|
| Laman sesawang = http://www.ktmb.com.my/
}}
'''Keretapi Tanah Melayu Berhad''' ([[bahasa Inggeris]]singkatan: ''Malayan RailwayKTMB''; singkatanJawi: ''KTMB'كريتاڤي تانه ملايو برحد''') merupakan pengendali [[kereta api]] utama di Semenanjung Malaysia.<ref>http://landasan Sejarah KTMB bermula sejak era zaman penjajahan British lagi, ketika laluan kereta api dibina bagi mengangkut tin dari lombong ke pelabuhan.info/services/ktmb/</ref>
Sebelum ini, KTMB dikenali sebagai ''Federated Malay States Railway'' (dalam bahasa Melayu: Keretapi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu) dan ''Malayan Railways Administration'' (dalam bahasa Melayu: Pentadbiran Keretapi Tanah Melayu). Pentadbiran ini mendapat nama "Keretapi Tanah Melayu" pada tahun 1962. Pada tahun 1992, KTM disyarikatkan walaupun masih dimiliki sepenuhnya oleh kerajaan Malaysia.
Dahulunya ia dikenali sebagai sebuah agensi di bawah Pentadbiran Keretapi Tanah Melayu, ia kini dikenali sebagai KTMB berikutan kesan kempen pengkorporatan yang diterajui kerajaan pada tahun 1992. Namun, KTM masih dimiliki sepenuhnya oleh kerajaan persekutuan. Sejarah sistem gerabaknya bermula sewaktu zaman penjajahan British, apabila laluan kereta api asalnya dibina untuk mengangkut [[timah]]. Tambang keretapi agak munasabah, namun kelajuan keretapi antarabandar yang rendah di laluan sempit sering menyebabkan pengangkutan KTM kurang berdaya saing berbanding jenis pengangkutan yang lain.<ref>{{cite news| title=KTMB running hybrid trains to deal with congestion| url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2009/5/15/nation/20090515114616&sec=nation| archive-url=https://web.archive.org/web/20090516234443/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2009%2F5%2F15%2Fnation%2F20090515114616&sec=nation| dead-url=yes| archive-date=16 May 2009| publisher=The Star| author=Kng Zheng Guan| date=15 May 2009| df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite news| title=Marubeni Gets $67 Million Malaysia Train-Car Order, Nikkei Says| url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601101&sid=aGwXKvp1yE8o&refer=japan| date=26 October 2008| author=Stanley White| publisher=Bloomberg Japan| deadurl=yes| archiveurl=https://web.archive.org/web/20071009122448/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601101| archivedate=9 October 2007| df=dmy-all}}</ref>
KTMB berkhidmat di lebih 100 stesen di 10 negeri Semenanjung Malaysia dan negara Singapura, di rangkaian landasan keretapi sepanjang 1,677 km. Semua landasan KTMB menggunakan tolok landasan meter (1,000 mm) dan kira-kira 700km landasan tersebut adalah dielektrikkan. Pada tahun fiskal 2018, KTMB berkhidmat dengan 39.5 juta penumpang dan 5.7 juta tan kargo.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.mot.gov.my/en/Statistik%20Rel/2018%204%20-%20SUKU%20IV%202018/Jadual%202.1%20Q4%202018.pdf|title=Statistik Trafik Keretapi Tanah Melayu Berhad (KTMB), 2018|last=|first=|date=2018|website=Kementerian Pengangkutan Malaysia|format=PDF|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=12 Mei 2019}}</ref>
<br />
==Sejarah==
==Rangkaian laluan==
[[Fail:Normal KTMB.jpg|thumb|right|300px|Satu kereta api KTMB bandar dalaman berhenti pada stesen kereta api di Kuala Lipis, Pahang]]
PerhubunganRangkaian jalanlandasan keretapi tolok 1,000 mm (3 kaki 3 <sup>3</sup>⁄<sub>8</sub> inci) di Semenanjung Malaysia yang dikawal oleh KTM, terdiri daripada dua laluan utama dan beberapa laluan cawangan. Kebanyakan landasan di rangkaian ini diperbuat daripada sistem balast dan ranjang landasan konkrit buatan tempatan, yang telah menggantikan ranjang landasan kayu seawal 1982 untuk bahagian Kerdau-Jerantut dan Sungai Yu-Tumpat.
===Laluan Pantai Barat===
Laluan Pantai Barat bermula dari [[stesen keretapi Padang Besar]] berdekatan [[Sempadan Malaysia–Thailand]] di [[Perlis]] (yang bersambung dengan landasan negara [[Thailand]]) sehingga [[Woodlands|stesen keretapi Woodlands]] di Singapura. Laluan ini dipanggil "Laluan Pantai Barat" kerana laluan ini melalui negeri-negeri di Pantai Barat Semenanjung. Laluan ini melalui hampir semua stesen keretapi utama di pantai barat terutamanya [[stesen keretapi Butterworth]], [[stesen Keretapi Ipoh]] dan [[Kuala Lumpur Sentral|KL Sentral]].
{{main|Laluan Pantai Barat, Malaysia}}
''Laluan Pantai Barat'' bermula dari [[Padang Besar]] di [[Sempadan Malaysia-Thailand]] di [[Perlis]] (yang bersambung dengan landasan negara [[Thailand]] ke ''[[Singapura]]'' melalui ''[[Butterworth, Pulau Pinang]]'' dan ''[[Kuala Lumpur]]''. Ia dipanggil laluan Pantai Barat kerana ia melalui negeri-negeri pantai barat di Semenanjung Malaysia.
===Laluan Pantai Timur===
''Laluan Pantai Timur'' bermula dari [[stesen keretapi Gemas]] di [[Negeri Sembilan]] dan [[Tumpat]]Stesen sertakeretapi [[Rantau PanjangTumpat]], semuanya di [[Kelantan]]. Gemas adalah tempat pertemuan landasan di di antaraLaluan Pantai Barat dan Laluan Pantai Timur. Seperti di pantai Baratbarat, ia juga dikenali dengan laluanLaluan Pantai Timur kerana ia melalui dua negeri Pantai Timur Semenanjung Malaysia, iaitu [[Pahang]] dan [[Kelantan]]. Sebenarnya, ia tidak melalui kesemua pantai dan hanya bertemu dengan Laut China Selatan apabila ia tamat di Tumpat. Ia melalui kawasan pedalaman, selalu melalui hutan tebal, yang secara ringkasnya dengan nama "Laluan Hutan".. [[Terengganu]] sahajamerupakan yang merupakansatu-satunya negeri di Semenanjung Malaysia yang tidak dihubungidihubungkan dengan landasan keretapi (tetapi terdapat rancangan untuk memanjangkan laluan landasan Petronas ke Kuantan dan seterusnya ke Mentakab), manakala di Negeri [[Melaka]] dihubungi dengan [[Stesen Keretapi Pulau Sebang]] di [[Pulau Sebang]] (Bandar Pulau Sebang bersambung dengan bandar Tampin) yang terletak di daerah Alor Gajah, Melaka. Stesen keretapi ini berada dalam kawasan Negeri Melaka. Sebuah lagi stesen KTMB di Negeri Melaka ialah Stesen Keretapi Batang Melaka yang terletak dalam daerah Jasin. Jajaran landasan keretapi melalui Negeri Melaka sejauh 32 kilometer bermula dari Batang Melaka hingga Kendong dekat Rembau Negeri Sembilan. Stesen Keretapi Tebong dekat Alor Gajah danrangkaian Kendongkereta telahapi ditutupKTM.
===Infrastruktur===
Panjang kesemua rangkaian ini adalah 1,699 km, namun, akibat penutupan dan pembuangan landasan antara [[stesen keretapi Tanjong Pagar]] dan stesen keretapi Woodlands, jumlah rangkaian KTM kini adalah 1,677 km.
Panjang kesemua laluan keretapi ialah 1,699 km.
Laluan utama Pantai Barat adalah landasan berkembar dan dielektrikkan dengan 25 kV AC di antara [[stesen keretapi Padang Besar]] di [[Sempadan Malaysia–Thailand]] dan [[Stesen keretapi Butterworth]], dan ke arah selatan di [[Stesen keretapi Gemas]]. Laluan cawangan antara Persimpangan Batu dan [[stesen Komuter Batu Caves]], dan antara Persimpangan Pelabuhan Klang dan [[stesen Komuter Pelabuhan Klang]] juga merupakan landasan berkembar dan dielektrikkan.
Kesemua laluan KTM adalah satu landasan, kecuali sebahagian daripada laluan utama di antara [[Padang Besar]] dan [[Sungai Gadut]], dan juga landasan cawangan [[Batu Caves]]-[[Sentul]]-[[Kuala Lumpur]]-[[Pelabuhan Klang]], yang sekarang ini sudah dibina landasan berkembar [[Sistem Elektrifikasi Landasan]] kepada [[Laluan elektrifikasi 25 kV AC ]], untuk menyediakan laluan keretapi komuter elektrik.
Baki laluan utama Pantai Barat dari [[Stesen keretapi Gemas]] ke stesen keretapi Woodlands di Singapura, juga kesemua Laluan Pantai Timur dari [[Stesen keretapi Gemas]] ke [[Stesen keretapi Tumpat]] adalah landasan tunggal dan tidak dielektrikkan.
==Laluan Lain==
Terdapat beberapa laluan landasan yang tidak dimiliki oleh KTMB. Ini termasuklah laluan kereta api milik [[Petronas]] dari Kuantan ke Kerteh yang kini telah dioperasikan oleh KTMB dan Keretapi Negeri Sabah yang beroperasi dari [[Tanjung Aru]] (berhampiran dengan [[Kota Kinabalu]]) ke [[Tenom]] di pedalaman [[Sabah]]. Keretapi Negeri Sabah dimiliki dan dioperasikan sepenuhnya oleh [[Jabatan Kereta Api Negeri Sabah]]. [[Keretapi Bukit Pulau Pinang]] di [[Pulau Pinang]] juga tidak berada di bawah kawalan KTMB.
== KTM AntarabandarUnit/Subsidiari ==
=== Senarai stesen dan hentian KTM Antarabandar === ▼{{main|KTM Antarabandar}}
[[Fail:Seremban KTM stesen.png|thumb|300px|Stesen Seremban bertindak sebagai hentian KTM Komuter dan hentian KTM Intercity.]]
'''KTM Antarabandar''' (dalam bahasa Inggeris: ''KTM Intercity'') merupakan perkhidmatan antarabandar yang dioperasikan oleh Keretapi Tanah Melayu dalam rantau Semenanjung Malaysia dan Singapura. Perkhidmatan ini bertujuan untuk membawa penaung antara stesen-stesen di bandar, pekan dan kampung (bergantung kepada rantau). KTM Antarabandar kini menggunakan lokomotif diesel.
KTM mengendali beberapa perkhidmatan antarabandar di bawah jenama '''KTM Antarabandar''' (''KTM Intercity''). Kebanyakan perkhidmatan ini beroperasi dari Stesen [[Kuala Lumpur Sentral]]. Bagaimanapun, terdapat perkhidmatan keretapi ini yang hanya beroperasi sepanjang laluan Pantai Timur di antara Tumpat dan Gemas dan seterusnya menuju kepada [[Singapura]]. Terdapat satu perkhidmatan keretapi merentas sempadan yang beroperasi antara [[Butterworth]] dan [[Hat Yai]], [[Thailand]].
Perkhidmatan KTM Antarabandar terdiri daripada kereta api tempatan dan keretapi ekspres. Laluan Pantai Barat kini hampir sepenuhnya dioperasikan menggunakan kereta api ekspres manakala Laluan Pantai Timur mengoperasikan kedua-dua kereta api tempatan dan kereta api ekspres.[[File:Woodlands Singapura.jpg|thumb|300px|Woodlands Singapura]]'''KTM ETS''', juga dikenali sebagai '''ETS''' atau '''Electric Train Service''' (Bahasa Melayu:Perkhidmatan Kereta Api Eleketrik), merupakan perkhidmatan kereta api tolok meter terpantas di Malaysia dan di dunia. Perkhidmatan ETS kini beroperasi sebagai perkhidmatan antarabandar diantara pekan Gemas dan Padang Besar sepanjang Laluan Pantai Barat.
▲=== Senarai stesen dan hentian KTM Antarabandar ===
==== Aliran Utara-Selatan ====
''(Bersambung ke [[Thai Railway]])''
# [[Padang Besar]] ''Perlis''
# [[Arau]] Perlis
# [[Alor Star]] Kedah
# [[Sungai Petani]] Kedah
# [[Butterworth]] Pulau Pinang
# [[Bukit Mertajam]] Pulau Pinang
# [[Taiping]] Perak
# [[Kuala Kangsar]] Perak
# [[Ipoh]] Perak
# [[Tapah Road]] di [[Tapah]] Perak
# [[Tanjung Malim]] Perak
# [[Rawang]] Selangor
# [[KL Sentral]] Wilayah Persekutuan
# [[Bandar Tasik Selatan]] Wilayah Persekutuan
# [[Kajang]] Selangor
# [[Seremban]] Negeri Sembilan
# [[Pulau Sebang]] Melaka
# [[Batang Melaka]] Melaka
# [[Gemas]] Selatan Negeri Sembilan
# [[Segamat]] Johor
# [[Labis]] Johor
# [[Pekan Paloh|Paloh]] Johor
# [[Kluang]] Johor
# [[Kulai]] Johor (berdekatan [[Lapangan Terbang Antarabangsa Senai]])
# [[JB Sentral]] di [[Johor Bahru]] Johor
# [[Woodlands]] [[Singapura]]
[[File:Woodlands Singapura.jpg|thumb|300px|Woodlands Singapura]]
==== Aliran Pantai Timur ====
[[Fail:Stesen Keretapi Gemas.jpg|thumb|200px|Laluan dua hala di selatan, utara dan pantai timur di Stesen Keretapi Gemas.]]
# Pertukaran [[Gemas]]
# [[Bahau]]
# [[Teriang]]
# [[Mentakab]]
# [[Jerantut]]
# [[Kuala Lipis]]
# [[Gua Musang]]
# [[Dabong]]
# [[Kuala Krai]]
# [[Tanah Merah, Malaysia|Tanah Merah]]
# Pertukaran [[Pasir Mas]]
# [[Wakaf Bharu]] di [[Kota Bharu]]
# [[Tumpat]]
==== AliranKTM RantauKomuter Panjang ====
* Pertukaran [[Pasir Mas]]
* [[Rantau Panjang]]
''(Bersambung ke [[Thai Railway]])''
== KTM Komuter ==
[[Fail:Class 83 KTM Komuter train, Kuala Lumpur.jpg|thumb|right|300px|Satu [[KTM Komuter]] Kelas 83 [[EMU]] pada stesen kereta api di Bank Negara, Kuala Lumpur]]
{{utama|KTM Komuter}}
'''KTM Komuter''' merupakan perkhidmatan keretapi komuter elektrik yang dilancarkan pada [[1995]], danmemfokuskan amat laris digunakan oleh komuterkepada (pengguna kenderaan awam)penumpang yang bekerja atau tinggal di Kuala Lumpur dan kawasan-kawasan sekitarnya, khususnya untuk mengelakkan kesesakan lalu lintas. KesemuaKTMB kenderaanmenyediakan yanghampir disediakan300 adalahperkhidmatan canggihkomuter dansetiap dilengkapihari, penyamanberkhidmat udaradi 45 stesen di sepanjang 178km laluan komuter. BagiPerkhidmatan yangini memandudibahagikan kekepada stesendua ataulaluan: hentian[[Laluan Seremban]] dan [[Laluan Pelabuhan Klang]]. Sejak 2018, kemudahanKTM 'ParkKomuter &juga Ride'mengoperasikan disediakanperkhidmatan padakereta kadarapi ulang-alik lapangan terbang — Skypark Link yang ditentukanmenghubungkan [[Kuala Lumpur Sentral|KL Sentral]] dan [[Lapangan Terbang Sultan Abdul Aziz Shah|Lapangan Terbang Subang]].
=== Perkhidmatan KTM Komuter ===
Rangkaian sepanjang 153 km melalui 42 buah stesen dan dibahagi kepada dua aliran: [[Aliran Sentul-Pelabuhan Klang]] dan [[Aliran Rawang-Seremban]].
Pertukaran antara kedua-dua aliran tersebut boleh dilakukan di [[Kuala Lumpur Sentral|stesen sentral Kuala Lumpur]], stesen keretapi lama Kuala Lumpur dan stesen Putra. Di pertukaran KL Sentral dan Putra, penumpang perlu menaiki tangga atau eskalator untuk ke platform, manakala di stesen lama pertukaran boleh dibuat di platform yang sama.
KTM Komuter beroperasi pada kekerapan 15 minit pada waktu puncak dan 20-30 minit pada waktu biasa. Perkhidmatan ulang-alik Rembau diantara [[stesen Keretapi Seremban]] dan [[stesen keretapi Pulau Sebang/Tampin]] beroperasi dengan kekerapan 30-minit ke satu jam. Kesemua koc yang disediakan adalah canggih dan dilengkapi penyaman udara. Bagi yang memandu ke stesen atau hentian, kemudahan 'Park & Ride' disediakan pada kadar yang ditentukan.
KTM Komuter dipuji kerana telah membolehkan capaian lebih mudah ke pusat beli-belah dan pusat rekreasi. Pada [[2004]], stesen Mid Valley popular kerana dibina berdekatan [[Mid Valley Megamall]]. Stesen [[Subang Jaya]] pula berdekatan dengan [[Subang Parade]] dan cawangan [[Carrefour]] di bandar tersebut.
Kini, KTM Komuter mempunyai armada Kelas 81, Kelas 82, Kelas 83 & Kelas 92. Kesemua Kelas 92 kini beroperasi di KTM Komuter Sektor Tengah manakala kebanyakan Kelas 81, Kelas 82 dan Kelas 83 telah dibuang atau digunakan semula di Komuter Sektor Utara.
Penumpang yang hendak ke [[Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur]] ada pilihan untuk menaiki KTM Komuter ke stesen [[Nilai]] dan seterusnya menumpang bas pengantara ke lapangan terbang tersebut pada tambang RM2.50 bagi satu perjalanan.
KTM Komuter merupakan sebuah mod pengangkutan yang kerap digunakan oleh pekerja yang berulang-alik ke Kuala Lumpur sebagai perkhidmatan alternatif bagi kereta, yang kerap terhalang oleh kesesakan lalu lintas. Hampir semua stesen KTM Komuter menyediakan tempat letak kenderaan ''Park & Ride'' (Bahasa Melayu: Letak & Tunggang) bagi mereka yang memandu dari dan ke stesen. Kira-kira 6 juta penumpang menggunakan KTM Komuter pada tahun 2018.<ref name=":0" />
Tiket komuter boleh dibeli di kaunter atau mesin menjual tikat yang disediakan di semua stesen.
== Perkembangan rel di Malaysia ==
| 