Semakan pada 03:53, 29 Ogos 2017 sunting Alexander Iskandar (bincang \| sumb.) 56,934 suntingan k menghapuskan Kategori:Ginekologi (HotCat) ← Suntingan sebelumnya		Semakan pada 07:10, 26 November 2017 sunting batalkan HsfBot (bincang \| sumb.) Bot, Pengecualian sekatan IP 78,774 suntingan k Bot: perubahan kosmetik Suntingan berikutnya →
Baris 16: == Sejarah Kanser Payudara == Barah payudara merupakan kanser yang paling tua di dunia yang diketahui oleh manusia sebagai kanser ketumbuhan dalam manusia. Penghuraian tentang kanser telah pun diketahui oleh orang Mesir purba sejak berkurun lamanya (walaupun istilah kanser/barah tidak digunakan ketika itu) iaitu lebih kurang 1600 BC. Papyrus Edwin Smith telah menghuraikan 8 kes ketumbuhan atau ulser pada payudara yang dirawat dengan kaedah pengkauteran, dengan menggunakan "fire drill" (gerudi dan bakar tisu kanser yang bertujuan untuk membunuh sel-sel kanser), konsep ini juga masih digunakan sekarang walaupun tanpa pembakaran. Daripada maklumat yang terdapat pada Papyrus Edwin Smith, penyakit ini, tidak mempunyai cara untuk dirawat dan terdapat satu kes lelaki telah menghidapi penyakit ini. Selama berabad-abad, para doktor tidak mampu merawat penyakit ini. Tetapi, tidak lama kemudian, apabila pemahaman tentang sistem peredaran [[darah]] pada kurun ke-17, doktor telah berjaya memahami tentang hubungan antara kanser payudara dan nodus limfa di ketiak. Pakar bedah berbangsa Perancis Jean Louis Petit (1674-1750) dan kemudian pakar bedah berbangsa Scottish Benjamin Bell (1749-1806) merupakan pakar bedah yang terawal yang berjaya membuang nodus limfa, (kanser) tisu payudara, dan otot dasar dada. Kejayaan mereka telah diteruskan oleh William Stewart Halsted yang memulakan [[mastektomi]] (merupakan prosedur pembedahan) di 1882. Beliau dikenali kerana Halsted mastektomi yang radikal, satu prosedur pembedahan yang kekal popular sehingga 1970an. == Jenis-jenis Kanser Payudara == * [[Ductal karsinoma]] * [[Bak Lobul karsinoma]] * [[kanser radang payudara]] * [[karsinoma medulari]] * [[Koloid karsinoma]] * [[Papilari karsinoma]] * [[Metaplastic karsinoma]] == Epidemiologi == Baris 39: Faktor risiko lain yang telah dikenal pasti termasuk tidak mempunyai anak, anak pertama lambat, tidak menyusukan anak, haid pertama awal, [[menopause]] lewat dan pengambilan [[rawatan penggantian hormon\|rawatan penggantian hormon (''hormone replacement therapy'')]]. Kebangkalian barah payudara meningkat dengan peningkatan usia tetapi barah payudara cenderung lebih aggresif apabila ia berlaku kepada wanita muda. Sejenis barah payudara yang amat agresif dan kerap berlaku dikalangan wanita usia muda adalah barah payudara keradangan - (''inflammation''). Ia pada awanya berlaku pada Tahap III atau IV (''Stage IIIb or Stage IV''). Ia juga unik disebabakan ia tidak membentuk ketulan, dengan itu tidak dikesan melalui [[mammografi]] atau ultrasonografi perubatan. Ia hadir dengan tanda dan simptom jangkitan payudara seperti (''mastitis''). Dua gen, [[BRCA1]] dan [[BRCA2]], telah dikaitkan kepada bentuk biasa barah payudara. Wanita dalam keluarga yang memiliki mutasi dalam gen ini mempunyai risiko lebih tinggi mendapat barah payudara berbanding wanita lain. Berserta dengan [[sindrom Li-Fraumeni]] (mutasi [[p53]]), kelainan gen ini membentuk sekitar 5% daripada ksemua kes barah payudara, mencadangkan bahawa bakinya adalah tidak menentu (''sporadic''). [[Kounseling genetik\|Kounseling genetik (''Genetic counseling'')]] dan [[ujian genetik]] patut dipertimbangkan bagi keluarga yang mungkin mempunyai bentuk barah warisan.. Alkohol merupakan faktor risiko barah payudara yang lain. Wanita yang minum separuh gelas wain setiap hari meningkatkan risiko barah payudara sehingga 6% sementara wanita yang minum dua atau lebih setiap hari meningkatkan risiko mendapat barah payudara sehingga 37% [http://medicineworld.org/cancer/lead/8-2005/even-half-a-glass-of-wine-a-day-can-increase-the-risk-of-breast-cancer.html 1] ''International Agency for Research on Cancer (IARC)'' di Lyon, [[Perancis]] pada Jun 2005, menjemput 21 orang pakar sains daripada 8 negara untk menilai risiko barah bagi mereka yang mendapat rawatan menopausal gabungan estrogen-progestogen dan gabungan pencegah kehamilan estrogen-progestogen. Kumpulan Kerja (''Working Group'') mendapati terdapat sedikit peningkatan perbandingan risiko pada pengguna semasa dan pengguna baru pencegah kehamilan gabungan. Risiko ini berkurangan bagi mereka yang tidak pernah atau berhenti melebihi 0 tahun. Pakar sains menggambarkan pencegah kehamilan gabungan estrogen-progestogen oral sebagai “karsinogenik kepada manusia”. Mereka juga mendapati peningkatan risiko barah payudara yang sedang mendapatkan rawatan terapi menopausal gabungan., yang terhad kebanyakannya kepada pengguna semasa atau pengguna baru, meningkat dengan tempoh penggunaan dan melebihi berbanding wanita dengan terapi estrogen-sahaja.. Kumpulan Kerja (''The Working Group'') mendapati bahawa terapi menopausal estrogen-progestogen gabungan sebagai “karsinogenik kepada manusia”. [http://home.mdconsult.com/das/journal/view/49395500-2/N/15657385?ja=477482&PAGE=1.html&sid=391668990&source=] Stage grouping: Baris 67: Langkah biasa memerlukan pakar bedah memastikan bahawa tisu yang dibuang dalam operasi mempunyai lebih bebas dari barah, menunjukkan barah telah dibuang sepenuhnya. Jika tisu yang dibuang tidak sepenuhnya, pembedahan lanjut bagi membuang lebih banyak tisu diperlukan. Kadang-kala ini memerlukan penyingkiran sebahagian daripada [[otot utama pektoralis\|otot utama pektoralis (''pectoralis major muscle'')]] yang merupakan otot utama dinding dada anterior (''anterior chest wall''). Semasa pembedahan, [[nodus limfa]] pada [[axilla]] juga dipertimbangkan untuk dibuang. Pada masa lalu, operasi axillary besar membuang 10-40 nodus limfa untuk memastikan samaada (mengelak daripada) barah merebak - malangnya ini memberikan kesan sampingan iaitu menyebabkan [[lymphedema]] pada tangan sebelah yang sama pada pemindahan ini kerana banyak nodus limfa bersambungan dengan saliran sistem limfa telah dibuang. Lebih baru-baru ini teknik [[pengawal diseksi nodus limfa]] telah menjadi popular kerana rawatan ini hanya memerlukan pemindahan nodus limfa yang jauh lebih sedikit, (risiko) kesan sampingan lebih sedikit yang bakal dihadapi. == Penyaringan == Baris 74: Pada tahap ini mammografi masih merupakan pilihan terbaik bagi penyaringan awal barah payudara. Ia merupakan piwaian emas bagi kaedah pengimejan lain seperti ultrasound, pengimbas MRI dan pengimbas CT yang kurang berkesan disebabkan resolusi ruang(spatial) yang lebih rendah. Pengimbas CT secara sendirian hampir tidak berguna bagi penyaringan barah kerana pengimbas MRI memberikan resolusi dan kualiti lebih baik, tetapi dengan kos yang lebih tinggi. [[Institute Barah Kebangsaan\|Institute Barah Kebangsaan (''[National Cancer Institute'']] U.S. mencadangkan penyaringan mammografi dengan garis asas mammogram pada usia 35, mammogram setiap dua tahun bermula pada usia 40, dan kemudiannya mammogram tahunan pada usia 50. Wanita dengan sejarah keluarga mempunyai barah payudara perlu memulakan penyaringan mammografi pada usia lebih awal, dan ia biasanya dicadangkan memulakan penyaringan pada usia 10 tahun lebih awal berbanding keluarga yang dikesan dengan barah payudara. Barah payudara dikesan melalui mammografi biasanya lebih kecil berbanding yang dikesan secara klinikal, dan wanita yang menjalani mammografi lebih berkemungkinan layak bagi terapi mengekalkan payudara. Kebanyakan wanita di Malaysia lewat mendapatkan rawatan yang menyebabkan kematian kerana terlalu percayakan bomoh.<ref>[http://www.bharian.com.my/bharian/articles/Pesakitbarahpayudaralebihpercayakanbomoh/Article/index_html Pesakit barah payudara lebih percayakan bomoh, Oleh Ismail Mat]</ref> Baris 104: T3 > 5 cm T4 Dinding dada/kulit * T4a Dinding dada * T4b Oedema kulit (peau d'orange), ulceration, atau module kulit satelit (''satellite skin modules'') * T4c Kedua-dua 4a dan 4b * T4d Keradangan carcinoma * Nodus limfa: N0 Tiada Nodus limfa N1 Axillari boleh gerak N2a Axillari kekal N2b seperti klinikal mammari dalaman N3a Infraklavikular N3b seperti klinikal mammari dalaman dengan penglibatan nod lymph ** N3c Supraklavikular nod lymph * metastasis jauh: ** M0 Tidak

Barah payudara: Perbezaan antara semakan