Wikipedia

Kiribati: Perbezaan antara semakan

Layar sejarah secara interaktif
← Suntingan sebelumnyaSuntingan berikutnya →
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
VisualWikiteks
Tiada ringkasan suntingan
Haziq Faruqi (bincang | sumb.)
934 suntingan
Tambah lebih banyak maklumat
Baris 6:
| image_coat = Coat of arms of Kiribati.svg
| image_map = Kiribati on the globe (Polynesia centered).svg
| national_motto = "Te Mauri, Te Raoi ao Te Tabomoa"<br />{{small|"Kesihatan, Keamanan dan KekayaanKemakmuran"}}
| national_anthem = ''[[Teirake Kaini Kiribati]]''<br />{{small|''BangunBangkit, Kiribati''}}
| official_languages = {{unbulleted list|[[bahasa Inggeris|Inggeris]]|[[bahasa Gilbert|GilbertKiribati]]}}
| ethnic_groups = 98.8% [[Micronesia]]n<br />1.2% lain-lain<ref name=CIA/>
| ethnic_groups_year = 2000
| demonym = I-Kiribati
| capital = [[Tarawa]]<ref>http://www.kiribatitourism.gov.ki/index.php/aboutkiribati/aboutkiribatioverview |title = Kiribati government website |publisher = Government of Kiribati | accessdate = 2014-05-29</ref><ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kr.html |title = CIA</ref><ref>http://publications.europa.eu/code/en/en-5000500.htm |title = European Union - list of countries in the world</ref>
| latdlargest_city = 1 | latm = 28 | latNS = N[[Tarawa]]
| longd = 173 | longm=2 | longEW = E
| largest_city = Ibu negara
| government_type = [[Republik berparlimen]]
| leader_title1 = [[Presiden Kiribati|Presiden]]
Baris 23 ⟶ 21:
| legislature = [[Dewan Perhimpunan (Kiribati)|Dewan Perhimpunan]]
| area_rank = ke-186
| area_magnitude = 1 E9
| area_km2 = 811
| area_sq_mi = 313 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
Baris 68 ⟶ 65:
}}
 
'''Kiribati''' merupakan([[Tulisan Jawi|Jawi]]: كيريباس atau كيريباتي, disebut: ''kiribati'' atau ''kiribas'', [[Abjad Fonetik Antarabangsa|IPA]]: /ˌkɪrɪˈbæs, -ˈbɑːti/),<ref>[http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Kiribati "Kiribati: definition of Kiribati in Oxford dictionary (British & World English)"]. Percetakan Universiti Oxford. Dicapai 31 Disember 2014.</ref> juga dikenali sebagai '''Republik Kiribati''', ialah sebuah [[Negara berdaulat|negara pulau yang terletakberdaulat]] di tengah-tengah [[Lautan Pasifik|Lautan Teduh]]. Negara ini terdiri daripadaJumlah [[senaraipenduduk]] pulau-pulautetap di Kiribati|33pulau buahini atolmencecah 110,000 (2015), dan terumbulebih karangdaripada separuh daripadanya tinggal di [[Tarawa|Atol Tarawa]]. <!--Negara 33ini total,terdiri butdaripada minus33 Banaba,buah whichpulau isatol mentioneddan next-->terumbu dan sebuahsatu pulau atol batu karang timbul, [[pulau Banaba|Banaba]]. Jumlah keluasan adalahialah {{convert|800|km2}}<ref name="IMF 2011">{{cite web |title = Kiribati: 2011 Article IV Consultation-Staff Report, Informational Annexes, Debt Sustainability Analysis, Public Information Notice on the Executive Board Discussion, and Statement by the Executive Director for Kiribati |url = https://www.imf.org/external/pubs/cat/longres.aspx?sk=24871.0 |publisher = International Monetary Fund Country Report No. 11/113 |date = 24 May 2011 |accessdate = 4 October 2011 }}</ref> dan bertaburan seluas 3.5&nbsp;juta kilometer persegi di lautan <!--spelled out per WP:MOSNUM -->(1,351,000&nbsp;square&nbsp;milesbt<sup>2</sup>). Jumlah penduduk tetapnya lebih 100,000 orang (2011), separuhnya darinya tinggal di [[Tarawa|Atol Tarawa]].
 
Kiribati mendapat kemerdekaan daripada United Kingdom pada tahun 1979. Ibu negara dan kawasan yang paling didiami, [[Tarawa Selatan]], terdiri daripada beberapa pulau kecil, denganyang dihubungidisambung olehdengan tambak. Ia membentuk separuh daripada keluasan Atol [[Tarawa]].
 
==Penamaan==
Nama negara ini merupakanberdasarkan transliterasisebutan tempatan namauntuk "[[Kepulauan Gilbert|Gilbert]]" sempena nama [[Thomas Gilbert]], seorang peneroka British yang melawati banyak pulau-pulau iaKiribati pada tahun 1788 dalamuntuk pemetaan Outer Passage dari [[Port Jackson]] ke [[Guangzhou|Kwangtung]] beliau.<ref name=LifeMagazine1944-05-22>
{{cite news |url = https://books.google.com/books?id=bk8EAAAAMBAJ&pg=PA91 |title = The Gilberts & Marshalls: A distinguished historian recalls the past of two recently captured pacific groups |journal= [[Life (magazine)|Life]] |date = 1944-05-22 |author = [[Samuel Eliot Morison]] |accessdate = 2009-10-14 }}</ref>

Nama "Kepulauan Gilbert" mula dituliskan dalam peta-peta milik Rusia dan Perancis pada 1820. Nama entiti tersebut dimasukkan dalam gabungan [[Jajahan Kepulauan Gilbert dan Ellice|Kepulauan Jajahan Gilbert dan Ellice]] pada tahun 1916 sehinggalah Kepulauan Ellice merdeka daripada gabungan tersebut dan mendapat nama baharu iaitu [[Tuvalu]] pada tahun 1976.
 
Ada yang berpendapat bahawa nama asli untuk Kepulauan Gilberts ialah ''Tungaru'' (lihat contoh [[Arthur Grimble]], 1989<ref>{{cite book|url=|title=Tungaru traditions: writings on the atoll culture of the Gilbert Islands|last=Grimble|first=Arthur|publisher=University of Hawaii Press|year=1989|isbn=978-0-8248-1217-1|series=Penguin Travel Library|authorlink=Arthur Grimble}}</ref>). Tetapi, nama Kiribati dipilih untuk negara baharu mereka setelah banci diadakan, atas sebab ia kedengaran lebih moden,{{clarify|date=November 2017}}<ref name="cind">Macdonald, Barrie (2001) ''Cinderellas of the Empire: towards a history of Kiribati and Tuvalu'', Institute of Pacific Studies, [[University of the South Pacific]], Suva, Fiji, {{ISBN|982-02-0335-X}}, p. 1</ref> dan juga untuk fahamkan bahawa pulau-pulau lain juga ada dalam negara Kiribat (contohnya [[Kepulauan Phoenix|the Phoenix Group]] dan [[Kepulauan Line|Line Islands]]), yang dahulunya bukan sebahagian daripada Tungaru.<ref>Sabatier, Ernest. ''Dictionnaire gilbertin-français'' Tabuiroa, 1954 says that ''Kiribati'' is already the meaning for all the Gilberts District of GEIC.</ref><ref name="auto1">Ridgell, Reilly (1995) ''Pacific Nations and Territories: The Islands of Micronesia, Melanesia, and Polynesia''. 3rd Edition. Honolulu: Bess Press. {{ISBN|1573060011}}. p. 95.</ref>
 
Sebutan berbeza daripada ejaan: ''Kiribas'' ialah sebutan rasmi kerana ''ti'' dalam bahasa Kiribati menghasilkan bunyi ''s''.
 
Kepulauan Ellice merdeka daripada gabungan tersebut dengan nama baharu iaitu [[Tuvalu]] pada tahun 1976; nama dengan sebuat tempatannya "Kiribati" sepertimana yang dicatatkan buku-buku dalam [[bahasa Kiribati]].<ref>Rujuk: {{cite book|publisher1=Hawaiian Board of Missionaries|title=Te Rikitianere ni baibara, ae te boki ni kaoti nanon taeka ianena aika 376 aika n te baibara ni kiribati: ma te kankaotanti ae karako. Gilbert Islands Bible dictionary, and pocket concordance of proper names and contents of the Bible|url=https://books.google.com/books?id=ibMUAAAAYAAJ|year=1895|publisher2=E katauraoaki irouni beiñam|location=Honolulu}}</ref>
== Sejarah ==
 
''Untuk rencana lanjutan, lihat [[Sejarah Kiribati]]''
=== Zaman dahulu ===
Kiribati dahulu didiami orang [[Mikronesia|Micronesia]] yang bercakap dalam [[:en:Oceanic_languages|bahasa Oseanik]] sama sejak 3000 SM<ref name="cind2">Macdonald, Barrie (2001) ''Cinderellas of the Empire: towards a history of Kiribati and Tuvalu'', Institute of Pacific Studies, [[University of the South Pacific]], Suva, Fiji, {{ISBN|982-02-0335-X}}, p. 1</ref> dan 1300 M.<ref name="t5">[[Kiribati#Thomas|Thomas]], 5</ref> Kawasan tersebut bukannya terpinggir; penakluk daripada [[Samoa]], [[Tonga]], dan [[Fiji]], kemudian memperkenalkan budaya-budaya [[Polinesia]] dan [[Melanesia]]. Perkahwinan campur akhirnya mengaburkan perbezaan budaya dan menjadikan budaya mereka semua teradun.<ref name="brit">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/319111/Kiribati Kiribati]. ''Encyclopædia Britannica''</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20091014051525/http://www.mfep.gov.ki/Facts%20and%20Background.htm Background Note: Kiribati]. mfep.gov.ki</ref>
 
== Politik dan Kerajaan ==
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/wiki/Kiribati"