Bumi: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
kTiada ringkasan suntingan |
+sudut pandangan |
||
Baris 60:
}}
'''Bumi''' ([[Tulisan Jawi|Jawi]]: بومي
| last=Blue | first=Jennifer | date=2007-07-05
| url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/append5.jsp
Baris 147:
'''Persisiran pantai:''' 356,000 km
==Sudut pandangan budaya dan sejarah==
{{Main article|Bumi dalam budaya}}
[[Fail:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg|thumb|''[[Earthrise]]'', diambil oleh para angkaasawan di dalam kapal angkasa [[Apollo 8]]]]
Simbol falak piawai Bumi terdiri daripada palang yang [[circumscribed circle|diterap lilit oleh bulatan]], [[Fail:Earth symbol.svg|18px]],<ref name=liungman2004/> melambangkan [[empat penjuru dunia]].
[[Budaya|Budaya manusia]] telah mengembangkan banyak pandangan planet ini. Bumi kadangkala [[Anthropomorphism|dipersonafikasikan]] sebagai [[dewa]]. Dalam banyak budaya, Bumi ialah [[dewi ibu]] yang juga [[dewa kesuburan]] utama,<ref name=":0">{{Cite book |title=Thematic Guide to World Mythology |last=Stookey |first=Lorena Laura |publisher=Greenwood Press |year=2004 |isbn=978-0-313-31505-3 |location=Westport, Conn. |pages=114–15}}</ref> dan menjelang pertengahan abad ke-20, [[hipotesis Gaia|Prinsip Gaia]] membandingi persekitaran dan kehidupan Bumi sebagai satu organisma penswakawalaturan tunggal membawa kepada penstabilan luas keadaan boleh didiami.<ref name="vanishing255">Lovelock, James. ''The Vanishing Face of Gaia''. Basic Books, 2009, p. 255. {{ISBN|978-0-465-01549-8}}</ref><ref name="J1972">{{cite journal |last=Lovelock |first=J.E. |title=Gaia as seen through the atmosphere |journal=Atmospheric Environment |year=1972 |volume=6 |issue=8 |pages=579–80 |doi=10.1016/0004-6981(72)90076-5 |publisher=Elsevier |issn=1352-2310 |ref=harv |bibcode=1972AtmEn...6..579L}}</ref><ref name="lovelock1974">{{cite journal |last1=Lovelock |first1=J.E. |last2=Margulis |first2=L. |title=Atmospheric homeostasis by and for the biosphere: the Gaia hypothesis |journal=Tellus |year=1974 |volume=26 |series=Series A |issue=1–2 |pages=2–10 |doi=10.1111/j.2153-3490.1974.tb01946.x |url=http://tellusa.net/index.php/tellusa/article/view/9731 |accessdate=20 October 2012 |publisher=International Meteorological Institute |location=Stockholm |issn=1600-0870 |ref=harv |bibcode=1974Tell...26....2L}}</ref> [[Mitos penciptaan]] dalam banyak agama melibatkan penciptaan Bumi oleh satu atau banyak [[dewa]] ghaib.<ref name=":0" />
Penyiasatan saintifik telah mengakibatkan beberapa peralihan transformasi budaya dalam pandangan manusia terhadap planet ini. Kepercayaan awal dalam [[Bumi datar]] lama-kelamaan diganti di tanah jajahan Yunani selatan Itali pada akhir abad ke-6 SM oleh gagasan [[Bumi sfera]],<ref name=russell1997/><ref name="Burkert1971">{{cite book|last=Burkert|first=Walter|author-link=Walter Burkert|date=1 June 1972|title=Lore and Science in Ancient Pythagoreanism|url=https://books.google.com/?id=0qqp4Vk1zG0C&printsec=frontcover&dq=Pythagoreanism#v=onepage&q=Pythagoreanism&f=false|location=Cambridge, Massachusetts|publisher=Harvard University Press|isbn=0-674-53918-4|pages=306–308|ref=harv}}</ref><ref name="Kahn2001">{{cite book|last=Kahn|first=Charles H.|date=2001|title=Pythagoras and the Pythagoreans: A Brief History|url=https://books.google.com/books?id=GKUtAwAAQBAJ&pg=PA72&dq=Pythagoreanism&hl=en#v=snippet&q=Empedocles%20spherical&f=false|location=Indianapolis, Indiana and Cambridge, England|publisher=Hackett Publishing Company|isbn=978-0-87220-575-8|page=53|ref=harv}}</ref> dianggap dicipta oleh kedua-dua ahli falsafah [[Pythagoras]] dan [[Parmenides]].<ref name="Burkert1971"/><ref name="Kahn2001"/> Menjelang akhir abad ke-5 SM, kesferaan bumi telah diterima sejagat dalam kalangan para cendekiawan Yunani.<ref>{{cite book|last=Dicks|first=D.R.|date=1970|title=Early Greek Astronomy to Aristotle|location=Ithaca, New York|publisher=Cornell University Press|isbn=978-0-8014-0561-7|page=68|ref=harv}}</ref> Bumi dahulu pada umumnya dipercayai sebagai [[Model geopusat|pusat alam semesta]] sehingga abad ke-16, apabila para saintis pertama kali menunjukkan dengan pasti bahawa Bumi merupakan [[heliosentrisme|objek bergerak]], sama dengan planet-planet yang lain di dalam Sistem Suria.<ref name=arnett20060716/> Disebabkan oleh usaha para cendekiawan dan paderi Kristian berpengaruh seperti [[James Ussher]], yang mencuba menentukan usia Bumi melalui analisis genealogi dalam Kitab Bible, Orang barat sebelum abad ke-19 umumnya mempercayai Bumi paling lama beberapa ribu tahun. Ia hanyapada abad ke-19 para ahli geologi sedar akan [[usia Bumi]] sekurang-kurangnya berjuta-juta tahun.<ref>{{Cite book |title=Physical Geology: Exploring the Earth |last=Monroe |first=James |publisher=Thomson Brooks/Cole |year=2007 |isbn=978-0-495-01148-4 |location= |pages=263–65 |last2=Wicander |first2=Reed |last3=Hazlett |first3=Richard}}</ref>
[[William Thomson, Baron ke-1 Kelvin|Lord Kelvin]] menggunakan [[termodinamik]] untuk menganggarkan usia Bumi antara 20 juta dengan 400 juta tahun pada tahun 1864, mencetuskan perbahasan kuat terhadap perkara itu; ia hanya apabila radioaktiviti dan [[Pentarikhan radiometri|pentarikhan radioaktif]] ditemui pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20 bahawa mekanisme boleh dipercayai untuk menentukan usia Bumi telah dibuktikan, membuktikan planet ini berusia berbilion tahun lamanya.<ref>{{Cite book |title=An Equation for Every Occasion: Fifty-Two Formulas and Why They Matter |last=Henshaw |first=John M. |publisher=Johns Hopkins University Press |year=2014 |isbn=978-1-421-41491-1 |location= |pages=117–18}}</ref><ref>{{Cite book |title=Lord Kelvin and the Age of the Earth |last=Burchfield |first=Joe D. |publisher=University of Chicago Press |year=1990 |isbn=978-0-226-08043-7 |location= |pages=13–18}}</ref> Tanggapan Bumi sekali lagi beralih pada abad ke-20 apabila manusia pertama kali melihat Bumi dari orbit, dan terutamanya dengan fotograf Bumi dikembalikan oleh [[program Apollo]].<ref>{{cite news |url=http://alcalde.texasexes.org/2012/06/neil-degrasse-tyson-on-why-space-matters-watch/ |title=Neil deGrasse Tyson: Why Space Matters |work=[[The Alcalde]] |first=Rose |last=Cahalan |date=5 Jun 2012 |accessdate=21 Januari 2016 |language=Inggeris}}</ref>
== Rujukan ==
| |||