Linguistik: Perbezaan antara semakan

:''Rencana utama: [[Preskripsi dan huraian]].''

Para preskriptivis cenderung didapati di kalangan pendidik bahasa dan wartawan, dan bukannya dalam lingkungan ahli linguistik akademik pada dirinya. Mereka mempunyai tanggapan-tanggapan yang jelas tentang apa yang betul dan apa yang salah, dan mungkin mempertanggungjawabkan diri untuk memastikan bahawa generasi yang berikut akan menggunakan jenis bahasa yang paling mungkin akan menyebabkan "kejayaan"; jenis bahasa itu seringnya merupakan [[akrolek]] sesuatu bahasa yang tertentu. Alasan-alasan untuk sikap mereka yang tidak bertoleransi terhadap "penggunaan salah" mungkin termasuk ketidakyakinan terhadap [[Neon (linguistik)|neon]], hubungan-hubungan dengan loghat-loghat yang tidak dikenan secara sosial (iaitu [[basilek]]), atau hanya percanggahan dengan teori-teori kesayangan mereka. Versi keterlaluan preskriptivisme boleh didapati di kalangan penapis yang misi peribadi mereka adalah untuk menghapuskan perkataan-perkataan dan struktur-struktur yang dianggap mereka sebagai memusnahkan masyarakat.

Para deskriptivis sebaliknya tidak menerima tanggapan para preskriptivis tentang "penggunaan tidak betul". Mereka mungkin memerihalkan penggunaan-penggunaan orang itu sebagai "idiosinkratik" atau mereka mungkin mendapati sesuatu ketetapan (atau ''peraturan'') yang dipatuhi oleh penggunaan-penggunaan tersebut (berbeza dengan andaian preskriptif yang lazim bahawa penggunaan "buruk" adalah tidak teratur). Dalam konteks [[kerja luar]], [[linguistik huraian]] merujuk kepada kajian bahasa yang menggunakan pendekatan deskriptivis. Perkaedahan deskriptivis adalah lebih serupa dengan perkaedahan saintifi dalam bidang-bidang lain.

Kebanyakan ahli linguistik sezaman mengandaikan bahawa [[bahasa pertuturan]] adalah lebih asas dan oleh itu, adalah lebih penting daripada [[bahasa tulisan]]. Alasan-alasan untuk sudut pandangan ini termasuk:

* Sebilangan [[Sains kognitif|ahli sains kognitif]] memperdebatkan bahawa [[otak]] mempunyai "[[modul bahasa]]" yang semula jadi, dengan pengetahuan dianggap datangnya daripada mengkaji pertuturan lebih daripada mengkaji tulisan, khususnya kerana bahasa dalam bentuk pertuturan dianggap merupakan penyesuaian evolusi, manakala penulisan merupakan rekaan yang lebih terkini.

Sudah tentu, ahli-ahli linguistik bersetuju bahawa kajian terhadap bahasa tulisan adalah berfaedah dan bernilai. Bagi penyelidikan linguistik yang menggunakan kaedah-kaedah [[linguistik korpus]] dan [[linguistik pengiraan]], bahasa tulisan seringnya adalah lebih sesuai untuk memproses jumlah data linguistik yang besar. Korpus besar untuk bahasa pertuturan adalah susah untuk dicipta dan dicari, dan biasanya [[Transkripsi (linguistik)|ditranskripsikan]] dan ditulis.

Di [[India kuno]], [[ahli nahu]] [[Bahasa Sanskrit|Sanskrit]], {{Unicode|[[Pāṇini]]}} (k.k. [[520-an SM|520]]–[[460 SM]]), ialah ahli linguistik terawal yang diketahui dan sering diakui sebagai pengasas linguistik. Beliau termasyhur untuk merumuskan 3,959 peraturan [[Morfologi (linguistik)|morfologi]] Sanskrit dalam teksnya, ''{{Unicode|[[Aṣṭādhyāyī]]}}'', yang masih digunakan pada hari ini. [[Tatabahasa]] Sanskrit {{Unicode|Pāṇini's}} adalah amat sistematik dan teknikal. Pendekatan analisisnya termasuk konsep-konsep [[fonem]], [[morfem]], dan [[kata dasar]] yang hanya dikenali oleh ahli-ahli linguistik barat sekitar dua milenium kemudian. Peraturan-peraturannya memerihalkan morfologi Sanskrit dengan penuh tanpa sebarang lebihan. Satu akibat tumpuannya terhadap keringkasan ialah struktur yang amat tidak intuitif yang mengingatkan kita tentang "bahasa mesin" sezaman (bertentangan dengan bahasa-bahasa atur cara "boleh dibaca manusia"). Peraturan-peraturan logis dan tekniknya yang canggih telah mempengaruhi ahli-ahli linguistik kuno dan moden secara meluas.

[[Tolkāppiyar]] (k.k. [[abad ke-3 SM]]), ahli linguistik [[India Selatan]], menulis ''[[Tolkāppiyam]]'', karya tatabahasa [[bahasa Tamil]] yang masih digunakan pada hari ini. [[Bhartrihari]] (k.k. [[450]]–[[510]]) merupakan lagi seorang penulis teori linguistik [[bahasa Indo-Arya]] yang penting. Beliau membina teori bahawa tindakan pertuturan mempunyai tiga peringkat: (1) pengkonsepan; (2) pelaksanaan pertuturan; dan (3) pemahaman oleh pentafsir. Kerja {{Unicode|Pāṇini}} dan Bhartrihari mempunyai pengaruh yang amat penting dalam banyak gagasan asas yang dicadangkan oleh [[Ferdinand de Saussure]], profesor bahasa Sanskrit, yang telah dianggap secara meluas sebagai bapa linguistik struktur moden.

Cendekiawan-[[cendekiawan]] linguistik awal yang lain termasuk:

* [[Jakob Grimm]] yang mereka prinsip peralihan konsonan dalam penyebutan yang dikenali sebagai [[Hukum Grimm]] pada tahun 1822;

* [[Karl Verner]] yang menemui [[Hukum Verner]];

* [[August Schleicher]] yang mencipta "Stammbaumtheorie";

* [[Johannes Schmidt (ahli linguistik)|Johannes Schmidt]] yang mengembangkan "Wellentheorie" ("model gelombang") pada tahun 1872;

* [[Ferdinand de Saussure]] yang merupakan pengasas linguistik struktur moden;

* [[Edward Sapir]] yang merupakan tokoh terkemuka dalam linguistik struktur Amerika. Beliau adalah salah seorang pertama yang memeriksa dengan teliti hubungan-hubungan antara kajian bahasa dengan antropologi. Perkaedahannya mempunyai pengaruh yang kuat kepada semua penggantinya.

* [[Noam Chomsky]] yang [[tatabahasa transformasi generatif]]nya, model bahasa formal yang dikembangkan di bawah pengaruh gurunya, [[Zellig Harris]], telah menjadi model yang utama sejak dekad [[1960-an]]. Zellig Harris pula dipengaruhi oleh [[Leonard Bloomfield]].

* [[Michael Halliday]] yang [[tatabahasa fungsian sistemik]]nyasistemiknya telah diikut secara meluas di [[United Kingdom]], [[Kanada]], [[Australia]], [[China]], dan [[Jepun]];

* [[Dell Hymes]] yang mengembangkan pendekatan pragmatik yang dipanggilnya "Etnografi Pertuturan";

* [[George Lakoff]], [[Leonard Talmy]], dan [[Ronald Langacker]] yang merupakan perintis dalam bidang [[linguistik kognitif]];

* [[Charles J. Fillmore|Charles Fillmore]] dan [[Adele Goldberg (ahli linguistik)|Adele Goldberg]] yang dikaitkan dengan [[tatabahasa binaan]]; dan

* ahli-ahli linguistik, termasuk [[Leonard Talmy]], [[Talmy Givon]], dan [[Robert Van Valin, Jr.]], yang mengembangkan berbagai-bagai kelainan yang dipanggil mereka sebagai [[Fungsionalisme (linguistik)|fungsionalisme]].

* [[Abjad Fonetik Antarabangsa]] (IPA), sebuah sistem yang digunakan untuk menulis dan meniru bunyi-[[bunyi]] [[pertuturan manusia]].

* [[SAMPA]], sebuah transkripsi [[ASCII]]-sahaja untuk IPA yang digunakan oleh sesetengah penulis. Sila lihat [http://www.phon.ucl.ac.uk/home/sampa/home.htm laman web SAMPA].

* [[Filologi]], kajian mengenai [[Teks kuno|teks]] dan bahasa kuno

* [[Masalah-masalah linguistik yang belum diatasi]]

* [[Sejarah linguistik]]

* [[Senarai ahli linguistik]]

* [[Senarai topik linguistik]]

* [[Senarai topik linguistik asas]], halaman yang direka bentuk untuk menyusun maklumat mengenai linguistik dalam Wikipedia

* [[Jean Aitchison|Aitchison, Jean]] (1995) Linguistics: An Introduction. London: Hodder & Stoughton; London: Hodder Headline, 1999, edisi ke-2.

* [[Gilles Fauconnier|Fauconnier, Gilles]]

** & [[Mark Turner (ahli sains kognitif)|Mark Turner]] (2003), ''The Way We Think'', Basic Books. (ISBN 0-465-08786-8)

* [[Geoffrey Sampson|Sampson, Geoffrey]] (1982), ''Schools of Linguistics'', Percetakan Universiti Stanford. (ISBN 0-8047-1125-9)

** (1964), ''[[Language Made Plain]]''

** (1992), ''[[A Mouthful of Air]]''

* [[Steven Pinker|Pinker, Steven]]

** (2000), ''[[The Language Instinct]]'', edisi cetak kembali, Perennial. (ISBN 0-06-095833-2)

* [http://www.sil.org/linguistics/GlossaryOfLinguisticTerms/index.htm Glosari istilah linguistik] dan [http://www.sil.org/linguistics/glossary_fe/ glosari Perancis<->Inggeris] di [[SIL Antarabangsa]]