Wikipedia

Sungai Kızılırmak: Perbezaan antara semakan

Layar sejarah secara interaktif
Suntingan berikutnya →
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
VisualWikiteks
Haziq Faruqi (bincang | sumb.)
934 suntingan
Dicipta dengan menterjemah laman "Kızılırmak River"
 
Tiada ringkasan suntingan
Baris 1:
 
{{Kotak info sungai|name=Kızılırmak|source1_elevation={{convert|2000|m|abbr=on}}|depth_avg=|depth_max=|discharge1_location=|discharge1_min=|discharge1_avg=|discharge1_max=<!---------------------- BASIN FEATURES -->|source1=|source1_location=[[İmranlı]], [[Wilayah Sivas]]|source1_coordinates={{coord|39|48|N|38|18|E|display=inline}}|mouth=[[Laut Hitam]]|width_max=|mouth_location=[[Bafra]], [[Wilayah Samsun]]|mouth_coordinates={{coord|41|44|04|N|35|57|23|E|display=inline,title}}|mouth_elevation={{convert|0|m|abbr=on}}|progression=|river_system=|basin_size=|tributaries_left=Sungai Devrez, [[Sungai Gök]]|tributaries_right=[[Sungai Delice]]|custom_label=|custom_data=|depth_min=|width_avg=|name_native=|pushpin_map_caption=<!---------------------- LOCATION -->|name_native_lang=|name_other=Halis|image=Kızılırmak River in Avanos.jpg|image_size=|image_caption=Kızılırmak di [[Avanos]]|map=Turkey-kizilirmak.svg|map_size=|map_caption=Peta legeh Kızılırmak|pushpin_map=|pushpin_map_size=|subdivision_type1=Negara|width_min=|subdivision_name1=[[Turki]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|subdivision_type5=Bandar|subdivision_name5=[[Sivas]], [[Kırşehir]], [[Kırıkkale]]
<!---------------------- PHYSICAL CHARACTERISTICS -->|length={{convert|1355|km|mi|abbr=on}}|extra={{Designation list | embed = yes
Baris 7 ⟶ 6:
}}}}
[[Fail:Kizilirmak-map.jpg|thumb|275x275px|geographical position of Kızılırmak]]
'''Sungai Kızılırmak''' (Jawi[[bahasa Turki]]: كزلرماك; [kɯzɯɫɯɾmak, {{small|sebutan Za'ba}}: kĕzĕlĕrmak; sebutan Turki: [kɯzɯɫɯɾmak], bermaksud "Sungai Merah" dalam [[bahasa Turki]]), juga digelar '''Sungai Halis''' ({{Lang-grc|Ἅλυς|Halys}}), ialah sungai terpanjang di [[Turki]]. Ia digunakan sebagai sumber [[Hidroelektrik|kuasa hidroelektrik]] danutama tidakdi digunakannegara sebagai pandu arahtersebut,
 
== Geografi ==
Sungai Kızılırmak mengalir sepanjang {{Convert|1355|km|mi}}.<ref>{{Cite book|url=http://www.turkstat.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=0&KITAP_ID=5|title=Turkey in Statistics 2011: The Summary of Turkey’s Statistical Yearbook, 2011|last=Turkish Statistical Institute|year=2011|page=2|chapter=Land and Climate}}</ref> Hulunya[[Hulu dan hilir|Hulu]]<nowiki/>nya berada di [[Anatolia Timur]] pada(di {{Coord|39.8|N|38.3|E|region:TK_type:river}}) dan mengalir ke barat dan barat daya hingga ke {{Coord|38.7|N|34.8|E|region:TK_type:river}}, kemudiansebelum membuatmeliku bentuk melengkung, dipanggildalam "selekoh Halis", mengaliryang pertamamulanya mengalir ke barat kemudian ke barat laut, melepasi timur laut [[Tasik Tuz]].

Dari Kemudiantasik ini, ia kemudian menghala ke utara dan timur laut, di mana ia bergabung dengan cawang sungai besarnya, [[Sungai Delice]] (juga dipanggil dengan nama Yunaninya ''Kappadoks'') pada {{Coord|40.47|N|34.14|E|region:TK_type:river}}, dan setelah membengkang-bengkok iasehingga menghala ke barat laut ke kuala bersama [[Sungai Devrez]] (pada {{Coord|41.10|N|34.42|E|region:TK_type:river}},) dan kembali ke timur laut, bersatu dengan Gökırmak dan terus masuk delta ke [[Laut Hitam]] pada {{Coord|41.72|N|35.95|E|region:TK_type:river}}.

Terdapat Beberapabeberapa empangan dididirikan sepnjang sungai tersebut ialahiaitu di [[Boyabat]], Altınkaya dan Derbent.
 
== Sejarah ==
Bangsa [[Hittite|Hit]] memanggil sungai tersebut Maraššantiya/Marasyantia. Ia merupakan sempadan barat Hatti, pusat induk kerajaan [[Hittite|Hit]].{{Citation needed|date=May 2018}}
 
Sebelum penaklukan Anatolia oleh puak Rom, Kızılırmak merupakan sempadan negeri semula jadi di pertengahan [[Anatolia|Asia Kecil]], pertama antara kerajaan [[Lydia]] dan [[Empayar Parsi]], kemudian antara kerajaan Pontus dan Kerajaan Kappadokia. Pada abad pertama SM, [[Vespasian]] menggabungkan beberapa wilayah, termasuklah Kappadokia, untuk menghasilkan sebuah wilayah yang lebih besar; sempadan timurnya ditandakan dengan [[Sungai Furat]]. Wilayah ini berpisah semula semasa pemerintahan Traianus—wilayah[[Traianus]]—wilayah baharu Kappadokia yang dibatasi Sungai Furat di timur mempunyai juga merangkumi Pontus dan [[Armenia Kecil.]]; sungai Kızılırmakini dianggap sebagai sungai biasa dan tidak dijadikan sempadan negeri lagi. Pada 130-an, seorang wizurai Kappadokia menulis: "pada zaman dahulu Sungai Halis ialah sempadan antara kerajaan [[Kroisos]] dan Empayar Parsi; sekarang ia mengalir di bawah pemerintahan Rom."<ref>{{Cite book|title=Kingdom of Snow: Roman Rule and Greek Culture in Cappadocia|last=Dam|first=Raymond Van|date=2002-08-30|publisher=University of Pennsylvania Press|isbn=978-0-8122-3681-1}}</ref>
 
SebagaiKawasan tapaksekitar Pertempuransungai ini Kızılırmakmenjadi ataumedan [[Pertempuran Gerhana]] pada 28 Mei 585&nbsp;SM,<ref>Mengikut sejarah ia dikenali sebagai Pertempuran Halis; ia dinamakan semula kepada Pertempuran Gerhana, sempena pertempuran pramoden pertama yang dapat ditarikhkan dengan gerhana yang menyebabkan pertempuran berhenti secara tiba-tiba.</ref> ia dijadikan sempadan antara [[Lydia]] di barat dan [[Medes]] di timur sehinggalah Kroisos dari Lydia menyeberanginya untuk menyerang [[Cyrus Agung]] pada tahun 547&nbsp;SM. Beliau ditewaskan dan sempadan Parsi berkembang ke [[Laut Aegia]].
 
== Pertanian ==
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/wiki/Sungai_Kızılırmak"