Linguistik: Perbezaan antara semakan

'''Linguistik''' ialah sebuah pengajian [[sains|saintifik]]<ref>{{Cite book|title=Linguistics |first=David |last=Crystal |authorlink=David Crystal |publisher=Penguin Books |year=1990 |isbn=9780140135312 |language=Inggeris |trans-title=Linguistik}}</ref> [[bahasa]].<ref>{{Cite book|title=On Language and Linguistics |first=Michael A.K. |last=Halliday |authorlink=Michael Halliday |author2=Jonathan Webster | publisher= Continuum International Publishing Group |year=2006 |isbn=0-8264-8824-2 |page=vii |language=Inggeris |trans-title=Di Bahasa dan Linguistik}}</ref> Terdapat tiga aspek dalam pengajian ini: [[bentuk (nyahkekaburan)|bentuk]] bahasa, [[Makna (linguistik)|makna]] bahasa dan bahasa dalam konteks.<ref>{{cite book|title=Elements of General Linguistics |last=Martinet |first=André |authorlink=André Martinet |others=Tr. Elisabeth Palmer Rubbert (Studies in General Linguistics, vol. i.) |location=London |publisher=Faber |year=1960 |page=15 |language=Inggeris |trans-title=Unsur-unsur Linguistik Am}}</ref> Aktiviti terawal dalam [[linguistik pemerian|huraian bahasa]] telah dikaitkan dengan [[Pāṇini]], iaitu seorang pelajar awal linguistik<ref>{{Cite book|title=A New History of the Humanities: The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present|author=Rens Bod|publisher=Oxford University Press|isbn=0199665214|year=2014|url=http://books.google.com/?id=KaOcAQAAQBAJ&pg=PA14&lpg=PA14|language=Inggeris|trans-title=Sebuah Sejarah Baru Kemanusiaan: Pencarian bagi Prinsip dan Corak daripada Purba hingga Kini}}</ref>([[Floruit|fl.]] abad ke-4 SM),<ref>Sanskrit Literature The Imperial Gazetteer of India, v. 2 (1909), p. 263.</ref> dengan analisisnya mengenai bahasa [[Sanskrit]] dalam ''Ashtadhyayi''.<ref>{{Cite book|title=The Ashtadhyayi of Panini (2 Vols.) |author=S.C. Vasu (Tr.) |publisher=Vedic Books |year=1996 |isbn=9788120804098|url=http://www.vedicbooks.net/ashtadhyayi-panini-vols-p-2313.html|language=Inggeris|trans-title=Ashtadhyayi Panini (2 Jil.)}}</ref>

* '''Sinkronik''' lwn '''Diakronik''': [[Linguistik huraian|Linguistik sinkronik]] (huraian) adalah berkenaan dengan bentuk sesuatu bahasa pada masa yang tertentu; sebaliknya, [[Linguistik sejarah|linguistik diakronik]] (sejarah) mengkaji perubahan-perubahan yang berlaku dalam sebuah bahasa atau keluarga bahasa dengan berlalunya masa.

* '''Teori''' lwn '''Gunaan''': [[Linguistik teori]] (atau am) adalah berkenaan dengan rangka-rangka untuk memerihalkan bahasa-bahasa dan teori-teori individu dari segi aspek-aspek bahasa yang sejagat, manakala [[linguistik gunaan]] mempergunakan teori-teori ini untuk bidang-bidang yang lain.

[[Penyelidikan]] linguistik telah dikejar oleh berbagai-bagai jenis pakar yang mungkin tidak bersependapat; sebagaimana yang dikatakan oleh [[Russ Rymer]] dengan gaya yang ranggi:

<blockquote>"Linguistik dapat dipertahankan sebagai harta yang amat dipertikaikan dalam alam akademik. Ia direndam dengan darah para [[pemuisi]], serta [[Teologi|ahli teologi]], [[falsafah]], [[filologi]], [[psikologi]], [[biologi]], [[antropologi]], dan [[neurologi]], bersama dengan apa-apa darah yang boleh diperah daripada ahli-[[ahli nahu]]."

[[Tolkāppiyar]] (k.k. [[abad ke-3 SM]]), ahli linguistik [[India Selatan]], menulis ''[[Tolkāppiyam]]'', karya tatabahasa [[bahasa Tamil]] yang masih digunakan pada hari ini. [[Bhartrihari]] (k.k. [[450]]–[[510]]) merupakan lagi seorang penulis teori linguistik [[bahasa Indo-Arya]] yang penting. Beliau membina teori bahawa tindakan pertuturan mempunyai tiga peringkat: (1) pengkonsepan; (2) pelaksanaan pertuturan; dan (3) pemahaman oleh pentafsir. Kerja {{Unicode|Pāṇini}} dan Bhartrihari mempunyai pengaruh yang amat penting dalam banyak gagasan asas yang dicadangkan oleh Ferdinand de Saussure, profesor bahasa Sanskrit, yang telah dianggap secara meluas sebagai bapa linguistik struktur moden.

* [[Jakob Grimm]] yang mereka prinsip peralihan konsonan dalam penyebutan yang dikenali sebagai Hukum Grimm pada tahun 1822;

* [[Karl Verner]] yang menemui Hukum Verner;

* [[Noam Chomsky]] yang [[tatabahasa transformasi generatif]]nya, model bahasa formal yang dikembangkan di bawah pengaruh gurunya, [[Zellig Harris]], telah menjadi model yang utama sejak dekad [[1960-an]]. Zellig Harris pula dipengaruhi oleh Leonard Bloomfield.

* [[Michael Halliday]] yang tatabahasa fungsian sistemiknya telah diikut secara meluas di [[United Kingdom]], [[Kanada]], [[Australia]], [[China]], dan [[Jepun]];

* [[George Lakoff]], [[Leonard Talmy]], dan [[Ronald Langacker]] yang merupakan perintis dalam bidang linguistik kognitif;

* [[Charles J. Fillmore|Charles Fillmore]] dan [[Adele Goldberg (ahli linguistik)|Adele Goldberg]] yang dikaitkan dengan tatabahasa binaan; dan

* ahli-ahli linguistik, termasuk [[Leonard Talmy]], [[Talmy Givon]], dan [[Robert Van Valin, Jr.]], yang mengembangkan berbagai-bagai kelainan yang dipanggil mereka sebagai fungsionalisme.

* [[Filologi]], kajian mengenai teks dan bahasa kuno

* [[Strukturalisme]]