Hari Julian (Jawi: هاري جوليان) ialah kiraan hari yang berterusan sejak permulaan tempoh Julian, dan digunakan terutamanya oleh ahli falak, dan dalam perisian untuk mengira dengan mudah hari berlalu antara dua peristiwa (cth. tarikh pengeluaran makanan dan penjualan mengikut tarikh).[1]

Tempoh Julian (Jawi: تيمڤوه جوليان) ialah sela kronologi selama 7980 tahun; tahun 1 Tempoh Julian ialah 4713 BC (−4712).[2] Tahun Kalendar Julian 2024 ialah tahun 6737 daripada Tempoh Julian semasa. Tempoh Julian seterusnya bermula pada tahun tersebut AD 3268. Ahli sejarah menggunakan tempoh tersebut untuk mengenal pasti tahun kalendar Julian ketika berlakunya sesuatu peristiwa apabila tiada tahun sedemikian diberikan dalam rekod sejarah, atau apabila tahun yang diberikan oleh ahli sejarah terdahulu tidak betul.[3]

Bilangan hari Julian (Jawi: بيلڠن هاري جوليان; Julian day number, JDN) ialah integer yang ditetapkan kepada hari suria keseluruhan dalam kiraan hari Julian bermula dari tengah hari Waktu Sejagat, dengan hari Julian nombor 0 ditetapkan pada hari bermula pada tengah hari pada hari Isnin, 1 Januari 4713 SM, kalendar Julian proleptik (24 November 4714 SM, dalam kalendar Gregorian proleptik),[4][5][6] tarikh apabila tiga kitaran berbilang tahun bermula (iaitu: kitaran Indiksi, Suria dan Qamari) dan yang mendahului mana-mana tarikh dalam sejarah yang direkodkan.[a] Contohnya, nombor hari Julian untuk hari itu bermula pada 12:00 UT (tengah hari) pada 1 Januari 2000, ialah 2451545.[7]

Tarikh Julian (Jawi: تاريخ جوليان; Julian date, JD) untuk mana-mana ketika ialah nombor hari Julian ditambah pecahan hari sejak tengah hari sebelumnya dalam Waktu Sejagat. Tarikh Julian dinyatakan sebagai nombor hari Julian dengan pecahan perpuluhan ditambah.[8] Sebagai contoh, Tarikh Julian untuk 00:30:00.0 UT 1 Januari 2013, ialah 2456293.520833.[9] Artikel ini dimuat pada 2024-12-08 16:21:16 (UTC) – dinyatakan sebagai tarikh Julian ini 2460653.1814352.

Terminologi

sunting

Istilah tarikh Julian juga boleh merujuk, di luar astronomi, kepada nombor hari-dalam-tahun (lebih tepat, tarikh ordinal) dalam Takwim Gregorius, terutamanya dalam pengaturcaraan komputer, tentera dan industri makanan,[10] atau ia mungkin merujuk kepada tarikh dalam Takwim Julius. Contohnya, jika "tarikh Julian" yang diberikan ialah "5 Oktober 1582", ini bermakna tarikh itu dalam kalendar Julian (iaitu 15 Oktober 1582, dalam Takwim Gregorius—tarikh ia mula-mula ditubuhkan). Tanpa konteks astronomi atau sejarah, "tarikh Julian" yang diberi sebagai "36" berkemungkinan besar bermaksud hari ke-36 dalam tahun Gregorian tertentu, iaitu 5 Februari. Makna lain yang mungkin untuk "tarikh Julian" "36" termasuk Julian astronomi Nombor Hari, atau tahun AD 36 dalam kalendar Julian, atau tempoh 36 astronomi Tahun Julian). Inilah sebabnya mengapa istilah "tarikh ordinal" atau "hari-dalam-tahun" lebih disukai. Dalam konteks "Tarikh Julian" bermaksud hanya tarikh ordinal, kalendar tahun Gregorius dengan pemformatan untuk tarikh ordinal sering dipanggil "kalendar Julius",[10] tetapi ini juga boleh bermakna bahawa kalendar adalah tahun dalam sistem kalendar Julius.

Dari segi sejarah, tarikh Julian direkodkan secara relatif kepada Waktu Min Greenwich (GMT) (kemudian, Waktu Efemeris), tetapi sejak 1997 Kesatuan Astronomi Antarabangsa telah mengesyorkan supaya tarikh Julian dinyatakan dalam Waktu Terestrial.[11] Seidelmann menunjukkan bahawa tarikh Julian boleh digunakan dengan Waktu Atom Antarabangsa (TAI), Waktu Terestrial (TT), Waktu Koordinat Barisentrik (TCB), atau Waktu Sejagat Selaras (UTC) dan skala harus ditunjukkan apabila perbezaannya adalah ketara.[12] Pecahan hari ditemui dengan menukar bilangan jam, minit dan saat selepas tengah hari kepada pecahan perpuluhan yang setara. Selang masa yang dikira daripada perbezaan Tarikh Julian yang dinyatakan dalam skala masa tidak seragam, seperti UTC, mungkin perlu diperbetulkan untuk perubahan dalam skala masa (mis. saat lompat).[8]

Varian

sunting

Memandangkan titik permulaan atau epok rujukan adalah sangat lama dahulu, nombor pada hari Julian boleh menjadi agak besar dan menyusahkan. Titik permulaan yang lebih terkini kadang kala digunakan, contohnya dengan menggugurkan digit utama, untuk dimuatkan ke dalam memori komputer yang terhad dengan jumlah ketepatan yang mencukupi. Dalam jadual berikut, waktu diberikan dalam tatatanda 24 jam.

Dalam jadual di bawah, Epok merujuk kepada titik masa yang digunakan untuk menetapkan asal (biasanya sifar, tetapi (1) jika dinyatakan secara eksplisit) konvensyen alternatif yang dibincangkan dalam baris itu. Tarikh yang diberikan ialah tarikh takwim Gregorius melainkan dinyatakan sebaliknya. JD ialah singkatan untuk Julian Date. 0j ialah 00:00 tengah malam, 12j ialah 12:00 tengah hari, UT melainkan dinyatakan sebaliknya. Nilai semasa berada pada 16:21, Ahad, Disember 8, 2024 (UTC) dan mungkin dicache.[refresh]

Nama Epok Pengiraan Nilai semasa Catatan
Tarikh Julian, JD 12:00 January 1, 4713 BC proleptic Julian calendar JD 2460653.18125
JD Dikurang 12:00 16 November 1858 JD − 2400000 60653.18125 [13][14]
JD Diubahsuai 0:00 17 November 1858 JD − 2400000.5 60652.68125 Diperkenalkan oleh SAO in 1957
JD Dipangkas 0:00 24 Mei 1968 floor (JD − 2440000.5) 20652 Diperkenalkan oleh NASA pada tahun 1979
JD Dublin 12:00 31 Disember 1899 JD − 2415020 45633.18125 Diperkenalkan oleh IAU pada tahun 1955
CNES JD 0:00 1 Januari 1950 JD − 2433282.5 27370.68125 Diperkenalkan oleh CNES[15]
CCSDS JD 0:00 1 Januari 1958 JD − 2436204.5 24448.68125 Diperkenalkan oleh CCSDS[15]
Tarikh Lilian hari 1 = 15 Oktober 1582[b] floor (JD − 2299159.5) 161493 Kiraan hari dalam takwim Gregorius
Rata Die hari 1 = 1 Januari 1 [b] kalendar Gregorian proleptik floor (JD − 1721424.5) 739228 Bilangan hari Era Biasa
Tarikh Sol Matahari 12:00 29 Disember 1873 (JD − 2405522)/1.02749 53656.10778 Kiraan hari Marikh
Waktu Unix 0:00 1 Januari 1970 (JD − 2440587.5) × 86400 1733674876 Mengambilkira nanosaat,[16] tidak termasuk saat lompat
Tarikh JavaScript 0:00 1 Januari 1970 (JD − 2440587.5) × 86400000 1733674876001 Mengambilkira nanosaat,[17] tidak termasuk saat lompat
Cap Masa Fail EXT4 0:00 1 Januari 1970 (JD − 2440587.5) × 86400000000000 1.7336748760013E+18 Mengambilkira nanosaat,[18] tidak termasuk saat lompat
TarikhWaktu .NET 0:00 1 Januari 1 kalendar Gregorian proleptik (JD − 1721425.5) × 864000000000 638692716760012672 Kiraan detik 100-nanosaat, tidak termasuk detikan yang dikaitkan dengan saat lompat[19]

Pengiraan tarikh Julian

sunting

Seperti yang dinyatakan di atas, tarikh Julian (JD) bagi mana-mana seketika ialah nombor hari Julian untuk tengah hari sebelumnya dalam Waktu Sejagat ditambah dengan pecahan hari sejak detik itu. Biasanya pengiraan bahagian pecahan JD adalah mudah; bilangan saat yang telah berlalu dalam hari dibahagikan dengan bilangan saat dalam sehari, iaitu 86,400. Tetapi jika skala masa UTC sedang digunakan, hari yang mengandungi saat lompat positif mengandungi 86,401 saat (atau sekiranya berlaku lompat negatif negatif, 86,399 saat). Satu sumber berwibawa, Piawaian Astronomi Asas (SOFA), menangani isu ini dengan menganggap hari yang mengandungi detik lompat sebagai mempunyai panjang yang berbeza (86,401 atau 86,399 saat, seperti yang diperlukan). SOFA merujuk kepada hasil pengiraan seperti "quasi-JD".[20]

Lihat juga

sunting

Rujukan

sunting
  1. ^ "Julian date" n.d.
  2. ^ Astronomical Almanac for the year 2017 p. B4, which states 2017 is year 6730 of the Julian Period.
  3. ^ Grafton 1975
  4. ^ Dershowitz & Reingold 2008, 15.
  5. ^ Seidelman 2013, 15.
  6. ^ "Astronomical Almanac Online" 2016, Glossary, s.v. Julian date. Pelbagai skala masa boleh digunakan dengan tarikh Julian, seperti Waktu Terestrial (TT) atau Waktu Universal (UT); dalam kerja yang tepat skala masa harus ditentukan.
  7. ^ McCarthy & Guinot 2013, 91–2
  8. ^ a b "Resolution B1" 1997.
  9. ^ US Naval Observatory 2005
  10. ^ a b USDA s. 1963.
  11. ^ Resolution B1 on the use of Julian Dates of the XXIIIrd International Astronomical Union General Assembly, Kyoto, Japan, 1997
  12. ^ Seidelmann 2013, p. 15.
  13. ^ Hopkins 2013, p. 257.
  14. ^ Pallé, Esteban 2014.
  15. ^ a b Theveny 2001.
  16. ^ Astronomical almanac for the year 2001, 2000, p. K2
  17. ^ https://tc39.es/ecma262/multipage/numbers-and-dates.html#sec-time-values-and-time-range
  18. ^ https://www.kernel.org/doc/html/v4.19/filesystems/ext4/ondisk/index.html#inode-timestamps
  19. ^ "System.DateTime.Ticks documentation". Microsoft. n.d. Dicapai pada January 14, 2022. The value of this property represents the number of 100-nanosecond intervals that have elapsed since 12:00:00 midnight, January 1, 0001 in the Gregorian calendar,
  20. ^ "SOFA Time Scale and Calendar Tools" 2016, p. 20

Sumber

sunting


Ralat petik: Tag <ref> wujud untuk kumpulan bernama "lower-alpha", tetapi tiada tag <references group="lower-alpha"/> yang berpadanan disertakan