Chang'an: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
k Bot: perubahan kosmetik |
Tiada ringkasan suntingan Teg: Dibalikkan |
||
Baris 1:
{{Other uses|Chang'an (nyahkekaburan)}}
{{short description| Ibu negara purba dan bandar China}}
{{coord|34|16|N|108|54|E|display=title|source:cawiki}}
[[File:Prince Yide's tomb, towers.jpg|thumb|300px|''[[que (menara)|Que]]'' menara di sepanjang dinding era [[dinasti Tang|Tang]] Chang'an, seperti yang digambarkan dalam mural abad ke-8 ini dari makam [[Li Chongrun]] (682–701) di [[Makam Qianling]] dalam [[Shaanxi]]]]
{{Location map
| China
| width = 300
| lat_deg = 34 | lat_min = 16
| lon_deg = 108 | lon_min = 54
| label = Chang'an
| caption = Chang'an terletak di utara tengah China.
| position = right
| background = #FFFFDD
| float = right
}}
{{Infobox Chinese
|t=長安
|s=长安
|l="Kedamaian Abadi"
|p={{audio|zh-Changan.ogg|Cháng'ān|help=no}}
|w=Ch'ang<sup>2</sup>-an<sup>1</sup>
|mi={{IPAc-cmn|ch|ang|2|.|an|1}}
|gr=Charng-an
|j=Coeng<sup>4</sup>-on<sup>1</sup>
|y=Chèuhng-ōn
|ci={{IPAc-yue|c|oeng|4|.|on|1}}
|tl={{Zhwb|Tn̂g-an|Tiông-an}}
|mc=ɖɨang-'an
}}
'''Chang'an''' ({{IPAc-cmn|AUD|zh-Changan.ogg|ch|ang|2|.|an|1}}; {{zh|t=長安|s=长安|p=Cháng'ān|first=t}}) ialah nama tradisional [[Xi'an]]. Tapak ini telah diselesaikan sejak zaman [[Neolitik]], di mana [[budaya Yangshao]] ditubuhkan di [[Banpo]], di pinggir bandar. Tambahan pula, di kawasan utara Xi'an moden, [[Qin Shi Huang]] daripada [[dinasti Qin]], maharaja pertama China, memegang istana empayarnya, dan membina makam besarnya yang dikawal oleh [[Tentara Terakota]].
Dari ibu negaranya di [[Xianyang]], dinasti Qin memerintah kawasan yang lebih besar daripada salah satu dinasti sebelumnya. Kota empayar Chang'an semasa [[dinasti Han]] terletak di barat laut Xi'an hari ini. Semasa [[Dinasti Tang]], kawasan yang kemudiannya dikenali sebagai Chang'an termasuk kawasan di dalam kubu Ming Xi'an, ditambah dengan beberapa kawasan kecil di timur dan baratnya, dan sebahagian besar pinggir bandar selatannya. Oleh itu, Chang'an Tang adalah 8 kali ganda saiz Ming Xi'an, yang dibina semula di atas tapak bekas kawasan empayar [[dinasti Sui|Sui]] dan bandar Tang. Semasa zaman kegemilangannya, Chang'an adalah salah satu daripada [[Bandar|bandar]] terbesar dan paling ramai penduduk di dunia. Sekitar 750 M, Chang'an dipanggil "bandar berjuta orang" dalam rekod China, dengan anggaran moden meletakkannya sekitar 800,000–1,000,000 dalam tembok bandar.<ref name=population>(a) Tertius Chandler, ''Four Thousand Years of Urban Growth: An Historical Census'', Lewiston, New York: The Edwin Mellen Press, 1987. {{ISBN|0-88946-207-0}}. (b) [[George Modelski]], ''World Cities: –3000 to 2000'', Washington, D.C.: FAROS 2000, 2003. {{ISBN|0-9676230-1-4}}.</ref><!--<ref> Walau bagaimanapun, Charles Benn (Benn, 46), Patricia Ebrey, Anne Walthall, dan James Palais (Ebrey, 93) menegaskan bahawa Chang'an dan bidang kuasa sekitar kawasan pinggir bandar ([[kawasan metropolitan]] Chang'an) mempunyai saiz populasi yang berpotensi sekitar 2,000,000 orang.</ref>---><ref>{{cite book|last1=Haywood|first1=John|last2=Jotischky|first2=Andrew|last3=McGlynn|first3=Sean|title=Historical Atlas of the Medieval World, AD 600-1492|url=https://books.google.com/?id=YQMUNgAACAAJ|year=1998|publisher=Barnes & Noble|isbn=978-0-7607-1976-3|pages=3.20, 3.31}}</ref> Menurut bancian pada 742 yang direkodkan dalam ''[[Buku Baru Tang]]'', 362,921 keluarga dengan 1,960,188 orang telah dikira dalam [[Jingzhao]] [[Fu (subbahagian negara)|Fu]] ({{lang |zh|京兆府}}), [[kawasan metropolitan]] termasuk bandar-bandar kecil di sekitarnya.<ref>''New Book of Tang'', vol. 41 (Zhi vol. 27) Geography 1.</ref>
==Kepentingan strategik dan ekonomi Chang'an purba==
Kepentingan strategik dan ekonomi Chang'an purba adalah disebabkan oleh kedudukan pusatnya. Jalan-jalan menuju ke [[Gansu]], [[Sichuan]], [[Henan]], [[Hubei]] dan [[Shanxi]] semuanya berkumpul di sana. Negara pergunungan yang mengelilingi lembangan [[Sungai Wei]] membawa kepada kewujudan hanya dua jalan yang boleh dipraktikkan melalui ke selatan, dan dua melalui pergunungan Gansu ke barat, membentuk permulaan [[Laluan Sutera] kuno]. Jadual perjalanan Cina memberikan jarak berikut:
* Chang'an ke [[Chengdu]] (Sichuan), 2318 Tang era ''li'' (766 batu atau 1233 km)
* Chang'an ke [[Lanzhou]] (Gansu), 1180 Tang era ''li'' (390 batu atau 628 km)
* Chang'an ke [[Hami City|Hami]] (Xinjiang), 4518 Tang era ''li'' (1493 batu atau 2403 km)
* Chang'an ke [[Bandar Yining|Yining]] (Xinjiang), 8087 Tang era ''li'' (2673 batu atau 4302 km)
* Chang'an ke [[Yarkant (bandar)|Yarkand]] (Xinjiang), 9329 Tang era ''li'' (3083 batu atau 4962 km)
* Chang'an ke [[Beijing]], 1645 Tang era ''li'' (544 batu atau 875 km).<ref>Rockhill (1899), ms 22-23, dan n. 1.</ref>
== Zaman Han ==
[[File:HanHorse.jpg|thumb|right|200px|Kepala [[terakota]] [[kuda]] dari dinasti Han.]]
Ibu negara Han terletak 3 km barat laut [[Xi'an]] moden. Sebagai ibu negara Han Barat, ia adalah pusat politik, ekonomi dan budaya China. Ia juga merupakan perhentian timur [[Jalan Sutera]], dan metropolis kosmopolitan. Ia adalah sebuah bandar pengguna, sebuah bandar yang kewujudannya tidak berdasarkan [[pembuatan]] dan [[perdagangan]], sebaliknya membanggakan populasi yang begitu besar kerana peranannya sebagai pusat politik dan ketenteraan China. Menjelang 2 M, jumlah penduduk adalah 246,200 dalam 80,000 isi rumah.<ref name="Schinz, 1996">Schinz, 1996</ref> Jumlah penduduk ini kebanyakannya terdiri daripada kelas bangsawan ulama yang pendidikannya ditaja oleh keluarga bangsawan mereka yang kaya. Di samping penjawat awam ini terdapat golongan bawahan yang lebih besar untuk berkhidmat kepada mereka.
Pada mulanya, Maharaja [[Maharaja Gaozu dari Han|Liu Bang]] memutuskan untuk membina ibu negaranya di tengah matahari{{clarify|date=Mac 2019}}, yang menurut geografi Cina adalah pada zaman moden [[Luoyang]]. Lokasi ini adalah tapak bandar suci [[Chengzhou]], rumah maharaja Zhou yang terakhir. Kepentingan ajaib lokasi ini dipercayai memastikan dinasti yang tahan lama seperti Zhou, yang ingin dicontohi oleh Han. Walau bagaimanapun, nilai ketenteraan strategik sebuah ibu negara yang terletak di Lembah Wei menjadi faktor penentu untuk menempatkan ibu negara baharu itu. Untuk tujuan ini, direkodkan c 200 SM dia secara paksa memindahkan beribu-ribu puak dalam golongan bangsawan tentera ke rantau ini.<ref name="Schinz, 1996"/> Tujuannya adalah dua kali ganda. Pertama, ia memastikan semua pesaing yang berpotensi dekat dengan Maharaja baharu, dan kedua, ia membolehkannya mengalihkan tenaga mereka ke arah mempertahankan ibu negara daripada pencerobohan oleh [[Xiongnu] yang berdekatan]. Penasihatnya Liu Jing menyifatkan rancangan ini melemahkan akar sambil menguatkan dahan.
Selepas struktur politik yang diperlukan ditubuhkan, kawasan ibu negara dibahagikan kepada tiga wilayah dan pembinaan bermula. Pada penubuhannya pada 195 SM, penduduk Changan ialah 146,000.<ref name="Schinz, 1996"/> Semasa pemerintahan [[Maharaja Wu dari Han]], diplomat [[Zhang Qian]] telah dihantar ke arah barat ke [[Asia Tengah]]. Selepas itu, bandar Chang'an menjadi pintu masuk Asia ke Eropah sebagai titik berlepas [[Jalan Sutera]]. Pada 4 Oktober 23 Masihi, Chang'an telah ditangkap dan dipecat semasa [[Lülin|pemberontakan petani]]. Maharaja, [[Wang Mang]] telah dibunuh dan dipenggal oleh pemberontak dua hari kemudian.<ref name="Hymes">{{cite book|author=Robert Hymes|editor=John Stewart Bowman|title=Columbia Chronologies of Asian History and Culture|url=https://archive.org/details/columbiachronolo00john|url-access=registration|year=2000|publisher=Columbia University Press|isbn=978-0-231-11004-4|page=[https://archive.org/details/columbiachronolo00john/page/13 13]}}</ref> Selepas zaman Han Barat, kerajaan Han Timur menetap di [[Luoyang]] sebagai ibu negara baharu. Oleh itu Chang'an juga kadangkala dirujuk sebagai Ibu negara Barat atau Xijing ({{lang|zh|西京}}) dalam beberapa teks dinasti Han. Pada tahun 190 Masehi semasa akhir Han Timur, mahkamah telah disita dan dipindahkan semula ke Chang'an oleh Perdana Menteri yang terkenal [[Dong Zhuo]], kerana ia merupakan tapak strategik yang unggul terhadap pemberontakan yang semakin meningkat yang dibentuk terhadapnya. Selepas kematian Dong (192) ibu negara telah dipindahkan kembali ke Luoyang pada Ogos 196, dan ke [[Xuchang]] pada musim luruh tahun 196.<ref name="2006dict36">{{Cite book |last=de Crespigny |first=Rafe |date=2006 |title=A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD) |url=https://books.google.com/?id=49OvCQAAQBAJ&pg=PA35 |location=Leiden |publisher=Brill |pages=35–39 |isbn=9789047411840 |access-date=30 April 2018}}</ref> Pada masa ini, Chang'an sudah dianggap sebagai tapak simbolik kuasa tertinggi dan tadbir urus.
===
[[File:History of Xi'an.jpg|thumb|300px|Peta yang menunjukkan sejarah tembok kota Xi'an dari dinasti Zhou hingga dinasti Qing.]]
Tembok bandar sepanjang 25.7 km itu pada mulanya selebar 3.5 m di pangkalannya meruncing ke atas 8 m untuk lebar atas 2 m.<ref name="Culture, P.R 2003">Ministry of Culture, P.R.Chin (2003)</ref> Di sebalik tembok ini, parit selebar 6.13 m dengan kedalaman 4.62 m direntangi oleh jambatan batu sepanjang 13.86 m. Dinding itu kemudiannya dikembangkan kepada 12–16 m di dasar dan tinggi 12 m. Parit itu dibesarkan kepada 8 m lebar dan 3 m dalam. Pengembangan tembok itu berkemungkinan merupakan penyelesaian kepada banjir dari [[Sungai Wei]]. Seluruh bandar terletak di bawah 400 m [[garisan kontur]] yang digunakan Dinasti Tang untuk menandakan pinggir dataran banjir.<ref name="Schinz, 1996"/>
Dua belas pintu gerbang dengan tiga pintu masuk setiap satu, mengikut formula ritual [[Perancangan bandar Cina Purba|Perancangan bandar dinasti Zhou]], menembusi dinding. Pintu ini diedarkan tiga
sebelah dan daripadanya lapan jalan utama selebar 45 m meluas ke bandar.<ref name="Culture, P.R 2003"/> Jalan-jalan ini juga dibahagikan kepada tiga lorong sejajar dengan tiga pintu masuk setiap pintu masuk. Lorong dipisahkan oleh jalur median yang ditanam dengan pain, elm, dan [[pokok ulama]]. Bachengmen Avenue adalah pengecualian dengan lebar 82 m dan tiada median.<ref name="Schinz, 1996"/> Empat daripada pintu gerbang dibuka terus ke dalam istana.
===
Bentuk keseluruhan bandar itu ialah segi empat tepat yang tidak teratur. Dataran ideal bandar itu telah dipintal ke dalam bentuk [[Big Dipper]] atas sebab astrologi, dan juga untuk mengikuti tebing Sungai Wei. Lapan jalan itu membahagikan bandar itu kepada sembilan daerah. Sembilan daerah utama ini dibahagikan kepada 160 wad 1×1 ''li'' berdinding.<ref name="Schinz, 1996"/> Kira-kira 50-100 keluarga tinggal di setiap wad. Dari segi sejarah, Chang'an berkembang dalam empat fasa: yang pertama dari 200 hingga 195 SM apabila istana dibina; yang kedua 195-180 SM apabila tembok luar bandar dibina; yang ketiga antara 141 dan 87 SM dengan kemuncaknya pada 100 SM; dan yang keempat dari 1 BC-24 AD apabila ia dimusnahkan.
Pintu Xuanpingmen adalah pintu utama antara bandar dan pinggir bandar. Daerah utara [[Istana Weiyang]] adalah yang paling eksklusif. Pasaran utama, yang dipanggil Nine Markets, adalah penghentian ekonomi timur Jalan Sutera. Akses ke pasaran adalah dari pintu Timur Laut dan Barat Laut, yang paling banyak digunakan oleh orang biasa. Yang pertama menghubungkan dengan jambatan merentasi Sungai Wei ke pinggir bandar utara dan yang terakhir menghubungkan dengan seluruh China di timur. Rangkaian laluan bawah tanah yang rumit menghubungkan harem empayar dengan istana lain dan bandar.<ref>Institute of Archaeology, Chinese Academy of Social Sciences, 2003</ref> Laluan ini dikawal oleh pintu gerbang bawah tanah dan kewujudannya tidak diketahui.
===
Pada 200 SM selepas menandakan sempadan tiga wilayah, yang terdiri daripada wilayah metropolitan [[Xianyang]], [[Liu Bang]] melantik Xiao He untuk mereka bentuk dan membina ibu negara baharu. Dia memilih untuk meletakkan bandar itu di atas runtuhan Kuil Apex [[Dinasti Qin]] (dahulunya, Istana Xin). Istana Qin lama ini dimaksudkan untuk menjadi cermin duniawi Polaris, bintang puncak, tempat tinggal maharaja syurga. Oleh itu, tapak ini mewakili pusat bumi yang terletak di bawah pusat syurga dengan [[paksi mundi]] yang menjulang ke atas dari takhta empayar ke rakan syurgawinya. Runtuhan telah diperbesarkan dengan besarnya kepada saiz 7×7 ''li'' dan dinamakan semula sebagai [[Istana Changle]] (长乐宫; 長樂宮; Chánglè Gōng). Dua tahun kemudian, sebuah istana baru yang dipanggil [[Istana Weiyang]] (未央宮; Wèiyāng Gōng) telah dibina 5×7 ''li''.<ref name="Schinz, 1996"/> Perdana menteri [[Xiao He]] meyakinkan Liu Bang bahawa kedua-dua saiz yang berlebihan dan kepelbagaian istana adalah perlu untuk menjamin pemerintahannya dengan mencipta tontonan kuasa.
[[Fail:Chang Le Gong dan Wei Yang Gong oleh Bi Yuan.jpg|300px|thumb|Peta ringkas Han Chang'an yang dilukis dalam dinasti Qing]]
===
Pada tahun 195 SM, anaknya, [[Maharaja Hui Han]] memulakan pembinaan tembok Chang'an dan menyelesaikannya pada September 191 SM. Grid utara istana dibina pada masa ini dengan perbezaan 2° dalam penjajaran ke grid istana.<ref name="Schinz, 1996"/> Bandar ini kekal agak statik selepas pembesaran ini.
====
[[Maharaja Wu dari Han|Maharaja Wu]] memulakan fasa ketiga pembinaan yang memuncak pada 100 SM dengan pembinaan banyak istana baharu. Dia juga menambah sembilan kompleks kuil di selatan bandar, dan membina taman itu. Pada tahun 120 SM, Taman Shanglin, yang telah digunakan untuk pertanian oleh rakyat jelata sejak Liu Bang dimeterai, telah diubah menjadi taman empayar semula. Di tengah-tengah taman itu terdapat rekreasi [[tiga pulau dongeng]] di [[Tasik Kunming]].
===Istana===
*'''Istana Changle''' (长乐宫; 長樂宮; Chánglè Gōng) Juga dipanggil Istana Timur. Ia dibina di atas runtuhan Kuil Apex Dinasti Qin (Xin Gōng). Selepas Liu Bang ia digunakan sebagai kediaman Permaisuri Pemangku Raja. Tembok 10,000 m mengelilingi 6 km persegi<sup>2</sup> complex. Dewan penting istana termasuk: Dewan Linhua, Dewan Changxin, Dewan Changqiu, Dewan Yongshou, Dewan Shenxian, Dewan Yongchang, dan Bilik Loceng.
*'''Istana Weiyang''' (未央宮; [[Istana Weiyang|Wèiyāng Gōng]]) Juga dikenali sebagai Istana Barat. Pusat pemerintahan rasmi dari Maharaja Huidi dan seterusnya. Istana itu berbentuk segi empat tepat berdinding 2250×2150 m yang melingkari kompleks bangunan 40 dewan 5 km<sup>2</sup>. Terdapat empat pintu di dinding menghadap ke arah kardinal. Pintu timur hanya digunakan oleh golongan bangsawan dan pintu utara hanya digunakan oleh rakyat jelata. Istana itu terletak di sepanjang bahagian tertinggi [[garis permatang]] di mana Chang'an dibina. Malah, Dewan Hadapan di tengah-tengah istana dibina di atas titik tertinggi rabung. Teres asas bangunan besar ini ialah 350×200×15 m. Dewan penting lain ialah: Dewan Xuanshi, Dewan Wenshi, Dewan Qingliang, Dewan Qilin, Dewan Jinhua, dan Dewan Chengming. Digunakan oleh tujuh dinasti istana ini telah menjadi yang paling terkenal dalam [[sejarah Cina]].
*'''Gui Palace''' ({{zh|labels=no|c=桂宫|p=Gui gōng}}) Dibina sebagai lanjutan daripada harem yang dibina pada 100 SM
*'''North Palace''' ({{zh|labels=no|c=北宮|p=Běi Gōng}}) Pusat istiadat yang dibina pada 100 SM
*'''Mingguang Palace''' ({{lang|zh|明光宫}}) Dibina sebagai rumah tamu pada 100 SM
*'''Istana Epang''' (阿房宮; ē-páng gōng)
*'''Istana Jianzhang''' ({{lang|zh|建章宫}}) Dibina pada 104 SM di Shanglin Park. Ia adalah segi empat tepat 20×30 ''li'' dengan menara 46 m tinggi. Nama itu bermaksud istana yang menetapkan peraturan abadi.
*Teres Boliang
== Zaman Jin, Enam Belas Kerajaan dan Dinasti Utara ==
Chang'an merupakan ibu negara [[Dinasti Jin Barat]] secara ringkas dari 312 hingga 316. Ia juga merupakan ibu negara [[Bekas Zhao]] (318–329), [[Bekas Qin]] (351–385) dan [[Kemudian Qin]] (384–417). Pada 417, satu abad selepas Jin Barat kehilangan Chang'an, bandar itu ditakluk semula oleh [[Maharaja Wu dari Liu Song|Liu Yu]] dari [[Jin Timur]], yang mengasaskan [[dinasti Liu Song]] pada 420 Bandar ini telah hilang kepada [[Wei Utara]] pada tahun 439. Apabila Wei Utara berpecah dua, Chang'an menjadi ibu negara [[Wei Barat]] (535–557), dan juga negeri penggantinya [[Utara Zhou]] (557–581).
==Tempoh Sui dan Tang==
[[File:Chang'an of Tang.jpg|350px|thumb|Peta Chang'an semasa dinasti Tang]]
Kedua-dua empayar Sui dan Tang menduduki lokasi yang sama. Pada tahun 582, [[Maharaja Wen dari Sui|Maharaja Wen]] dari [[dinasti Sui]] menempatkan wilayah baru di tenggara Dinasti Han Chang'an yang telah hancur untuk membina ibu negara barunya, yang disebutnya Daxing (大興, “ Kemakmuran Besar”). Daxing telah dinamakan semula sebagai Chang'an pada tahun 618 apabila Duke of Tang, Li Yuan, mengisytiharkan dirinya sebagai [[Maharaja Gaozu of Tang]]. Chang'an semasa [[dinasti Tang]] (618–907) ialah, bersama-sama dengan [[Konstantinopel]] ([[Istanbul]]) dan [[Baghdad]], salah satu bandar terbesar di dunia. Ia adalah pusat bandar kosmopolitan dengan populasi asing yang besar dari bahagian lain di Asia dan seterusnya. Chang'an baharu ini dibentangkan pada paksi utara-selatan dalam corak grid, membahagikan kepungan kepada 108 [[Ward (subbahagian negara)|ward]] dan menampilkan dua [[pasaran]] besar, di timur dan barat masing-masing. Setiap hari, pentadbir kedua-dua pasar itu akan memukul gong tiga ratus kali pada waktu pagi dan petang untuk menandakan permulaan dan berhentinya perniagaan. Orang ramai yang tinggal di wad tidak dibenarkan keluar selepas perintah berkurung. Pegawai yang mempunyai kedudukan lebih tinggi mempunyai keistimewaan untuk tinggal lebih dekat dengan jalan tengah. Susun atur Chang'an mempengaruhi perancangan bandar beberapa ibu negara Asia yang lain untuk beberapa tahun akan datang. Wad berdinding dan berpagar Chang'an jauh lebih besar daripada blok bandar konvensional yang dilihat di bandar moden, kerana wad terkecil mempunyai keluasan permukaan 68 ekar, dan wad terbesar mempunyai keluasan permukaan {{convert|233|ekar|km2}}.<ref name="benn 50">Benn, 50.</ref> Ketinggian dinding yang mengelilingi setiap wad adalah secara purata 9 hingga {{convert|10|ft|m|abbr=on}} tingginya.<ref name="benn 50"/> Orang Jepun membina ibu negara purba mereka, [[Heijō-kyō]] (hari ini [[Nara, Nara|Nara]]) dan kemudiannya [[Heian-kyō]] atau [[Kyoto]], mengikut model Chang'an dalam skala sederhana, namun tidak pernah diperkuat.<ref name="ebrey 92">Ebrey, 92.</ref> Kyoto moden masih mengekalkan beberapa ciri Sui-Tang Chang'an. Begitu juga, dinasti [[Silla]] Korea memodelkan ibu negara mereka [[Gyeongju]] mengikut ibu negara China. [[Shangjing Longquanfu|Sanggyeong]], salah satu daripada lima ibu negara negeri [[Balhae]], juga diletakkan seperti Chang'an.
Sebahagian besar Chang'an telah dimusnahkan semasa pemecatan berulang kali semasa [[Pemberontakan An Lushan]] dan beberapa peristiwa berikutnya. Chang'an telah diduduki oleh tentera [[An Lushan]] dan [[Shi Siming]], pada tahun 756; kemudian diambil semula oleh kerajaan Tang dan tentera bersekutu pada tahun 757. Pada tahun 763, Chang'an telah diduduki sebentar oleh [[Empayar Tibet]]. Pada tahun 765, Chang'an telah dikepung oleh pakatan Empayar Tibet dan [[Uyghur Khaganate]]. Beberapa undang-undang yang menguatkuasakan pengasingan orang asing daripada Cina Han telah diluluskan semasa dinasti Tang. Pada tahun 779, dinasti Tang mengeluarkan perintah yang memaksa [[orang Uighur|Uighur]] di ibu negara, Chang'an, memakai pakaian etnik mereka, menghalang mereka daripada berkahwin dengan wanita Cina, dan melarang mereka berpura-pura menjadi orang Cina.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=jqAGIL02BWQC&pg=PA22|title=The golden peaches of Samarkand: a study of Tʻang exotics|author=Edward H. Schafer|year=1963|publisher=University of California Press|isbn=0-520-05462-8|page=22|access-date=2010-06-28}}</ref> Antara 783 dan 784, Chang'an sekali lagi diduduki oleh pemberontak semasa Pemberontakan Jingyuan ({{lang|zh-Hant|涇原兵變}}). Pada tahun 881, Chang'an telah diduduki oleh [[Huang Chao]]. Pada tahun 882, dinasti Tang secara ringkas menguasai semula Chang'an. Bagaimanapun, tentera Tang, walaupun dialu-alukan oleh penduduk, menjarah Chang'an sebelum dihalau balik oleh tentera Huang Chao. Sebagai membalas dendam, Huang Chao melakukan penyembelihan yang sistematik terhadap penduduk selepas menawan semula bandar itu. Chang'an akhirnya dirampas semula oleh kerajaan Tang pada tahun 883. Bagaimanapun, pada tahun 904, [[Zhu Quanzhong]] mengarahkan bangunan bandar itu dirobohkan dan bahan binaan dipindahkan ke [[Luoyang]], yang menjadi ibu negara baharu. Penduduk, bersama-sama dengan maharaja [[Maharaja Zhaozong dari Tang|Zhaozong]], juga terpaksa berpindah ke Luoyang. Chang'an tidak pernah pulih selepas puncak dinasti Tang, tetapi terdapat beberapa monumen dari era Tang masih berdiri.
Selepas Zhu Quanzhong memindahkan ibu negara ke Luoyang, Youguojun ({{lang|zh-Hant|佑國軍}}) telah ditubuhkan di Chang'an, dengan [[Han Jian (panglima perang Zhenguo)|Han Jian]] ialah Youguojun [ [Jiedushi]] ({{lang|zh-Hant|佑國軍節度使}}). Han Jian membina semula Chang'an berdasarkan Kota Imperial lama. Sebahagian besar Chang'an telah ditinggalkan dan Chang'an yang dibina semula, yang dipanggil "Xincheng (bercahaya bandar baru)" oleh orang-orang kontemporari, adalah kurang daripada 1/16 kawasan Chang'an lama.<ref name="薛平拴(Xue, Pingshuan), 五代宋元时期古都长安商业的兴衰演变">薛平拴(Xue, Pingshuan), 五代宋元时期古都长安商业的兴衰演变</ref>
=== Susun atur bandar===
[[File:Giant Wild Goose Pagoda.jpg|thumb|right|200px| [[Pagoda Angsa Liar Gergasi]], dibina pada 652 AD, terletak di [[Chang'an#Chang'an Tenggara|sektor tenggara]] Chang'an.]]
Semasa Tang, dinding luar utama Chang'an meningkat {{convert|18|ft|m|abbr=on}} tinggi, {{convert|5|m|km}} sepanjang enam batu, dan membentuk bandar dalam bentuk segi empat tepat, dengan luas permukaan dalam {{convert|30|sqmi|km2}}.<ref name="Benn 47">Benn, 47.</ref> Kawasan di utara yang menjorok keluar seperti pelengkap dari tembok utama ialah Taman Barat, Taman Timur yang lebih kecil, dan [[Istana Daming]], manakala hujung paling tenggara tembok utama dibina di sekitar Taman Sungai Serpentine yang menjorok. keluar juga. Taman Barat berdinding dan bersambung ke Istana Barat (dijaga di belakang dinding luar utama) dengan tiga pintu di utara, kandang berdinding Istana Daming dihubungkan dengan tiga pintu di timur laut, Taman Timur bertembok diketuai masuk dengan satu pintu masuk di timur laut, dan Taman Sungai Serpentine di tenggara hanya ditembok oleh dinding luar utama, dan dibuka tanpa kandang berpagar menghadap blok bandar paling tenggara. Terdapat Taman Larangan di barat laut di luar bandar, di mana terdapat [[ceri]] [[kebun buah]], [[Taman Pear]], [[ladang anggur]], dan ladang untuk bermain sukan popular seperti sebagai kuda [[polo]] dan ''[[cuju]]'' (Cina kuno [[bola sepak]]).<ref name="benn xiv">Benn, xiv.</ref> Di bahagian barat laut dinding luar utama terdapat tiga pintu gerbang menuju ke Taman Larangan, tiga pintu gerbang di sepanjang bahagian barat dinding luar utama, tiga pintu di sepanjang bahagian selatan dinding luar utama, dan tiga pintu di sepanjang bahagian timur dinding luar utama. .<ref name="benn xiii">Benn, xiii.</ref> Walaupun bandar ini mempunyai banyak jalan dan jalan yang berbeza di antara wad, blok bandar dan bangunan, terdapat jalan utama yang berbeza (berbaris dengan sembilan pintu tembok barat, selatan dan timur kota) yang merupakan jalan yang lebih luas daripada yang lain.<ref name="benn xviii"/> Terdapat enam jalan utama ini yang membahagikan bandar kepada sembilan sektor grid yang berbeza ([[Chang'an#Lokasi dan acara|disenaraikan di bawah]] oleh [[kardinal arah]]). Jalan yang paling sempit daripada jalan ini ialah {{convert|82|ft|m|abbr=on}} lebar, jalan yang berakhir di pintu pagar dinding luar ialah {{convert|328|ft|m|abbr=on}} lebar, dan yang terbesar, Jalan Imperial yang terbentang dari pintu gerbang selatan tengah hingga ke Bandar Pentadbiran dan Istana Barat di utara, adalah lebar {{convert|492|ft|m|abbr=on}}.<ref name="benn 48">Benn, 48.</ref> Jalan dan jalan selebar ini membolehkan pemadaman kebakaran yang cekap di bandar Chang'an. Sebagai contoh, pada tahun 843, kebakaran besar memakan 4,000 rumah, [[gudang]] dan bangunan lain di Pasar Timur, namun seluruh bandar berada pada jarak yang selamat dari kebakaran (yang sebahagian besarnya [[kuarantin] ]d di Chang'an Tengah Timur).<ref name="benn 48"/> Rakyat Chang'an juga gembira dengan kerajaan sebaik sahaja mahkamah empayar mengarahkan penanaman [[pokok buah]] di sepanjang jalan-jalan bandar di 740.<ref name="benn 49">Benn, 49.</ref>
===Kolam, anak sungai dan terusan=== [[File:Xi'anwildgoosepagoda2.JPG|thumb|right|200px| [[Pagoda Angsa Liar Kecil]], dibina pada 709 Masihi, rosak akibat [[gempa bumi]] pada 1556 tetapi masih berdiri, di [[Chang'an#Central Chang'an|sektor tengah]] Chang'an .]]
Di dalam Taman Barat terdapat aliran larian dan di dalam kandang berdinding Istana Barat terdapat dua anak sungai, satu menghubungkan tiga kolam dan satu lagi menghubungkan dua kolam. Taman Timur yang kecil mempunyai kolam sebesar kolam yang ada di Istana Barat. [[Istana Daming]] dan Istana Xingqing (di sepanjang tembok timur bandar) mempunyai tasik kecil untuk dibanggakan. Taman Sungai Serpentine mempunyai tasik besar dalam sempadannya yang lebih besar daripada gabungan dua tasik terakhir, disambungkan di hujung selatan oleh sungai yang mengalir di bawah tembok utama dan keluar dari bandar.<ref name="benn xiii"/>
Terdapat lima pengangkutan dan sanitasi [[terus]] berjalan di seluruh bandar, yang mempunyai beberapa sumber air, dan menghantar air ke taman bandar, taman orang kaya, dan kawasan istana empayar.<ref name="benn 49"/> Sumber air datang dari anak sungai yang mengalir melalui Taman Larangan dan di bawah tembok kota utara, dua anak sungai dari luar kota di selatan, sungai yang mengalir ke kolam Taman Timur yang berdinding, yang kemudian disuap menjadi terusan yang menuju ke dalam bandar. Laluan air terusan ini seterusnya mengalirkan air ke dalam kolam Istana Barat; tasik di Istana Xingqing menghubungkan dua terusan yang mengalir melalui bandar. Terusan juga digunakan untuk mengangkut barangan penting ke seluruh bandar, seperti [[arang]] dan kayu api pada musim sejuk.<ref name="benn 49"/>
===Lokasi dan peristiwa semasa dinasti Tang===
====Barat Daya Chang'an====
'''Lokasi dan acara di sektor barat daya bandar termasuk''':<ref name="benn xiii"/><ref name="benn xviii">Benn, xviii</ref><ref name="benn xix">Benn, xix</ref>
*15 wad berdinding dan berpagar
*9 [[Buddha]] [[biara]]
*2 [[kepala biara]] [[Taoisme]]
*14 [[Pemujaan nenek moyang|Kuil keluarga]]
*1 [[Rumah awam#Rumah tumpangan|Rumah tumpangan]]
*1 [[Kubur]]
*Sebuah [[rumah agam]] di mana pemiliknya [[menggali]] dengan berhati-hati dan mengebumikan semula jenazah seorang jeneral tentera yang sudah lama meninggal dunia kerana [[kubur (pengebumian)|kubur]] terlalu dekat dengan [[rumah luar]] rumah itu.*Sebuah menara kayu besar [[pagoda Cina]] yang pernah berdiri di sebuah biara di sektor bandar ini, yang memegang kononnya 'gigi [[Gautama Buddha|Buddha]]' yang dibawa oleh seorang [[penziarah]] [[bhikkhu]] yang mengembara dari India. Selepas ia dibina pada 611 oleh [[Maharaja Yang dari Sui]], menara itu berdiri pada ketinggian {{convert|330|ft|m|abbr=on}} tinggi (90 kaki lebih tinggi daripada bata yang dibina Pagoda Angsa Liar Gergasi) dan 120 langkah dalam lilitan; malangnya ia tidak lagi berdiri.<ref name="Benn 62">Benn, 62.</ref>
====Chang'an Tengah Selatan====
[[File:Gilt hexagonal silver plate with a feilian beast pattern.jpg|thumb|right|200px| Plat era Tang [[penyepuhan|keremasan]] [[heksagon]]al [[perak]] dengan corak binatang Fei Lian, ditemui daripada penggalian 1970 di Xi'an.]]
'''Lokasi dan acara di sektor tengah selatan bandar termasuk''':<ref name="benn xiii"/><ref name="benn xviii"/><ref name="benn xix"/>
*20 wad berdinding dan berpagar
*3 biara Buddha
*7 biara Tao
*11 kuil keluarga
*1 Penginapan
*Peristiwa pada tahun 815 di mana [[pembunuhan|pembunuh]] membunuh [[Canselor Dinasti Tang|Canselor]] Wu ketika dia meninggalkan pintu timur wad paling timur laut di selatan tengah Chang'an; peristiwa itu berlaku sebelum subuh.
*Peristiwa pada tahun 849 di mana seorang putera empayar telah dicabar daripada jawatannya oleh pegawai di mahkamah kerana mendirikan sebuah bangunan yang menghalang jalan di wad paling barat laut di selatan tengah Chang'an.
*Taman pemberontak [[An Lushan]] yang terkenal itu
*Taman dengan [[pavilion]] tempat [[pelajar siswazah]]s [[peperiksaan Imperial|Peperiksaan Ulama Lanjutan]] boleh mengadakan '[[pesta peoni]]'.
*Wad berdinding dengan padang kosong; pada abad ke-7 ia pada asalnya merupakan tempat di mana [[hamba]], [[kuda]], [[lembu]], dan [[keldai]] boleh dijual, tetapi seluruh wad itu akhirnya berubah menjadi sebuah [[latihan ketenteraan]] tempat untuk lelaki [[pasur silang]] berlatih.
*Taman khas yang menyediakan makanan untuk isi rumah diraja [[putera mahkota]].
*Taman kerajaan yang membekalkan bunga pir [[madu]], antara barangan semula jadi yang lain.
==== Tenggara Chang'an ====
'''Lokasi dan acara di sektor tenggara bandar termasuk''':<ref name="benn xiii"/><ref name="benn xviii"/><ref name="benn xix"/>
* 13 wad berdinding dan berpagar
* 9 biara Buddha
* 3 biara Tao
* 5 kuil keluarga
* 2 Penginapan
* 1 Tanah kubur
*Taman Sungai Serpentine, yang mempunyai salah satu biara Buddha dan salah satu kuil keluarga sektor tenggara bandar di dalam kawasannya.
*Taman [[perubatan]] untuk [[pewaris nampaknya]] terletak di wad berdinding utara di sektor tenggara bandar ini. Sebuah kedai [[pastri]] berdiri di sebelah pintu pagar utara wad yang sama, bersama-sama dengan tapak kuil purba tempat penduduk datang setiap hari ketiga bulan ketiga dan hari kesembilan bulan kesembilan.
*Sebuah wad di utara sektor bandar tenggara ini mempunyai separuh daripada kawasannya ditetapkan sebagai tanah perkuburan.
*Sebuah kononnya [[rumah hantu]]
*Sebuah biara besar dengan sepuluh [[halaman]] dan 1897 [[Teluk (seni bina)|teluk]]; biara ini adalah rumah kepada [[Pagoda Angsa Liar Gergasi]] (dibina pada 652), yang masih berdiri hari ini pada ketinggian 64 m tinggi. Pelajar siswazah Peperiksaan Ulama Lanjutan akan datang ke biara ini untuk menulis nama mereka. Wad bandar yang sama ini juga mempunyai [[rumah mandian awam|mandian]] yang besar, [[plaza]] hiburan, biara tambahan yang mempunyai kolam sendiri, dan rumah agam yang mempunyai rumah mandian sendiri.
*Sebuah wad dengan sebuah lagi astaka taman untuk pelajar siswazah mengadakan 'pesta peoni' mereka.
*Sebuah rumah penginapan yang dipasang pada geganti pantas [[pejabat pos]].
*Sebuah kebun [[apricot]] tempat pelajar siswazah boleh meraikan kejayaan mereka dengan [[makan|jamuan]].
====Chang'an Tengah Barat==== [[File:Gilt silver eared cup.jpg|thumb|right|200px| Cawan telinga era Tang [[penyepuhan|keremasan]]-[[perak]] dengan reka bentuk [[bunga]], ditemui daripada penggalian 1970 di Xi'an.]]
'''Lokasi dan acara di sektor tengah barat bandar termasuk''':<ref name="benn xiii"/><ref name="benn xv">Benn, xv</ref><ref name="benn xvi">Benn, xvi.</ref><ref name="benn xvii">Benn, xvii.</ref>
* 11 wad berdinding dan berpagar (termasuk wad pasar besar)
* 22 biara Buddha
* 2 biara Tao
* 2 kuil keluarga
* 3 kolam air besar
* Pasar Barat ({{lang|zh|西市}}); kawasan permukaannya meliputi saiz dua wad bandar biasa, dan dibahagikan kepada 9 [[blok bandar]] yang berbeza. Ia menampilkan [[orang Parsi|Parsi]] [[bazar]] yang memenuhi citarasa dan gaya yang popular pada zaman pertengahan [[Iran]]. Ia mempunyai banyak kedai [[wain]], [[kedai minuman]], dan [[penjual]] [[minuman]] ([[teh]] yang paling popular), bubur, pastri dan masak [[bijirin]]. Terdapat [[Insurans deposit|firma deposit keselamatan]] yang terletak di sini juga, bersama-sama dengan pejabat kerajaan di blok pusat bandar yang memantau tindakan [[Perdagangan|komersial]].
*Pejabat untuk Chang'an [[County (People's Republic of China)|County]], separuh barat bandar.
*Rumah agam [[bangsa Turki|Turki]] [[putera]].
*Pejabat utama [[datuk bandar] Chang'an City].
*Sebuah biro menguruskan rumah tangga putera raja.*Peristiwa pada 613 di mana sebuah keluarga melemparkan emas mereka ke dalam [[perigi air|perigi]] rumah agam mereka kerana mereka takut kerajaan bandar akan merampasnya.
*Sebuah firma yang menyewa [[jenazah]] dan peralatan lain untuk [[pengkebumian]], bersama-sama dengan pengambilan [[pengusir setan]].
*Peristiwa pada tahun 813 di mana seekor babi dalam kandang babi melahirkan anak babi yang cacat yang mempunyai satu kepala, tiga telinga, dua badan bersambung dan lapan kaki yang berbeza.<ref name="Benn 54">Benn, 54.</ref>
*Sebuah acara setiap hari di mana Pasar Barat (dan Pasar Timur) akan dibuka pada tengah hari, diumumkan oleh 300 mogok pada dram yang kuat, manakala pasar akan ditutup satu jam tiga suku sebelum senja, perintah berkurung ditandakan dengan bunyi 300 berdegup dengan gong yang kuat.<ref name="Benn 55">Benn, 55.</ref> Selepas pasar rasmi ditutup untuk malam itu, pasar malam kecil di kawasan perumahan kemudiannya akan berkembang maju dengan ramai pelanggan, walaupun usaha kerajaan pada tahun 841 untuk menutupnya.<ref name="Benn 55"/>
====Chang'an Tengah====
'''Lokasi dan acara di sektor pusat bandar termasuk''':<ref name="benn xiii"/><ref name="benn xvi"/><ref name="benn xvii"/>
* 16 wad berdinding dan berpagar
* 17 biara Buddha
* 6 biara Tao
* 1 kuil rasmi
* 3 kuil keluarga
* 3 Lokasi untuk Pejabat Transmisi Wilayah
* 3 Penginapan
* 2 Tanah kubur
*Gelang untuk [[muzik Cina|pemuzik empayar]]
*Rumah agam menteri yang mempunyai 'pavilion hujan automatik', iaitu, [[penyaman udara]] oleh Dinasti Han ciptaan lama juruteknik Ding Huan ([[floruit|fl.]] 180 AD) [[Fan (mekanikal) )|kipas berputar]].<ref name="needham volume 4 part 2 33 233">Needham, Volume 4, Part 2, 33, 233.</ref>
*Peristiwa di mana seorang ulama pernah cedera di kepala di sini oleh bola sepak cuju, dan kerana kasihan dengan nasibnya, maharaja memberinya hadiah peribadi sebanyak dua puluh lima [[pint]] minuman [[ale]].
*Peristiwa pada 720 di mana dinding satu wad runtuh sebahagiannya semasa ribut kencang.
*Sebuah rumah agam milik [[Puteri Taiping]] (meninggal dunia 713).
*Peristiwa di mana seorang wanita [[kerdil|kerdil]] [[Sihir (ilusi)|ahli silap mata]] dikatakan memberikan [[ilusi]] menukar dirinya menjadi tangkai buluh dan tengkorak.
*Sekolah Ibu negara utama, iaitu Akademi Anak-Anak Negeri, Akademi Pembelajaran Besar dan Akademi Four Gates.
*Pelbagai kolej lain untuk [[undang-undang]], [[matematik]], dan [[kaligrafi]].
*Wad yang mempunyai bilangan plaza hiburan terbanyak di bandar.
*Rumah agam yang bernilai 3 juta syiling tembaga era Tang pada abad ke-9.
*Satu lagi rumah agam yang mempunyai pavilion dinding berlepa yang dilitupi dengan [[aroma]]tic [[herba]] dari [[Asia Tengah]]
*[[Pagoda Angsa Liar Kecil]], yang masih berdiri sehingga kini.
*Kedai yang menjual pastri mewah
*The Pavilion of Buddha's Tooth, terletak di sebuah biara di mana pelajar siswazah Peperiksaan Ulama Lanjutan boleh menikmati '[[ceri|jamuan ceri]]' mereka sebagai penghormatan kepada kejayaan akademik mereka.*Sebuah [[pudina (syiling)|pudina]] untuk tuangan [[tembaga]]-syiling [[mata wang]]
*Padang kecil untuk bermain polo kuda
====Chang'an Tengah Timur====
[[File:Gilt silver jar with pattern of dancing horses.jpg|thumb|right|200px| Sebuah balang [[penyepuhan|keremasan]]-[[perak]] dengan corak tarian [[domestikasi kuda|kuda]], ditemui daripada penggalian 1970 di Xi'an.]]
'''Lokasi dan acara di sektor timur tengah bandar termasuk''':<ref name="benn xiii"/><ref name="benn xviii"/><ref name="benn xvi"/><ref name="benn xvii"/>
* 11 wad berdinding dan berpagar
* 11 biara Buddha
* 7 biara Tao
* 1 kuil keluarga
* 1 Tempat ibadat asing (cth: [[Gereja (bangunan)|gereja]], [[sinagog]], dsb.)
* 4 Lokasi untuk Pejabat Transmisi Wilayah
* 3 Penginapan
* 1 Tanah kubur
* 1 kolam air besar*Pasar Timur ({{lang|zh-Hant|東市}}); seperti Pasar Barat, pasar berdinding dan berpagar ini mempunyai sembilan blok bandar dan blok pusat dikhaskan untuk pejabat kerajaan yang mengawal selia perdagangan dan memantau urus niaga barangan dan perkhidmatan. Terdapat sebuah jalan dengan [[nama jalan|nama]] "[[Ironmonger]]s' Lane", banyak kedai pastri, bar dan penjual [[alat muzik]] asing.
*The North Hamlet (Kebanyakan penghibur, pemuzik dan [[courtesan]] di bandar ini, padat dengan penduduk pada suku ini.<ref name="Benn 67">Benn, 67.</ref> Selain daripada fakta bahawa mereka bukan pelacur, pelacur Cina lebih kurang serupa dengan [[geisha]] Jepun, dan tidak seperti pelayan bar dan kedai minuman, mereka mempunyai adab meja yang sangat baik, cara pertuturan dan tingkah laku yang sopan, dan terpelihara. untuk menghiburkan golongan elit masyarakat.<ref name="Benn 64">Benn, 64.</ref>
*Pejabat Daerah Wannian, bahagian timur bandar
*Pejabat utama [[Arkib]] Perbandaran
*Biro kerajaan Direktorat [[Astronomi]]
*Peristiwa pada tahun 775 di mana seorang [[orang Uyghur|Uyghur]] Turki menikam seorang lelaki hingga mati pada siang hari di Pasar Timur sebelum ditangkap di pasar tidak lama kemudian. Walau bagaimanapun, ketua Uyghurnya bernama Chixin ({{lang|zh|赤心}}) atau Red Heart menceroboh daerah [[penjara]] dan membebaskan pelaku pembunuhan, mencederakan beberapa [[warden penjara|warden]] dalam proses itu.
*Sebuah rumah agam [[puteri]] dengan padang permainan polo yang besar di belakang rumah
*Peristiwa di mana [[Maharaja Gaozong dari Tang]] (r. 649–683) pernah mengadakan kenduri perkahwinan di sini untuk upacara perkahwinan anak perempuannya [[Puteri Taiping]].
*[[bir]] [[kilang bir]] Toad Tumulus Ale.
*Peristiwa pada tahun 788 di mana sekumpulan empat [[pencuri|pencuri]] membunuh pegawai penangkap mereka dan melarikan diri dari bandar.
*Peristiwa di mana pembunuh Canselor Wu bersembunyi di dalam rumpun buluh sebuah rumah agam di sektor bandar ini selepas pembunuhan itu.
*Sebuah biara Buddha dengan plaza hiburan
*Rumah 'pembaca muka' ([[ahli fisiognomi]]) di mana kumpulan orang setiap hari datang untuk memberitahu nasib mereka.
*Sebuah rumah agam yang dianugerahkan oleh maharaja kepada [[An Lushan]] (yang menjadi pemberontak paling terkenal semasa era Tang) pada tahun 750 yang telah ditukar menjadi biara Buddha selepas kematiannya. Terdapat juga taman di wad berasingan yang ditetapkan untuk An Lushan.
*Sebuah rumah agam jeneral berpangkat tinggi pada pertengahan abad ke-8 yang direkodkan mempunyai 3,000 penduduk keluarga besar yang tinggal di premis itu.
*Kuil Api [[Zroastrian]].
*Peristiwa di mana mahkamah empayar menurunkan pangkat seorang pegawai kerana didapati dia telah mengumpulkan sejumlah besar penghibur wanita di sini di sebuah kediaman yang bukan rumahnya.*Peristiwa pada abad ke-9 di mana tiga [[hamba perempuan]] membunuh diri dengan melompat ke dalam perigi dan lemas sebaik sahaja mereka mendengar pemberontak [[Huang Chao]] sedang [[menular]] rumah agam perempuan simpanan mereka.
====Barat Laut Chang'an====
'''Lokasi dan acara di sektor barat laut bandar termasuk''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/><ref name="benn xv"/>
* 12 wad bandar berdinding dan berpagar
* 27 biara Buddha
* 10 biara Tao
* 1 Kuil Rasmi
* 1 kuil keluarga
* 6 tempat ibadat asing (Cth: Gereja, sinagoga, dsb.)
* 1 Penginapan
* 1 Tanah kubur
*Tentera [[berek]] untuk Tentera Strategi Ilahi.
*Kuil untuk bapa [[Laozi]].
*Tiga Kuil Api Zoroaster
*Tiga gereja pemujaan Parsi [[Nestorian Christian|Nestorian-Christian]]
*Pejabat Tidak Habis [[Perbendaharaan]]
*Peristiwa pada tahun 828 di mana seorang sida telah memerintahkan lima puluh [[ahli gusti]] untuk menangkap 300 rakyat jelata kerana pertikaian tanah, yang mana [[rusuhan]] tercetus di jalanan.
*Rumah An Jinzang, yang membelah perutnya dengan pisau untuk mempertahankan [[Maharaja Ruizong dari Tang]] daripada tuduhan [[pengkhianatan]].
*Rumah agam Puteri Anle
*Perbendaharaan Tidak Habis; pada tahun 713, [[Maharaja Xuanzong dari Tang|Maharaja Xuanzong]] membubarkan Perbendaharaan Tidak Habis yang sangat menguntungkan, yang dikendalikan oleh sebuah biara Buddha terkemuka di Chang'an. Biara ini mengumpul sejumlah besar wang, sutera, dan khazanah melalui banyak taubat orang kaya tanpa nama, meninggalkan derma di premis tanpa memberikan nama mereka. Walaupun biara itu bermurah hati dalam menderma, Maharaja Xuanzong mengeluarkan dekri memansuhkan perbendaharaan mereka atas alasan bahawa amalan perbankan mereka adalah penipuan, mengumpul kekayaan mereka, dan mengagihkan kekayaan kepada pelbagai biara Buddha lain, biara Tao, dan untuk membaiki patung, dewan, dan jambatan di bandar.
====Chang'an Tengah Utara====
'''Lokasi dan acara di sektor tengah utara bandar disertakan''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/><ref name="benn xv"/>
* Tembok berpagar besar disambungkan ke Istana Barat dan dinding luar utama bandar
* 24 wad berdinding dan berpagar
* 14 [[Pengawal keselamatan|unit pengawal bersenjata]] berbeza di 6 wad berbeza
*The August Enceintes; Kompleks berdinding besar dengan 24 wad ini ialah Bandar Pentadbiran, di mana pelbagai pejabat dan biro utama kerajaan pusat terletak (di hadapan tembok selatan Istana Barat yang mewah).
*Ibu pejabat Perkhidmatan untuk Keadilan Tertinggi ([[Mahkamah Agung]]).
*The Imperial [[kilang]]
*Peristiwa pada tahun 713 di mana satu [[karnival]] besar diadakan di sepanjang jalan utama yang dibarisi tembok selatan Istana Barat
*Ladang [[stable]] dan [[hay]] Imperial untuk kuda
*Dewan kerajaan untuk peperiksaan awam dan tentera
* Kuil nenek moyang Imperial
====Timur Laut Chang'an====
'''Lokasi dan acara di sektor timur laut bandar termasuk''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/><ref name="benn xv"/>
* 14 wad berdinding dan berpagar
* 13 biara Buddha
* 4 biara Tao
* 1 kuil keluarga
* 3 Lokasi untuk Pejabat Transmisi Wilayah
* 1 Penginapan
* Istana Xingqing; pernah menjadi biara Buddha, ia telah ditukar kepada istana Imperial pada awal abad ke-8. Di dalam kawasan berdinding dan berpagar terdapat sebuah tasik yang besar, dua anak sungai, sebuah astaka [[aloeswood]], dan sebuah dewan memanah.
* Taman [[kereta]] yang besar di mana pegawai yang melawat Istana Daming boleh meninggalkan [[kenderaan kuda]] mereka dengan selamat untuk hari itu.
* Sebuah wad hiburan dalam sektor ini yang dianggap mempunyai penyanyi terbaik di bandar ini, dan satu lagi dengan penari terbaik.
*Acara di mana [[Wu Zetian|Permaisuri Wu]] pernah mendermakan salah satu daripada [[bilik persalinan]]nya kepada sebuah biara di sini
*Peristiwa di mana seorang kasim yang menukar rumah agamnya menjadi biara mengadakan jamuan di mana dia menuntut setiap tetamu untuk meraikan dengan menekan loceng [[cloister]] dan menderma 100,000 rentetan wang tunai.
*Peristiwa pada tahun 730 di mana [[Maharaja Xuanzong dari Tang]] mempunyai empat dewan istana dibongkar dan dipasang semula sebagai dewan dan pintu untuk biara Tao, yang secara rasminya merupakan taman besar untuk [[Pertanian di China|Biro Pertanian ]].
*Kediaman untuk putera raja di wad yang membentuk sudut timur laut bandar
*Peristiwa pada tahun 835 di mana tentera istana menangkap pemimpin pemberontak di sebuah kedai teh yang merancang istana [[rampasan kuasa]] terhadap ketua sida-sida mahkamah.
*Peristiwa pada awal abad ke-9 di mana maharaja membelanjakan 2 juta rentetan wang tunai untuk membeli bekas rumah agam menteri yang dihormati supaya kediaman itu dapat dikembalikan kepada cucu menteri yang soleh.
*Sebuah rumah agam Puteri Tongchang yang mempunyai telaga air yang dilapisi dengan pagar yang diperbuat daripada [[emas]] tulen dan [[perak]].
* Sebuah gelanggang untuk pemuzik empayar
*Sebuah padang permainan yang luas sebagai padang polo kuda
*Peristiwa pada tahun 756 di mana pemberontak yang menduduki [[An Shi Rebellion|An Lushan]] mengarahkan Sun Xiaozhe supaya mempunyai lapan puluh tiga puteri, suami mereka, dan pihak [[Yang Guozhong]] dan [[Gao Lishi]] dibunuh di Zongren Fang sebagai balasan untuk anaknya An Qingzong yang sudah dihukum mati.
*Bengkel untuk pembuat alat muzik
*Satu acara di mana seorang artis terkenal tetapi mabuk melukis keseluruhan mural dalam satu malam di pintu utara sebuah biara Buddha di wad paling barat daya sektor bandar ini.
*Tempat di wad tengah selatan sektor bandar ini di mana gadis sering bermain bola sepak cuju di bawah pokok di tepi jalan.
*Sebuah jalan di mana maharaja akan menganjurkan hiburan awam untuk meraikan hari lahirnya
====Istana Barat====
[[File:Jingyun Bell.JPG|thumb|right|200px| Loceng gangsa ''jingyun'' dilemparkan pada tahun 711 Masihi, berukuran 247 cm tinggi dan berat 6,500 kg, kini terletak di [[Menara Loceng Xi'an]]]]
'''Istana Barat di utara termasuk''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/>
*Dewan memanah
*Alasan Polo
*Taman yang rumit
*Lima kolam air besar dan tiga aliran berbeza
*Padang bola cuju
*Sebuah [[gendanga|menara gendang]]
*Sebuah [[menara loceng]]
*Kediaman Putera Mahkota, digelar 'Istana Timur'
*Mahkamah Flank, tempat wanita [[dipenjara]]d atas jenayah suami mereka dan lelaki lain dalam keluarga yang mereka tetap setia.
*Sekolah untuk wanita istana
*Kerusi Agensi Sida-Sida
====Taman Barat====
'''Taman West Park termasuk''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/>
*Alur sungai
*Tiga pintu masuk menuju ke Istana Barat
*[[Ais]] lubang untuk [[menyejukkan|menyejukkan]] makanan semasa musim bunga dan musim panas
====Istana Daming====
'''Tapak [[Daming Palace]] termasuk''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/>
*Gerbang berdinding dua di hujung utara menuju ke luar kota, dan satu pintu bertembok di hujung selatan menuju ke kota
*Tasik yang besar
*Dewan memanah
*Rumah mandian
*Sebuah gudang untuk alat muzik
*Sebuah menara dram
*Sebuah menara loceng
*Padang bola sepak [[cuju]].
*A [[sabung ayam]] [[arena]]
*[[Akademi]] daripada [[muzik]] untuk pelakon dan penghibur dalam Rombongan [[Pear Garden]]
*Wad hiburan yang berasingan [[File:Reconstructed Danfeng Men.jpg|thumb|right|200px| Danfeng Gate yang dibina semula, menempatkan dan memulihara runtuhan di tapak pintu asal, Istana Daming]]
[[File:Daming Palace Hanyuan Hall Site.jpg|thumb|right|200px| Runtuhan Dewan Huanyuan di Istana Daming]]
====Taman Timur====
'''Taman East Park termasuk''':<ref name="benn xiv"/><ref name="benn xiii"/>
*Kolam besar
*Dua anak sungai (satu menuju ke taman dari bawah tembok, satu mengalirkan air ke terusan bandar)
*Padang [[cuju]] (bola sepak tradisional Cina).
====Pengiraan ====
'''Untuk bangunan dan lokasi yang berbeza di seluruh bandar, jumlah bilangan bagi setiap bangunan ialah''':<ref name="benn xiii"/>
*111 biara Buddha
*41 biara Tao
*38 kuil keluarga
*2 kuil rasmi
*10 wad bandar yang mempunyai satu atau beberapa Pejabat Transmisi Wilayah
*12 Penginapan
*6 Tanah kubur
*7 gereja agama asing rasmi
====Acara seluruh bandar====
'''Citywide events of Chang'an include''':<ref name="Benn 149">Benn, 149.</ref><ref name="Benn 150">Benn, 150.</ref><ref name="Benn 151">Benn, 151.</ref><ref name="Benn 152">Benn, 152.</ref><ref name="Benn 153">Benn, 153.</ref>
*Perayaan [[cuti tradisional Cina]] yang disambut di seluruh bandar (dan empayar) termasuk:
**[[Tahun Baru Cina|Tahun Baru]]; perayaan yang paling hebat daripada semua perayaan, dan tempoh cuti tujuh hari untuk pegawai kerajaan. Pegawai awam, pegawai tentera dan utusan asing berkumpul terlebih dahulu pada awal pagi untuk menghadiri [[Levee (acara)|leve]], suatu peristiwa di mana petanda, bencana dan berkat tahun sebelumnya akan dikaji, bersama dengan penghormatan wilayah serantau dan negara asing yang disampaikan. Ia juga merupakan peluang bagi gabenor wilayah untuk membentangkan calon yang disyorkan mereka untuk [[peperiksaan empayar]]. Walaupun upacara perayaan di Chang'an adalah mewah, penduduk luar bandar di luar bandar merayakan secara peribadi di rumah bersama keluarga mereka dalam tradisi lama, seperti meminum wain istimewa, Killing Ghosts dan wain Reviving Souls, yang dipercayai dapat menyembuhkan penyakit berikut. tahun.**[[Pesta Tanglung]]; perayaan tiga hari yang diadakan pada hari ke-14, ke-15, dan ke-16 pada hari pertama [[bulan purnama]]. Ini adalah satu-satunya cuti di mana kerajaan membatalkan perintah berkurung setiap malam di seluruh bandar supaya orang ramai bebas keluar dari wad mereka dan bersiar-siar di jalan-jalan utama di bandar untuk meraikannya. Rakyat cuba mengatasi satu sama lain setiap tahun dalam jumlah lampu dan saiz lampu yang boleh mereka dirikan dalam paparan besar. Setakat ini yang paling menonjol adalah yang pada tahun 713 yang didirikan di pintu gerbang di Chang'an oleh orang yang baru turun takhta [[Maharaja Ruizong dari Tang]]. Roda tanglungnya mencatatkan ketinggian {{convert|200|ft|m|abbr=on}},yang bingkainya dibalut dengan [[sutera]] dan [[sutera]] [[kain kasa]], dihiasi dengan perhiasan [[emas]] dan [[jed]], dan apabila ia mempunyai jumlah kira-kira 50,000 minyak cawan menyala pancaran itu boleh dilihat berbatu-batu.
**[[Lustrasi]]; perayaan sehari ini berlangsung pada hari ketiga bulan ketiga (digelar "double-three"), dan secara tradisinya bertujuan untuk menghalau kejahatan dan membersihkan kotoran di sungai dengan tumbuhan aromatik [[orchis]] wangi. Menjelang era Tang, ia telah menjadi masa perayaan baudy, pesta, minum wain, dan menulis puisi. Mahkamah Tang setiap tahun menghidangkan kumpulan istimewa pastri [[goreng]] sebagai pencuci mulut untuk majlis itu, kemungkinan besar disajikan di Taman Sungai Serpentine.
**[[Pesta Makanan Sejuk]]; percutian berasaskan suria pada 5 April (bersamaan dengan [[Pesta Qingming]]) dinamakan demikian kerana tiada api dibenarkan dinyalakan selama tiga hari, justeru tiada makanan panas atau panas. Ia adalah masa untuk menghormati nenek moyang seseorang dengan mengekalkan makam mereka dan mempersembahkan korban, manakala [[berkelah]] akan diadakan kemudian hari. Ia juga merupakan masa untuk berseronok dalam aktiviti luar, dengan keseronokan pada [[set ayunan]], bermain bola sepak cuju, polo kuda dan [[tarik tali]]. Pada tahun 710, [[Maharaja Zhongzong dari Tang]] menyuruh ketua menteri, menantu, dan pegawai tenteranya terlibat dalam permainan tarik tali, dan kononnya ketawa apabila menteri tertua jatuh. Takhta empayar juga mempersembahkan bubur kepada pegawai, dan juga mencelup telur ayam dan itik, serupa dengan amalan pada [[Paskah]] di [[dunia Barat]].**Hari Kelima Bulan Kelima; cuti sehari yang digelar [[Pesta Perahu Naga]] ini diadakan sebagai penghormatan kepada seorang negarawan Cina purba [[Qu Yuan]] (c. 340-278 SM) dari [[Chu (negeri)|Negeri Chu]]. Malu kerana dia tidak dapat menyelamatkan hal ehwal buruk negerinya atau rajanya dengan menawarkan majlis yang baik, Qu Yuan melompat ke dalam sungai dan membunuh [[bunuh diri]]; dikatakan tidak lama kemudian ramai yang keluar ke sungai menaiki bot dalam usaha terdesak untuk menyelamatkannya jika masih hidup. Perbuatan ini bertukar menjadi tradisi perayaan menaiki [[perahu naga]] untuk berlumba dengan [[pendayung]] lain, dan juga memanggil nama Qu, masih mencarinya. Jenis makanan yang biasa dimakan semasa zaman Tang untuk perayaan ini adalah sama ada pulut atau nasi yang dibungkus dengan daun dan direbus.**Malam Ketujuh Bulan Ketujuh; ini adalah perayaan satu hari yang diadakan sebagai penghormatan kepada [[Syurga|langit]] [[urusan|hubungan cinta]] dengan dewa yang dikaitkan dengan bintang [[Altair]] (dewa ternak lembu jantan) di [[buruj]] [[Aquila (buruj)|Aquila]] dan bintang [[Vega]] (dewa pembantu wanita penenun) dalam buruj [[Lyra]]. Pada hari raya ini, wanita berdoa untuk meningkatkan kemahiran mereka dalam menjahit dan menenun. Pada awal abad ke-8 pelayan Tang telah mendirikan {{convert|100|ft|m|abbr=on}} dewan tinggi dengan mencantumkan [[broked]] pada bingkai buluh dan meletakkan buah-buahan, bir dan panggang sebagai persembahan kepada dua kekasih cemerlang. Semasa cuti ini, maharaja [[gundik]] mengikat benang [[polikrom]] ke dalam jarum dengan sembilan mata, sambil menghadap bulan sendiri (dalam upacara yang dipanggil "berdoa untuk kemahiran [dalam menjahit dan menenun]").** Hari Kelima Belas Bulan Ketujuh; cuti ini dipanggil Pesta Semua Orang Suci, berkembang daripada legenda [[Mulian Menyelamatkan Ibunya]]. di mana [[bodhisattva]] penyelamat Mulian yang telah menemui ibunya membayar untuk dosanya semasa di [[purgatory]] dipenuhi dengan hantu kelaparan. Menurut cerita, dia kelaparan di sana kerana apa-apa makanan yang dia masukkan ke dalam mulutnya akan bertukar menjadi arang. Kemudian dikatakan bahawa dia memberitahu Buddha untuk membuat persembahan dengan pendetanya pada hari kelima belas bulan ketujuh, suatu perbuatan mulia yang akan membebaskan tujuh generasi orang daripada menjadi hantu kelaparan di Neraka serta orang yang dilahirkan semula sebagai haiwan yang lebih rendah. Selepas Mulian dapat menyelamatkan ibunya sendiri dengan persembahan, Mulian meyakinkan Buddha untuk menjadikan hari itu sebagai hari cuti kekal. Percutian ini merupakan peluang biara Buddha untuk mempamerkan kekayaan mereka yang terkumpul dan menarik penderma, terutamanya dengan kaedah menarik orang ramai dengan cermin mata dan persembahan dramatik.
** Hari Kelima Belas Bulan Kelapan; perayaan ini (hari ini hanya dipanggil Perayaan Bulan atau [[Pesta Pertengahan Musim Luruh]]), berlangsung pada pertengahan musim luruh, dan telah ditetapkan sebagai [[cuti tahunan|cuti]] selama tiga hari untuk pegawai kerajaan. Tidak seperti perkaitan cuti sebelumnya dengan agama Buddha, percutian ini dikaitkan dengan Taoisme, khususnya Taoisme [[alkimia]]. Terdapat kisah tentang seekor [[arnab]] di bulan yang bekerja keras mengisar [[bahan]]s untuk [[elixir]] dengan menggunakan [[mortar dan alu]]. Dalam [[cerita rakyat]], seorang [[Sihir (ilusi)|ahli silap mata]] mengiringi Maharaja [[Li Longji|Illustrious August]] ke istana dewi bulan melintasi jambatan perak yang dibayangkan olehnya melemparkan tongkatnya ke udara. Dalam kisah itu, pada hari kelima belas bulan kelapan, maharaja melihat persembahan "Air of the Rainbow Robe and Feathered Skirt" oleh pembantu rumah abadi. Dia menghafal muzik itu, dan sekembalinya ke bumi mengajarnya kepada penghiburnya. Bagi orang-orang di Chang'an (dan di tempat lain), percutian ini adalah cara bagi ramai untuk sekadar berpesta dan minum untuk bermalam.
** Hari Kesembilan Bulan Kesembilan; ini adalah cuti tiga hari yang dikaitkan dengan promosi umur panjang (dengan [[krysanthemum]] sebagai simbol utama). Ia adalah percutian di mana ramai yang ingin berkelah di negara ini, terutamanya di kawasan yang lebih tinggi seperti di tepi gunung. Tanpa keupayaan untuk mengembara jauh ke pergunungan, penduduk Chang'an hanya mengadakan pesta mereka di puncak pagoda atau di Taman Sungai Serpentine. Batang dan daun kekwa ditambah kepada bijirin [[penapaian (makanan)|penapaian]] dan diseduh selama setahun berturut-turut. Pada perayaan yang sama pada tahun berikutnya, dipercayai bahawa meminum bir ini akan memanjangkan umur seseorang.
** Hari Terakhir Bulan Kedua Belas; pada hari raya ini ale dan buah-buahan telah disediakan sebagai persembahan kepada dewa dapur, selepas pendeta Buddha atau Tao membaca kitab suci di rumah sendiri (jika seseorang mempunyai kekayaan dan harta). Persembahan dibuat kepada tuhan dapur kerana menjadi tanggungjawabnya membuat laporan tahunan ke syurga tentang perbuatan baik atau dosa yang dilakukan oleh keluarga terbabit. Sebuah keluarga akan melakukan segala-galanya untuk memikat tuhan, termasuk menggantung potret tuhan yang baru dicat pada sekeping kertas di atas dapur mereka pada Tahun Baru, yang digantung dalam kedudukan yang sama selama setahun penuh. Sudah menjadi amalan biasa untuk menggosok beberapa [[minuman beralkohol]] pada gambar mulut dewa, supaya dia menjadi mabuk dan terlalu [[mabuk]] untuk membuat apa-apa jenis laporan yang agak buruk atau negatif tentang keluarga itu. ke syurga.* Karnival Besar; [[karnival]] semasa zaman Tang adalah acara yang meriah, dengan kuantiti yang banyak makan, minum, jalanan [[perbarisan]], dan pertunjukan sampingan di dalam khemah. Karnival tidak mempunyai tarikh atau adat yang tetap, tetapi hanyalah perayaan yang dikurniakan oleh maharaja dalam hal kemurahan hatinya atau keadaan istimewa seperti kemenangan tentera yang hebat, [[penuaian]] yang banyak selepas kemarau atau kebuluran yang panjang, korban kepada dewa, atau pemberian [[pengampunan]].<ref name="Benn 155"/> Karnival jenis ini sebagai tradisi seluruh negara telah ditubuhkan lama sebelum Tang oleh [[Qin Shihuang]] pada abad ke-3 SM, selepas penyatuan China pada 221.<ref name="Benn 154">Benn, 154.</ref> Antara 628 dan 758, takhta empayar menganugerahkan sejumlah enam puluh sembilan karnival yang berbeza, tujuh belas daripadanya diadakan di bawah [[Wu Zetian|Permaisuri Wu]].<ref name="Benn 155">Benn, 155.</ref> Karnival ini biasanya berlangsung selama 3 hari, dan kadangkala lima, tujuh atau sembilan hari (menggunakan nombor ganjil yang perlu dibayar supaya bilangan hari boleh sepadan dengan kepercayaan dalam kosmos). Padang karnival biasanya dipentaskan di jalan yang luas di bandar, dan parti yang lebih kecil hadir di plaza terbuka biara Buddha. Walau bagaimanapun, pada tahun 713, satu karnival telah diadakan di jalan besar yang berjalan dari timur ke barat antara tembok Istana Barat dan kawasan kerajaan bandar pentadbiran, kawasan lapang yang panjangnya {{convert|0.75|m|km}} dan {{convert|1447|ft|m|abbr=on}} lebar, dan lebih selamat kerana unit pengawal bandar diletakkan berdekatan dan boleh mengendalikan kawalan orang ramai terhadap masalah timbul.<ref name="Benn 156">Benn, 156.</ref> Karnival Dinasti Tang menampilkan gerabak melintas yang besar dengan tiang tinggi dan akrobat akan memanjat dan melakukan aksi untuk orang ramai. Terapung besar semasa Tang, di atas gerabak beroda empat yang hebat, naik setinggi lima tingkat, dipanggil 'kereta gunung' atau 'bot kemarau'.<ref name="Benn 157">Benn, 157.</ref> Kenderaan superstruktur ini dibalut dengan bendera dan kain sutera, dengan buluh dan bingkai jenis kayu yang lain, pemuzik asing berpakaian kain mewah duduk di bahagian atas sambil memainkan muzik, dan keseluruhan kereta yang ditarik oleh [[lembu]]en yang dilitupi dalam [[ harimau]] kulit dan berpakaian untuk kelihatan seperti [[badak sumbu]]es dan [[gajah]]. Seorang pegawai yang bertanggungjawab ke atas [[Biro Muzik]] pada awal abad ke-7 menetapkan tugas mengarang muzik rasmi yang akan dimainkan dalam karnival agung tahun itu. Pada beberapa ketika, maharaja memberikan hadiah kepada penghibur karnival yang dianggapnya mengatasi yang lain dengan bakat mereka.
* Pada tahun 682, kemuncak kemarau besar, banjir, wabak [[belalang]], dan [[wabak]], kebuluran yang meluas berlaku di dua ibu negara China iaitu Chang'an dan Luoyang. Kekurangan makanan mendorong harga bijirin ke paras tertinggi [[inflasi]] yang tidak pernah berlaku sebelum ini, manakala era yang makmur di bawah maharaja Taizong dan Gaozong berakhir dengan sedih.<ref name="Benn 4">Benn, 4.</ref>
[[File:XiAn qujiang.jpg|thumb|right|200px| Taman tema Tang Chang'an di Xi'an hari ini]]
[[File:Shaanxi History Museum.jpg|thumb|right|200px| Muzium Sejarah Shaanxi]]
== Kemerosotan ==
Ibu negara Tang yang dahulunya makmur tiba-tiba merosot selepas berakhirnya [[Dinasti Tang]]. Pada tahun 880, pemberontak [[Huang Chao]] memecat bandar itu, memusnahkan sebahagian besar daripadanya.<ref name="www.worldhistory.org">[https://www.worldhistory.org/Chang'an/ worldhistory.org]</ref> Apabila panglima perang [[Zhu Quanzhong]] menyerang bandar itu sekali lagi 25 tahun kemudian, ibu negara telah dipindahkan dari Chang'an ke [[Luoyang]], dan sebahagian besar bandar itu ditinggalkan dan rosak.<ref name="www.worldhistory.org"/> Tidak lama kemudian, kebanyakan bandar telah ditakluki oleh alam semula jadi dan digunakan untuk pertanian. Bekas bandar empayar itu diubah suai menjadi bandar yang lebih kecil. Kemudian tembok kota utara dan timur dibesarkan sedikit dan nama rasmi bandar ditukar daripada [[Jingzhao]], yang bermaksud ibu negara, kepada Xi'an pada [[Dinasti Ming]].<ref name="www.worldhistory.org"/>
==Lihat juga==
* [[Perancangan bandar China Purba]]
* [[Ibu negara bersejarah China]]
* [[Senarai bandar di Republik Rakyat China|Senarai bandar di China]]
* [[Penularan agama Buddha Jalan Sutera]]
* [[Kuil Xi Ming]]
* [[Xi'an]]
* [[Sejarah Xi'an]]
== Rujukan ==
=== Petikan ===
{{Reflist}}
=== Sumber ===
{{refbegin}}
* Benn, Charles (2002). ''China's Golden Age: Everyday Life in the Tang Dynasty''. Oxford: Oxford University Press. {{ISBN|0-19-517665-0}}.
* Ebrey, Walthall, Palais (2006). ''East Asia: A Cultural, Social, and Political History''. Boston: Houghton Mifflin Company. {{ISBN|0-618-13384-4}}.
* Needham, Joseph (1986). ''Science and Civilization in China: Volume 4, Physics and Physical Technology, Part 2, Mechanical Engineering''. Taipei: Caves Books Ltd.
* Ma, Dezhi. [https://web.archive.org/web/20070929105638/http://203.72.198.245/web/Content.asp?ID=69443&Query=1 "Sui Daxing Tang Chang’an Cheng Yizhi" ("Archeological Site of Sui's Daxing and Tang's Chang'an"]. ''[[Encyclopedia of China]]'' (Archeology Edition), 1st ed.
* Rockhill (1899): ''The Land of the Lamas: Notes of a Journey Through China, Mongolia and Tibet''. William Woodville Rockhill. Longmans, Green and Co., London. Reprint: Winsome Books, Delhi, 2005. {{ISBN|81-88043-34-6}}.
* Xue, Pingshuan. 五代宋元时期古都长安商业的兴衰演变.
* Wang, Chongshu. [https://web.archive.org/web/20070929100100/http://203.72.198.245/web/Content.asp?ID=68928&Query=1 "Han Chang’an Cheng Yizhi" ("Archeological Site of Han's Chang'an")]. ''[[Encyclopedia of China]]'' (Archeology Edition), 1st ed.
{{refend}}
* {{Citation |website = cultural-china.com |title = Excavation of Changan |year =2007 |url = http://history.cultural-china.com/en/183H6233H12083.html |url-status =dead|archive-url = https://archive.today/20130102072741/http://history.cultural-china.com/en/183H6233H12083.html |archive-date = 2013-01-02 }}
* {{Citation
|last = China Features
|title = Archaeologists dig deep to revive 2,200 year-old ancient capital
|date = November 19, 2006
|url = http://en.0437.gov.cn/dispArticle.Asp?ID=895
|url-status = dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20140521203258/http://en.0437.gov.cn/dispArticle.Asp?ID=895
|archive-date = 21 Mei 2014
}}
* {{citation |author = Ministry of Culture, P.R.China |title =Site of Capital Chang'an of Hanl |year = 2003 |url = http://www.chinaculture.org/gb/en_travel/2003-09/24/content_36839.htm |url-status = dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20140320224204/http://www.chinaculture.org/gb/en_travel/2003-09/24/content_36839.htm |archive-date =2014-03-20 }}
* {{cite book
|last = Schinz
|first = Alfred
|title = The magic square: cities in ancient China
|publisher = Edition Axel Menges
|year = 1996
|pages = 428
|url = https://books.google.com/?id=qhcRYkz-I3YC
|isbn = 3-930698-02-1
}}
* {{Citation
|author = [[Institute of Archaeology, Chinese Academy of Social Sciences]] (IA CASS)
|title = Underground Passages Reveal Power Struggle in Ancient Han Capital
|year = 2003
|url = http://www.kaogu.cn/en/detail.asp?ProductID=957
|url-status=dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20110928042416/http://www.kaogu.cn/en/detail.asp?ProductID=957
|archive-date=2011-09-28
}}
== Bacaan lanjut ==
* Thilo, Thomas (2016), "Chang'an: China's Gateway to the Silk Road", in: Lieu, Samuel N.C., & Mikkelsen, Gunner B., ''Between Rome and China: History, Religions and Material Culture of the Silk Road'' (Silk Road Studies, XVIII), Turnhout, 2016, ms. 91-112
* Cotterell, Arthur (2007). ''The Imperial Capitals of China: An Inside View of the Celestial Empire''. Pimlico. {{ISBN|978-1-84595-009-5}}. 304 pages.
* Schafer, Edward H. "The Last Years of Ch’ang’an". ''Oriens Extremus'' X (1963):133-179.
* Sirén, O. "Tch’angngan au temps des Souei et des T’ang". ''Revue des Arts Asiatiques'' 4 (1927):46-104.
* Steinhardt, Nancy Shatzman (1999). ''Chinese Imperial City Planning''. Honolulu: University of Hawaii Press.
* Xiong, Victor Cunrui (2000). ''Sui-Tang Chang’an: A Study in the Urban History of Medieval China''. Ann Arbor: University of Michigan Center for Chinese Studies.
==Pautan luar==
* [http://depts.washington.edu/silkroad/cities/china/xian/xian.html Introduction of Xi'an/Chang'an] by the [[University of Washington]]
{{Wiktionary|Chang'an|Ch'ang-an}}
{{s-start}}
{{s-bef|before=[[Xianyang]]|row=1}}
{{s-ttl|title=[[Ibu negara bersejarah China|Ibu negara China]]
|years=206 SM – 25 M|row=1}}
{{s-aft|after=[[Luoyang]]|row=1}}
{{s-end}}
{{Authority control}}
[[Kategori:
[[Kategori:Dinasti Han]]
[[Kategori:Sejarah Xi'an]]
[[Kategori:Tapak Sejarah dan Kebudayaan Kebangsaan Utama di Shaanxi]]
[[Kategori:Tempat berpenduduk di sepanjang Jalan Sutera]]
[[Kategori:Tapak di sepanjang Jalan Sutera]]
[[Kategori:Dinasti Sui]]
[[Kategori:Dinasti Tang]]
[[Kategori:Dinasti Xin]]
| |||