Istinggar: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Verosaurus (bincang | sumb.) Mengubah suku Melayu kepada pelbagai etnik, menghilangkan kalimat mengenai senjata Jepun yang berasal dari senjata Melaka (mekanisme kunci senjata Jepun berbentuk V, bukan bentuk I seperti senjata Melaka) dan menggantinya dengan penjelasan mengenai mekanisme kunci. |
Verosaurus (bincang | sumb.) Tiada ringkasan suntingan |
||
Baris 20:
[[Orang Minangkabau]] di pedalaman [[Sumatra|Sumatera]] terkenal karena pembuatan senjata berasas [[ubat bedil]]. Pembuatan meriam oleh orang Minangkabau diketahui sebelum penemuan [[Tanjung Harapan, Afrika Selatan|Tanjung Harapan]] oleh orang Eropah (1488).<ref name=":8">{{Cite book|title=The History of Sumatra: Containing an Account of the Government, Laws, Customs and Manners Of The Native Inhabitants 3rd edition|last=Marsden|first=William|publisher=J. M'Creery|year=1811|isbn=|location=London|pages=}}</ref>{{Rp|347}} Besi dan keluli dihasilkan di bengkel tukang besi mereka, tetapi pada abad ke-18 mereka menjadi lebih bergantung kepada orang Eropah.<ref>{{Cite book|last=Marsden|first=William|title=A History of Sumatra|publisher=|year=1975|isbn=|location=Kuala Lumpur|pages=}}</ref> Arquebus ''matchlock'' orang Minangkabau disebut "''Istenggara Menangkabowe''" (atau istinggar Minangkabau).<ref name=":62" />{{Rp|209}}<ref name=":5" />{{Rp|64}} Pembinaannya cukup untuk memenuhi keperluan tempatan, orang Minangkabau juga mengeksport senjata api mereka ke kawasan lain, seperti ke [[Aceh]], [[Kesultanan Melaka|Melaka]] dan [[Kesultanan Siak Sri Inderapura|Kesultanan Siak]].<ref name=":8" />{{Rp|347}}<ref name=":7" /> Larasnya dibuat dengan menggulung sebatang besi rata berdimensi proporsional secara berpilin mengelilingi batang bulat, dan memukulnya hingga bahagian-bahagian tadi bersatu, dan seni penggerudian mungkin tidak diketahui oleh mereka.<ref>{{Cite book|title=The History of Sumatra: Containing an Account of the Government, Laws, Customs and Manners Of The Native Inhabitants 3rd edition|last=Marsden|first=William|publisher=J. M'Creery|year=1811|isbn=|location=London|pages=}}</ref> Pembinaan ini terus hingga abad ke-19, ketika mekanisme ''matchlock'' sudah tua.<ref name=":7">{{Cite news|last=Putra|first=Yudhistira Dwi|url=https://www.era.id/read/W5UQk3-bedil-di-ujung-sejarah-senjata-api-melayu|title=Bedil di Ujung Sejarah Senjata Api Melayu|date=25 April 2018|work=Era Indonesia|access-date=12 February 2020|url-status=live}}</ref> Sebuah manuskrip bernama ''Ilmu Bedil'' adalah pedoman tentang istinggar jenis ini. Orang Minangkabau juga memproduksi senjata api lain, iaitu ''[[terakul]]'' (pistol [[dragoon|''dragoon'']]).<ref name=":5" />{{Rp|61}}
=== Di Sulawesi, Borneo, Filipina, dan
[[Suku Makassar|Orang Makassar]] dari [[Kesultanan Gowa|Kerajaan Gowa]], yang mengekalkan hubungan baik dengan Portugis sejak tahun 1528,<ref name=":22">{{Cite journal|last=Noteboom|first=Christiaan|date=1952|title=Galeien in Azië|url=|journal=Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde|volume=108|pages=365–380|via=}}</ref> mendapat manfaat yang besar daripada bantuan Portugis dalam membina kekuatan ketenteraannya. Pemelukan ajaran [[Islam]] pada awal tahun 1600-an mendorong kepada suatu perang menentang kuasa [[suku Bugis]] berjiran dianggap "kafir".<ref name=":10" />{{Rp|431}} Orang Makassar sudah membina [[senapang lantak]], mungkin dari ''espingarda'' Portugis, sekitar akhir abad ke-16 atau awal abad ke-17. Pada abad ke-18, jiran mereka (Bugis) menghasilkan senapang dengan lubang laras lurus dan kerja kemas denda yang menarik kekaguman Eropah.<ref name=":10" />{{Rp|384}} Askar-askar Bugis dan Makassar sering berpakaian ''[[Baju rantai|waju rante]]'' ([[zirah rantai]]) dan bersenapang lantak yang dihasilkan sendiri selama bertahun-tahun peperangan lalu memperoleh reputasi baik atas keganasan dan keberanian mereka.<ref>{{Cite book|title=A History of Sumatra|last=Marsden|first=William|publisher=|year=1966|isbn=|location=Kuala Lumpur|pages=}}</ref>{{Rp|209}} Antara tahun 1603-1606, pasukan Kesatuan Iberia menyerang [[Kesultanan Ternate|Ternate]] dua kali, dan melaporkan bahawa ''musket'' dan ''arquebus'' digunakan oleh orang "Moros" (yakni orang Moor, atau orang muslim).<ref name=":4">{{Cite book|url=http://www.gutenberg.org/cache/epub/15157/pg15157-images.html|title=The Philippine Islands, 1493-1898 — Volume 16 of 55, year 1609|last=Bourne|first=Edward Gaylord|publisher=|year=2005|isbn=|location=|pages=}}</ref>
Senjata ini akhirnya menyebar ke wilayah-wilayah Muslim di kepulauan Filipina, di mana ia dikenali sebagai "astinggal". Kamus Tagalog San Buenaventura 1613 mendefinisikan "astingal" sebagai "arquebus, jenis yang biasa mereka gunakan pada zaman dahulu dalam perang mereka dan yang berasal dari Borneo". Ini nampaknya menjadi rujukan pertama mereka di [[Luzon]] utara.<ref>{{cite journal|last1=Scott|first1=William Henry|title=Cracks in the Parchment Curtain|url=http://ojs.philippinestudies.net/index.php/ps/article/viewFile/3904/4249|issue=1978|pages=177}}</ref> Walaupun begitu, orang Sepanyol tidak pernah bertemu senjata ini di [[Luzon]], tidak seperti di [[Mindanao]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=15KZU-yMuisC|title=Barangay: Sixteenth-century Philippine Culture and Society|last1=Scott|first1=William Henry|date=1994|publisher=Ateneo University Press|isbn=9789715501354|page=232|language=en|chapter=Chapter 12 - Tagalog Society and Religion|quote=The Bornean arquebus (''astingal'') was also known, but the Spaniards seem never to have faced any in Luzon encounters as they did in Mindanao.}}</ref> Pada tahun 1609, orang Sepanyol melaporkan bahawa di [[Zambales]] banyak penduduk asli menangani ''arquebus'' dan ''musket'' dengan mahir, kerana mereka telah melihat orang Sepanyol menggunakan senjata mereka.<ref name=":4" />
=== Di Jawa, Bali, dan Lombok ===
Baris 37:
Fail:Midden-Sumatra III.1 istinggar snap matchlock parts 2.jpg|Bahagian-bahagian dari mekanisme ''snap matchlock'' sebuah istinggar.
Fail:Raffles Javan Weapons 3.png|Senjata orang Jawa, termasuk sebuah istinggar Bali (1.9 m panjang) di sebelah kiri gambar.
Fail:More Javanese weapons including lances, istinggar, and senapan.jpg|Senjata Jawa termasuk tombak, istinggar, dan senapang.
</gallery>
| |||