Wikipedia

Hunga Tonga

Hunga Tonga-Hunga Haʻapai merupakan sebuah gunung berapi terletak kira-kira 30 km selatan-tenggara Fonuafoʻou (juga dikenali sebagai Pulau Falcon),[1] sebahagian dari Tonga.

Hunga Tonga
Tinggi 149 m (489 kaki)
Koordinat 20°34′S 175°23′W / 20.57°S 175.38°W / -20.57; -175.38 (Hunga Tonga-Hunga Haʻapai)
Negara Tonga
Jenis Gunung berapi bawah laut
Letusan terakhir Masih berlaku

Gunung berapi ini merupakan sebahagian daripada lingkaran gunung berapi Tonga-Kepulauan Kermadec, satu zon subduksi merangkumi dari New Zealand utara-timur laut ke Fiji.[2][3] Gunung berapi tersebut terletak kira-kira 100 km (62 batu) melebihi satu paras zon seismik paling aktif.[3][4] Magma ini terbentuk apabila dua Plat tektonik[5] cair bersama-sama di bawah kepanasan dan tekanan yang tinggi, dan batuan yang panas terlampau dipaksa ke permukaan.[4][6]

Gunung berapi dan kaldera sunting

 
Imej satelit NASA tentang Kepulauan Falcon (dalam merah ), menunjukkan Hunga Tonga-Hunga Haʻapai (dalam biru)

Gunung berapi tersebut merupakan satu gunung berapi bawah laut[7] terletak di bawah paras laut kepulauan berkenaan, yang mana ia merupakan sisa-sisa peninggalan rim barat dan utara kaldera gunung berapi.[1] Kedua-dua pulau (sebahagian daripada kumpulam Haʻapai )[8] berjauhan kira-kira 1.6 km (1 batu),[9] and each is about 2 km (1.2 miles) long and composed largely of andesite.[3][4] Hunga Tonga telah mencapai satu kenaikan 149 m (489 kaki), manakala Hunga Haʻapai mencapai hanya 128 m (420 feet) di atas paras laut.[1] Kedua-dua pulau ini tidak besar: Hunga Tonga hanyalah kira-kira 39 hektar (0.15 Batu persegi) dan Hunga Haʻapai berukuran 65 hektar (0.25 batu persegi) dalam saiz.[10] Neither island is developed due to a lack of an acceptable anchorage, although there are large guano deposits on each island.[11][8]

Letusan bawah laut berlaku di beting-beting batuan kira-kira 3.2 km (1.9 batu) tenggara Hunga Haʻapai dan 3 km (1.8 miles) ke selatan Hunga Tonga telah dilaporkan pada 1912 dan 1937.[1] Another eruption occurred from a fissure 1 km (0.62 miles) south-southeast of Hunga Haʻapai in 1988.[1]

Gambar pulau-pulau di dalam mitologi Tonga sebagai salah satu daripada beberapa pulau yang tidak boleh menangkap lebih ikan, dan oleh itu akan dicampakkan daripada langit ke daratan di bumi.[12][13] Penduduk Tonga memanggil mereka pulau-pulau yang mana "lompat ke belakang dan ke hadapan" (i.e. derita gempabumi).[12] Orang Eropah yang pertama melihat pulau-pulau tersebut adalah peneroka Belanda, Willem Schouten dan Jacob Le Maire di dalam tahun 1616, walaupun ahli peneroka British Kapten James Cook telah melawat mereka beberapa kali di dalam tahun 1777 dan mempelajari nama-nama Tonga mereka.[14]

Letusan 2009 sunting

Rencana utama: Letusan gunung berapi bawah laut Tonga 2009 Tonga

Pada 16 Mac 2009, satu letusan bawah laut berdekatan dengan Hunga Tonga-Hunga Haʻapai telah meledakkan stim, asap, pumis, dan abu gunung berapi beratus-ratus kaki ke udara laut berkenaan.[15][16] Pada 21 Mac, ketua ahli geologi Tonga, Kelepi Mafi telah melaporkan , lahar dan abu dari dua bolong, satu dari kepulauan Hunga Haʻapai yang tiada penduduk dan satu lagi pada kira-kira 100 meter (330 kaki) di persisiran , telah memenuhi jurang di antara dua bolong, menghasilkan permukaan daratan baru yang berukuran beratus-ratus meter persegi.[17][18] Letusan ini telah memusnahkan Hunga Haʻapai, meliputinya dengan abu hitam dan menanggalkan tumbuh-tumbuhan dan fauna daripadanya.[18]

 
Imej satelit berwarna palsu yang telah diambil pada Mac 25, 2009, menunjukkan daratan baru di selatan Hunga Haʻapai. Awan-awan menyelubungi ruang di antara daratan baru dengan Hunga Haʻapai. Bolong tersebut merupakan lubang berbentuk bulatan lengkap yang agak sempurna berdekatan pinggiran selatan daratan baru. Laut di sekeliling gunung berapi aalah biru terang, menunjukkan abu, batuan dan puing-puing gunung berapi. Daratan dilitupi tumbuh-tumbuhan ialah merah. Perhatikan bahawa Hunga Haʻapai masakini dilitupi hitam, menunjukkan tumbuh-tumbuhan di atas pulau berkenaan ditutupi oleh abu atau telah mati.

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ a b c d e "Hunga Tonga-Hunga Ha'apai". Program Volkanisme Global, Institusi Smithsonian. http://www.volcano.si.edu/world/volcano.cfm?vnum=0403-04=.
  2. ^ Clift, Peter D.; Rose, Estelle F.; Shimizu, Nobumichi; Layne, Graham D.; Draut, Amy E.; and Regelous, Marcel. "Tracing the Evolving Flux From the Subducting Plate in the Tonga-Kermadec Arc System Using Boron in Volcanic Glass." Geochimica et Cosmochimica Acta. 65:19 (October 2001).
  3. ^ a b c Gupta, Alok K. Igneous Rocks. Mumbai, India: Allied Publishers, 1998. ISBN 817023784X
  4. ^ a b c Ewart, A.; Bryan, W.B.; and Gill, J.B. "Mineralogy and Geochemistry of the Younger Volcanic Islands of Tonga, S.W. Pacific." Journal of Petrology. 14:3 (1973).
  5. ^ Lingkaran pulau dibentuk pada penumpuan sempadan di mana Plat Pasifik subduct di bawah Plat Indo-Australian.
  6. ^ Ewart, A. "A Petrological Study of the Younger Tongan Andesites and Dacites, and the Olivine Tholeiites of Niua Fo'ou Island, S. W. Pacific." Contributions to Mineralogy and Petrology. 58:1 (January 1976); Hawkesworth, C.J.; Turner, S.P.; McDermott, F.; Peate, D.W.; and van Calsteren, P. "U-Th Isotopes in Arc Magmas: Implications for Element Transfer from the Subducted Crust." Science. 276:5312 (April 25, 1997).
  7. ^ Arnberger, Erik. The Tropical Islands of the Indian and Pacific Oceans. Vienna: Austrian Academy of Sciences Press, 2001. ISBN 3700127383
  8. ^ a b Wells, Susan M.; Sheppard, Charles; and Jenkins, Martin. Coral Reefs of the World: Central and Western Pacific. United Nations Environment Programme, 1988. ISBN 2880329450
  9. ^ Pacific Islands Pilot. London: Great Britain Hydrographic Department, 1969.
  10. ^ Dahl, Arthur L. Review of the Protected Areas System in Oceania. IUCN Commission on National Parks and Protected Areas. United Nations Environment Programme, 1986. ISBN 2880325099
  11. ^ Fletcher, Matt and Keller, Nancy J. Tonga. Oakland, Calif.: Lonely Planet, 2001. ISBN 1740590619; Bulletin - Department of Minerals and Energy, Bureau of Mineral Resources, Geology and Geophysics. Australia Bureau of Mineral Resources, Geology and Geophysics, 1964.
  12. ^ a b Gifford, Edward Winslow. Tongan Myths and Tales. London: The British Museum, 1924.
  13. ^ Nunn, Patrick D. "Fished Up or Thrown Down: The Geography of Pacific Island Origin Myths." Annals of the Association of American Geographers. 93:2 (November 2004).
  14. ^ Suren, Peter. Essays on the History of the Discovery and Exploration of Tonga by the Europeans. Nukuʼalofa, Kingdom of Tonga: Friendly Islands Bookshop, 2001; Rutherford, Noel. Friendly Islands: A History of Tonga. Cambridge: Oxford University Press, 1977. ISBN 0195505190; Cook, James. The Journals of Captain Cook. John Cawte Beaglehole and Philip Edwards. New York: Penguin Classics, 1999. ISBN 0140436472
  15. ^ "Tongan Inspectors Head to Undersea Volcano." Associated Press. March 19, 2009.
  16. ^ Tarikh bermulanya letusan berkenaan tidak dapat ditentukan. Merujuk kepada program gunung berapi global Institusi Smithsonian, "Pemerhati yang terbang berdekatan dengan kawasan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (kira-kira 62 km utara-barat laut Nuku'alofa, ibu negara Tonga) pada 16 or 17 Mac telah melaporkan bahwa dia telah melihat satu letusan." Lihat: SI/USGS Weekly Volcanic Activity Report. 11 March-17 March 2009. Laporan memetik log laman web Keizo Gate, bertarikh 16 Mac, 2009, yang mengandungi foto-foto yang didakwanya diambil daripada pesawat udara awam pada lewat petang 16 Mac. Lihat: Gates, Keizo. "New Tonga Eruption" Kzo.net. March 16, 2009. Smithsonian kemudiannya mengesahkan bahawa letusan itu telah bermula pada 16 Mac. Lihat: SI/USGS Weekly Volcanic Activity Report. 18 March-24 March 2009.
  17. ^ Percival, Jenny. "Underwater Volcano Creates New Island Off Tonga." The Guardian. 21 March 2009.
  18. ^ a b "'No Living Thing Left' As Tonga Volcano Erupts." Agence France Presse. March 20, 2009.

Pautan luar sunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Hunga_Tonga&oldid=5234378"