan Veranika Tsapkala, dan tokoh politik dan masyarakat sivil - Siarhei Tsikhanouski, Ales Bialiatski, Sergei Dylevsky, Stsiapan Putkevichkola dan Mi | |
2021 | Alexei Navalny | Rusia | Ahli politik pembangkang dan aktivis anti-rasuah | |
2022 | Rakyat Ukraine | Ukraine | Dianugerahkan kepada rakyat Ukraine yang "melindungi demokrasi, kebebasan dan kedaulatan undang-undang" berikutan pencerobohan Rusia ke atas Ukraine pada 2022. | |
2023 | Mahsa Amini, Wanita, Kehidupan, pergerakan Kebebasan | Iran | Kematian Mahsa Amini dalam keadaan yang mencurigakan membawa kepada protes yang meluas, selalunya di bawah slogan Woman, Life, Freedom | |
[26] |
Rujukan
sunting- ^ a b c "Sakharov Prize". European Parliament. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 September 2017. Dicapai pada 29 October 2017. Unknown parameter
|deadurl=
ignored (bantuan) - ^ a b "1986: Sakharov comes in from the cold". BBC News. 23 December 1986. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ Cook, Annabel (22 October 2013). "Aung San Suu Kyi collects Sakharov prize 23 years on". Financial Times. Dicapai pada 27 October 2017.
- ^ Boshnaq, Mona; Chan, Sewell; Dremeaux, Lillie; Karasz, Palko; Kruhly, Madeleine. "Nobel Peace Prize Winners Throughout History". The New York Times.
- ^ "Razan Zaitouneh". European Parliament. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-10-28. Dicapai pada 27 October 2017.
- ^ a b "Parliament awards Sakharov Prize 2017 to Democratic Opposition in Venezuela". European Parliament. 26 October 2017. Dicapai pada 27 October 2017.
- ^ "Venezuela's opposition awarded Sakharov Prize for championing human rights". The Independent. 26 October 2017. Dicapai pada 28 October 2017.
- ^ a b c d e f g h "20 years of the Sakharov Prize: Human rights and reconciliation". European Parliament. 28 October 2008. Dicapai pada 22 October 2010.
- ^ a b c d e f g "Sakharov Network calls for immediate release of Aung San Suu Kyi, Sakharov Prize laureate 1990". Reporters Without Borders. 15 May 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 16 October 2012. Dicapai pada 23 October 2010. Unknown parameter
|deadurl=
ignored (bantuan) - ^ "Gusmão receives EU Sakharov prize". BBC News. 15 December 1999. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ "Basque group wins peace prize". BBC News. 26 October 2000. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ "Cuban dissident collects EU prize". BBC News. 17 December 2002. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ "The Belarusian Association of Journalists - 2004, Belarus". European Parliament. 9 November 2004. Dicapai pada 18 February 2015.[pautan mati kekal]
- ^ a b c Gibbs, Stephen (14 December 2005). "Cuba 'bars women from prize trip'". BBC News. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ "Belarussian takes EU rights award". BBC News. 26 October 2006. Dicapai pada 21 October 2010.[pautan mati kekal]
- ^ "China dissident wins rights prize". BBC News. 17 December 2008. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ "Russia rights group wins EU prize". BBC News. 22 October 2009. Dicapai pada 21 October 2010.[pautan mati kekal]
- ^ "Cuba dissident Farinas awarded Sakharov Prize by EU". BBC News. 21 October 2010. Dicapai pada 21 October 2010.
- ^ "Sakharov Prize for Freedom of Thought 2011". European Parliament. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 Oktober 2011. Dicapai pada 27 Oktober 2011. Unknown parameter
|deadurl=
ignored (bantuan) - ^ Dehghan, Saeed Kamali (26 October 2012). "Nasrin Sotoudeh and director Jafar Panahi share top human rights prize". The Guardian. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 October 2012. Dicapai pada 26 October 2012. Unknown parameter
|deadurl=
ignored (bantuan) - ^ "Nasrin Sotoudeh and Jafar Panahi – winners of the 2012 Sakharov Prize" (PDF). European Parliament. Dicapai pada 27 October 2012.
- ^ Jordan, Carol (10 October 2013). "Malala wins Sakharov Prize for freedom of thought". CNN. Dicapai pada 10 October 2013.
- ^ "DR Congo doctor Denis Mukwege wins Sakharov prize". BBC News. 21 October 2014. Dicapai pada 22 October 2014.
- ^ "Raif Badawi wins Sakharov human rights prize". The Guardian. Brussels. Associated Press in. Dicapai pada 29 October 2015.
- ^ "Sakharov prize: Yazidi women win EU freedom prize". BBC News. 27 October 2016. Dicapai pada 27 October 2016.
- ^ "Sakharov Prize ceremony: "Oleg Sentsov is a fighter by nature"". European Parliament. 12 December 2018. Dicapai pada 12 October 2019.
Pautan luar
sunting- "Sakharov Prize for Freedom of Thought". European Parliament. 1 December 2013. Dicapai pada 21 October 2016.
- "Sakharov Prize Network". European Parliament. 1 December 2013. Dicapai pada 21 October 2016.
- "20 years of the Sakharov Prize: rewarding courage, self-sacrifice". European Parliament. 1 December 2008. Dicapai pada 22 October 2010.