Hayat simpan
Hayat simpan adalah jangka masa sesuatu barangan boleh disimpan tanpa mengalami kerosakan sehingga tidak layak untuk digunakan atau dimakan. [1] Ia terpakai bagi makanan, minuman, ubat-ubatan farmaseutikal, bahan kimia, dan lain-lain barang-barang yang mudah rosak. Di sesetengah kawasan, label nasihat baik digunakan sebelum, gunakan sebelum, atau tarikh segar diwajibkan pada bungkusan makanan yang mudah rosak.
Latar Belakang sunting
Jangka hayat adalah masa maksimum untuk sesuatu barangan boleh disimpan, di mana kualiti tertentu dalam bahagian yang ditentukan daripada barangan kekal boleh diterima di bawah tempoh dijangka (atau dinyatakan) bagi pengagihan, penyimpanan dan paparan. [2]
Kebanyakan tarikh luput digunakan sebagai garis panduan berasaskan jangkaan pengendalian dan pendedahan kepada suhu biasa. Penggunaan sebelum tarikh tamat tempoh tidak menjamin keselamatan makanan atau dadah, dan sesuatu barangan tidak semestinya berbahaya atau tidak berkesan selepas tarikh tamat tempoh. [3]
Untuk makanan, jangka hayat adalah berbeza daripada tarikh luput: yang pertama merujuk kepada kualiti makanan, yang kedua adalah untuk keselamatan makanan. [4] Barangan yang telah lepas jangka hayat mungkin masih selamat, tetapi kualitinya tidak lagi dijamin. Di kebanyakan kedai makanan, pembaziran dapat dikurangkan dengan menggunakan kitaran simpanan, yang melibatkan barangan digerakkan dengan menjual barangan yang paling awal mengikut tarikh dari gudang ke kawasan jualan, dan kemudian ke rak hadapan, supaya sebahagian besar pembeli akan mengambil mereka dahulu dan dengan itu mereka mungkin akan habis dijual sebelum luput jangka hayat mereka. Ini adalah penting, karana pengguna mengemari barangan segar, dan tambahan pula sesetengah kedai boleh dikenakan denda kerana menjual produk luput tarikh; kebanyakan jika tidak kesemua pekedai akan menandakan barangan tersebut turun sebagai makanan terbuang, yang menyebabkan kerugian kewangan.
Jangka hayat bergantung kepada mekanisme penguraian barangan tertentu. Kebanyakan boleh dipengaruhi oleh beberapa faktor: pendedahan kepada cahaya, haba, kelembapan, penghantaran gas, mekanikal tekanan, dan pencemaran oleh perkara-perkara seperti mikro-organisma. Kualiti produk sering dimodelkan sekitar parameter matematik (kepekatan sebatian kimia, indeks mikrobiologi, atau kandungan kelembapan). [5]
Bagi sesetengah makanan, isu-isu kesihatan adalah penting bagi menentukan jangka hayat. Pencemaran bakteria sentiasa ada, dan makanan yang tidak digunakan terlalu lama sering kali tercemar oleh sejumlah besar koloni bakteria dan menjadi merbahaya untuk makan, yang membawa kepada keracunan makanan. Sungguhpun begitu, jangka hayat sahaja bukanlah penunjuk tepat berapa lama makanan boleh disimpan dengan selamat. Sebagai contoh, susu pasteur boleh kekal segar selama lima hari selepas tarikh jual-sekiranya ia disejukkan dengan betul. Sebaliknya, sekiranya susu telah mempunyai bakteria berbahaya, penggunaan guna sebelum tarikh menjadi tidak bererti. [3]
Rujukan sunting
- ^ Oxford English Dictionary, 2nd ed.
- ^ Gyesley, S. W. (January 1991). Henyon, DK (penyunting). "Total Systems Approach to Predict Shelf Life of Packaged Foods". ASTM International.: Food Packaging Technology: 46–50. doi:10.1520/STP14842S. ASTM STP 1113-EB. Cite journal requires
|journal=(bantuan) - ^ a b "The_Truth_About_Food_Expiration_Dates". Dicapai pada 2008-09-01.
- ^ See "Expiration dates". Consumer Affairs. Dicapai pada 11 November 2011.
- ^ Azanha, A.B. (July 2005). "Use of mathematical models for estimating the shelf-life of cornflakes in flexible packaging". Packaging Technology and Science. 18 (4): 161–222. doi:10.1002/pts.686. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (bantuan)
Bacaan lanjut sunting
- Anonymous, "Cold Chain Management", 2003, 2006, [1] Diarkibkan 2012-02-08 di Wayback Machine
- Anon, Protecting Perishable Foods During Transport by Truck, USDA Handbook 669, 1995, [2] Diarkibkan 2014-05-16 di Wayback Machine
- Kilcast, D., Subramamiam, P., "Food and Beverage Stability and Shelf Life", Woodhead Publishing, 2011, ISBN 978-1-84569-701-3
- Labuza, T. P., Szybist, L., "Open dating of Foods", Food and Nutrition Press, 2001; other edition: Wiley-Blackwell, 2004, ISBN 0-917678-53-2
- Man, C. M., Jones. A. A., "Shelf-Life Evaluation of Foods", ISBN 0-8342-1782-1
- Robertson, G.L., "Food Packaging and Shelf Life: A Practical Guide", CRC Press, 2010, ISBN 978-1-4200-7844-2
- Steele, R., "Understanding and Measuring the Shelf-Life of Food", Woodhead Publishing, 2004, ISBN 1-85573-732-9
- Weenen, H., Cadwallader, K., "Freshness and Shelf Life of Foods", ACS, 2002, ISBN 0-8412-3801-4