Wikipedia

Hari Pemerintahan Sendiri Borneo Utara

hari bagi memperingati kemerdekaan Borneo Utara (kemudiannya dinamakan Sabah), yang disambut pada 31 Ogos

Hari Kemerdekaan Sabah atau Hari Sabah ialah hari pemerintahan sendiri yang disambut pada 31 Ogos setiap tahun oleh wilayah Sabah di Malaysia. Cuti ini telah mula diterima secara meluas oleh kerajaan Sabah.

Hari Kemerdekaan Sabah/Hari Pemerintahan Sendiri Borneo Utara
Perayaan yang dijalankan dengan mengkibarkan Bandera Sabah.
Nama rasmiHari Sabah [1]
Diraikan oleh/di
Sabah Sabah
JenisWilayah
KepentinganMenandakan penubuhan pemerintahan sendiri dan kemerdekaan de-facto di Borneo Utara
Tarikh31 Ogos 1963 (1963-08-31) [2][3]
Kekerapantahunan [4]
Berkaitan dengan
Hari Kebangsaan, Hari Sarawak & Hari Malaysia.
Bendera Sabah yang pertama selepas mencapai kerajaan sendiri pada 31 Ogos tahun 1963.
Rekaan Terkini Bendera Wilayah Sabah, yang diguna pakai sejak 1988, di Sabah, Malaysia.

hari Sabah kali pertama disambut pada 31 Ogos 1963 selepas bebas dari penjajahan British dengan bentuk pemerintahan sendiri, namun ia kurang mendapat perhatian dan kurangnya maklumat yang sedia ada, sejak 2023 ia mula disambut secara rasmi sebagai pelengkap hari Kebangsaan, dengan Hari Sabah yang sepatutnya disambut pada 31 Ogos setiap tahun di Sabah, Malaysia [5][6][7][8] ([Note 1]), Hari Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu ialah pada 31 Ogos 1957, Oleh itu tarikh cuti tahunan 31 Ogos sempena Hari Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu yang pada hari ini dikenali sebagai Hari Kebangsaan Malaysia bertindih dengan tarikh Hari Kemerdekaan Sabah, persoalan bertindih ini diselesaikan pada Tahun 2023 dengan sambutan Hari Kebangsaan pada masa pagi, di Kota Kinabalu dan sambutan Hari Sabah pada masa 3 Petang, di Tambunan, pada tarikh yang sama iaitu 31 Ogos [9][10][11][12].

Hanya sejak tahun 2012, cuti itu telah diterima banyak oleh Kerajaan Sabah dan rakyat Sabah sebagai Hari Kebangsaan Khas Sabah, sebab bagi sesetengah Rakyat Sabah dan Ahli Politik Sabah, menganggap Hari Merdeka itu bukan hak hari perayaan bagi negeri ini.[13][14][15][16][17] Pada tahun 2018, Yayasan Warisan Borneo (BHF) telah menyeru kepada kerajaan negeri untuk mewartakan hari tersebut sebagai "Hari Sabah" dan mengisytiharnya sebagai hari cuti.[18]

Hari Sabah yang rasmi dirayakan pada 31 Ogos di Sabah

[19]

Perihal

sunting

Sejarah singkat

sunting

Hari Sabah akan disambut buat kali pertama sejak 1963 menjelang 2022 dan seterusnya, selepas kerajaan negeri meluluskan cadangan untuk mewartakan 31 Ogos sebagai "Hari Sabah" pada 2021.[20] Ini akan melengkapi sambutan Hari Merdeka ([Note 2]), yang disambut secara meluas di Sabah sejak sekian lama, Hari Sabah yang secara rasmi akan disambut buat kali pertama iaitu pada Tahun 2023 [21], yang menandakan Sabah sudah merdeka sejak 60 Tahun lepas (setakat Tahun 2023), yang ianya bebas dari Penjajahan British, sebelum bergabung, dengan Sarawak dan Semenanjung membentuk negara baharu Bernama Malaysia, pada 16 September 1963 [22].

Sambutan Hari Sabah digabungkan dengan Sambutan Hari Kebangsaan, pada tarikh yang sama iaitu 31 Ogos, dengan masing-masing sambutan pada beza masa sahaja [23].

pada tahun 2024, kerajaan Wilayah Sabah secara rasmi telah membuat keputusan untuk merayakan kedua-dua Hari Kebangsaan dan Hari Sabah secara bersamaan, setiap 31 Ogos, yang bermaksud tidak sesekali melupakan kedua-dua acara tersebut, yang dikenali sebagai Sambutan Hari Kebangsaan Hari Sabah Peringkat Negeri Sabah 2024 ataupun Sambutan Hari Kebangsaan Hari Sabah sebagai perubahan nama dari nama asal iaitu Sambutan Hari Kebangsaan [24].

pada tahun lepas (2023), Hari Sabah belum diwartakan secara rasmi, hanya sebagai sambutan secara rasmi (selepas 60 tahun kemudian dari 1963), lalu pihak pengerusi Jawatankuasa Pelaksana Sambutan Hari Kebangsaan Hari Sabah Tahun 2024 Mohd Sofian, ada menjangkakan lebih dari 10,000 orang akan menghadiri sambutan Hari Kebangsaan Hari Sabah pada masa pagi, sementara itu menjangkakan lebih dari 15,000 orang akan menghadiri sambutan Hari Sabah pada masa lewat petang (malam), kedua-duanya dilaksanakan pada 31 Ogos [25], beliau juga ada mempelawa masyarakat yang berada di sekitar Kota Kinabalu untuk menghadiri dan meriahkan sambutan tersebut [26].

Pandangan dari beberapa pihak

sunting

Timbalan Ketua Menteri Sabah, Datuk Dr Jeffrey Kitingan menganggap sejarah Hari Sabah, sebagai tercicir sebab ia tidak dirayakan secara rasmi selama 6 dekad ([Note 3]) dengan pernyataan sebagai berikut

berdasarkan rekod sejarah, 31 Ogos 1963 ditetapkan sebagai Hari Kemerdekaan Sabah yang sepatutnya berlaku serentak dengan pengisytiharan Malaysia namun pembentukan negara baharu itu hanya direalisasikan pada 16 September 1963. [27]

Dan diikut dengan sebagai berikut

tarikh 31 Ogos itu diputuskan oleh Majlis Undangan Borneo Utara pada 8 Ogos 1963 sebagai tarikh kemerdekaan Sabah yang tetap dijadikan kenyataan walaupun Malaysia tidak dapat dibentuk pada tarikh sama. [27]

Lalu beliau juga menekankan bahawa Sabah ([Note 4]) pernah merdeka sebelum bergabung bersama Sarawak, Semenanjung dan Singapura membentuk Malaysia, pada 31 Ogos 1963, sebagai memberi kesedaran pada Rakyat Malaysia di Sabah [28].

Selain itu beliau juga menyokong untuk memasukan Hari Sabah pada buku teks sejarah [29], dengan pernyataan beliau dengan sebagai berikut:

Menghidupkan kembali sejarah yang hilang ini amat penting kerana ketika itulah kita menuntut hak sama rata dengan Sarawak dan Tanah Melayu (Semenanjung). [30]

Dari itu beliau juga mengkaitkan perayaan Hari tersebut dengan status rakan kongsi sama rata ([Note 5]), dengan dasar dari pindaan perlembagaan persekutuan pada tahun 2022 yang mengembalikan status Sabah dan Sarawak sebagai rakan kongsi sama rata dengan Semenanjung Tanah Melayu sebagai keadaan semasa perjanjian Malaysia 1963 ditandatangani [31], dengan pernyataan sebagai berikut:

Malaysia akan lebih maju apabila kita dianggap rakan kongsi sama rata. Kita akan dapat menuntut hak kita dengan lebih berkesan kerana status kita sebagai rakan kongsi sama rata dan hak kita termaktub dalam Perlembagaan. [31]

Lalu beliau juga menyatakan bahawa jika Malaysia tidak wujud pada 16 September 1963, Sabah (Borneo Utara) akan menjadi satu diantara ahli dalam pertubuhan bangsa-bangsa bersatu (PBB) dengan pernyataan sebagai berikut

Tetapi kerana pemimpin kita setia kepada projek Malaysia, mereka tidak meninggalkannya, mereka tidak meninggalkan Tunku Abdul Rahman dan bersetuju untuk meneruskan projek Malaysia dan membentuk Malaysia. [32]

Lalu pihak timbalan menteri pendidikan tinggi Datuk Mustapha Sakmud, menekankan bahawa sambutan Hari Sabah ialah menjadi sejarah baharu, sebab sejak tahun 2024, ia dirayakan bersamaan dengan Hari Kebangsaan [33], dengan pernyataan beliau sebagai berikut:

Ini adalah satu sejarah baru bagi negeri ini dan kita mahu supaya semua penduduk rakyat Malaysia di Sabah bersatu padu dalam satu bumbung untuk kita memastikan bahawa negeri dan negara ini akan terus terpelihara dari segi keamanan dan juga keselamatan. [34]

Lalu ketua menteri Sabah, Datuk Seri Panglima Haji Hajiji bin Haji Noor, memberi pernyataan yang sambutan Hari Sabah ialah bukti bahawa semangat kebangsaan rakyat memiliki keazaman kuat untuk bebas daripada penjajah serta tidak sama sekali mengiktiraf tuntutan dari pihak luar Malaysia [35][36][37].

Dengan pernyataan dari beliau sebagai berikut:

kedaulatan Sabah dalam Persekutuan Malaysia tidak boleh dipersoalkan kerana rakyat negeri ini memilih untuk bersama-sama membentuk negara Malaysia. [38]

Lalu dilengkapkan dengan pernyataan beliau dengan sebagai berikut:

Matlamat kita adalah jelas, iaitu mengutamakan kepentingan dan kesejahteraan rakyat. [39]

dan juga sebagai berikut:

Kita percaya, dengan hubungan yang akrab dengan kerajaan Persekutuan, ia akan memudahkan segala urusan termasuk membabitkan Perjanjian MA63, atau perkara-perkara lain yang berkaitan dengan pembangunan dan kenegaraan. [39]

Dan pihak ketua menteri Sabah, juga menekankan bahawa Hari Sabah ialah sebagai bukti kukuh, yang dimana Sabah telah memutuskan untuk menjadi sebahagian daripada Persekutuan Malaysia, lalu beliau juga menyatakan apabila Sabah mencapai kemerdekaannya pada 31 Ogos 1963, menamatkan pemerintahan penjajah British, ia menolak tuntutan luar dan serantau, dan Beliau juga berkata rakyat wilayah tersebut telah memilih untuk membentuk negara Malaysia [40].

Lalu pihak Menteri pembangunan usahawan dan koperasi, Datuk Ewon Benedick menyatakan yang Hari Sabah yang diwartakan dan disambut pada julung kali tahun 2024 (selepas sambutan rasmi tahun 2023), ialah sebagai sebuah sejarah dalam pentadbiran ketua menteri Sabah [41].

Lalu bagi pihak Fakulti Kemanusiaan, Kesenian dan Warisan Universiti Malaysia Sabah (UMS), Prof Madya Dr Bilcher Bala menganggap merayakan hari Sabah ialah bentuk menghormati kenangan pejuang kemerdekaan Borneo Utara, Sabah, serta pengorbanan mereka untuk berkerajaan sendiri, mengelakkan penjajahan [42] lalu beliau juga menamakan beberapa pahlawan/wira-wira Sabah dengan sebagai berikut:

  • Datu Tating [42],
  • Sharif Osman [42],
  • Paduka Mat Salleh [42],
  • Ontoros Antanom [42],
  • Albert Kwok [42],
  • Datu Mustapha Datu Harun [42],
  • Donald Aloysius Stephens [42] dan
  • Samson Sundang Gunsanad [42].

Sambutan secara rasmi pada Tahun 2023

sunting

April-September 2023

sunting

pada Akhbar tempatan Malaysia, The Borneo Post, ada menyebutkan bahawa, pihak Parti Solidariti Tanahairku Sabah (STAR Sabah), membaharukan harapan untuk merayakan Hari Sabah, pada 31 Ogos di seluruh wilayah Sabah, Wakil Presiden parti Chua berkata, kesemua Rakyat Sabah, berharap dapat merayakan hari penting itu, dalam sebahagian sejarah penting Sabah, selepas diwartakan secara rasmi oleh kabinet negeri.[43]

Chua juga menambahkan

“Parti politik Sabah sendiri boleh menganjurkan konvensyen yang sama juga sempena Hari Kemerdekaan kita sendiri kerana kita mempunyai sejarah dan hala tuju politik kita sendiri. Jenama politik kami sendiri memenuhi aspirasi sebenar rakyat Sabah,”

.[43] wakil presiden Parti STAR Sabah tersebut, juga berkata,

Sabah (ketika itu dikenali sebagai Borneo Utara) memperoleh kemerdekaan daripada jajahan Mahkota British pada 31 Ogos 1963. Dari 1 hingga 15 September tahun itu, Sabah benar-benar telah dibebaskan dan benar-benar sendiri. Pada 16 September, bagaimanapun, Sabah, bersama dengan Tanah Melayu, Singapura dan Sarawak membantu membentuk Malaysia

.[43] dan ditekankan lagi

“Selama dua minggu, kami secara teknikalnya adalah ‘negara’. Kita adalah sebuah negara yang merdeka. Kita sepatutnya menentukan masa depan kita sendiri,”

.[43]

dan pada Tahun lepas (2022), ketika mengumumkan Hari Sabah akan disambut di seluruh negeri pada 31 Ogos tahun 2023, Timbalan Ketua Menteri Sabah merangkap Presiden STAR Sabah Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan berkata negeri itu penting kerana ia adalah hari Sabah menjadi negara merdeka pada 1963.[43]

Beliau berkata

Hari Kebangsaan Malaya pada 31 Ogos yang telah lama diperingati oleh semua rakyat Malaysia termasuk rakyat Sabah, tidak ada kena mengena dengan Sabah serta Sarawak

.[43] Beliau juga berkata

arkib sejarah menunjukkan bahawa pada 8 Ogos 1963, Dewan Undangan Negeri Borneo Utara sebulat suara memutuskan untuk mengumumkan kemerdekaan Sabah pada 31 Ogos tahun itu, tidak kira sama ada Malaysia menjadi kenyataan pada hari itu atau tidak

.[43] pada 21 Ogos 2023 ada diumukan oleh Ketua Menteri Sabah Datuk Seri Hajiji Noor, bahawa sambutan Hari Sabah akan diadakan buat kali pertama pada 31 Ogos 2023 [44][45][46], kesemua pemimpin di Sabah mengalu-alukan keputusan kerajaan negeri untuk menyambut Hari Sabah secara rasmi, satu diantara pihak tersebut iaitu Timbalan Presiden Parti Maju Sabah (SAPP) Japiril Suhaimin, berkata

Selepas beberapa tahun berjuang, berita ini pastinya memberi kegembiraan dan kelegaan kepada SAPP, Sabah STAR dan semua pejuang Hari Sabah, Pengumuman ini membuka lembaran sejarah baharu untuk rakyat Sabah.

[47]. sambutan Hari tersebut menjadi rasmi buat kali pertama bagi Wilayah dan Rakyat Sabah [48], dengan pernyataan Ketua Menteri Sabah Datuk Seri Hajiji Noor yaitu,

Sabah akan menyambut Hari Sabah sulungnya pada 31 Ogos untuk memperingati hari ia merdeka daripada pemerintahan British 60 tahun lalu

, Hari Sabah tersebut akan dilaksanakan sebagai bentuk memperingati Hari Sabah yang ke 60 sejak tahun 1963 [49]. lalu juga ditekankan oleh beliau yaitu

Kabinet negeri memutuskan minggu lepas bahawa sambutan Hari Sabah yang pertama diadakan di Tambunan pada pukul 3 petang, selepas sambutan Hari Kebangsaan di negeri itu.

, yang bermaksud selepas sambutan Hari Kebangsaan yang akan diadakan di Kota Kinabalu pada masa pagi [50], ia akan disambut di Tambunan [51][52] pada masa 3 Petang [9], sejauh 75 Kilometer tenggara dari Kota Kinabalu [10], juga diketahui bahawa Tambunan menjadi lokasi pertama untuk menjalankan sambutan tersebut, lalu pada tahun selanjutnya akan diadakan di kawasan lainnya di seluruh Wilayah Sabah, yang akan disambut setiap tahun [53].

Berdasarkan laporan sejarah, Sabah diberi kebebasan oleh British untuk berpemerintahan sendiri pada 31 Ogos 1963 [54].

Tarikh berkenaan serentak dengan ulang tahun kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu yang keenam, selepas merdeka daripada British pada 31 Ogos 1957 [54].

Selepas itu, Sabah kemudian sama-sama membentuk persekutuan Malaysia dengan Tanah Melayu, Singapura dan Sarawak pada 16 September 1963 [54].

dan Timbalan Ketua Menteri Sabah Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan berkata

Hari Sabah akan diadakan buat julung kalinya di Tambunan selepas 60 tahun kita merdeka, Terima kasih kepada kerajaan negeri. Kabinet negeri akhirnya bersetuju untuk menyokong penganjuran rasmi majlis ini pada 31 Ogos setiap tahun, dengan syarat ia tidak bertembung dengan program lain di peringkat kebangsaan.

[55]. lalu ditambah dengan pernyataan beliau selanjutnya iaitu

Sehubungan itu, sebagai pengerusi sambutan Hari Sabah yang diadakan di Tambunan pada 31 Ogos ini, saya mempelawa rakyat Sabah, datang dengan pakaian tradisional masing-masing sambil merayakan identiti budaya dan kepelbagaian yang membentuk warisan Sabah

[56]. dan beliau juga berkata sejak tahun 2022 iaitu

Hari Sabah akan disambut di seluruh negeri mulai tahun ini sebaik sahaja ia diwartakan secara rasmi oleh Kabinet Sabah.

[57].

sambutan Hari Sabah, akan diadakan di Kompleks Sukan Tambunan pada masa 3 Petang, lalu dilanjutkan dengan sambutan di dewan dataran Pisompuruan pada masa 6 Petang, pada 31 Ogos 2023 [58].

dan pihak Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Bingkor, Datuk Robert Tawik, berkata

walaupun berbeza idea dan pandangan mengenai Hari Sabah namun sebagai Sabahan, semua pihak (pemimpin dan rakyat) wajar sepakat dan bersatu untuk meraikannya sekaligus membuktikan semangat kebersamaan dan kesatuan.

[59]. pada kepentingan Hari Sabah, pihak Timbalan Ketua Exco Wiramuda StarSabah Prem Kitingan, berkata

Sabah kini telah mengiktiraf identitinya sendiri, sebuah negara merdeka di dalam Malaysia bersama-sama Tanah Melayu dan Sarawak. Ini akan membantu memperkasakan rakyat Sabah untuk bersatu dalam solidariti bagi membina negara yang lebih kukuh bersama.
Rakyat Sabah akan mempunyai lebih banyak iltizam politik, kesedaran yang tinggi tentang hak-haknya di Malaysia, di mana kita boleh menuntut lebih banyak hak dan kepentingan kita bagi menekankan bahawa Malaya, Sabah, dan Sarawak adalah rakan kongsi sama rata yang membentuk Malaysia.
“60 tahun adalah tempoh masa yang lama, dan Dr Jeffrey berjaya melakukannya dalam tempoh tiga tahun dalam kerajaan.”

[60]. Dan Pihak Aktivitis iaitu bekas CEO Institut Kajian Pembangunan (IDS) Sabah, Johan Arriffin Samad, berkata

Hari Sabah disambut pada 31 Ogos bagi menandakan berakhirnya pemerintah kolonial seterusnya menegaskan identiti negeri itu

[61][62]. dan pihak Bekas Adun Petagas Datuk James Ligunjang JP, berkata

Meraikan Hari Kemerdekaan Sabah bersama-sama Hari Kebangsaan Malaysia pada 31 Ogos akan memupuk perpaduan, keharmonian dan integrasi nasional. Ia akan menggalakkan kita untuk merenung sejarah kita bersama dan aspirasi bersama dengan negeri-negeri lain di Malaysia.

[63].

Pada 31 Ogos 2023, sambutan secara rasmi Hari Sabah, diadakan pada kali pertama [64], di Tambunan pada masa 3 Petang, selepas sambutan Hari kebangsaan di Kota Kinabalu, pada masa Pagi [65].

Lalu pihak Ketua menteri Sabah, Datuk Seri Hajiji Noor, berkata

Hari Sabah merupakan satu lagi acara rasmi yang sangat bersejarah dan signifikan kepada seluruh rakyat Sabah, bukan saja untuk generasi hari ini, juga generasi masa lalu dan masa depan

[66][67][68][69][70][71][72]. Lalu beliau juga berkata

Hari Sabah telah diisytiharkan sendiri oleh Governor British, Sir William Goode pada 28 Ogos, 1963 di Jesselton, dengan mengisytiharkan bahawa Sabah akan mempunyai kerajaannya sendiri dengan menggunapakai Perlembagaan Negeri yang baharu, berkuatkuasa pada 31 Ogos 1963. Selaras dengan perisytiharan itu, setiap daerah telah diarah untuk membuat persiapan bagi mengadakan sambutan sempena Hari Sabah pada 31 Ogos 1963.

[66]. Dengan diikuti oleh pernyataan dari beliau dengan sebagai berikut,

perkembangan positif yang berlaku menjelang 31 Ogos, 60 tahun yang lalu itu, ada hubungkaitnya dengan gerakan pungutan suara yang dijalankan oleh Suruhanjaya Cobbold ke atas rakyat Borneo Utara (Sabah), bermula pada Februari 1962, berkaitan penubuhan sebuah negara baharu yang dinamakan Federation of Malaysia.
Empat wilayah yang terlibat di dalam usaha penyatuan itu ialah Malaya (Tanah Melayu), Sabah, Sarawak dan Singapura.
dalam konteks negeri Sabah, majoriti rakyat di negeri ini bersetuju bergabung dengan tiga wilayah yang lain iaitu Melaya Tanah Melayu, Sarawak dan Singapura, bagi menubuhkan Persekutuan Malaysia.
Disebalik sejarah berhubung perjuangan bagi membebaskan tanah air kita daripada belenggu penjajah, kita pada hari ini seharusnya mengambil pendekatan yang positif atas nama kedaulatan dan maruah bangsa.
Justeru, keputusan yang diambil oleh Kerajaan Negeri untuk mengadakan semula sambutan Hari Sabah ini sebagai memperingati hari yang menandakan berakhirnya pemerintahan penjajah Inggeris di bumi Sabah.
Sementara Sarawak pula lebih awal telah mengisytiharkan 22 Julai setiap tahun sebagai Hari Sarawak.
sejarah negeri ini bukan sahaja perlu dikekalkan, bahkan wajib dihayati oleh seluruh rakyat, agar kita tidak lupa akan sejarah silam tentang pembentukan kerajaan dan kewujudan negeri Sabah yang sah di sisi undang-undang dan perlembagaan.
Kerajaan British telah memberikan laluan kepada kita untuk membentuk masa depan sendiri, dan jalan itu terbuka dengan seluas-luasnya tanpa sebarang pertelingkahan atau pertumpahan darah.
Dengan terbentuknya kerajaan sendiri disamping penggunaan Perlembagaan Negeri yang baharu, ia merupakan permulaan (prelude) kepada perisytiharan lebih besar iaitu pembentukan Persekutuan Malaysia yang merangkumi empat wilayah utama iaitu Sabah, Sarawak, Malaya dan Singapura.

[66]. Setelah itu beliau juga berkata,

kepentingan Hari Sabah mengatasi pencapaian sejarah semata-mata adalah bukti semangat pantang menyerah orang Sabah, dahulu, sekarang, dan akan datang.
Ia adalah satu pengiktirafan terhadap budaya, tradisi dan falsafah keunikan kita yang telah membentuk kita menjadi diri kita hari ini- Masyarakat majmuk yang bersatu dalam kepelbagaian budaya dalam Masyarakat.
Atas semangat Hari Kebangsaan dan Hari Sabah pada hari yang sangat bersejarah ini, beliau mengajak generasi hari ini agar menghargai dan mengenang jasa serta bakti para pemimpin terdahulu dan pasukan keselamatan yang telah mempertaruhkan jiwa dan raga mereka, bagi memastikan kemakmuran dan kesejahteraan kita semua.

[66]. Dan diakhiri dengan pernyataan dengan sebagai berikut,

Marilah kita raikan sambutan ini dengan penuh kesyukuran atas nikmat yang diberikan kepada kita semua selaku anak-anak pribumi yang bertuah, yang sentiasa berada dalam keadaan aman, makmur dan sejahtera. Ingatlah, keamanan, kemakmuran dan kesejahteraan yang sedang kita kecapi ini hendaklah dipelihara dan dikekalkan untuk diwariskan kepada generasi akan datang.

[66].

sambutan Hari Sabah, dimulakan secara rasmi, selepas 60 tahun [73][74][75][76], Sambutan itu diserikan dengan perarakan kira-kira 500 peserta daripada 100 kontinjen antaranya agensi kerajaan seperti Angkatan Pertahanan Awam dan Hospital Tambunan serta Persatuan Kebajikan Prihatin Sabah dan Sekolah Adat Negeri Sabah [77][78].

Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Hajiji Noor, berkata

sambutan semula Hari Sabah itu bagi mengenang jasa pemimpin terdahulu dan pasukan keselamatan dalam memastikan Sabah serta negara aman dan makmur.

[79], selain Ketua Menteri Sabah, Yang turut hadir ialah Timbalan Ketua Menteri Sabah, Datuk Dr Jeffrey Kitingan yang juga Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Tambunan selaku pengerusi sambutan Hari Sabah 2023 [80][81]. lalu Timbalan Ketua Menteri I Sabah, Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan, berkata

tanggungjawab kini terletak kepada kerajaan negeri untuk menguruskan perkongsian itu dengan bijak.

[82]. dan Pihak Presiden Persekutuan Persatuan Cina Sabah (FCAS), Tan Sri T.C Goh, berkata

Pengiktirafan kerajaan negeri terhadap Hari Sabah, dan menjadikannya sebagai sambutan tahunan bermula tahun ini, adalah langkah tepat yang lebih menceritakan sejarah Sabah dan kepentingannya.

[83]. Dan Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Hajiji Noor, berkata

walaupun tarikh meraikan sambutan diwartakan pada 31 Ogos 1963 itu lewat apabila hanya diadakan bermula tahun ini, ia tetap momen menggembirakan dan menyaksikan negeri berkenaan akhirnya dapat meraikan sambutan kemerdekaannya sendiri.

[84].

Pewartaan pada Tahun 2024

sunting

Julai 2024

sunting

pada 5 Julai 2024 hingga pertengahan Julai 2024, di beberapa laman web berita tempatan Malaysia seperti The Borneo Post, Free Malaysia Today, BERNAMA, Astro Awani, The Star, Harian Metro, Borneo Daily Bulletin, Sabah Baru News, Radio Televisyen Malaysia dan Daily Express (Malaysia), ada mengumumkan bahawa Kerajaan Wilayah Sabah telahpun secara rasmi mewartakan Hari Sabah pada 31 Ogos [85][86], pewartaan ini dilakukan 61 tahun selepas bendera Union Jack diturunkan di Jesselton (kini Kota Kinabalu) [87], pewartaan tersebut dimaklumkan oleh Setiausaha Kerajaan Sabah Datuk Seri Safar Untong, bahawa pewartaan tersebut dibuat pada 5 Jun 2024 [88], lalu diterbitkan pada 20 Jun 2024 [89][90] dan pewartaan tersebut dijalankan atas perintah Yang Dipertua Negeri Sabah Tun Juhar Mahiruddin [91][92].

lalu Ketua Menteri Sabah Datuk Seri Hajiji Noor juga menekankan bahawa Pengisytiharan 31 Ogos, sebagai Hari Sabah yang diwartakan oleh Kerajaan Sabah, ialah sebagai hari bersejarah [93], lalu beliau juga berkata

perkara itu telah diputuskan Kerajaan melalui Kabinet negeri sebelum diwarta pada 5 Jun dan diterbitkan pada 20 Jun lalu.

[94], lalu diikuti dengan sebagai berikut

"Memang itu diputuskan oleh Kerajaan oleh Kabinet, tujuannya adalah untuk kita memperingati hari Sabah sebagai satu hari amat bersejarah bagi negeri Sabah."

[94] dan di akhiri dengan perkataan sebagai berikut

"Jadi Kerajaan berpendapat bahawa ianya perlu diwartakan untuk diperingati"

[94], walaupun itu Beliau juga menegaskan Hari Kebangsaan akan disambut meriah seperti biasa, dengan maksud tiada kekeliruan antara Hari Kebangsaan (Hari Kemerdekaan) sejak 1957 dan Hari Sabah sejak 1963, yang sama sama dirayakan pada 31 Ogos terutamanya pada konteks penganjuran sambutan [95], dengan pernyataan beliau sebagai berikut

"Tidak ada (kekeliruan), kita teruskan perayaan Hari Kebangsaan. Kita dalam satu negara yang sudah merdeka tetapi kalau ada sikit-sikit acara mengenai peringatan Hari Sabah, kita benarkan,"

[95] dan dilengkapi dengan sebagai berikut

"Tetapi ia (penganjuran aktiviti Hari Sabah) tidak boleh menganggu program Hari Kebangsaan."

[95].

Pihak Ketua Bahagian Parti Gagasan Rakyat Sabah (Gagasan Rakyat) Datuk Maijol Mahap, meyambut baik keputusan Kerajaan Wilayah Sabah, dengan menganggap tindakan Kerajaan Wilayah Sabah sebagai langkah bersejarah dan pencapaian penting dilakukan di bawah pentadbiran Kerajaan Gabungan Rakyat Sabah (GRS) pimpinan Ketua Menteri Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Haji Noor [96].

selain itu Pihak Timbalan Ketua Exco Wiramuda STARSabah Razzidin Robert menganggap pengisytiharan 31 Ogos sebagai Hari Sabah, menandakan bahawa Wilayah Sabah telahpun memasuki babak baharu dalam sejarahnya, dan beliau juga menekankan bahawa Hari Sabah bukan sekadar suatu tarikh dalam kalendar, tetapi ia melambangkan semangat dan semangat juang bangsa Sabah untuk terus maju ke hadapan [97].

Ogos 2024

sunting

selepas pewartaan Hari Sabah, dan Penggabungan Hari Kebangsaan dan Hari Sabah (dirayakan secara bersamaan), adanya pelancaran Bulan Kebangsaan Hari Sabah dan Kempen Kibar Bendera 2024, yang akan dilaksanakan pada 7.30 Pagi (Waktu Piawai Malaysia, UTC+8), pada 1 Ogos 2024 [98][99].

Orang ramai dipelawa untuk hadiri acara tersebut, lalu pihak Ketua Urus Setia majlis berkenaan, Dr. Benedict Oliver Lidadun ada berkata,

pelbagai pengisian akan dilaksanakan sempena majlis tersebut yang bertujuan untuk menggelorakan semangat nasionalisme khasnya dalam kalangan rakyat Sabah.

dan acara tersebut juga disempurnakan oleh Ketua Menteri, Datuk Seri Hajiji Noor di Pekarangan Dewan Bandaraya Kota Kinabalu (DBKK) dan antara pengisian majlis adalah agihan bendera, persembahan pentas, sambutan daripada pelajar sekolah dan pelepasan Konvoi Kembara Merdeka Jalur Gemilang, Jabatan Penerangan Negeri Sabah [100][101]. dan pihak ketua menteri Sabah Datuk Seri Hajiji Noor berkata

Sejak Hari Sabah diwartakan pada Jun lalu, rancangan telah dijalankan untuk menjadikan peringatannya sebagai hari yang indah dengan Hari Kebangsaan.
"Saya berharap tiada kekeliruan mengenai perkara ini terutamanya dalam konteks sambutan Hari Kebangsaan dengan Hari Sabah, kerana 31 Ogos akan menjadi satu lagi tanda perpaduan dalam kalangan rakyat kita sambil kita bekerjasama untuk membina negeri tercinta kita"

dengan penegasan beliau iaitu Hari Sabah adalah penting kerana ia menandakan berakhirnya penjajahan British di Sabah pada 31 Ogos 1963, sebelum pembentukan Malaysia pada 16 September tahun yang sama [102]. lalu beliau juga berkata

Kita mahu rakyat, terutamanya generasi muda, lebih tahu tentang sejarah bukan sahaja menyambut Hari Kebangsaan tetapi juga Hari Sabah. [103]

dan diikuti dengan pernyataan sebagai berikut

Walau bagaimanapun, apa yang lebih penting ialah semangat kita untuk terus membangun dan memajukan negeri ini dan negara kita tercinta bersama-sama. [103]

pada 31 Ogos, Hari Kebangsaan akan disambut bersama dengan Hari Sabah [104][105].

Lalu pihak Ketua Program Sejarah di Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan Universiti Malaysia Sabah (UMS), Dr Eko Prayitno Joko, menyatakan bahawa Hari Sabah sepatutnya melangkaui sambutan rutin dan sebaliknya berfungsi sebagai pengiktirafan bermakna terhadap sumbangan sejarah dan budaya negeri [106].

Lalu pihak Ketua Menteri Sabah, juga menegaskan iaitu meraikan tarikh bersejarah Hari Sabah bersama Hari Kebangsaan bukan bertujuan menggantikannya, tetapi untuk meningkatkan perpaduan negara [107].

sambutan Hari Sabah tahun 2024, ia akan dirasmikan oleh Yang di-Pertua Negeri Sabah, Tun Juhar Mahiruddin [108].

Hari Sabah pada tahun 2024, dirayakan di Jalan Tun Fuad Stephens, perayaan hari tersebut dimulakan dengan perarakan Bendera Jalur Gemilang dan Bendera Wilayah Sabah, lalu Bendera Wilayah Sarawak dan bendera kesemua Negeri lainnya, serta 185 kontijen terdiri dari pasukan keselamatan, jabatan dan agensi kerajaan, badan beruniform, persatuan dan sekolah [109].

September 2024

sunting

Pihak Menteri Pembangunan Masyarakat dan Kesejahteraan Rakyat (KPMKR), Datuk James Ratib menganggap Hari Kebangsaan pada tahun 2024 ialah hari istimewa kepada rakyat Malaysia di Wilayah Sabah sebab dilengkapi dengan sambutan Hari Sabah, selepas ia diwartakan pada 5 Jun 2024 [110].

Nota

sunting
  1. ^ Sarawak menyambut Hari Sarawak pada 22 Julai, Hari Kebangsaan disambut pada 31 Ogos di seluruh negara, termasuk Sabah dan Sarawak, dan Hari Malaysia disambut pada 16 September di seluruh negara, termasuk Sabah dan Sarawak
  2. ^ Hari Kebangsaan tetap disambut yang bersamaan dengan Hari Sabah, bermula tahun 2023 di Sabah, juga diketahui bahawa kedua-dua hari tersebut tidak akan menggantikan satu sama lain, yang memiliki sambutan di Hari yang sama, namun disambut pada masa yang berbeza [9][10].
  3. ^ 60 tahun dari 1963-2023, hanya pada 2023 ia mula dirayakan secara rasmi, dan pewartaan secara rasmi pada 2024
  4. ^ dahulu sebagai Borneo Utara
  5. ^ yang bermaksud Semenanjung, Sarawak dan Sabah ialah sejajar dalam perjanjian Malaysia 1963

Lihat juga

sunting

Rujukan

sunting
  1. ^ Lichong Angkui (24 Ogos 2023). "Sejarah tercipta, Hari Sabah bawa makna maha besar". www.utusanborneo.com.my. Utusan Borneo (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. Seusai acara di Kota Kinabalu, para pemimpin negeri akan bergerak ke Tambunan, sebuah daerah di pedalaman berjarak sekitar 80 kilometer dari ibu negeri, di mana sambutan acara Hari Sabah itu diadakan.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  2. ^ Jason Santos (21 Ogos 2023). "Sabah to mark its first 'Sabah Day' on Aug 31 this year". www.thevibes.com (dalam bahasa Inggeris). The Vibes (Malaysia). Dicapai pada 28 Ogos 2023. State govt chooses Tambunan as venue for inaugural celebrations
  3. ^ BERNAMA (21 Ogos 2023). "31 Ogos sambutan Hari Sabah julung kali". www.freemalaysiatoday.com (dalam bahasa Inggeris). Free Malaysia Today (Malaysia). Dicapai pada 30 Ogos 2023. Hari Sabah akan disambut setiap tahun dengan tempatnya digilirkan dalam kalangan daerah, kata Ketua Menteri, Hajiji Noor.
  4. ^ Sabah Post (22 Ogos 2023). "31 Ogos Sambutan Hari Sabah Julung Kali". www.sabahpost.net. Sabah Post (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. “Kabinet juga telah memutuskan bahawa sambutan untuk menandakan peristiwa bersejarah penting Sabah akan disambut setiap tahun dengan tempatnya akan digilirkan dalam kalangan daerah,” katanya dalam satu kenyataan, hari ini.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  5. ^ MUGUNTAN VANAR (29 Ogos 2023). "'Sabah Day a reflection of state autonomy in federation'". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 30 Ogos 2023. The state government’s decision to mark Sabah Day, which was never celebrated over the past 60 years, is a reflection of the state’s autonomy in the federation, says a political analyst.
    A senior lecturer with the Sabah Universiti Teknologi Mara (UiTM) campus, Tony Paridi Bagang, said the recognition would possibly provide a fresh look at the historical facts on the formation of the federation of Malaysia on Sept 16, 1963.
  6. ^ "Sabah Early History". Sabah State Government. New Sabah Times. 6 December 2007. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 May 2014. Dicapai pada 30 May 2014.
  7. ^ "Sabah's People and History". Sabah's Heritage: A Brief Introduction to Sabah's History, Sabah Museum, Kota Kinabalu. Official Portal Of The Sabah State Government (Mobile). 1992. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 May 2014. Dicapai pada 31 May 2014.
  8. ^ Bob Teoh (6 August 2012). "Tanah airku - My homeland - 美丽的国家". Sin Chew Daily. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 May 2014. Dicapai pada 31 May 2014.
  9. ^ a b c FMT Reporters (21 Ogos 2023). "First ever Sabah Day to be celebrated on Aug 31". www.freemalaysiatoday.com (dalam bahasa Inggeris). Free Malaysia Today (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Chief minister Hajiji Noor said the state Cabinet decided last week that the first ever Sabah Day celebrations will be held in Tambunan at 3pm, after the National Day celebrations in the state.
  10. ^ a b c BERNAMA (21 Ogos 2023). "SABAH DAY TO BE CELEBRATED AFTER NATIONAL DAY CELEBRATIONS ON AUG 31 - HAJIJI". bernama.com (dalam bahasa Inggeris). BERNAMA (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. He said the Sabah Day celebration will be held in Tambunan at 3pm, after the National Day celebration scheduled at Kota Kinabalu in the morning.
  11. ^ BERNAMA (21 Ogos 2023). "Sabah Day to be celebrated after Merdeka event - CM". www.malaysiakini.com (dalam bahasa Inggeris). Malaysia Kini (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. He said the Sabah Day celebration will be held in Tambunan at 3pm, after the National Day celebration scheduled at Kota Kinabalu in the morning.
  12. ^ Daily Express (24 Ogos 2023). "Sabahans invited to celebrate Sabah Day". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. Inviting all the people of Sabah to celebrate Sabah Day, Jeffrey said this year’s Malaysia Day holds a deeper significance for Sabahans, as Sabah Day will be officially celebrated for the first time in six decades.
  13. ^ "Sabah must celebrate Independence Day on Aug 31: Jeffrey". Daily Express. 27 August 2013. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 May 2014. Dicapai pada 30 May 2014.
  14. ^ "Sabah must assert and celebrate Independence on 31 August". The Borneo Insider. 27 August 2013. Dicapai pada 31 May 2014.
  15. ^ Michael Kaung (27 August 2012). "Merdeka 'no relevance' to Sabah, Sarawak". Free Malaysia Today. Dicapai pada 30 May 2014.
  16. ^ "Sabah, Sarawak: 50 Years in Malaysia plagued by bad politics — Joe Fernadez". The Malay Mail. 7 October 2013. Dicapai pada 30 May 2014.
  17. ^ A J Stockwell (editor) (2004). British Documents on the End of Empire, Series B Volume 8: Malaysia. The Stationery Office. m/s. lxxx. ISBN 9780112905813.CS1 maint: extra text: authors list (link)
  18. ^ "Gazette August 31 as 'Sabah Day' – foundation". The Borneo Post. 1 August 2018. Dicapai pada 3 August 2018.
  19. ^ https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sambutan_Hari_Sabah.jpg
  20. ^ "Hari Sabah boleh menjadi realiti tahun depan". www.utusanborneo.com.my. 2021-07-03. Dicapai pada 2021-09-27.
  21. ^ E Central (1 September 2022). "Hari Kemerdekaan Sabah 2023". ecentral.my. Dicapai pada 14 Januari 2023. Jeffrey yang juga Ahli Parlimen Keningau berkata, catatan arkib sejarah menunjukkan bahawa pada 8 Ogos 1963, Dewan Undangan Borneo Utara secara sebulat suara mengumumkan kemerdekaan Sabah pada 31 Ogos 1963 tanpa mengira sama ada pembentukan Malaysia menjadi realiti pada hari berkenaan atau sebaliknya. “Kemerdekaan Sabah adalah prasyarat utama untuk pembentukan Malaysia, ia adalah kebenaran yang jelas,” katanya. Sehubungan itu katanya, Hari Malaysia yang jatuh pada 16 September sepatutnya menjadi Hari Kebangsaan Malaysia, berbanding 31 Ogos yang menjadi Hari Kemerdekaan Tanah Melayu dan Sabah.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  22. ^ EDITOR02 (24 Ogos 2023). "Hari Sabah istimewa untuk rakyat Sabah". sabahmedia.com. Sabah Media (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. “Dedikasi mereka menggambarkan semangat ketabahan rakyat Sabah dan keinginan untuk menjaga sejarah mereka. Jadi, ini akan menjadi hari yang istimewa bukan saja bagi kami yang mempromosi dan merayakan acara ini tetapi juga semua rakyat Sabah yang berkongsi semangat merayakan warisan Sabah,”CS1 maint: extra text: authors list (link)(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  23. ^ SNT (26 Ogos 2023). "Sambutan unik Hari Kebangsaan dan Hari Sabah pada 31 Ogos ini". sabahnewstoday.net. Sabah News Today (Malaysia). Dicapai pada 30 Ogos 2023. Rakyat berbilang kaum di negeri ini perlu terus mengeratkan lagi hubungan silaturahim dan perpaduan yang sedia terjalin hasil daripada kemerdekaan ini, katanya ketika merasmikan Karnival Sukan Lions Tuaran Merdeka Run & Cycling 2023 di Padang Pekan Tuaran, di sini, hari ini.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  24. ^ The Borneo Post (25 Julai 2024). "Sabah Day will be celebrated simultaneously with National Day". www.theborneopost.com (dalam bahasa Inggeris). The Borneo Post (Malaysia). Dicapai pada 26 Julai 2024. The recently gazetted Sabah Day will for the first time be celebrated simultaneously with National Day on August 31 this year.
    The Ministry of Finance’s Permanent Secretary, Datuk Mohd Sofian Alfian Nair, said, “last month, we received the official gazette for Sabah Day, and that is why the name of the National Day celebration was changed to Sabah State Level National Day Sabah Day Celebration 2024.
    “Last year, we didn’t gazette it; it was just a starting point to see the response to the celebration but now, the Cabinet has decided to gazette Sabah Day because it is important for us to remember the historical day of Sabah’s independence in Sabah. Therefore, the Cabinet decided to combine the National Day and Sabah Day celebrations,” he said.
  25. ^ Jabatan Penerangan Sabah (26 Julai 2024). "Hari Sabah Dirai Serentak Hari Kebangsaan Pada 31 Ogos Ini". sabahnews.com.my. Sabah News (Malaysia). Dicapai pada 27 Julai 2024. Tahun lepas, kita tidak wartakan, it just starting point kerana kita tengok sama ada sambutan mendapat respon dan sebagainya."
    "Tapi kini, kabinet telah memutuskan untuk diwartakan Hari Sabah sebab pentingnya untuk kita mengingati our own kemerdekaan Negeri Sabah jadi, kabinet memutuskan supaya gabungan dibuat Hari Kebangsaan Hari Sabah diraikan bersama-sama,” jelasnya."
    "Mengulas lanjut mengenai sambutan, ujar Mohd Sofian yang juga Pengerusi Jawatankuasa Pelaksana Sambutan Hari Kebangsaan Hari Sabah Tahun 2024, pihaknya menjangkakan lebih 10,000 orang akan hadir ke Sambutan Hari Kebangsaan Hari Sabah 2024 pada sebelah pagi, diikuti dengan jangkaan 15,000 kehadiran orang ramai ke konsert bersempena Sambutan Hari Sabah pada malam 31 Ogos, di Padang Merdeka."
    "Pada 31 Ogos sebelah paginya, kita akan menyaksikan perarakan kontinjen-kontinjen yang terdiri daripada kerajaan negeri, persekutuan, NGO, badan-badan beruniform, sekolah dan sebagainya berjumlah 150 kontinjen keseluruhannya."
    "Pada 31 Ogos malam, kita adakan pengisian program khusus untuk Sabah Day di Padang Merdeka. Pengisian program pastinya akan lebih menarik dengan artis-artis tempatan yang akan mengisi program pada malam itu."
    "Yang penting objektifnya, kita akan menyampaikan maklumat-maklumat tentang Hari Sabah iaitu kemerdekaan Sabah secara khususnya.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  26. ^ Jabatan Penerangan Sabah (26 Julai 2024). "Hari Sabah Dirai Serentak Hari Kebangsaan Pada 31 Ogos Ini". www.borneodailybulletin.com. Borneo Daily Bulletin (Malaysia). Dicapai pada 27 Julai 2024. Mohd Sofian juga mempelawa masyarakat yang tinggal di sekitar Kota Kinabalu untuk hadir dan memeriahkan sambutan kemuncak terbabit."Kelainan kali ini pada 31 ogos ini ialah penyertaan tokoh-tokoh iaitu mereka yang telah memberikan sumbangan kepada kerajaan negeri dari segi penerimaan anugerah di peringkat antarabangsa."(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  27. ^ a b Izwan Abdullah (26 Ogos 2024). "Jeffrey sifatkan Hari Sabah sebagai sejarah tercicir". www.bharian.com.my. Berita Harian (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Pada 8 Ogos 1963, Majlis Undangan Borneo Utara melalui pemimpin yang dipilih membuat keputusan sebulat suara untuk mengumumkan kemerdekaan Sabah pada 31 Ogos 1963 sama ada Malaysia menjadi kenyataan atau tidak pada tarikh itu tapi Malaysia hanya ditubuhkan pada 16 September 1963."
    "Keputusan memerdekakan Sabah pada 31 Ogos direstui oleh British, yang mana secara bertulis mereka bersetuju melepaskan Sabah sebagai tanah jajahan dan merestui tuntutan Sabah berkerajaan sendiri pada 31 Ogos 1963.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  28. ^ editor03 (26 Ogos 2024). "Sambutan Hari Sabah, merungkai sejarah kemerdekaan Sabah sebenar". sabahmedia.com. Sabah Media (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Sejarah Hari Sabah ini adalah sejarah yang tercicir perlu difahami seluruh rakyat Malaysia khususnya rakyat di negeri ini bahawa Sabah pernah merdeka dan harus kita hormati sejarah itu, kata Timbalan Ketua Menteri I, Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan.
    Justeru itu, katanya, sambutan Hari Sabah ini diwujudkan untuk memberi kesedaran dan pemahaman kepada seluruh rakyat Sabah mengenai sejarah yang tercicir ini atau sejarah sebenar bahawa Sabah pernah merdeka pada 31 Ogos 1963 sebelum pembentukan Malaysia.
    "Kita mesti beri kesedaran kepada rakyat Sabah khususnya bahawa Sabah pernah merdeka pada 31 Ogos 1963, itu sebab sambutan Hari Sabah diwujudkan bagi memperingati kemerdekaan Sabah."
    "Ini kerana sampai sekarang kebanyakan rakyat Sabah tidak sedar atau takut mengatakan perkataan merdeka walaupun hari-hari mereka menyanyi Sabah Tanah Airku …. Sabah Negeri Merdeka… diperenggan terakhir, merdeka sepanjang masa…ini dalam konteks nasional, kita tidak sedar sebab kita cuma nyanyi sahaja tetapi tidak menghayatinya."
    "Saya berharap mulai dengan sambutan Hari Sabah ini, kita memperingati hari kemerdekaan ini sekali gus kita akan menjiwai lagu kebangsaan kita," katanya pada sidang sempena Sambutan Hari Sabah 2024 di sini, hari ini.    CS1 maint: extra text: authors list (link)(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  29. ^ Daily Express (25 Ogos 2024). "Masukkan Hari Sabah dalam buku teks sejarah". www.dailyexpress.com.my. Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Penghayatan terhadap sejarah kemerdekaan mampu menanamkan semangat patriotisme, kata Ahli Parlimen Tuaran, Datuk Seri Wilfred Madius Tangau.
    Beliau berkata, penghayatan terhadap sejarah amat penting kerana ia mampu meningkatkan rasa cinta kepada negara.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  30. ^ MUGUNTAN VANAR (26 Ogos 2024). "Sabah's independence should be included in history textbooks, says Jeffrey". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Sabah government will propose to the Education Ministry to include the state's independence from the British on Aug 31, 1963 in history textbooks, says Deputy Chief Minister Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan.
    "Sabah Day marks the liberation or independence of Sabah from British colonialism and had never been celebrated for 60 years," he told reporters at the first Sabah Day celebrations press conference on Monday (Aug 26),
    He added that the Sabah government officially proclaimed Sabah Day through a gazette on June 5.
    "Reviving this lost history is very important because it is when we demand equal rights with Sarawak and Malaya (Peninsula)," said Kitingan, who is the chairman of the Sabah Day 2024 organising committee.
  31. ^ a b Elle AB (27 Ogos 2024). "Status rakan kongsi sama rata: Jeffrey mengulas kepentingan Hari Sabah". www.sabahbarunews.com.my. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Timbalan Ketua Menteri Datuk Seri Jeffrey Kitingan berkata adalah penting untuk memahami perjalanan Sabah menuju kemerdekaan dan peranannya dalam pembentukan Malaysia.
    "Malaysia akan lebih maju apabila kita dianggap rakan kongsi sama rata. Kita akan dapat menuntut hak kita dengan lebih berkesan kerana status kita sebagai rakan kongsi sama rata dan hak kita termaktub dalam Perlembagaan," katanya.
    Beliau nampaknya merujuk kepada pindaan 2022 kepada Perlembagaan Persekutuan yang akhirnya mengembalikan status Sabah dan Sarawak kepada rakan kongsi sama rata dengan Tanah Melayu, sebagaimana keadaannya semasa Perjanjian Malaysia 1963 ditandatangani, tetapi yang dipinda untuk menjadikan kedua-duanya sebagai negeri ke-12 dan ke-13 di Malaysia pada 1976.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  32. ^ Sherell Jeffrey (27 Ogos 2024). "Status rakan kongsi sama rata: Jeffrey mengulas kepentingan Hari Sabah". www.dailyexpress.com.my. Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Sarawak, sejak itu, menyambut setiap 22 Julai sebagai Hari Sarawak manakala Hari Sabah atau hari apabila Sabah diberikan status berkerajaan sendiri, diwartakan pada Julai tahun ini, selepas disambut secara tidak rasmi selama kira-kira sedekad.
    Situasi unik itu berlaku apabila Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu memutuskan untuk menghantar misi pencarian fakta ke kedua-dua negeri mengenai projek Malaysia, berikutan bantahan oleh Indonesia dan Filipina.
    Oleh itu, tarikh asal pembentukan Malaysia terpaksa dipindahkan dari 31 Ogos (bertepatan dengan Malaya) kepada 16 September dengan Sabah dan Singapura menikmati status berkerajaan sendiri sebelum pembentukan itu. Singapura keluar dari Persekutuan pada Ogos 1965.
    "Bermula daripada syarat kita dalam 20 Perkara, yang dibincangkan dalam Jawatankuasa Antara Kerajaan dan kemudiannya menjadi sebahagian daripada Perlembagaan, kita mahu semua rakyat, pemimpin dan Kerajaan Persekutuan memahami dengan lebih mendalam apa yang Malaysia dan Hari Sabah wakili," katanya pada sidang media menjelang sambutan Hari Sabah, di sini, Isnin.
    Beliau berkata jika Malaysia tidak wujud pada 16 September 1963, Sabah akan terus menjadi anggota Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, bagaimanapun (sebagai Borneo Utara).
    "Tetapi kerana pemimpin kita setia kepada projek Malaysia, mereka tidak meninggalkannya, mereka tidak meninggalkan Tunku Abdul Rahman dan bersetuju untuk meneruskan projek Malaysia dan membentuk Malaysia."
    "Jika pemimpin kita pada masa itu berkata, ‘Kita telah mencapai kemerdekaan, kenapa kita mahu Malaysia?" mereka boleh berbuat demikian, tetapi mereka tidak melakukannya kerana kesetiaan mereka kepada perbincangan dan perjanjian.
    "Itulah sebabnya saya percaya pemimpin kita, termasuk Kerajaan Persekutuan, setia dengan perkongsian kita di mana kita adalah rakan kongsi sama rata," katanya.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  33. ^ JaPen Sabah (27 Ogos 2024). "Sambutan Hari Sabah jadi sejarah baharu – Mustapha". wartaoriental.com. Warta Oriental (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Sambutan Hari Sabah yang disambut serentak dengan Hari Kebangsaan menjadi sejarah baharu buat rakyat buat rakyat di negeri ini, kata Timbalan Menteri Pendidikan Tinggi Datuk Mustapha Sakmud.
    "Di peringkat kementerian memang kita arahkan kepada semua universiti politeknik dan kolej komuniti ini supaya mengibarkan Jalur Gemilang, di semua premis kita kita pasang dengan Jalur Gemilang dan juga bendera negeri masing-masing."
    "Terutamanya di Sabah ini agak unik sebab pada tahun ini adalah tahun bersejarah kita akan menyambut Hari Kebangsaan dan juga sekaligus Hari Sabah."
    "Ini adalah satu sejarah baru bagi negeri ini dan kita mahu supaya semua penduduk rakyat Malaysia di Sabah bersatu padu dalam satu bumbung untuk kita memastikan bahawa negeri dan negara ini akan terus terpelihara dari segi keamanan dan juga keselamatan."
    "Jadi, kita kena kekalkan keharmonian ini dan kita pastikan bahwa malaysia ini akan kekal selamanya."    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  34. ^ Daily Express (28 Ogos 2024). "Hari Sabah sejarah baharu buat rakyat: Mustapaha". www.dailyexpress.com.my. Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Ini adalah satu sejarah baru bagi negeri ini dan kita mahu supaya semua penduduk rakyat Malaysia di Sabah bersatu padu dalam satu bumbung untuk kita memastikan bahawa negeri dan negara ini akan terus terpelihara dari segi keamanan dan juga keselamatan.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  35. ^ Astro Awani (31 Ogos 2024). "Bukti semangat kebangsaan, rakyat tidak iktiraf tuntutan luar". www.astroawani.com. Astro Awani (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2024. Sambutan Hari Sabah adalah bukti semangat kebangsaan rakyat negeri itu untuk mendapat kebebasan daripada penjajah, sekali gus tidak mengiktiraf sebarang tuntutan luar ke atas negeri ini.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  36. ^ Majlis Keselamatan Negara (2 September 2024). "HARI SABAH BUKTI SEMANGAT KEBANGSAAN ORANG SABAH, TOLAK TUNTUTAN LUAR". www.mkn.gov.my. MKN Gov (Malaysia). Dicapai pada 3 September 2024. Sambutan Hari Sabah menjadi bukti semangat kebangsaan orang Sabah untuk mendapat kebebasan daripada penjajah dan tidak mengiktiraf sebarang tuntutan luar ke atas negeri ini.
    Ketua Menteri, Datuk Seri Hajiji Noor, berkata kedaulatan Sabah dalam Persekutuan Malaysia tidak boleh dipersoalkan kerana rakyat negeri ini sudah memilih untuk bersama-sama membentuk negara Malaysia.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  37. ^ Rafiqah Dahali (31 Ogos 2024). "Hari Sabah bukti semangat kebangsaan, rakyat tidak iktiraf tuntutan luar - Hajiji". www.bharian.com.my. Berita Harian (Malaysia). Dicapai pada 3 September 2024. Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Hajiji Noor, berkata kedaulatan Sabah dalam Persekutuan Malaysia tidak boleh dipersoal kerana rakyat negeri ini telah memilih untuk bersama-sama membentuk negara Malaysia.
    Hari Sabah yang diraikan bersama-sama Hari Kebangsaan pada 31 Ogos hari yang sangat bersejarah. Ini bukti semangat patriotisme orang Sabah untuk mendapat kebebasan daripada penjajah kerana Sabah sebahagian daripada negara Malaysia.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  38. ^ Rafiqah Dahali (31 Ogos 2024). "Hari Sabah bukti semangat kebangsaan, rakyat tidak iktiraf tuntutan luar - Hajiji". www.hmetro.com.my. Harian Metro (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2024. Hari Sabah yang diraikan bersama-sama Hari Kebangsaan pada 31 Ogos adalah hari yang sangat bersejarah. Ia adalah bukti semangat patriotisme orang Sabah untuk mendapat kebebasan daripada penjajah kerana Sabah adalah sebahagian daripada negara Malaysia.
    Masa depan Sabah terletak di tangan kita. Oleh itu marilah kita bersama-sama terutama generasi muda untuk menggembleng tenaga, berganding bahu, berusaha sebaik mungkin memastikan negeri ini terus maju dan makmur serta rakyat kekal bersatu padu.
    Kerajaan akan terus berusaha untuk meningkatkan taraf hidup rakyat, memperkukuhkan sistem pendidikan, membangunkan infrastruktur yang lebih baik dan memastikan pembangunan yang seimbang di seluruh negeri.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  39. ^ a b Elle AB (1 September 2024). "Hari Sabah bukti semangat kebangsaan, rakyat tidak iktiraf tuntutan luar – Hajiji". www.sabahbarunews.com. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 2 September 2024. Hajiji berkata, sambutan Hari Sabah bukan hanya meraikan pencapaian tetapi juga menghargai dan mengenang kembali perjalanan panjang yang telah dilalui untuk mencapai kemerdekaan.
    Beliau berkata, kerajaan negeri pada hari ini sentiasa berusaha meningkatkan ekonomi dan memperbaiki taraf hidup rakyat.
    "Matlamat kita adalah jelas, iaitu mengutamakan kepentingan dan kesejahteraan rakyat."
    "Kita percaya, dengan hubungan yang akrab dengan kerajaan Persekutuan, ia akan memudahkan segala urusan termasuk membabitkan Perjanjian MA63, atau perkara-perkara lain yang berkaitan dengan pembangunan dan kenegaraan," katanya.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  40. ^ MUGUNTAN VANAR (2 September 2024). "'Sabah Day proof of role in federation'". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 2 September 2024. Sabah Day, which is celebrated with the National Day on Aug 31, is a very historic day.
    "It is proof of the patriotism of Sabahans who got freedom from the colonialists and that Sabah is part of Malaysia," he said at the first Sabah Day celebrations, launched by Yang di-Pertua Negeri Tun Juhar Mahiruddin at the historic Padang Merdeka here on Saturday night.
    The Federation of Malaysia was formed on Sept 16, 1963.
  41. ^ Utusan Borneo (2 September 2024). "Sambutan Hari Sabah satu sejarah pimpinan Hajiji". www.utusanborneo.com.my. Utusan Borneo (Malaysia). Dicapai pada 3 September 2024. Terima kasih kepada kerajaan Sabah di bawah pimpinan Ketua Menteri yang telah mewartakan sambutan Hari Sabah tetapi itu adalah sejarah, pada saya yang penting adalah sejarah baharu yang kita harus cipta pada tahun-tahun akan datang.
    Kita mahu membangunkan Sabah dalam pelbagai sudut dan sudah tentu dalam sektor keusahawanan kita mempunyai tanggungajwab yang besar bagaimana memastikan Sabah boleh bersaing bukan hanya dengan negeri-negeri di semenanjung boleh bersaing dengan Sarawak tetapi boleh bersaing dengan jiran kita di Borneo.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  42. ^ a b c d e f g h i David Thien (3 September 2024). "Sabah Day honours past freedom fighters". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 3 September 2024. Celebrating Sabah Day honours the memory of past freedom fighters of North Borneo, Sabah, as well as their sacrifices for self-government, eschewing colonisation.
    This was the opinion of Universiti Malaysia Sabah (UMS) Faculty of Humanities, Arts and Heritage Associate Prof Dr Bilcher Bala expressed in his Malay language presentation at the Sabah Day 2024 Celebration Inaugural Lecture at the Merana Kinabalu auditorium, recently.
    He named the freedom fighters as Datu Tating, Sharif Osman, Paduka Mat Salleh, Ontoros Antanom, Albert Kwok, Datu Mustapha Datu Harun, Donald Aloysius Stephens and Samson Sundang Gunsanad.
  43. ^ a b c d e f g "Sabahans looking forward to celebrate Sabah Day". www.theborneopost.com (dalam bahasa Inggeris). The Borneo Post (Malaysia). 2 April 2023. Dicapai pada 3 April 2023. historical archives show that on August 8, 1963, the North Borneo Legislative Assembly unanimously resolved to announce Sabah’s independence on August 31 that year, regardless of whether Malaysia became a reality on the day or not.
  44. ^ Julia Chan (21 Ogos 2023). "CM: Inaugural Sabah Day this August 31". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Malay Mail (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Sabah will celebrate the inaugural Sabah Day on August 31, commemorating its independence from the British 60 years ago.
  45. ^ MUGUNTAN VANAR (21 Ogos 2023). "Sabah's independence to be celebrated on Aug 31 for the first time". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 28 Ogos 2023. It was also decided that the celebration to mark Sabah's important historical milestone will be held annually, with the venue to be rotated among the districts.
  46. ^ MUGUNTAN VANAR (28 Ogos 2023). "Decision to observe Sabah Day a reflection of autonomy, says historical facts". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 28 Ogos 2023. This year for the first time in 60 years, the state government had decided to mark and celebrate "Sabah Day".
  47. ^ DURIE RAINER FONG (24 Ogos 2023). "Sabah leaders welcome state government's recognition of Sabah Day". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. The announcement by Chief Minister Datuk Seri Hajiji Noor, he said, showed that the Gabungan Rakyat Sabah (GRS) government cares about the desires of Sabahans in accordance with the slogan “Sabah First”.
  48. ^ Paul Mu (23 Ogos 2023). "Sabahans urged to celebrate Sabah Day on Aug 31". www.nst.com.my (dalam bahasa Inggeris). New Strait Times (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. This year's Malaysia Day holds deeper significance for Sabahans as they prepare to officially celebrate Sabah Day on Aug 31 for the first time in six decades.
  49. ^ BERNAMA (21 Ogos 2023). "Hajiji: Sabah Day to be celebrated after National Day celebrations on Aug 31". www.thesundaily.my (dalam bahasa Inggeris). The Sun Daily (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Sabah will celebrate its inaugural Sabah Day on Aug 31 to commemorate the day it became independent from British rule 60 years ago
  50. ^ Olivia Miwil (21 Ogos 2023). "Sabah to celebrate 'Sabah Day' on Aug 31, says CM". www.nst.com.my (dalam bahasa Inggeris). New Strait Times (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. He added the celebration is scheduled at 3pm after the National Day celebrations in the state capital.
  51. ^ EDITOR03 (21 Ogos 2023). "Tambunan tuan rumah sambutan Hari Sabah 31 Ogos ini". sabahmedia.com. Sabah Media (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Hajiji berkata acara di Tambunan itu dijadualkan pada pukul 3 petang selepas sambutan Hari Kebangsaan di sini.CS1 maint: extra text: authors list (link)(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  52. ^ Daily Express (21 Ogos 2023). "Tambunan to host inaugural Sabah Day on Aug 31: Hajiji". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. The Chief Minister says the State Cabinet made the decision during its meeting last week.
  53. ^ BERNAMA (21 Ogos 2023). "Tambunan tuan rumah sambutan Hari Sabah 31 Ogos ini - Hajiji". www.astroawani.com. Astro Awani (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Beliau berkata sambutan Hari Sabah akan diadakan di Tambunan pada jam 3 petang selepas sambutan Hari Kebangsaan yang dijadualkan di Kota Kinabalu pada sebelah pagi.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  54. ^ a b c Izwan Abdullah (21 Ogos 2023). "Sambutan Hari Sabah 31 Ogos". www.bharian.com.my. Berita Harian (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Berdasarkan laporan sejarah, Sabah diberi kebebasan oleh British untuk berpemerintahan sendiri pada 31 Ogos 1963, Tarikh berkenaan serentak dengan ulang tahun kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu yang keenam, selepas merdeka daripada British pada 31 Ogos 1957, Selepas itu, Sabah kemudian sama-sama membentuk persekutuan Malaysia dengan Tanah Melayu, Singapura dan Sarawak pada 16 September 1963.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  55. ^ DURIE RAINER FONG (23 Ogos 2023). "Come in droves to celebrate Sabah Day, says Jeffrey Kitingan". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. "I would like to invite everybody in Sabah to celebrate this inaugural occasion. Come in your traditional costumes and join in the celebration at the Pisompuruan Square," Kitingan added.
  56. ^ Izwan Abdullah (24 Ogos 2023). "Hari Sabah istimewa dan bersejarah - Jeffrey Kitingan". www.bharian.com.my. Berita Harian (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. Sehubungan itu, sebagai pengerusi sambutan Hari Sabah yang diadakan di Tambunan pada 31 Ogos ini, saya mempelawa rakyat Sabah, datang dengan pakaian tradisional masing-masing sambil merayakan identiti budaya dan kepelbagaian yang membentuk warisan Sabah(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  57. ^ The Borneo Post (21 Ogos 2023). "Tambunan to host inaugural Sabah Day on Aug 31". www.theborneopost.com (dalam bahasa Inggeris). The Borneo Post (Malaysia). Dicapai pada 23 Ogos 2023. Deputy Chief Minister Datuk Seri Panglima Dr Jeffrey Kitingan had said last year that the Sabah Day would be celebrated statewide starting this year once it was formally gazetted by the Sabah Cabinet.
  58. ^ Warta Oriental (23 Ogos 2023). "Let us celebrate Sabah Day together – Dr Jeffrey". wartaoriental.com (dalam bahasa Inggeris). Warta Oriental (Malaysia). Dicapai pada 24 Ogos 2023. The celebration for this year’s Sabah Day will be held at Tambunan Sports Complex at 3 pm and to continue at the Pisompuruan Square Hall at 6 pm.
  59. ^ Kenneddy Corlleus (26 Ogos 2023). "Ketepikan perbezaan, raikan Hari Sabah bersama: Robert". www.utusanborneo.com.my. Utusan Borneo (Malaysia). Dicapai pada 28 Ogos 2023. Tegas Robert, walaupun berbeza idea dan pandangan mengenai Hari Sabah namun sebagai Sabahan, semua pihak (pemimpin dan rakyat) wajar sepakat dan bersatu untuk meraikannya sekaligus membuktikan semangat kebersamaan dan kesatuan.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  60. ^ Daily Express (28 Ogos 2023). "Syor masukkan Hari Kemerdekaan Sabah dalam buku sejarah". www.dailyexpress.com.my. Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 30 Ogos 2023. Beliau mencadangkan Hari Kemerdekaan Sabah dimasukkan ke dalam buku sejarah supaya bukan sahaja rakyat Sabah menyedari perkara ini tetapi seluruh rakyat Malaysia.
    Dengan memperbetulkan sejarah, barulah negara dan Sabah boleh maju ke hadapan.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  61. ^ Jason Desmond (31 Ogos 2023). "Sambutan Hari Sabah 31 Ogos tanda autonomi, kata aktivis". www.freemalaysiatoday.com. Free Malaysia Today (Malaysia). Dicapai pada 31 Ogos 2023. Hari Sabah disambut pada 31 Ogos bagi menandakan berakhirnya pemerintah kolonial seterusnya menegaskan identiti negeri itu, kata Johan Ariffin Samad.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  62. ^ Jason Desmond (31 Ogos 2023). "'Sabah Day on Aug 31 a mark of autonomy'". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 31 Ogos 2023. “Merdeka Day has no historical significance for us in East Malaysia. That’s Malaya’s independence and has nothing to do with our history,” he told FMT.
  63. ^ Datuk James Ligunjang JP (30 Ogos 2023). "The significance for Sabah to celebrate Sabah Independence Day on August 31, 2023". jesseltontimes.com (dalam bahasa Inggeris). Jesselton Times (Malaysia). Dicapai pada 31 Ogos 2023. Celebrating Sabah Independence Day would highlight the unique cultural identity of the state and its people.
    It would allow Sabahans to showcase their distinct traditions, heritage, and contributions to the nation.
  64. ^ Daily Express (31 Ogos 2023). "Sambutan sulung Hari Sabah hari ini". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 31 Ogos 2023. SABAH akan menyambut Hari Sabah sulungnya hari ini (31 Ogos) bagi memperingati hari ia merdeka daripada pemerintahan British 60 tahun lalu, kata Ketua Menteri Datuk Seri Hajiji Noor.
  65. ^ Jason Santos (31 Ogos 2023). "Double celebration as state marks inaugural Sabah Day". www.thevibes.com (dalam bahasa Inggeris). The Vibes (Malaysia). Dicapai pada 31 Ogos 2023. National Day celebrations begin in Kota Kinabalu, with Sabah Day event in Tambunan later
  66. ^ a b c d e EDITOR 03 (31 Ogos 2023). "Hari Sabah sangat bersejarah, signifikan kepada seluruh rakyat Sabah – Hajiji". sabahmedia.com. Sabah Media (Malaysia). Dicapai pada 31 Ogos 2023. Namun perayaan Hari Sabah ini seolah-olah terselindung oleh Sambutan Hari Kebangsaan yang juga dirayakan pada tarikh yang sama. Maka setelah sekian lama, tahun ini dan pada hari ini, kita raikan kembali Hari Sabah sebagaimana ia pernah disambut meriah 60 tahun yang lalu, katanya ketika merasmikan Sambutan Hari Sabah di Dewan Pisompuruan Tambunan pada Khamis.CS1 maint: extra text: authors list (link)(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  67. ^ Yara Shadan (31 Ogos 2023). "HARI SABAH SANGAT BERSEJARAH, SIGNIFIKAN KEPADA SELURUH RAKYAT SABAH: KM HAJIJI". sabahnews.com.my. Sabah News (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Menyedari akan pentingnya Hari Sabah ini kepada seluruh rakyat, maka kerajaan negeri memutuskan untuk mewujudkan kembali sambutan atau perayaan Hari Sabah di negeri ini.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  68. ^ Warta Oriental (31 Ogos 2023). "Hari Sabah sangat bersejarah, signifikan kepada seluruh rakyat Sabah". wartaoriental.com. Warta Oriental (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Hari Sabah merupakan satu lagi acara rasmi yang sangat bersejarah dan signifikan kepada seluruh rakyat Sabah, bukan saja untuk generasi hari ini, juga generasi masa lalu dan masa depan, kata Ketua Menteri, Datuk Seri Hajiji Haji Noor.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  69. ^ JABT (31 Ogos 2023). "Hari Sabah Sangat Bersejarah, Signifikan Kepada Seluruh Rakyat Sabah- Hajiji". www.sabahbarunews.com. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Hari Sabah merupakan satu lagi acara rasmi yang sangat bersejarah dan signifikan kepada seluruh rakyat Sabah, bukan saja untuk generasi hari ini, juga generasi masa lalu dan masa depan, kata Ketua Menteri, Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Haji Noor.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  70. ^ BERNAMA (31 Ogos 2023). "Hari Sabah dirai semula selepas 60 tahun". www.freemalaysiatoday.com. Free Malaysia Today (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Ketua Menteri, Hajiji Noor berkata sambutan semula Hari Sabah itu bagi mengenang jasa pemimpin terdahulu dan pasukan keselamatan dalam memastikan Sabah serta negara aman dan makmur.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  71. ^ Utusan Borneo (1 September 2023). "Hari Sabah bersejarah, signifikan kepada seluruh rakyat". www.utusanborneo.com.my. Utusan Borneo (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Hari Sabah merupakan satu lagi acara rasmi yang sangat bersejarah dan signifikan kepada seluruh rakyat negeri ini, bukan saja untuk generasi hari ini tetapi juga generasi masa lalu dan masa depan.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  72. ^ Izwan Abdullah (31 Ogos 2023). "Hari Sabah disambut julung kali di Tambunan selepas 60 tahun". www.bharian.com.my. Berita Harian (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Berkongsi tarikh Hari Kebangsaan pada 31 Ogos, Hari Sabah yang menandakan kemerdekaan negeri ini daripada penjajah British pada 31 Ogos 1963, sebelum ini tidak diberikan perhatian.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  73. ^ Nur Syahirah Zainoor Hisham (31 Ogos 2023). "Hari Sabah Disambut Kembali Selepas 60 Tahun". siakapkeli.my. Siakap Keli (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Di samping sambutan Hari Kebangsaan, Sabah hari ini meraikan Hari Sabah, selepas kali terakhir disambut 60 tahun lepas.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  74. ^ KRISTY INUS (31 Ogos 2023). "State celebrates Sabah Day to mark 60 years of independence". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Sabahans from across the state gathered at Pisompuruan Square in Tambunan on Thursday (Aug 31) to celebrate Sabah Day, which the state government once again decided to celebrate to mark 60 years of independence.
  75. ^ BERNAMA (31 Ogos 2023). "Sabah Day celebration returns after 60 years". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Malay Mail (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Apart from celebrating National Day, Sabah today celebrates Sabah Day, after it was last celebrated 60 years ago.
  76. ^ BERNAMA (31 Ogos 2023). "SABAH DAY CELEBRATION RETURNS AFTER 60 YEARS". bernama.com (dalam bahasa Inggeris). BERNAMA (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Apart from celebrating National Day, Sabah today celebrates Sabah Day, after it was last celebrated 60 years ago.
  77. ^ BERNAMA (31 Ogos 2023). "Hari Sabah disambut kembali lepas 60 tahun". www.malaysiakini.com. Malaysia Kini (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Sambutan itu diserikan dengan perarakan kira-kira 500 peserta daripada 100 kontinjen antaranya agensi kerajaan seperti Angkatan Pertahanan Awam dan Hospital Tambunan serta Persatuan Kebajikan Prihatin Sabah dan Sekolah Adat Negeri Sabah.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  78. ^ BERNAMA (31 Ogos 2023). "Sabah Day makes a comeback after 60 years". www.malaysiakini.com (dalam bahasa Inggeris). Malaysia Kini (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. The celebration was graced with a parade of about 500 participants from 100 contingents including government agencies such as the Civil Defence Force and Tambunan Hospital, as well as Persatuan Kebajikan Prihatin Sabah and Sabah Customary School.
  79. ^ BERNAMA (31 Ogos 2023). "Hari Sabah disambut kembali selepas 60 tahun". www.astroawani.com. Astro Awani (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. sambutan semula Hari Sabah itu bagi mengenang jasa pemimpin terdahulu dan pasukan keselamatan dalam memastikan Sabah serta negara aman dan makmur.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  80. ^ Izwan Abdullah (31 Ogos 2023). "Hari Sabah disambut di Tambunan selepas 60 tahun". www.hmetro.com.my. Harian Metro (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Yang turut hadir ialah Timbalan Ketua Menteri Sabah, Datuk Dr Jeffrey Kitingan yang juga Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Tambunan selaku pengerusi sambutan Hari Sabah 2023.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  81. ^ Izwan Abdullah (31 Ogos 2023). "Hari Sabah disambut julung kali di Tambunan selepas 60 tahun". www.bharian.com.my. Berita Harian (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Yang turut hadir ialah Timbalan Ketua Menteri Sabah, Datuk Dr Jeffrey Kitingan yang juga Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Tambunan selaku pengerusi sambutan Hari Sabah 2023.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  82. ^ Paul Mu (31 Ogos 2023). "Sabah Day celebrated with solemnity and reverence". www.nst.com.my (dalam bahasa Inggeris). New Strait Times (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Sabah has never compromised the independence that its founding fathers worked so tirelessly to achieve.
    Sabah Deputy Chief Minister I Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan said the onus now lies upon the state government to manage the partnership judiciously.
  83. ^ BNN JOURNALIST (31 Ogos 2023). "FCAS supports state government's recognition of Sabah Day". borneonews.net (dalam bahasa Inggeris). Borneo News Net (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. The state government’s recognition of Sabah Day, and making it an annual celebration starting this year, is a right move which better tell Sabah’s history and its significance, said Tan Sri T.C Goh, President of The Federation of Chinese Associations Sabah (FCAS).
  84. ^ Wartawan Scoop (31 Ogos 2023). "Hari Sabah: Walaupun disambut lewat, negeri sudah dapat rai kemerdekaan sendiri – Hajiji". www.scoop.my. Scoop (Malaysia). Dicapai pada 1 September 2023. Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Hajiji Noor berkata, walaupun tarikh meraikan sambutan diwartakan pada 31 Ogos 1963 itu lewat apabila hanya diadakan bermula tahun ini, ia tetap momen menggembirakan dan menyaksikan negeri berkenaan akhirnya dapat meraikan sambutan kemerdekaannya sendiri.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  85. ^ BERNAMA (5 Julai 2024). "SABAH STATE GOVERNMENT GAZETTES AUG 31 AS SABAH DAY". www.bernama.com (dalam bahasa Inggeris). BERNAMA (Malaysia). Dicapai pada 5 Julai 2024. The Sabah state government has gazetted Aug 31 as Sabah Day.
  86. ^ BERNAMA (5 Julai 2024). "KERAJAAN SABAH WARTA HARI SABAH PADA 31 OGOS". www.bernama.com. BERNAMA (Malaysia). Dicapai pada 5 Julai 2024. Kerajaan Sabah mewartakan pengisytiharan Hari Sabah pada 31 Ogos.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  87. ^ SANDRA SOKIAL (6 Julai 2024). "Sabah government officially gazettes Sabah Day". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 7 Julai 2024. The Gabungan Rakyat Sabah-led state government has officially gazetted Sabah Day to be on Aug 31, 61 years after the Union Jack flag was lowered in Jesselton (now Kota Kinabalu).
    On that day in 1963, Sabah was granted self-government before forming the Federation of Malaysia together with Malaya, Sarawak and Singapore the following month on Sept 16.
  88. ^ BERITA rtm (5 Julai 2024). "Hari Sabah diwartakan pada 31 ogos". berita.rtm.gov.my. Berita Radio Televisyen Malaysia (Malaysia). Dicapai pada 5 Julai 2024. Setiausaha Kerajaan Negeri Sabah Datuk Seri Safar Untong melalui warta itu memaklumkan warta itu dibuat pada 5 Jun dan diterbitkan pada 20 Jun lepas bagi makluman umum bahawa 31 Ogos diisytihar sebagai Hari Sabah.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  89. ^ BERNAMA (5 Julai 2024). "Kerajaan Sabah warta Hari Sabah pada 31 Ogos". www.astroawani.com. Astro Awani (Malaysia). Dicapai pada 5 Julai 2024. Setiausaha Kerajaan Negeri Sabah Datuk Seri Safar Untong melalui warta itu memaklumkan warta itu dibuat pada 5 Jun dan diterbitkan pada 20 Jun lepas bagi makluman umum bahawa 31 Ogos diisytihar sebagai Hari Sabah.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  90. ^ BERNAMA (5 Julai 2024). "31 Ogos diisytihar Hari Sabah". www.freemalaysiatoday.com. Free Malaysia Today (Malaysia). Dicapai pada 6 Julai 2024. Setiausaha Kerajaan Negeri Safar Untong memaklumkan warta itu dibuat pada 5 Jun dan diterbitkan pada 20 Jun lepas, bagi makluman umum bahawa 31 Ogos diisytihar sebagai Hari Sabah.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  91. ^ BERNAMA (5 Julai 2024). "Sabah state government gazettes Aug 31 as Sabah Day". www.theborneopost.com (dalam bahasa Inggeris). The Borneo Post (Malaysia). Dicapai pada 5 Julai 2024. The gazettement was on the instruction of Sabah Yang Dipertua Negeri Tun Juhar Mahiruddin.
  92. ^ BERNAMA (5 Julai 2024). "Sabah Govt gazettes August 31 as Sabah Day". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 5 Julai 2024. The gazettement was on the instruction of Sabah Yang Dipertua Negeri Tun Juhar Mahiruddin.
  93. ^ Rafiqah Dahali (7 Julai 2024). "31 Ogos diwartakan sebagai Hari Sabah". www.hmetro.com.my. Harian Metro (Malaysia). Dicapai pada 24 Julai 2024. Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Hajiji Noor mengesahkan kerajaan negeri mewartakan tarikh 31 Ogos sebagai Hari Sabah pada Jun lalu.
    Mengulas lebih lanjut, Hajiji menjelaskan perkara terbabit diputuskan oleh pihaknya dan ia bertujuan untuk memperingati Hari Sabah sebagai hari yang bersejarah di negeri ini.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  94. ^ a b c Elle AB (6 Julai 2024). "Pengisytiharan Hari Sabah sebagai satu hari bersejarah". www.sabahbarunews.com. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 6 Julai 2024. Pengisytiharan Hari Sabah pada 31 Ogos yang diwartakan Kerajaan Sabah adalah sebagai satu hari bersejarah yang perlu diingati rakyat di negeri ini.
    Ketua Menteri Datuk Seri Hajiji Noor berkata, perkara itu telah diputuskan Kerajaan melalui Kabinet negeri sebelum diwarta pada 5 Jun dan diterbitkan pada 20 Jun lalu.
    "Memang itu diputuskan oleh Kerajaan oleh Kabinet, tujuannya adalah untuk kita memperingati hari Sabah sebagai satu hari amat bersejarah bagi negeri Sabah."
    "Jadi Kerajaan berpendapat bahawa ianya perlu diwartakan untuk diperingati," katanya.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  95. ^ a b c Raisha Dania (6 Julai 2024). "Hari Sabah, Hari Kebangsaan: Tiada kekeliruan, kata Hajiji". www.dailyexpress.com.my. Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 6 Julai 2024. Ketua Menteri Datuk Seri Hajiji Noor berkata tiada kekeliruan dalam sambutan Hari Sabah pada tarikh sama (31 Ogos) dengan Hari Kebangsaan terutamanya dalam konteks penganjuran sambutan terbabit.
    Beliau menegaskan Hari Kebangsaan akan disambut meriah seperti biasa.
    "Tidak ada (kekeliruan), kita teruskan perayaan Hari Kebangsaan. Kita dalam satu negara yang sudah merdeka tetapi kalau ada sikit-sikit acara mengenai peringatan Hari Sabah, kita benarkan," kata Hajiji. "Tetapi ia (penganjuran aktiviti Hari Sabah) tidak boleh menganggu program Hari Kebangsaan."
    Tarikh 31 Ogos baharu sahaja diwartakan sebagai Harta Sabah.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  96. ^ Elle AB (6 Julai 2024). "Maijol sambut baik pewartaan 31 Ogos sebagai Hari Sabah". www.sabahbarunews.com. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 7 Julai 2024. Datuk Maijol Mahap, Ketua Bahagian Parti Gagasan Rakyat Sabah (Gagasan Rakyat) Bandau merangkap Ahli Majlis Tertinggi sambut baik keputusan kerajaan negeri Sabah untuk mewartakan 31 Ogos sebagai ‘Hari Sabah’.
    Katanya , ini merupakan langkah bersejarah dan pencapaian penting yang berlaku di bawah pentadbiran Kerajaan Gabungan Rakyat Sabah (GRS) pimpinan Ketua Menteri Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Haji Noor.
    Dalam satu kenyataan yang dikeluarkan hari ini, Maijol menekankan kepentingan budaya dan simbolik tarikh ini.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  97. ^ CLEO WILL (6 Julai 2024). "Hari Sabah Diwartakan: Sejarah Baru bagi Sabah". www.borneodailybulletin.com. Borneo Daily Bulletin (Malaysia). Dicapai pada 24 Julai 2024. Keputusan pengisytiharan 31 Ogos sebagai Hari Sabah diraikan sebagai pengiktirafan kepada perjuangan dan keazaman yang telah membuahkan hasil untuk negeri ini.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  98. ^ The Borneo Post (29 Julai 2024). "Sabah Day National Month launching Aug 1". www.theborneopost.com (dalam bahasa Inggeris). The Borneo Post (Malaysia). Dicapai pada 29 Julai 2024. The launch of the ‘Bulan Kebangsaan Hari Sabah dan Kempen Kibar Bendera 2024’ will take place at 7.30am this Thursday, August 1.
    Chief Secretariat of the event, Dr Benedict Oliver Lidadun, said that various activities to foster a sense of nationalism, especially among the people of Sabah will be carried out during the ceremony.
    "The launching ceremony will be officiated by Chief Minister Datuk Seri Panglima Hajiji Noor at the Kota Kinabalu City Hall grounds. It will include the distribution of flags, stage performances, a school student reception, and the flagging off of the ‘Kembara Merdeka Jalur Gemilang’ convoy by the Sabah State Information Department."
    "At 3pm, a delegation led by Kota Kinabalu City Hall Mayor Datuk Seri Sabin Samitah will distribute Jalur Gemilang and Sabah flags to shopkeepers and the public around Gaya Street."
    "I invite everyone in the Kota Kinabalu City area to join us in celebrating and showing our unity, especially as we are also celebrating Sabah Day for the first time this year,” he said during an interview with SABAHfM at the Integrated Ministry of Communication Complex here on Monday."
    In addition, Benedict urged the public to fly the Jalur Gemilang and Sabah flags to enhance the atmosphere of National Day and Sabah Day.
    "This year is historic as the state government has also officially recognized Sabah Day. Therefore, let us fly both flags, the Jalur Gemilang and the Sabah flag, at our homes, villages, buildings, cars and everywhere to show our love for our country, Malaysia, and our state, Sabah," he added.
  99. ^ JaPen Sabah (30 Julai 2024). "Bulan Kebangsaan, Hari Sabah dilancar Khamis Ini". wartaoriental.com. Warta Oriental (Malaysia). Dicapai pada 31 Julai 2024. Majlis Pelancaran Bulan Kebangsaan Hari Sabah dan Kempen Kibar Bendera 2024 akan berlangsung mulai jam 7.30 pagi, Khamis ini.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  100. ^ editor02 (30 Julai 2024). "Orang ramai dipelawa hadir meriahkan pelancaran Bulan Kebangsaan, Hari Sabah Khamis ini". sabahmedia.com. Sabah Media (Malaysia). Dicapai pada 31 Julai 2024. Orang ramai dipelawa untuk hadir memeriahkan majlis pelancaran Bulan Kebangsaan Hari Sabah dan Kempen Kibar Bendera 2024 akan berlangsung Khamis ini bermula 7.30 pagi.
    Ketua Urus Setia majlis berkenaan, Dr. Benedict Oliver Lidadun berkata, pelbagai pengisian akan dilaksanakan sempena majlis tersebut yang bertujuan untuk menggelorakan semangat nasionalisme khasnya dalam kalangan rakyat Sabah.
    "Pelancaran ini akan disempurnakan oleh Ketua Menteri, Datuk Seri Hajiji Noor di Pekarangan Dewan Bandaraya Kota Kinabalu (DBKK) dan antara pengisian majlis adalah agihan bendera, persembahan pentas, sambutan daripada pelajar sekolah dan pelepasan Konvoi Kembara Merdeka Jalur Gemilang, Jabatan Penerangan Negeri Sabah."    CS1 maint: extra text: authors list (link)(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  101. ^ The Borneo Post (30 Julai 2024). "Sabah Day to kick off alongside National Month launch with vibrant celebrations on Aug 1". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Malay Mail (Malaysia). Dicapai pada 1 Ogos 2024. At 3pm, a delegation led by Kota Kinabalu City Hall Mayor Datuk Seri Sabin Samitah will distribute Jalur Gemilang and Sabah flags to shopkeepers and the public around Gaya Street.
  102. ^ Stephanie Lee (1 Ogos 2024). "National Day-Sabah Day celebrations a mark of unity, says Hajiji". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). The Star (Malaysia). Dicapai pada 1 Ogos 2024. Sabah will see a momentous National Day celebration this year with Sabah Day being observed simultaneously here in the state.
    Chief Minister Datuk Seri Hajiji Noor said since Sabah Day was gazetted last June, plans have been afoot to make its commemoration a wonderful one with the National Day.
    "I hope there will be no confusion on this especially in the context of National Day celebrations with Sabah Day, as Aug 31 will be another mark of unity among our people as we work together to build up our beloved state," he added.
    He said this when launching the National Day, Sabah Day and Kempen Kibar Bendera at the City Hall compound here on Thursday (Aug 1).
    Hajiji said Sabah Day is important as it marked the end of the British colonisation of Sabah on Aug 31, 1963, prior to the formation of Malaysia on Sept 16 that same year.
  103. ^ a b The Borneo Post (1 Ogos 2024). "National Day, Sabah Day to further strengthen unity – CM". www.theborneopost.com (dalam bahasa Inggeris). The Borneo Post (Malaysia). Dicapai pada 3 Ogos 2024. "We want the people, especially the younger generation, to know more about the history of not only celebrating National Day but also Sabah Day."
    "However, what is more important is our passion to continue to develop and advance this state and our beloved country together," he said.
  104. ^ Elle AB (1 Ogos 2024). "Sabah sambut Hari Kebangsaan, Hari Sabah 31 Ogos ini". www.sabahbarunews.com. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 3 Ogos 2024. Sempena sambutan Hari Kebangsaan, Hari Sabah dan Kempen Kibar Bendera ini saya menyeru kepada rakyat Malaysia di negeri ini supaya mengibarkan Jalur Gemilang dan bendera Sabah di kediaman masing-masing, bangunan pejabat dan premis perniagaan serta kenderaan sepanjang sambutan ini sebagai tanda penghargaan dan kesyukuran dengan nikmat kemerdekaan.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  105. ^ editor02 (1 Ogos 2024). "Sabah sambut Hari Kebangsaan, Hari Sabah serentak 31 Ogos ini". sabahmedia.com. Sabah Media (Malaysia). Dicapai pada 3 Ogos 2024. Menurutnya, "Malaysia Madani: Jiwa Merdeka" dipilih sebagai tema Hari Kebangsaan dan Hari Malaysia tahun ini, menggambarkan komitmen kita untuk terus membangunkan sebuah masyarakat yang adil dan sejahtera.
    "Tema ini juga membawa maksud pentingnya untuk kita memastikan kemakmuran dan kemajuan disamping menzahirkan kebebasan rakyat daripada sebarang elemen negatif dalam menginterpretasikan semangat patriotik melalui aspek pemikiran, integrasi sosial dan ekonomi," katanya.    CS1 maint: extra text: authors list (link)(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  106. ^ The Borneo Post (8 Ogos 2024). "Sabah Day, a Meaningful Day to Remember". www.theborneopost.com. The Borneo Post (Malaysia). Dicapai pada 27 Ogos 2024. The Sabah Day should go beyond being a routine celebration and instead serve as a meaningful recognition of the state’s historical and cultural contributions, a Universiti Malaysia Sabah (UMS) academic said.
    Head of the History Programme at the Faculty of Social Sciences and Humanities, Dr Eko Prayitno Joko, said the observance of Sabah Day, which has been celebrated for two years, still lacks widespread recognition.
    "Unfortunately, the meaning of independence remains literal, merely an expression of Malaysia’s freedom from colonial rule… All are done consistently, showcased with endless colours and noise. It’s not wrong, but it’s not enough," he said in a statement.
    In his perspective, giving meaning to Malaysian independence required more than symbolic celebrations and must be viewed in a broader context, relevant to the times, and aligned with the needs of all races.
    "Now, Malaysian independence should symbolise unity, inclusiveness, and celebrating diversity. This effort has long been in motion and continues to be celebrated under the Unity Government’s administration," he said.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  107. ^ Daily Express (18 Ogos 2024). "Kenapa Hari Sabah penting: Ketua Menteri". www.dailyexpress.com.my. Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 27 Ogos 2024. Inilah tujuannya kita meraikan tarikh bersejarah Hari Sabah bersama dengan Hari Kebangsaan, ia bukanlah untuk menggantikan hari kebangsaan tetapi untuk kita sama-sama memeriahkan sambutan.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  108. ^ Elle AB (28 Ogos 2024). "Tun Juhar Mahiruddin akan merasmikan sambutan Hari Sabah 2024 – Dr Jeffrey". www.sabahbarunews.com. Sabah Baru News (Malaysia). Dicapai pada 29 Ogos 2024. Pertama kalinya Yang di-Pertua Negeri, Tun Juhar Mahiruddin akan merasmikan sambutan Hari Sabah pada tahun ini. Pada hari tersebut, kita juga akan mengadakan konsert dan beberapa program lain seperti kereta berhias.(dalam bahasa Bahasa Melayu)
  109. ^ Hamzah Sanudin (31 Ogos 2024). "Kemeriahan perarakan Hari Kebangsaan/Hari Sabah". www.utusanborneo.com.my. Utusan Borneo (Malaysia). Dicapai pada 2 September 2024. Perbarisan dimulakan dengan perarakan bendera Jalur Gemilang dan Sabah serta bendera semua negeri di Malaysia.
    Seramai 185 kontinjen yang mewakili pasukan keselamatan, jabatan dan agensi kerajaan, badan beruniform, persatuan dan sekolah yang mengambil bahagian dalam perarakan tahun ini.    (dalam bahasa Bahasa Melayu)
  110. ^ Clarence Dol (3 September 2024). "'Significant day for Sabahans'". www.dailyexpress.com.my (dalam bahasa Inggeris). Daily Express (Malaysia). Dicapai pada 3 September 2024. The Minister of Community Development and People’s Well-being (KPMKR), Datuk James Ratib, said this year’s National Day is significant due to the celebration of Sabah Day, after it was gazetted on June 5.
    “On the same date in 1963, we in Sabah achieved independence,” he said.

Pautan Luar

sunting
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Hari_Pemerintahan_Sendiri_Borneo_Utara&oldid=6423564"