Gereja Katolik: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Baris 179:
[[Undang-undang Kanun Gereja Katolik|Undang-undang Kanun]] berkenaan dengan kehidupan dan organisasi Gereja Katolik dan berbeza daripada undang-undang sivil. Dalam bidangnya sendiri ia memberi kuasa kepada undang-undang sivil hanya melalui enakmen khusus dalam perkara seperti penjagaan kanak-kanak bawah umur.<ref>{{cite book|first=John P.|last=Beal|year=2000|title=New Commentary on Kod Undang-undang Canon|url={{googlebooks|JKgZEjvB5cEC|page=85|plainurl=y}}|publisher=Paulist Press|isbn=978-0-8091-4066-4|page=85}}</ref> Begitu juga, undang-undang sivil boleh memberi kuasa dalam bidangnya kepada undang-undang kanun, tetapi hanya melalui enakmen khusus, berkenaan dengan perkahwinan kanonik.<ref name="Malta">{{cite web|url=https://www.vatican. va/roman_curia/secretariat_state/archivio/documents/rc_seg-st_19930203_s-sede-malta_en.html|date=3 Februari 1993|access-date=6 Ogos 2014|title=Perjanjian antara Takhta Suci dan Republik Malta mengenai pengiktirafan kesan sivil terhadap perkahwinan kanonik dan kepada keputusan pihak berkuasa gereja dan tribunal tentang perkahwinan yang sama|publisher=Vatican.va|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140216060609/ https://www.vatican.va/roman_curia/se cretariat_state/archivio/documents/rc_seg-st_19930203_s-sede-malta_en.html|archive-date=16 Februari 2014}}</ref> Pada masa ini, [[Kod Undang-undang Canon 1983]] berkuat kuasa untuk Gereja Latin.<ref>{{cite web|url=http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1.HTM|title=Kod Undang-undang Canon: Norma Am Buku I (1–6)|penerbit=Perpustakaan Intrateks|akses -date=3 April 2015}}</ref>
=== Ritus Gereja ===
{{anchor|Gereja-gereja tertentu berautonomi|Gereja-gereja tertentu ''sui iuris''}}
{{Utama|Gereja-gereja tertentu Katolik dan upacara liturgi|Gereja Latin|Gereja Katolik Timur}}
Dalam seribu tahun pertama sejarah Katolik, pelbagai jenis agama Kristian berkembang di kawasan Barat dan [[Kristian Timur]] di Eropah. Walaupun kebanyakan gereja tradisi Timur tidak lagi bersekutu dengan Gereja Katolik selepas [[Skisma Timur–Barat|Skisma Besar]] pada tahun 1054, [[gereja tertentu]] autonomi daripada kedua-dua tradisi kini mengambil bahagian, juga dikenali sebagai "gereja-gereja ' '[[sui iuris]]''" ({{lang-la|"hak milik sendiri}}"). Yang terbesar dan paling terkenal ialah Gereja Latin, satu-satunya gereja tradisi Barat, dengan lebih 1 bilion ahli di seluruh dunia. Agak kecil dari segi penganut berbanding dengan Gereja Latin, ialah 23 Gereja Katolik Timur yang memerintah sendiri dengan keahlian gabungan 17.3 juta {{Sehingga|2010|lc=y}}.<ref name="Roberson" >{{cite web |url=http://www.cnewa.org/default.aspx?ID=125&pagetypeID=1&sitecode=HQ&pageno=1 |author=Ronald G. Roberson |title=Eastern Catholic Churches Statistics 2010 |work=CNEWA |access-date=30 April 2011}}</ref><ref name="Gunton">Colin Gunton. "Kekristianan di antara Agama dalam Ensiklopedia Agama", Pengajian Agama, Jil. 24, nombor 1, hlm. 14. Dalam ulasan artikel daripada ''Ensiklopedia Agama'', Gunton menulis "… [T] dia artikel [mengenai Katolik dalam ensiklopedia] betul-betul mencadangkan berhati-hati, mencadangkan pada awalnya bahawa Katolik Roma ditandai dengan '' beberapa penekanan doktrin dan teologi yang berbeza''."</ref><ref>{{cite web |url=https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19641121_orientalium-ecclesiarum_en.html | title=Orientalium Ecclesiarum |work=[[Vatican Council II]] |access-date=30 April 2011 |at=2 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20000901223734 /https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19641121_orientalium-ecclesiarum_en.html |archive-date=1 September 2000}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.catholiceducation.org/en/culture/catholic-contributions/the-other-catholics-a-short-guide-to-the-eastern-catholic-churches.html |title=The Other Catholics: A Short Panduan kepada Gereja Katolik Timur Ch urches |author=Kevin R. Yurkus |website=Pusat Sumber Pendidikan Katolik |access-date=20 Jun 2017}}</ref>
==== Gereja Ritus Latin ====
Gereja Latin ditadbir oleh paus dan uskup diosesan yang dilantik secara langsung oleh beliau. Paus menjalankan peranan [[patriark]] secara langsung ke atas Gereja Latin, yang dianggap membentuk bahagian asal dan masih utama [[Kristian Barat]], warisan kepercayaan dan adat resam tertentu yang berasal dari Eropah dan barat laut Afrika, sebahagian daripadanya diwarisi oleh banyak [[denominasi Kristian]] yang menjejaki asal-usul mereka kepada Reformasi Protestan.<ref name="west_christ">[http://www.philtar.ac.uk/encyclopedia/christ/west/westessay .html "Karangan Umum mengenai Kristian Barat"], [http://www.philtar.ac.uk/encyclopedia/christ/west/westrc.html "Gereja Barat/Katolik Roma"] ''Tinjauan Umum Agama-agama Dunia''. Bahagian Agama dan Falsafah, Universiti Cumbria. Projek ELMAR 1998/9. Diakses pada 26 Mac 2015.</ref>
==== Gereja Ritus Non-Latin ====
Gereja Katolik Timur mengikuti tradisi dan kerohanian [[Kristian Timur]] dan merupakan gereja yang sentiasa kekal dalam persekutuan penuh dengan Gereja Katolik atau yang telah memilih untuk memasuki semula persekutuan penuh dalam abad-abad selepas [[Timur–Barat] Perpecahan]] dan pembahagian terdahulu. Gereja-gereja ini adalah komuniti Kristian Katolik yang bentuk ibadatnya mencerminkan pengaruh sejarah dan budaya yang berbeza dan bukannya perbezaan doktrin.
Sebuah gereja '' sui iuris '' ditakrifkan dalam ''[[Kod Kanon Gereja Timur|Kod Kanon untuk Gereja Timur]]'' sebagai "kumpulan umat Kristian yang disatukan oleh hierarki" yang diiktiraf oleh paus dalam kapasitinya sebagai [[ketuanan paus|pihak berkuasa tertinggi]] dalam hal-hal doktrin dalam gereja.{{refn|{{cite web |url=http://www.intratext.com/IXT/ENG1199/ _PR.HTM |title=Code of Canons for the Eastern Churches, Title 2 |publisher=intratext.com |date=1992}}}} Istilah ini adalah inovasi dari ''CCEO'' untuk menandakan autonomi relatif bagi Timur. Gereja Katolik,<ref name="MalankaraCCSIJS">{{cite web |url=https://www.scribd.com/doc/2057012/Malankara-Catholic-Church-sui-iuris-Juridical-Status-and-Power- of-Governance |title=Malankara Catholic Church sui iuris: Status Yuridikal dan Kuasa Pemerintahan |work=Scribd}}</ref> yang kekal dalam [[komuni penuh]] dengan paus, tetapi mempunyai struktur pemerintahan dan tradisi liturgi yang terpisah daripada bahawa Gereja Latin.<ref name="Gunton"/><!--Setiap gereja diketuai oleh [[patriark]] atau [[besar biskop]],<ref name=CCEO56>[http://www.intratext.com/IXT/ENG1199 /_P1K.HTM "''CCEO'', Canon 56."]. Intratext.com (Terjemahan Bahasa Inggeris). 1990.</ref>--> Walaupun kanun Gereja Latin tidak secara eksplisit menggunakan istilah itu, ia secara diam-diam diiktiraf sebagai setara.
Beberapa gereja Katolik Timur ditadbir oleh patriark yang dipilih oleh [[sinod]] uskup gereja itu,<ref name="CCEO55_150">[http://www.intratext.com/IXT/ENG1199/_P1R .HTM "''CCEO'', Canons 55–150"]. Intratext.com (Terjemahan Bahasa Inggeris). 1990.</ref> yang lain diketuai oleh [[major archbishop]],<ref name="CCEO151_154">"''CCEO'', Canons 151–154". 1990.</ref> yang lain berada di bawah [[bishop metropolitan|metropolitan]],<ref name="CCEO155_173">"''CCEO'', Canons 155–173". 1990.</ref> dan lain-lain disusun sebagai [[eparchy|eparchies]].<ref name="CCEO">"''CCEO'', Canons 174–176". 1990.</ref> Setiap gereja mempunyai kuasa ke atas butir-butir organisasi dalamannya, [[upacara liturgi Katolik|upacara liturgi]], [[Kalendar Rom Am|kalendar liturgi]] dan aspek kerohaniannya yang lain, tertakluk hanya kepada kuasa paus.<ref name="CCEO27_7">[http://www.intratext.com/IXT/ENG1199/_PR.HTM "''CCEO'', Canon 27–28."]. Intratext.com (Terjemahan Bahasa Inggeris). 1990.</ref> Roman Curia mempunyai jabatan tertentu, [[Congregation for the Oriental Churches]], untuk mengekalkan hubungan dengan mereka.<ref>{{cite web |url=https://www.vatican.va /roman_curia/congregations/orientchurch/profilo/rc_con_corient_pro_20030320_profile.html |title=Congregation for the Oriental Churches: Profil |publisher=Vatican.va |location=Rom |access-date=2 April 2015 |url-status=dead |archive-url =https://web.archive.org/web/20110514004919/https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/orientchurch/profilo/rc_con_corient_pro_20030320_profile.html |archive-date=14 Mei 2011}}</ref> Paus pada umumnya tidak melantik uskup atau paderi di Gereja Katolik Timur, dengan menunda struktur tadbir urus dalaman mereka, tetapi boleh campur tangan jika dia merasakan perlu.
== Teologi ==
| |||