Amerika Syarikat: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Tiada ringkasan suntingan Teg-teg: Dibalikkan Suntingan mudah alih Suntingan web mudah alih |
k Undid edits by 74.125.210.38 (talk) to last version by Top of Pinnacle Teg-teg: Buat asal SWViewer [1.4] |
||
Baris 1:
{{redirect|Amerika|Benua Amerika|Benua Amerika}}
{{Infobox Country
| name = {{collapsible list
| titlestyle = background:transparent;line-height:normal;font-size:84%;
| title = {{resize|1.25em|Amerika Syarikat<br>اميريکا شريکت}}
| {{Infobox |subbox=yes |bodystyle=font-size:78%;font-weight:normal;
| rowclass1 = mergedrow |label1=[[Bahasa Inggeris|Inggeris]]: |data1=''United States<br>of America''
| rowclass2 = mergedrow |label2=[[Bahasa Perancis|Perancis]]:|data2=''États-Unis d'Amérique''
| rowclass3 = mergedrow |label3=[[Bahasa Hawaii|Hawaii]]:|data3=''Amelika Huipū‘ia''<br>
| rowclass4 = mergedrow |label4=[[Bahasa Sepanyol|Sepanyol]]:|data4=''Estados Unidos <br>de América''
}}
}}
|image_flag = Flag of the United States.svg
|image_coat = US-GreatSeal-Obverse.svg
|symbol_type = Mohor Besar
|national_motto = <!--Please read the talk page before editing these mottos:-->''[[In God We Trust]]''{{spaces|2}}<small>(rasmi)</small><br /><small>(Inggeris: “Kepada Tuhan Kami Percaya”)</small><br />{{lang|la|[[E pluribus unum|E Pluribus Unum]]}}{{spaces|2}}<small>(tradisional)</small><br /><small>([[Latin]]: “Daripada banyak, satu”)</small>
|image_map = United States on the globe (North America centered).svg
|image_map2 = United States - Location Map (2013) - USA - UNOCHA.svg
| map_caption = Tanah besar Amerika Syarikat termasuk [[Alaska]] dan [[Hawaii]]
|national_anthem = ''[[The Star-Spangled Banner]]''<center><br />[[File:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]
|official_languages = Tiada (di peringkat persekutuan){{Ref label|engoffbox|a|}}
||recognized_regional_languages = [[Bahasa Inggeris]]<br>[[Bahasa Perancis]]<br>[[Bahasa Hawaii]]<br>[[Bahasa Sepanyol]]
|languages_type = [[Bahasa kebangsaan]]
|languages = [[Bahasa Inggeris]]<br>(''[[de facto]]''){{Ref label|engoffbox|b|}}
| ethnic_groups = 77.1% [[Orang Putih|Putih]]<br>13.3% [[Orang Afrika Amerika|Kulit hitam]]
| ethnic_groups_year = 2016
| religion = Lihat ''[[Agama di Amerika Syarikat|Agama di<br>Amerika Syarikat]]''
|capital = [[Washington, D.C.]]<br>{{coord|38|53|N|77|01|W|display=inline}}
|largest_city = [[Bandar Raya New York]]<br>{{coord|40|43|N|74|00|W|display=inline}}
|government_type = [[Republik]] [[Republik berperlembagaan|berperlembagaan]] [[persekutuan]]
|leader_title1 = [[Presiden Amerika Syarikat|Presiden]]
|leader_name1 = [[Donald Trump]] ([[Parti Republikan (Amerika Syarikat)|R]])
|leader_title2 = [[Naib Presiden Amerika Syarikat|Naib Presiden]]
|leader_name2 = [[Mike Pence]] ([[Parti Republikan (Amerika Syarikat)|R]])
|leader_title3 = [[Dewan Perwakilan Amerika Syarikat|Speaker Dewan Perwakilan]]
|leader_name3 = [[Nancy Pelosi]] ([[Parti Demokrat (Amerika Syarikat)|D]])
|leader_title4 = [[Ketua Hakim Mahkamah Agung Amerika Syarikat|Ketua Hakim Mahkamah Agung]]
|leader_name4 = [[John Roberts]]
|legislature = [[Kongres Amerika Syarikat|Kongres]]
|upper_house = [[Senat Amerika Syarikat|Senat]]
|lower_house = [[Dewan Perwakilan Amerika Syarikat|Dewan Perwakilan]]
|sovereignty_type = [[Revolusi Amerika|Kemerdekaan]] {{nobold|dari [[Kerajaan Great Britain]]}}
|established_event1 = [[Perisytiharan Kemerdekaan Amerika Syarikat|Diisytiharkan]]
|established_date1 = 4 Julai 1776
|established_event2 = [[Perjanjian Paris (1783)|Diiktiraf]]
|established_date2 = 3 September 1783
|established_event3 = [[Perlembagaan Amerika Syarikat|Perlembagaan kini]]
|established_date3 = 21 Jun 1788
|area_footnote = {{Ref label|engoffbox|c|}}
|area_sq_mi = 3794101
|area_km2 = 9826675
|area_rank = ke-3/ke-4
|area_magnitude = 1 E12
|percent_water = 6.76
| population_estimate = 328,239,523<ref name="census1">{{cite web |url=https://www.census.gov/datasets/2017/demo/popest/nation=total.html |title=Population estimates, July 1, 2017, (V2017) |publisher=[[U.S. Census Bureau]]}}</ref>
| population_census = 308,745,538<ref name=PEPANNRES2016>{{cite web |url=https://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=PEP_2016_PEPANNRES&src=pt |title=Annual Estimates of the Resident Population: April 1, 2010 to July 1, 2016 |publisher=[[U.S. Census Bureau]] |accessdate=July 25, 2017}} The 2016 estimate is as of July 1, 2016. The 2010 census is as of April 1, 2010.</ref>
| population_estimate_year = 2019
| population_estimate_rank = ke-3
| population_census_year = 2010
| population_census_rank = ke-3
| population_density_sq_mi = 85<!-- Figures use (population/land area) as of March 2018. -->
| population_density_rank = ke-179
| GDP_PPP = {{nowrap|AS$19.390 trillion<!-- End nowrap. -->}}<ref name=imf2>{{cite web|title=World Economic Outlook Database, April 2018 – Report for Selected Countries and Subjects|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=9&sy=2017&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=111&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|publisher=[[International Monetary Fund]] (IMF)|accessdate=April 1, 2018}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank = ke-2
| GDP_PPP_per_capita = AS$59,501<ref name=imf2 />
| GDP_PPP_per_capita_rank = ke-11
| GDP_nominal = {{nowrap|AS$19.390 trillion}}<ref name=imf2 />
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank = ke-1
| GDP_nominal_per_capita = AS$59,501<ref name=imf2 />
| GDP_nominal_per_capita_rank = ke-7
| Gini = 39.0<!-- Number only. -->
| Gini_year = 2015
| Gini_change = decrease
| Gini_ref = <ref>{{cite web |title=OECD Income Distribution Database: Gini, poverty, income, Methods and Concepts |url=http://www.oecd.org/els/soc/income-distribution-database.htm |website=Organisation for Economic Co-operation and Development |accessdate=September 29, 2017}}</ref>
|HDI=0.920<!-- Number only. -->
|HDI_year=2015<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year. -->
|HDI_change=increase<!-- Increase/decrease/steady. -->
|HDI_ref=<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf|title=2016 Human Development Report|year=2016|accessdate=23 Mac 2017|publisher=United Nations Development Programme|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170322153238/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf|archivedate=22 Mac 2017|df=mdy-all}}</ref>
|HDI_rank=ke-10
|currency = [[Dolar Amerika Syarikat]] ($)
|currency_code = USD
|country_code = USA
|utc_offset = −4 sampai −12, +10, <br> +11
|utc_offset_DST = −4 sampai −10
|cctld = [[.us]] [[.edu]] [[.mil]] [[.gov]]
|calling_code = +1
| iso3166code = US
|date_format = mm/dd/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
|drives_on = [[Pemanduan di sebelah kanan atau kiri|Kanan]]
|footnotes =
{{note|engfactobox}}a. Bahasa Inggeris merupakan bahasa rasmi di sekurang-kurangnya 28 negeri—terdapat sumber yang memberikan jumlah yang lebih besar kerana berbeza takrifan "rasmi".<ref name=ILW/> Bahasa Inggeris dan [[bahasa Hawaii]] ialah bahasa rasmi di negeri [[Hawaii]].<br>
{{note|engfactobox}}b. Bahasa Inggeris merupakan bahasa ''de facto'' kerajaan Amerika dan satu-satunya bahasa yang dituturkan oleh 80% warga AS yang berusia lima tahun ke atas. Bahasa Sepanyol ialah [[Bahasa Sepanyol di Amerika Syarikat|bahasa kedua terbesar]].<br>
{{note|engfactobox}}c. Masih dalam pertikaian adalah sama ada Amerika Syarikat atau [[Republik Rakyat China]] lebih besar. Perangkaan yang diberikan adalah dari ''[[World Factbook]]'' oleh CIA. Sumber lain memberikan perangkaan yang lebih kecil. Semua pengiraan saiz negara yang berwibawa hanya merangkumi 50 negeri dan Daerah Columbia, bukan wilayah tanggungan.
}}
'''Amerika Syarikat''' ({{Small|Mal., Sin., Bru.}}, juga '''Amerika Serikat''' {{Small|Ind.}} - [[tulisan Jawi]]: اميريکا شريکت, {{lang-en|United States of America}}) ialah sebuah negara [[republik berperlembagaan]] [[persekutuan]] yang terdiri daripada [[Negeri di Amerika Syarikat|lima puluh negeri]] dan satu [[daerah persekutuan]]. Sebahagian besar negara ini berada di [[Amerika Utara]], di mana [[Tanah Besar Amerika Syarikat|48 negeri berdampingan]] dan daerah ibu negara persekutuan, [[Washington, D.C.]], terletak di antara [[Lautan Pasifik]] dan [[Lautan Atlantik|Atlantik]], bersempadan dengan [[Kanada]] di utara dan [[Mexico]] di selatan. Negeri [[Alaska]] pula di barat laut benua Amerika Utara, dengan Kanada di timur dan [[Rusia]] di seberang [[Selat Bering]] di barat. Negeri [[Hawaii]] ialah segugusan [[kepulauan|pulau]] di tengah-tengah Lautan Pasifik. Negara ini juga memiliki [[Wilayah di Amerika Syarikat|beberapa wilayah]] di [[Caribbean]] dan Pasifik.
Dengan keluasan 3.79 juta batu persegi (9.83 juta km<sup>2</sup>) dan lebih 310 juta orang penduduk, Amerika Syarikat ialah [[Senarai negara mengikut jumlah keluasan|negara ketiga atau keempat terbesar]] dari segi jumlah keluasan, dan ketiga terbesar dari segi [[Senarai negara mengikut keluasan darat|keluasan darat]] dan [[Senarai negara mengikut populasi|jumlah penduduk]]. Ia merupakan antara bangsa-bangsa yang paling [[Masyarakat pelbagai etnik|pelbagai etnik]] dan [[Kepelbagaian budaya|budaya]] di dunia, hasil [[Penghijrahan ke Amerika Syarikat|penghijrahan secara besar-besaran]] dari pelbagai negara.<ref name="DD">Adams, J. Q., and Pearlie Strother-Adams (2001). ''Dealing with Diversity''. Chicago: Kendall/Hunt. ISBN 0-7872-8145-X.</ref> [[Ekonomi Amerika Syarikat]] adalah ekonomi negara terbesar di dunia, dengan [[KDNK]] pada tahun 2009 dianggarkan bernilai $14.3 trilion (satu perempat [[Senarai negara mengikut KDNK (nominal)|KDNK nominal sedunia]] dan satu perlima KDNK sedunia mengikut [[pariti kuasa beli]]).<ref name="IMF GDP">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=111&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=64&pr.y=8|publisher=International Monetary Fund|title=World Economic Outlook Database|month=Oktober|year=2009|accessdate=2010-04-27}}</ref><ref> Ekonomi [[Kesatuan Eropah]] sebenarnya lebih besar, biarpun bukan sebuah negara tunggal.</ref>
[[Amerindian|Orang asli]] yang [[Model penghijrahan ke Dunia Baru|berasal dari Asia]] telah beribu-ribu tahun lamanya menduduki kawasan yang menjadi tanah besar Amerika Syarikat. [[Pribumi Amerika Syarikat|Kependudukan kaum pribumi]] ini telah banyak berkurangan akibat wabak penyakit dan peperangan selepas [[Penjajahan Eropah di benua Amerika|bersemuka dengan orang Eropah]]. Amerika Syarikat ditubuhkan oleh [[Tiga Belas Koloni|13 jajahan British]] yang terletak di sepanjang [[Pantai Timur Amerika Syarikat|hadap laut Atlantik]]. Pada 4 Julai 1776, mereka mengeluarkan [[Perisytiharan Kemerdekaan Amerika Syarikat|Perisytiharan Kemerdekaan]] yang mengisytiharkan hak mereka untuk [[penentuan diri|menentukan kebebasan diri]] serta penubuhan sebuah persatuan koperasi. Negeri-negeri pemberontak itu mengalahkan [[Empayar British]] dalam [[Perang Revolusi Amerika|Revolusi Amerika]], iaitu [[Sejarah penjajahan|perang kemerdekaan jajahan]] pertama yang berjaya.<ref>Dull, Jonathan R. (2003). "Diplomacy of the Revolution, to 1783," p. 352, chap. in ''A Companion to the American Revolution'', ed. Jack P. Greene and J. R. Pole. Maiden, Mass.: Blackwell, pp. 352–361. ISBN 1-4051-1674-9.</ref> [[Perlembagaan Amerika Syarikat]] masa kini diterima pada 17 September 1787; diikuti oleh ratifikasi pada tahun berikutnya yang menjadikan negeri-negeri berkenaan bergabung sebagai sebuah republik tunggal yang dipimpin oleh kerajaan pusat yang berwibawa. [[Perakuan Hak Amerika Syarikat|Perakuan Hak]] yang merangkumi [[Senarai pindaan pada Perlembagaan Amerika Syarikat|pindaan perlembagaan]] yang menjamin sebilangan besar [[hak semula jadi|hak dan kebebasan awam asasi]], diratifikasi pada tahun 1791.
Pada abad ke-19, Amerika Syarikat memperoleh tanah dari [[Pembelian Louisiana|Perancis]], [[Perjanjian Adams-Onís|Sepanyol]], [[Oregon Country|United Kingdom]], [[Perang Mexico–Amerika Syarikat|Mexico]], dan [[Pembelian Alaska|Rusia]], serta [[Pengilhakan|mengilhakkan]] [[Republik Texas]] dan [[Republik Hawaii]]. Perselisihan antara negeri-negeri [[Amerika Syarikat Selatan|Selatan berasas tani]] dan [[Amerika Syarikat Utara|Utara berasas industri]] mengenai [[hak negara|hak-hak negeri]] serta peluasan [[Perhambaan di Amerika Syarikat|institusi perhambaan]] mencetuskan [[Perang Saudara Amerika]] pada 1860-an. Kemenangan pihak Utara mengelakkan perpecahan negara yang berkekalan serta menjadi penyumbang [[Pindaan Ketiga Belas Perlembagaan Amerika Syarikat|larangan perhambaan]] di Amerika Syarikat. Menjelang 1870-an, ekonomi negara menjadi yang terbesar di dunia.<ref>{{cite web|author=Maddison, Angus|url=http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_09-2008.xls|title=Historical Statistics for the World Economy|publisher=The Groningen Growth and Development Centre, Economics Department of the University of Groningen|year=2006|accessdate=2008-11-06}}</ref> [[Perang Sepanyol–Amerika Syarikat]] dan [[Perang Dunia Pertama]] memantapkan taraf negara ini sebagai sebuah kuasa ketenteraan yang disegani. Ekoran [[Perang Dunia Kedua]], Amerika Syarikat menjadi [[Senjata nuklear dan Amerika Syarikat|negara pertama yang memiliki senjata nuklear]] dan sebuah anggota tetap [[Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]]. Selepas berakhirnya [[Perang Dingin]] dan pembubaran [[Kesatuan Soviet]], tinggal Amerika Syarikat sahaja sebagai [[kuasa terbesar]]. Negara ini memenuhi 40% [[Senarai negara mengikut perbelanjaan ketenteraan|perbelanjaan ketenteraan sedunia]] di samping menjadi sebuah kuasa ekonomi, politik dan kebudayaan di dunia.<ref>{{cite web|author=Cohen, Eliot A.|url=http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|title=History and the Hyperpower|work=Foreign Affairs|date=Julai/Ogos 2004|accessdate=2006-07-14}} {{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1217752.stm|title=Country Profile: United States of America|publisher=BBC News|date=2008-04-22|accessdate=2008-05-18}}</ref>
== Penamaan ==
| |||