Semakan pada 21:54, 9 September 2011 sunting Luckas-bot (bincang \| sumb.) Bot 118,997 suntingan k r2.7.1) (bot menambah: ia:Currente electric ← Suntingan sebelumnya		Semakan pada 00:18, 3 November 2011 sunting batalkan Xqbot (bincang \| sumb.) 79,100 suntingan k r2.7.2) (bot mengubah: ku:Sirêma elektrîkê; perubahan kosmetik Suntingan berikutnya →
Baris 44: == Fizik == === Arus elektrik melalui pelbagai media === ==== Logam ==== Logam pengalir elektrik pepejal mengandungi elektron bebas atau bergerak. Elektron ini terikat pada jaringan logam tetapi tidak bagi atom individual. Sungguhpun tanpa medan elektrik luaran dikenakan, elektron ini bergerak secara rawak oleh tenaga haba tetapi, ecara purata arus bersih sifar dalam logam. Diberikan satah melalui wayar lalu, jumlah elektron bergerak dari satu arah ke sebelah yang lain bagi tempoh masa yang diberikan secara purata seimbang dengan jumlah yang bergerak ke sebaliknya. [[George Gamow]] enulis dalam buku mempopularkan sains, ''One, Two, Three...Infinity'' (1947), "Bahan logam berbeza dari bahan lain berdasarkan fakta kerangka luar atom mereka terikat aak longgar, dan ering membenarkan satudari elektronnya bebas. Dengan itu dalaman logam terisi dengan sejumlah besar elekton tidak terikat yang bergerak tanpa haluan seperti sekumpulan orang diganti. Apabila wayar logam dikenakan tenaga elektrik dikenakn pada sebelah, elektron bebas ini meluru ke arah kuasa, dengan itu membentuk apa yang kita kenali sebagai arus elektrik." [[~~Image~~Fail:Stranded lamp wire.jpg\|thumb\|Wayar biasa bagi pengaliran elektrik merupakan seutas wayar [[tembaga]].]] Apabila wayar logam disambung merentang dua terminal sumber voltage arus langsung seperti bateri, sumber ini meletakkan medan eltrik menyeberangi pengalir. Pada saat hubugan berlaku, elektron bebas bagi pengalir dipaksa bergerak ke arah terminal positif di bawah pengaruh medan ini. Dengan itu, elektron bebas ini merupakan pembawa elektron dalam pengalir pepejal biasa. Bagi arus elektrik 1 ampere, 1 [[coulomb]] caj elektrik (yang terdiri daripada sekitar 6.242 ~~×~~× 10<sup>18</sup> caj unsur) hanyut setiap sesaat melalui sebarang satah yang dilalui pengalir. Bagi aliran tetap, arus ''I'' dalam [[ampere]] boleh dikira menggunakan persamaan berikut: Baris 65: Dalam pepejal logam, aliran elektrik mengalir melalui elektron, dari potensi elektrik tinggi ke potensi elektrik rendah. Dalam mdia lain, sebarang aliran objek tercaj boleh membentuk aliran elektrik. Dengan itu apabila terdapat kawasan keratan rentas lebih tinggi lebih rendah rintangannya. Kebiaaan aliran mengalir menyongsang kepada arus elektron. Dalam istilah hukum Ohm arus berkadar dengan voltage dan berkadar songsang dengan rintangan. Dalam [[hampagas]], pancaran [[ion]] atau elektron mungkin terbentuk. Dalam bahan pengalir lain, arus elektrik disebabkan oleh kedua-dua aliran zarah bercaj negetif dan positif pada masa yang sama. Selain itu, arus terhasil sepenuhnya kerana pengaliran proton. Sebagai contoh, arus elektrik dalam [[elektrolite]] merupakan aliran ion atom bercaj eletrik, yang wujud dalam jenis kedua-dua positif dan negetif. Dalam sel bateri basah biasa, arus eletrik terdiri daripada ion hydrogen positif (proton) mengalir ke satu arah, dan ion sulfate negetif mengalir pada arah byang lain. Arus elektrik dalam percikan atau plasma merupakan aliran electron dan juga ion positif dan negetif. Dalam air batu dan elektrolite tertentu, arus elektrik sepenuhnya terdiri daripada aliran ion. Dalam semikonduktor, ia kadang-kala berguna bagi membayangkan arus disebabkan aliran lubang electron positif (pembawa caj positif mudah alih yang terdapat di mana kristal semikonduktor kekurangan satu valence elektron). Ini merupakan kes bagi semi konduktor jenis-p. === Kepadatan arus === Baris 77: == Keselamatan eletrik == Ancaman paling jelas adalah [[kejutan elektrik]]. Jumlah arus melalui tubuh, dan juga bentuk sentuhan, keadaan bahagian badan, laluan pada badan, dan saiz voltan sumber menentukan kesannya. Walaupun sejumlah kecil mampu menimbulkan rasa denyutan, jumlah yang tinggi mampu menyebabkan terbakar teruk sekiranya ia melalui kulit atau jantung berhenti ("cardiac arrest") sekiranya ia cukup besar melalui jantung. Kesan renjatan elektrik berbeza dari individual dengan yang lain bergantung kepada saiz tubuh mangsa. Pemanasan elektrik tidak sengaja juga merbahaya. Kabel kuasa lampau beban sering menjadi punca kebakaran. Bateri sekecil sel AA yang diletakkan dalam poket bersama duit syiling boleh mendorong kepada litar pintas yang memanaskan bateri dan syiling tersebut, menyebabkan cedera terbakar. Bateri Nikel-kadmium "NiCad", Hidride logam Nikel "NiMh", dan bateri Lithium amat berisiko disebabkan ia mampu menghasilkan arus tinggi disebabkan rintangan dalaman yang rendah. == Rujukan == <references/> == Pautan luar == * [http://www.allaboutcircuits.com AllAboutCircuits.com], a useful site introducing electricity and electronics * [http://eprints.utm.my/2656/ Pencirian arus-voltan struktur...] [[Kategori:Elektromagnetisme]] Baris 124: [[kn:ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರವಾಹ]] [[ht:Kouran elektrik]] [[ku:Sirêma ~~karevayî~~elektrîkê]] [[la:Fluxus oneris electrici]] [[lv:Elektriskā strāva]]

Arus elektrik: Perbezaan antara semakan