|
'''Pelayar web ''' atau '''penyemak imbas''' adalahialah paket [[perisian]] yang membolehkan pengguna untuk memapar dan berinteraksi dengan dokumen yang di hosdihos oleh [[pelayan web|pelayan web(sesawang)]]. Pelayar web popularterkenal padadi [[komputer peribadi]] termasuklah [[Microsoft]] [[Internet Explorer]] dan [[Mozilla Firefox]]. Pelayar merupakan jenis [[agen pengguna]] paling biasa digunakan. Jaringan besar dokumen berkait ini dikenali sebagai [[Jaringan Sejagat]].
== Protokol dan piawaian ==
|}
Pelayar web berkomunikasi dengan [[pelayan web]] terutamanya dengan menggunakan [[HTTP]] (''hyper-text transfer protocol'') untuk mengambil [[lamanTapak web|tapak web(sesawang)]]. HTTP membenarkan pelayar untuk menghantar maklumat kepada pelayan web dan juga mencapai paparan muka[[Laman sesawang|laman web(sesawang)]] daridaripada mereka. Ketika ini, HTTP yang paling biasa digunakan adalahialah HTTP/1.1, yang ditakrifkan sepenuhnya di RFC - (''Request for Comments'') 2616. HTTP/1.1 mempunyai piwaian sendiri yang tidak disokong sepenuhnya oleh Internet Explorer, tetapi disokong oleh kebanyakan pelayar web generasi sekarang.
MukaLaman web dijumpai melalui URL - (''Uniform Resource Locator''), yang di anggapdianggap sebagai alamat, bermula dengan ''http:'' untuk capaian HTTP. Kebanyakan pelayar turut menyokong pelbagai jenis URL dan protokol seumpamanya, seperti ''ftp:'' untuk FTP - (''[File Transfer Protocol''), ''gopher:'' untuk (''Gopher protocol'', dan ''https:'' untuk [[HTTPS]] ([[Transport Layer Security|SSL]] versi tersulit HTTP).
[[Format fail]] untuk mukalaman web biasanya [[HTML]] (''hyper-text markup language'') dan dikenal pasti melalui protokol HTTP dengan menggunakan ''jenis kandungan'' [[MIME]] . Kebanyakan pelayar tempanan menyokong pelbagai format sebagaitambahansebagai tambahan kepada HTML, seperti format imej [[JPEG]], [[PNG]] dan [[GIF]], dan boleh dikembangkan untuk menyokong lebih banyak lagi melalui penggunaan palam masuk - (''plugin''). Gabungan spesifikasi protokol ''jenis kandungan'' HTTP dan URL membenarkan pereka muka web untuk memasukkan imej, animasi, video, bunyi, dan [[media aliran]] kepada mukalaman web, atau membolehkan mereka dicapai melalui mukalaman web.
Pelayar web awal menyokong hanya versi ringkas HTML. Perkembangan pesat pelayar web ''proprietari'' (lihat [[perperangan pelayar]]) mendorong kepada pembangunan dialek tidak piawaian HTML, membawa kepada masalah interoperasi dengan Jaring. Pelayar jaring moden ([[Mozilla Suite]], [[Mozilla|Firefox]], [[pelayar Opera|Opera]], dan [[pelayar Safari|Safari]]) menyokong HTML dan [[XHTML]] berasaskan piawaian (bermula dengan HTML 4.01), yang sepatutnya dipaparkan dalam bentuk yang sama dikesemuadi kesemua pelayar. Internet Explorer tidak menyokong HTML 4.01 dan XHTML 1.x sepenuhnya lagi. Masa kini, banyak tapak jaring direka dengan menggunakan perisian penjana HTML [[WYSIWYG]] seperti [[Macromedia Dreamweaver]] atau [[Microsoft Frontpage]]. Ini sering kali menghasilkan HTML tidak piwaianpiawaian secara ingkar, menghalang kerja [[World Wide Web Consortium|W3C]] untuk membangunkan piwaianpiawaian, khususnya dengan XHTML dan [[Cascading Style Sheets|CSS]] (''cascading style sheets'', digunakan bagi aturletakatur letak mukalaman).
Sesetengah pelayar popular termasuk komponen tambahan bagi menyokong berita [[Usenet]], [[Internet Relay Chat|IRC]] (''Internet relay chat'') dan [[e-mel]]. Protokol yang mungkin disokong termasuk [[Network News Transfer Protocol|NNTP]] (''network news transfer protocol''), [[Simple Mail Transfer Protocol|SMTP]] (''simple mail transfer protocol''), [[Internet Message Access Protocol|IMAP]] (''Internet message access protocol''), dan [[Post Office Protocol|POP]] (''post office protocol'').
== Sejarah ringkas ==
[[Tim Berners-Lee]], yang meneroka penggunaan [[hiperteks]] untuk pengkongsian maklumat, mencipta pelayar jaring pertama, dikenali sebagai [[WorldWideWeb]], pada tahun 1990 dan memperkenalkannya kepada rakan di [[CERN]] pada March [[1991]]. Semenjak itu, pembangunan pelayar jaring tidak dapat dipisahkan daridaripada pembangunan jaring itu sendiri.
Ia dipercayai sebagai applikasiaplikasi berguna bagi mengendali buku telephontelefon besar CERN. Dari segi antaramuka pengguna, ia menggunakan protokol gopher/telnet, membolehkan setiap pengguna untuk melayari tapak lain yang ditulis pengguna lain dengan mudah. Dengan integrasi grafik, ia kemudiannya dikatakan sebagai applikasi maut - (''killer-application'').
Kejutan kepopularan jaring dicetuskan [[pelayar Mosaic|NCSA Mosaic]] yang merupakan pelayar grafik beroperasi pada [[Unix]] tetapi kemudian dialih kepada pelantar [[Apple Macintosh]] dan [[Microsoft Windows]]. Versi 1.0 dibebaskan pada September 1993. [[Marc Andreesen]], yang merupakan ketua pasukan Mosaic di NCSA, berhenti untuk membentuk syarikat yang kemudiannya dikenali sebagai [[Netscape Communications Corporation]].
* [http://www.dejavu.org Deja Vu: (membina semula sejarah jaring)]
* [http://livinginternet.com/?w/wi_browse.htm Sejarah Pelayar Jaring]
* [http://danvine.com/icapture iCapture - SafariPelagak "emulator"Safari]
* [http://www.anybrowser.org/campaign/ Kempen Paparan dengan semua Pelayar]
* [http://darrel.knutson.com/mac/www/browsers.html Pelayar Jaring Macintosh]
| 