Sejarah dunia: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Tiada ringkasan suntingan |
|||
Baris 77:
[[Pertanian]] turut mencipta, dan membenarkan penyimpanan, lebihan makanan yang mampu menyokong orang yang tidak terbabit secara langsung dalam penghasilan makanan. Pembangunan pertanian membenarkan penubuhan bandar pertama. Ini adalah pusat perdagangan, pengilangan, dan kuasa politik dengan hampir tiada keluaran pertanian mereka sendiri. Bandar menubuhkan hubungan [[simbiosis]] dengan kawasan desa sekeliling, menyerap keluaran pertanian dan sebaliknya memberikan barangan dan pelbagai tahap perlindungan tentera.
Pembangunan bandar menghasilkan secara [[etimologi]] dan juga kebangkitan tamadun itu sendiri: yang pertama ialah [[Sumeria|tamadun Sumeria]], di bahagian bawah [[Mesopotamia]] (3500 SM), diikuti oleh [[Mesir Purba|tamadun Mesir]] sepanjang [[sungai Nil]] (3300 SM) dan [[Tamadun Lembah Indus|tamadun Harappan]] di [[Sungai Indus|Lembah Indus]] (3300 SM). Bandar besar didirikan, dengan kerumitan ekonomi dan masyarakat tahap tinggi. Setiap tamadun ini begitu berbeza sesama sendiri sehinggakan ia hampir pasti berasal secara berasingan. Ia dalam tompoh ini, dan disebabkan keperluan menguruskan bandar, hinggakan tulisan dan perdagangan meluas diperkenalkan.
Penulisan terawal yang diketahui adalah [[skrip kuneiform]], dicipta oleh orang-orang Sumeria sejak sekitar [[abad ke-31 SM|3000 SM]]. Tulisan Kuneiform bermula sebagai sistem [[piktograf]]. Melalui masa, lambang gambar dipermudahkan dan menjadi lebih abstrak. Kuneiform ditulis pada kepingan [[tanah liat]], dari mana simbol dilukis dengan [[Phragmites|mensiang]] tumpul sebagai [[stilus]]. [[Abjad Zaman Gangsa Pertengahan|Abjad pertama]] digunakan pada [[Zaman Gangsa]] Pertengahan (2000-1500 SM). Darinya terbentuk [[abjad Phoenicia]], yang digunakan bagi menulis [[bahasa
Di China, masyarakat proto-bandar mungkin telah terbentuk dari 2500 SM, tetapi dinasti pertama yang dikenal pasti oleh pakar arkeologi adalah [[Dinasti Shang]].
Baris 91:
[[Laluan Perdagangan]] muncul di timur [[laut Mediterranean Sea|Mediterranean]] pada alaf ke-4 SM. Lalaun perdagangan jarak jauh mula muncul pada alaf ke-3 SM, Kaum Sumeria di [[Mesopotamia]] berdagang dengan [[Tamadun Lembah Indus|tamadun Harappan]] dari [[Sungai Indus|lembah Indus]]. [[Laluan Sutera]] antara [[China]] dan [[Syria]] mula digunakan pada alaf ke-2 SM. Bandar di [[Asia Tengah]] dan [[Empayar Parsi|Parsi]] merupakan persimpangan jalan bagi laluan perdagangan ini. Makam dinastik [[Silla]] telah dijumpai di [[Korea]], mengandungi tinggalan seperti cawan wain yang dihasilkan di [[Iran]].<ref>The Hankyeoreh http://www.hani.co.kr/section-021168000/2008/05/021168000200805080709002.html</ref> Tamadun [[Phoenicia]] dan [[Yunani Purba|Yunani]] mengasaskan empayar berasaskan perdagangan di lembangan Mediterranean pada alaf pertama SM.
Pada akhir alaf pertama dan awal alaf ke-2, kaum [[Arab]] menguasai laluan perdagangan di [[Lautan Hindi]], [[Asia Timur]], dan [[Sahara]]. Pada akhir alaf pertama,
=== Agama dan falsafah ===
| |||