Hagåtña
Hagåtña (Sebutan Chamorro: [hæˈɡɑtɲæ]; dahulunya: Agana /əˈɡɑːnjə/, dalam bahasa Sepanyol: Agaña) ialah ibu kota[2] wilayah Amerika Syarikat, Guam. Dari abad ke-18 hingga pertengahan abad ke-20, ia adalah pusat penduduk Guam, tetapi hari ini ia adalah yang kedua terkecil daripada 19 kampung di pulau itu di kawasan dan penduduk. Walau bagaimanapun, ia kekal sebagai salah satu daerah komersial utama pulau itu selain menjadi kerusi kerajaan.
Hagåtña
Agana / Agaña | |
|---|---|
Kampung | |
 Dari atas kiri: Perpustakaan Peringatan Nieves M. Flores; Plaza Skinner; Bangunan Kongres Guam; Mahkamah Daerah Guam; dan pantai Trinchera di Teluk Agana | |
 Bendera | |
 Kedudukan Hagåtña (Agana) di Guam | |
.svg)  Hagåtña (Bumi) | |
| Koordinat: 13°28′45″N 144°45′00″E / 13.47917°N 144.75000°EKoordinat: 13°28′45″N 144°45′00″E / 13.47917°N 144.75000°E | |
| Negara |  Amerika Syarikat |
| Wilayah |  Guam |
| Pentadbiran | |
| • Datuk Bandar | John A. Cruz (R) |
| Keluasan | |
| • Jumlah | 1 batu persegi (3 km2) |
| Penduduk (2020)[1] | |
| • Jumlah | 943 |
| Zon waktu | UTC+10 (ChST) |
| Kod ZIP | 96910, 96932 |
| Kod kawasan | 671 |
Etimologi sunting
"Hagåt" (juga ditulis sebagai haga', dengan hentian glotal dan bukannya "t") bermaksud "darah" dalam bahasa Chamorro. Akhiran -ña adalah kognat (setara) dengan -nya bahasa Melayu, dan juga memiliki makna darjah perbandingan, seperti akhiran Inggeris -er. Terdapat banyak spekulasi bahawa orang asli pada asalnya berhijrah dari kampung Agat/Hagåt. Oleh itu, "Hagåtña" boleh diterjemahkan "darahnya" mungkin bermaksud "berkaitannya", atau ia boleh diterjemahkan kepada apa yang mungkin bermakna "lebih Hagåt", yakni sebahagian kampung Hagåt. Ia juga boleh bermaksud "Hagåt yang lebih baik", atau "lebih tinggi daripada Hagåt" dalam erti kata "lebih Hagåt daripada Hagåt itu sendiri". Pada 1998, Badan Perundangan Guam menukar nama daripada "Agana" kembali kepada bentuk asal Chamorro/Chamoru. Walau bagaimanapun, nama kampung jiran Agana Heights kekal tidak berubah.
Geografi sunting
Hagåtña terletak di muara Sungai Hagåtña di pantai barat Guam. Menurut Biro Banci Amerika Syarikat, bandar ini mempunyai jumlah keluasan 1 batu persegi (2.6 km²). Ia adalah (mengikut arah perjalanan) negeri paling barat atau ibu kota wilayah Amerika Syarikat . Kampung ini dibatasi oleh pantai berpasir Teluk Agana di utara, Sungai Hagåtña dan tanah lembap yang berkaitan di timur, dan tebing (di atasnya ialah kampung Agana Heights) di Selatan. Beberapa bangunan pejabat bertingkat tinggi terletak di tengah-tengah kampung, manakala bahagian barat bandar yang dikenali sebagai Anigua adalah lebih kediaman. Tidak seperti kebanyakan kampung, pusat Hagåtña dibahagikan kepada blok bandar dengan kedai dan restoran kecil di seluruh pusat kampung. Kawasan kediaman berpenduduk tinggi di kampung Mongmong-Toto-Maite, Sinajana dan Agana Heights mengelilingi Hagåtña.
Sejarah sunting
Hagåtña adalah sebuah perkampungan utama sebelum penjajahan Guam oleh Sepanyol. Pada 1668, mubaligh Sepanyol pertama, Padre San Vitores tiba di pulau itu. Keluarga Ketua Kepuha menderma tanah di Hagåtña, membolehkan San Vitores membina gereja pertama (Dulce Nombre de Maria Cathedral-Basilica) di Guam.
Di bawah pemerintahan Sepanyol, dan khususnya Perang Sepanyol-Chamorro, kebanyakan penduduk peribumi Guam dan Kepulauan Mariana yang lain terpaksa berpindah ke bandar itu. Sisa-sisa bangunan pentadbiran Sepanyol boleh dilihat di Plaza de España yang terletak di sebelah katedral Keuskupan Agung Agana. Jenazah Istana Gabenor Sepanyol ada di sini dan lebih dekat dengan Jabatan Pendidikan berbanding Katedral.
Selepas Guam diserahkan oleh Sepanyol kepada Amerika Syarikat dalam Perang Sepanyol-Amerika 1898, 'Agana' kekal sebagai kerusi kerajaan di bawah Pentadbiran Tentera Laut AS. Menjelang 1940, penduduk bandar itu telah berkembang kepada kira-kira 10,000 yang mengandungi hampir separuh daripada penduduk pulau itu. Kampung telah ditubuhkan berdekatan untuk pendatang dari Kepulauan Caroline.
Guam telah ditawan oleh tentera Jepun pada 8 Disember 1941. Orang Jepun menamakan semula Guam sebagai Ōmiya-jima (大宮島, "pulau tokong agung"), dan Agana sebagai Akashi (明石, "batu terang"). Dalam pembebasan Guam pada 1944 daripada Jepun semasa Perang Dunia II, bandar itu telah rosak teruk oleh pengeboman tentera laut AS. Ramai bekas penduduk menetap di bahagian lain Guam selepas perang. Sebagai sebahagian rancangan pembinaan semula Guam, Tentera Laut AS membina jalan bandar lurus baharu yang melalui lot sedia ada dan mencipta banyak plot tanah dengan berbilang pemilik. Ini telah membantutkan pembangunan bandar sehingga kini. Pada Disember 1944 Guam menjadi tempat kejadian rusuhan kaum Agana, antara askar kulit hitam dan kulit putih yang ditempatkan di pulau itu.
Hari ini, walaupun penduduk bermastautin kira-kira 1,000 (kurang 1% jumlah keseluruhan Guam), bandar ini kekal sebagai pusat pemerintahan wilayah. Tapak bersejarahnya menjadi tarikan utama pengunjung. Hagåtña memperoleh perkhidmatan Lapangan Terbang Antarabangsa Antonio B. Won Pat di Tamuning dan Barrigada .
Budaya sunting
Sebagai pusat penduduk dan pentadbiran bersejarah Guam, banyak perayaan tradisional diadakan di Hagåtña. Pada 8 Disember, Santa Marian Kamalen, Penaung Kepulauan Mariana, diberi penghormatan dengan perarakan di mana berhala penaung ditarik di atas kereta di tengah-tengah doa ribuan umat Katolik di pulau itu.[3] Cuti patriotik Guam yang paling diraikan, Hari Pembebasan disambut pada 21 Julai. Perarakan Hari Pembebasan tahunan berlangsung di Marine Corps Drive di Hagåtña. Selain tapak bersejarah di Plaza de España dan Basilika, Taman Batu Latte dan kawasan beli-belah Chamorro Village menawarkan maklumat lanjut tentang sejarah dan budaya pulau itu.
Infrastruktur dan kerajaan sunting
Ibu kota pulau itu, badan perundangan, pejabat gabenor dan pejabat kerajaan lain berada di Hagåtña. Rumah Kerajaan (Templat:Lang-ch), secara tradisinya kediaman rasmi gabenor, terletak di atas tebing tetapi secara teknikalnya dalam had bandar Hagåtña. Adelup Point ialah rumah Kompleks Gabenor Ricardo J. Bordallo.
Bandar berkembar dan bandar saudara sunting
Guadalajara, Jalisco, Mexico[4]
Bandar Quezon, Filipina, sejak Oktober 2000[5]- Bandar Malolos, Filipina[6]
- Bandar Legazpi, Filipina
Politik sunting
| Nama | Penggal bermula | Akhir penggal |
|---|---|---|
| Joaquin Cruz Perez | 1894 | 1899 |
| Antonio C. Suarez | 1918 | 1930 |
| 1930 (sebagai Ketua Pesuruhjaya) | 8 Disember 1941 | |
| Juan D. Perez | 1952 | 1962 |
| Lucas L. San Nicolas | 1962 | 1 Januari 1973 |
| Nama | Parti | Penggal bermula | Akhir penggal |
|---|---|---|---|
| Thomas F. Mendiola | Demokratik | 1 Januari 1973 | 5 Januari 1981 |
| Felix F. Ungacta | Republikan | 5 Januari 1981 | 3 Januari 2005 |
| John A. Cruz | 3 Januari 2005 | kini |
Rujukan sunting
- ^ Population of Guam: 2010 and 2020, U.S. Census Bureau.
- ^ "» Hagåtña". www.guampedia.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 March 2018. Dicapai pada 31 March 2018.
- ^ "Legend of Santa Marian Kamalen". ns.gov.gu. Diarkibkan daripada yang asal pada December 8, 2006. Dicapai pada June 15, 2019.
- ^ "Sister Cities, Public Relations". Guadalajara municipal government. Diarkibkan daripada yang asal pada March 2, 2012. Dicapai pada March 12, 2013.
- ^ "Sister Cities". The Local Government of Quezon City. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 October 2017. Dicapai pada 9 April 2019.
- ^ Raymundo, Shawn (June 17, 2017). "Guam, Philippines share long history of sister cities". Pacific Daily News. Dicapai pada January 12, 2018.