Pemvaksinan: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Tiada ringkasan suntingan Teg-teg: Suntingan mudah alih Suntingan web mudah alih |
Menambah bahagian "Mekanisme" melalui penterjemahan daripada rencana asal versi bahasa Inggeris |
||
Baris 18:
Agen aktif sesuatu vaksin mungkin merupakan bentuk [[patogen]] penyebab penyakit yang dalam keadaan baik tetapi dilumpuhkan (tidak berjangkit) atau dilemahkan (kurang daya berjangkit), atau komponen-komponen patogen yang ditulenkan dan didapati tinggi imunogen (cth. [[protein]] lapisan luaran [[virus]]). [[Toksoid]] dihasilkan untuk pengimunan terhadap penyakit berasaskan [[toksin]], misalnya pengubahsuaian toksin [[tetanospasmin]] pada [[tetanus]] untuk membuang kesan toksiknya sambil memelihara kesan [[imunogen]]nya.<ref>http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/tetanus.pdf</ref>
Cacar merupakan penyakit pertama yang cuba dicegah oleh manusia dengan sengaja menginokulasi dirinya dengan jangkitan lain<ref name="pmid17633292">{{cite journal |author=Lombard M, Pastoret PP, Moulin AM |title=A brief history of vaccines and vaccination|journal=Rev. - Off. Int. Epizoot. |volume=26 |issue=1 |pages=29–48 |year=2007 |pmid=17633292 |doi=}}</ref><ref name="pmid6319980">{{cite journal |author=Behbehani AM |title=The smallpox story: life and death of an old disease |journal=Microbiol. Rev. |volume=47 |issue=4 |pages=455–509 |year=1983 |pmid=6319980 |doi= |url=http://mmbr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=6319980 |pmc=281588}}</ref>, malah ia merupakan penyakit pertama yang mendapat vaksin sendiri. [[Vaksin cacar]] dicipta pada tahun 1796 oleh pakar perubatan British bernama [[Edward Jenner]]. Sungguhpun hanya sekurang-kurangnya enam orang pelopor lain yang telah menggunakan prinsip yang sama sebelum beliau,<ref name="Sudhoffs">{{cite journal|author=Plett PC|title=[Peter Plett and other discoverers of cowpox vaccination before Edward Jenner]|language=
== Mekanisme ==
Secara amnya, proses pencetusan imuniti secara buatan dilakukan melalui 'perangsangsediaan' sistem imun dengan sejenis 'imunogen' sebagai suatu ikhtiar perlindungan daripada penyakit yang berjangkit. Perangsangan tindak balas imun dengan agen jangkitan ini dikenali sebagai [[pelalian]]. Vaksinasi itu sendiri merangkumi pelbagai kaedah pemberian imunogen kepada pesakit.<ref>{{Cite journal|last=Kwong|first=Peter D.|date=3 Febuari 2017|title=What Are the Most Powerful Immunogen Design Vaccine Strategies? A Structural Biologist's Perspective|journal=Cold Spring Harbor Perspectives in Biology|page=a029470|doi=10.1101/cshperspect.a029470|issn=1943-0264|pmid=28159876}}</ref>
Ada vaksin yang diberikan setelah pesakit menghidap suatu penyakit itu sendiri. Vaksin yang diberikan selepas berlakunya jangkitan cacar mengakibatkan penyakit tersebut teratenuat dalam masa tiga hari, manakala pemvaksinan selepas seminggu jangkitan penyakit itu berkemungkinan memberi perlindungan ataupun mengurangkan kesan-kesan daripada penyakit tersebut.<ref name="CDCvac">{{cite web|url=http://www.bt.cdc.gov/agent/smallpox/vaccination/pdf/vaccine-overview.pdf|title=Vaccine Overview|last=|first=|date=|format=PDF|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2 Januari 2008|work=Smallpox Fact Sheet}}</ref> Pemvaksinan [[penyakit anjing gila]] yang pertama dilakukan oleh saintis Perancis iaitu [[Louis Pasteur]] kepada seorang kanak-kanak yang terkena gigitan anjing yang menghidap penyakit tersebut. Penemuan-penemuan yang menyusul mendapati empat dos vaksin penyakit ini yang disampingi rawatan luka dalam individu yang punya sistem imun yang tidak terjejas mencegah penyebaran penyakit tersebut secara efektif.<ref>{{cite journal|last=|first=|date=Mac 2010|year=|title=Use of a reduced (4-dose) vaccine schedule for postexposure prophylaxis to prevent human rabies: recommendations of the advisory committee on immunization practices|url=|journal=MMWR Recomm Rep|language=en|volume=59|issue=RR–2|pages=1–9|doi=|pmid=20300058|via=|vauthors=Rupprecht CE, Briggs D, Brown CM, etal}}</ref>
Kebanyakan vaksin diberikan dalam bentuk suntikan hipodermik kerana vaksin-vaksin ini tidak dapat diserapkan sepenuhnya melalui usus-usus manusia. Vaksin-vaksin polio hidup yang teratenuat, sesetengah jenis tifus serta kolera diambil secara oral atau mulut untuk menghasilkan imuniti dalam perut. Meskipun pemvaksinan memberikan suatu kesan yang berpanjangan, ia perlukan tempoh yang panjang (beberapa minggu misalnya) agar keberkesanannya dapat dilihat. [[Imuniti|Imuniti pasif]] melalui pemindahan antibodi pula mempunyai kesan yang ketara.<ref>{{cite web|url=http://www.cdc.gov/vaccines/vac-gen/immunity-types.htm|title=Immunity Types|last=|first=|date=|website=|publisher=Centers for Disease Control and Prevention (Pusat-Pusat Pengawalan dan Pencegahan Penyakit Amerika Syarikat)|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=20 Oktober 2015}}</ref>
==Rujukan==
{{reflist|2}}
[[Category:Pemvaksinan| ]]
| |||