Wikipedia

Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia

Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia (Tulisan Jawi: جابتن بومبا دان ڤڽلامت مليسيا) merupakan satu agensi bomba dan penyelamat di Malaysia. Perkataan "bomba" dalam Bahasa Melayu dipinjam daripada perkataan Portugis "bombeiros".[1]

Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia
جابتن بومبا دان ڤڽلامت مليسيا
JBPM
Flag of the Malaysian Fire and Rescue Department.png
Bendera Jabatan Bomba dan Penyelamat
Logo of the Malaysian Fire and Rescue Department.svg
Logo Jabatan Bomba dan Penyelamat
Gambaran keseluruhan
Dibentuk1883; 140 tahun yang lalu (1883)
Di bawah bidang kuasa
Kerajaan Malaysia
Ibu pejabatIbu pejabat Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia, Putrajaya
Moto"Sedia Menyelamat", "Cepat Dan Mesra"
Kakitangan13,446 kakitangan (Februari 2013)
Menteri bertanggungjawab
Timbalan menteri bertanggungjawab
Eksekutif Agensi
  • YAS Dato' Abdul Wahab Bin Hj Mat Yasin, Ketua Pengarah Bomba dan Penyelamat Malaysia
Laman sesawang
www.bomba.gov.my

SejarahSunting

Perkhidmatan bomba di Malaysia bermula pada tahun 1883 melalui penubuhan Skuad Bomba dan Penyelamat Negeri Selangor yang diketuai oleh H.F.Bellamy dan 15 anggota. Pada tahun 1946 sebaik sahaja tamat Perang Dunia Kedua, Perkhidmatan Bomba Malayan Union (MUS) ditubuhkan dengan Flight Lt. W.J Gerumandi sebagai Pengarah Perkhidmatan Bomba Malayan Union. MUS berpengkalan di Kuala Lumpur.

 
Logo lama JBPM

Perkhidmatan Bomba Malaysia disatukan sebagai sebuah jabatan diperingkat persekutuan dan penyatuan Bomba dan Penyelamat di Negeri-negeri Persekutuan pada 1hb Januari 1976. Penyatuan ini meletakkan Perkhidmatan Bomba Malaysia dibawah Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Malaysia. Ini diikuti oleh perkhidmatan Bomba Pulau Pinang, Kuala Lumpur dan Melaka pada 1hb Januari 1977. Pada 15hb Mei 1981, perkhidmatan Bomba Sabah dan Sarawak telah disatukan. Justeru, mulai pada saat itu, organisasi ini dikenali secara rasmi sebagai Jabatan Perkhidmatan Bomba Malaysia (JPBM)

Pada 8hb Januari 1997, Jemaah Menteri telah bersetuju perubahan nama Jabatan Perkhidmatan Bomba Malaysia kepada Jabatan Bomba dan Penyelamat, Malaysia dimana pada 21hb Febuari 1997, YAB Perdana Menteri Malaysia Dato' Seri Dr. (sekarang Tun) Mahathir Mohamad dengan rasminya telah mengumumkan dan melancarkan pertukaran nama, logo dan bendera Jabatan Bomba dan Penyelamat, Malaysia di Genting Highlands. Mulai pada detik itu, jabatan ini dinamakan semula dan dikenali sebagai Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia.

LencanaSunting

BenderaSunting

Bendera JBPM dibahagikan kepada 2 bahagian; segitiga merah dengan puncak jabatan dan jalur kuning-biru di segi tiga yang lain.

MerahSunting

Merah melambangkan keberanian tinggi di kalangan pemadam kebakaran dalam garis tugas semasa operasi kebakaran dan penyelamatan untuk negara.

Jalur Biru KuningSunting

15 garis kuning dan biru bermakna terdapat 15 api dan jabatan menyelamat negeri.

KuningSunting

Jalur kuning melambangkan jabatan itu menawarkan 'perkhidmatan emas' kepada pelanggan dan pihak berkepentingan dalam arah perkhidmatan bertaraf dunia dan juga mencerminkan kesetiaan kepada Raja dan negara.

BiruSunting

Jalur biru melambangkan air yang digunakan sebagai medium untuk memadamkan kebakaran dan menekankan kebersihan alam sekitar semasa menjalankan operasi kecemasan

LambangSunting

Bulan sabit dan BintangSunting

Bulan sabit dan bintang bermakna bahawa nilai-nilai Islam dan nilai-nilai moral diserap ke dalam budaya jabatan.

Topi keledar pemadam kebakaran dan kapak silangSunting

Helmet dan kapak silang bermaksud keselamatan kepada kakitangan jabatan yang menyediakan perkhidmatan profesional.

Bunga PadiSunting

Tiga bijirin bunga berlapis berlapis disusun sembilan dalam dua lingkaran yang melambangkan sembilan Monarki Negara, keupayaan jabatan untuk melaksanakan Akta Perkhidmatan Bomba dan Penyelamat 1988 dan juga kemakmuran bangsa.

Halangan cengkerangSunting

Halangan cengkerang merupakan jabatan yang menjalankan kerja penyelamatan.

Merah dan KuningSunting

Warna merah melambangkan keberanian yang tinggi, manakala kuning melambangkan jabatan itu menawarkan 'perkhidmatan emas' kepada masyarakat.

Ikrar JBPMSunting

Seksyen 5 (1) & (2) Akta Perkhidmatan Bomba dan Penyelamat 1988 (Akta 341) menetapkan bahawa tugas-tugas Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia adalah seperti berikut:

  1. Memadamkan, memerangi, menghalang dan mengawal kebakaran.
  2. Melindungi kehidupan dan harta benda sekiranya berlaku kebakaran.
  3. Menentukan kebakaran, penyelenggaraan dan peraturan kebakaran.
  4. Menjalankan siasatan ke atas sebab, asal dan keadaan api.
  5. Melaksanakan perkhidmatan kemanusiaan, termasuk perlindungan hayat dan harta benda semasa terjadinya bencana.

JBPM boleh selain daripada tugasnya di bawah subseksyen (1), melaksanakan apa-apa tugas lain yang diamanahkan kepadanya oleh undang-undang atau yang dipegang oleh menteri untuk dilaksanakan.

Struktur OrganisasiSunting

Ibu PejabatSunting

Jawatan Pangkat Singkatan Nama
Ketua Pengarah JBPM Ketua Pesuruhjaya Bomba KPjB YAS DATO' ABDUL WAHAB BIN HJ.MAT YASIN
Timbalan Ketua Pengarah JBPM (Operasi) Pesuruhjaya Bomba PjB YAS DATO' EDWIN GALAN TERUKI
Timbalan Ketua Pengarah JBPM (Pengurusan) Timbalan Pesuruhjaya Bomba TPjB YS DATO' Ts. NOR HISHAM BIN MOHAMMAD
Penolong Ketua Pengarah Operasi Kebombaan Dan Penyelamat Timbalan Pesuruhjaya Bomba TPjB YS DATO' Ts. AHMAD IZRAM BIN OSMAN
Penolong Ketua Pengarah Keselamatan Kebakaran Timbalan Pesuruhjaya Bomba TPjB KOSONG
Penolong Ketua Pengarah Penyiasatan Kebakaran Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB AZLIMIN BIN MAT NOOR
Penolong Ketua Pengarah Udara Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB Ts. NAZILI BIN MAHMOOD
Penolong Ketua Pengarah Perancangan Dan Penyelidikan Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB KAMARUZAMAN MALIK BIN

ABDULLAH

Penolong Ketua Pengarah Latihan Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS DATO' PKPjB HJ. NORAZAM BIN KHAMIS
Penolong Ketua Pengarah Pembangunan Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB OTHMAN BIN ABDULLAH
Penolong Ketua Pengarah Pengurusan Korporat Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB YS PPjB AZMI BIN SADON
Ketua Unit Integriti Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB PPjB SYED AZMAN BIN SYED GHAZALI
Penolong Ketua Pengarah Pengurusan M54 ROSNADI BIN MAJID
Penolong Ketua Pengarah Kejuruteraan Jentera J52 MOHD SALEHUDDIN AL-AYUBI BIN ALI

Pengarah Bomba NegeriSunting

Jawatan Pangkat Singkatan Nama
Pengarah JBPM Selangor Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB MORNI BIN MAMAT
Pengarah JBPM Kuala Lumpur Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB HJ. HAMDAN BIN HJ. ALI
Pengarah JBPM Johor Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB KOSONG
Pengarah JBPM Pahang Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB PKPjB DATO' IR. Ts. DR. HAJI WAN MOHAMMAD ZAIDI BIN WAN ISA
Pengarah JBPM Perak Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB AZMI BIN OSMAN
Pengarah JBPM Kedah Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB SAYANI BINTI HAJI SAIDON
Pengarah JBPM Pulau Pinang Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB SAADON BIN MOKTAR
Pengarah JBPM Sabah Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB ABDUL RAZAK BIN MUDA
Pengarah JBPM Sarawak Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB YS PKPjB DATU KHIRUDIN BIN DRAHMAN @ HUSSAIN
Pengarah JBPM Terengganu Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB YS PPjB HJ. HASSAN 'AS'ARI BIN HJ. OMAR
Pengarah JBPM Kelantan Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB YS PPjB JAINAL @ ZAINAL BIN MADASIN
Pengarah JBPM Negeri Sembilan Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB YS PPjB ABDUL KHAIR BIN OSMAN
Pengarah JBPM Melaka Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB YS PPjB ABU BAKAR BIN KATAIN
Pengarah JBPM Perlis Penguasa Kanan Bomba I PgKB I YS PgKB I MOHD ZAIDI BIN MA'AT
Pengarah JBPM Putrajaya Penguasa Kanan Bomba I PgKB I YS PgKB I NOR ARIFFIN BIN KAMARI
Pengarah JBPM Labuan Penguasa Kanan Bomba I PgKB I YS PgKB I ABD RAHMAN @ AWANG BIN ABD JALIL

Akademi Bomba dan PenyelamatSunting

Terdapat lima kampus Akademi Bomba dan Penyelamat Malaysia (ABPM) (English: Fire and Rescue Academy of Malaysia; FRAM) yang merangkumi:

  1. ABPM Wilayah Tengah, Kuala Kubu Bharu, Selangor.
  2. ABPM Wilayah Timur, Wakaf Tapai, Marang, Terengganu.
  3. ABPM Wilayah Utara, Tronoh, Perak.
  4. ABPM Wilayah Sabah, Kota Kinabalu, Sabah.
  5. ABPM Wilayah Sarawak, Kuching, Sarawak.

ABPM menawarkan kursus di peringkat sijil dan diploma dalam bidang kebombaan dan penyelamatan.

ABPM mempunyai Unit Pancaragam dan ditempatkan di ABPM Wilayah Tengah.

Pasukan Bomba Bantuan (PBB)Sunting

Pada 4 Mei 2014, Kerajaan Malaysia telah menubuhkan semula Perkhidmatan Bomba Bantuan (English: Auxiliary Fire Service) sempena sambutan Hari Bomba Antarabangsa di Dataran Merdeka, Kuala Lumpur. Penubuhan semula itu dirasmikan oleh Timbalan Perdana Menteri ketika itu, Tan Sri Muhyidin Yassin. Dari segi sejarah, Perkhidmatan Bomba Bantuan pertama kali ditubuhkan pada tahun 1940. Kemudian, selepas Perang Dunia II, mereka diserap ke dalam perkhidmatan bomba biasa.

Terdapat beberapa perbezaan antara Bomba Bantuan dan Bomba Sukarela. Anggota Bomba Bantuan (English: Auxiliary Fire Officer; PBB) dilatih secara rasmi di ABPM, manakala Anggota Bomba Sukarela menerima latihan mereka di balai bomba negeri dan daerah. Anggota Bomba Bantuan dikawal oleh Akta Perkhidmatan Bomba 1988 dan menerima elaun daripada kerajaan. Anggota Bomba Sukarela tidak menerima elaun daripada kerajaan tetapi merupakan sukarelawan rakyat yang berkhidmat sebagai sebahagian daripada Pasukan Bomba Sukarela yang berpangkalan di Balai Bomba Sukarela yang dibayar oleh komuniti setempat mereka. Mereka dilindungi melalui insurans yang dibayar oleh Kerajaan Malaysia. Sebelum ini didaftarkan dan ditadbir oleh Pendaftar Pertubuhan, Anggota Bomba Sukarela kini akan didaftarkan dan ditadbir terus oleh Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia selepas Parlimen meluluskan Akta Perkhidmatan Bomba (Pindaan) 2018.

Pasukan Bomba dan Penyelamat Sukarela (BOMPENS)Sunting

Pasukan Bomba dan Penyelamat Sukarela (English: Volunteer Fire and Rescue Force) menjejaki sejarah mereka kembali ke 1883. Pasukan Bomba dan Penyelamat Sukarela moden telah ditubuhkan pada tahun 1987 dan dilindungi di bawah Seksyen 62 (1) (CA) Akta Perkhidmatan Bomba 1988. Setiap Pasukan Bomba dan Penyelamat Sukarela mempunyai balai bomba, trak bomba, dan peralatan sendiri, yang biasanya ditaja oleh industri tempatan.

Peranan utama Pasukan Bomba dan Penyelamat Sukarela adalah untuk melaksanakan operasi memadam kebakaran dalam komuniti mereka. Sekiranya berlaku kecemasan kebakaran dalam komuniti mereka, sukarelawan adalah yang pertama di sana untuk mengawal jika tidak memadamkan kebakaran. Peranan kedua mereka adalah menjadi penghubung antara JBPM dan komuniti setempat mereka. Di samping itu, mereka diberi kepercayaan oleh JBPM untuk menyebarkan kesedaran berkaitan keselamatan kebakaran.

Pasukan Mencari dan Menyelamat Gunung (MOSAR)Sunting

Selepas gempa bumi Sabah yang berlaku pada 5 Jun 2015 menjejaskan Ranau dan Gunung Kinabalu, satu pasukan khusus Mencari dan Menyelamat Gunung (English: Mountain Search and Rescue; MOSAR) telah dibentuk daripada Jurupandu Gunung Kinabalu Taman Sabah pada 23 Jun 2015. Dalam satu majlis di Balai Bomba Ranau, 20 Jurupandu Gunung Kinabalu telah dilantik sebagai Anggota Bomba Bantuan dan dilantik sebagai ahli pengasas MOSAR. Majlis itu dirasmikan oleh Menteri Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan ketika itu, Datuk Abdul Rahman Dahlan.

MOSAR mengambil tempat di kalangan unit penyelamat pakar Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia, termasuk Pasukan Operasi Taktikal dan Menyelamat Khas Malaysia (English: Special Tactical Operation and Rescue Team of Malaysia; STORM) dan Pasukan Pelbagai Kemahiran (English: Multi Skill Team; MUST).

SeragamSunting

 
Bomba tetap bersiap sedia mengambil foto kumpulan di stesen kebakaran di Sandakan, Sabah.
Photo by CEphoto, Uwe Aranas
 
Menghidu anjing dari Unit K9 dalam sesi latihan penyelamat.
Perhatikan gaya yang berbeza dari seragam penyamaran dan topi keledar yang dipakai oleh Pasukan Khas JBPM

Pakaian Kerja BiruSunting

JBPM mula menggunakan 'Very Dark orn Flower Blue' untuk pakaian seragam rasmi mereka sejak tahun 1997.[2] Sebelum ini, kakitangan JBPM memakai seragam kerja warna Khaki.

Seragam jaket bulu biru dipakai oleh semua jajaran JBPM semasa tugas rasmi manakala versi seragam berwarna biru dipakai semasa perbarisan kehormatan.

Pakaian CelorengSunting

Pakaian ini ditujukan untuk menjalankan tugas khas, operasi menyelamat dan operasi lain yang tidak melibatkan kebakaran. Pakaian ini juga boleh dipakai apabila melakukan kerja harian di balai bomba atau urusan rasmi di mana penggunaannya adalah seperti yang diarahkan.

Beret MerahSunting

Kakitangan JBPM dan Pasukan Bomba Bantuan dianugerahkan dengan beret merah dengan lapisan hitam di belakang lambang itu setelah mereka menamatkan latihan kebakaran dan penyelamatan asas mereka di FRAM.

Untuk Pasukan Bomba dan Penyelamat Sukarela, ia berbeza bergantung kepada keadaan. Di Kedah, para sukarelawan memakai beret merah dengan lapisan merah di belakang simbol JBPM di Pulau Pinang, mereka memakai beret merah yang sama dengan pasukan biasa tetapi tanpa lapisan hitam. Kadet Firefighter memakai beret biru laut biru sebaliknya.

Operasi Pemadam KebakaranSunting

Pakaian kalis api ini dipakai semasa operasi bomba dan latihan yang melibatkan api. Pakaian ini juga boleh dipakai semasa perarakan rasmi jika diarahkan.

Terdapat beberapa warna pakaian operasi Bomba. Oren dipakai oleh anggota bomba biasa, kuning dipakai oleh anggota bomba sukarela dan hitam dipakai oleh Pegawai JBPM (pangkat dari Penolong Pemadam Kebakaran kepada Ketua Pesuruhjaya Bomba).

Pangkat dan kedudukanSunting

# Pangkat Singkatan Gred Tanda pangkat
Papan Bahu Lencana Kolar
Penguasa Bomba
1 Ketua Pesuruhjaya Bomba KPjB JUSA A
2 Pesuruhjaya Bomba PjB JUSA B
3 Timbalan Pesuruhjaya Bomba TPjB JUSA C
4 Penolong Kanan Pesuruhjaya Bomba PKPjB KB 54
5 Penolong Pesuruhjaya Bomba PPjB KB 52
6 Penguasa Kanan Bomba I PgKB I KB 48
7 Penguasa Kanan Bomba II PgKB II KB 44
8 Penguasa Bomba PgB KB 41
Penolong Penguasa Bomba
9 Timbalan Penguasa Bomba I TPgB I KB 40
10 Timbalan Penguasa Bomba II TPgB II KB 38
11 Penolong Kanan Penguasa Bomba PKPgB KB 32
12 Penolong Penguasa Bomba PPgB KB 29
Pegawai Bomba
13 Pegawai Bomba Tinggi I PBT I KB 28
14 Pegawai Bomba Tinggi II PBT II KB 26
15 Pegawai Bomba Tinggi II (KUP) PBT II (KUP) KB 26 (KUP)
16 Pegawai Bomba Kanan I PBK I KB 24
17 Pegawai Bomba Kanan I (KUP) PBK I (KUP) KB 24 (KUP)
18 Pegawai Bomba Kanan II PBK II KB 22
19 Pegawai Bomba Kanan II (KUP) PBK II (KUP) KB 22 (KUP)
20 Pegawai Bomba PB KB 19 Tiada lencana

Sumber: Senarai pangkat

Inventori terkiniSunting

 
Balai Bomba dan Penyelamat Kuala Perlis di Perlis.

KenderaanSunting

 
Honda ST1000 Pan European untuk kegunaan anggota bomba
  • Honda ST 1000 Pan European, VFR 800 rapid intervention motorcycles
  • Honda 6x6 All-Terrain Buggy for Rescue Missions and Forest Firefighting
  • Isuzu Morita Super Gyro Turn Table Ladder, 4-WD Rescue Vehicle
  • Scania Medium Fire Rescue Tender, Magirus TL30 Turn Table Ladder, HAZMAT Tender, Exhibition and Information Vehicle, P31D Multilift Pod Carriers(Mobile/Modular Command Post, Rescue Equipments)
  • Mercedes Benz Atego Light Fire Rescue Tender,Actros 1831/Amdac-Magirus Turn Table Ladder, Actros 3335/Amdac-Magirus Turn Table Ladder
  • Mercedes Benz Actros Pumper/Heavy Tanker/Water Tender
  • Volvo N1227 Numela 30m Skylift HP (bought in the early 80's, SLEP Programme Upgrades(on 2003)) Gradually to be phased-out.
  • GMC C3500 Rapid Intervention Fire Rescue Tender
  • Ford F350XL Rapid Intervention Fire Rescue Tender, Ford Ranger Everest 4WD Command Vehicle
  • Mitsubishi Pajero 4-WD Fire Commander Vehicle (4-Wheel Drive)
  • DRB-HICOM Handalan Mk 2 - 4WD General purpose 3 tonne truck with rear lift
  • Perodua Rusa Utility Van- gradually being phased out. Replaced with Nissan Urvan Utility Van/MPV.
  • Korean KIA Pregio Fire Investigation/Forensics Vehicle

Unit lautSunting

  • Fire hovercraft
  • Fire boat Rigid Inflatable-hull Boats

Unit udaraSunting

  • Agusta A109 Search and Rescue/light utility helicopter[3] (9M-BOA & 9M-BOB) (9M-BOA crashed on 16/9/2010 at near Lanchang, Pahang.[4])
  • Mil Mi-17 Search and Rescue heavy helicopter[5]
  • Mi-171 Search and Rescue heavy helicopter
  • AgustaWestland AW139 Search and Rescue/light utility helicopter[6][7] (9M-BOC & 9M-BOD)

Dalam budaya masyhurSunting

  • 2010: Da Bomba, siri TV komedi oleh TV3, mengenai Ahli bomba, pasangan suami isteri dan komuniti tempat tinggal bomba Komuniti.
  • 2016: Abang Bomba I Love You, siri TV romantis oleh ASTRO, tentang seorang gadis muda jatuh cinta dengan penyelamatnya; seorang ahli bomba.
  • 2016: Hero, siri TV oleh RTM, mengenai cabaran yang dihadapi oleh anggota bomba.
  • 2019: Hero: Jangan Bikin Panas, sebuah filem mengenai cabaran yang dihadapi oleh bomba.

GaleriSunting

  • Helikopter penyelamat milik Jabatan Bomba dan Penyelamat

  • Anjing pengesan dalam latihan mencari

Pingat kebesaran bomba & Bar perkhidmatanSunting

Senarai pingat kebesaran bomba[8]

  1.   Bintang Jasa Bomba
  2.   Pingat Ketua Pengarah Bomba
  3.   Pingat Jasa Bomba
  4.   Pingat Setia Bomba
  5.   Pingat Cemerlang Bomba
  6.   Pingat Perkhidmatan Di Acheh
  7.   Pingat Perkhidmatan Di Indonesia

Bar perkhidmatan

  1.   30 Tahun Perkhidmatan
  2.   20 Tahun Perkhidmatan
  3.   10 Tahun Perkhidmatan
  4.   Disahkan Jawatan

RujukanSunting

  1. ^ "Khidmat Pegawai Bomba Bantuan dilancar". Astro Awani. Dicapai pada 2017-05-10. Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (bantuan)
  2. ^ "Sejarah Perkhidmatan Bomba - Galeri Gambar". memori-kedah.com. Dicapai pada 2017-04-26.
  3. ^ "File Not Found". Scramble (Dutch Aviation Society). Diarkibkan daripada yang asal pada 7 February 2012. Dicapai pada 26 February 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
  4. ^ Ranter, Harro. "Accident Agusta A109E 9M-BOA, 16 Sep 2010". aviation-safety.net. Dicapai pada 2018-03-26.
  5. ^ "Aircraft M994-03 Photo (M994-03, Mil Mi-17 Hip) - Malaysian Fire and Rescue Dept (BOMBA)". Airport-Data.com. Dicapai pada 26 February 2016.
  6. ^ Dominic Perry (17 February 2016). "SINGAPORE: Malaysia picks AW189 for disaster-relief role". Flightglobal. Dicapai pada 26 February 2016.
  7. ^ Jeremy Parkin (17 February 2016). "Singapore – Fire and Rescue Department of Malaysia orders two AW189s". Helicopter Investor. Dicapai pada 26 February 2016.
  8. ^ Ras Adiba terima pingat kebesaran JBPM

Pautan luarSunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Jabatan_Bomba_dan_Penyelamat_Malaysia&oldid=5855379"