Tajikistan: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Ultratomio (bincang | sumb.) k Kategori:Tajikistan |
+ |
||
Baris 1:
{{Infobox Country
|native_name
|conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;">Republik Tajikistan</span>
|common_name =
|image_flag = Flag of Tajikistan.svg
|image_coat =
|symbol_type = Jata
|image_map = LocationTajikistan.svg
|national_motto = Tiada
|national_anthem = ''[[Surudi Milli]]''
|official_languages
|capital = [[Dushanbe]]
|latd=38 |latm=33 |latNS=
|largest_city =
|demonym = Tajik
|government_type = [[Negara kesatuan|Kesatuan]], [[Republik|republik berpresiden]]
|leader_title1 = [[Senarai Presiden Tajikistan|Presiden]]
|leader_name1 = [[Emomalii Rahmon]]
|leader_title2 = [[Senarai Perdana Menteri Tajikistan|Perdana Menteri]]
|leader_name2 = [[Oqil Oqilov]]
|sovereignty_type = [[Kesatuan Soviet|Kemerdekaan]]
|established_event1 = Penubuhan [[Dinasti Samadid|Empayar Samanid]]
|established_date1 = 875
|established_event2 = Diisytiharkan
|established_date2 = [[September 9]], [[1991]]
|established_event3 = Dilengkapkan
|established_date3 = [[Disember 25]], [[1991]]
|area_rank = ke-95
|area_magnitude = 1 E11
|area_km2 = 143,100
|area_sq_mi = 55,251
|percent_water = 0.3
|population_estimate = 6,920,300<sup>1</sup>
|population_estimate_rank = ke-100<sup>1</sup>
|population_estimate_year = Januari 2006
|population_census = 6,127,000
|population_census_year = 2000
|population_density_km2 = 45
|population_density_sq_mi = 117
|population_density_rank = ke-151
|GDP_PPP = $8.802 billion <!--IMF-->
|GDP_PPP_rank = ke-139
|GDP_PPP_year = 2005
|GDP_PPP_per_capita = $1,388
|GDP_PPP_per_capita_rank = ke-159
|HDI_year = 2007
|HDI = {{increase}} 0.673
|HDI_rank = ke-122
|HDI_category = <font color="#ffcc00">sederhana</font>
|Gini = 32.6
|Gini_year = 2003
|Gini_category = <font color="#ffcc00">sederhana</font>
|currency = [[Somoni]]
|currency_code = TJS
|country_code =
|time_zone = [[Waktu Tajikistan|TJT]]
|utc_offset = +5
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|cctld = [[.tj]]
|calling_code = 992
|footnote1 = Estimate from State Statistical Committee of Tajikistan, 2006; rank based on UN figures for 2005.
}}
'''
Republik Tajikistan merupakan tempat asal orang-orang [[Tajik]] yang berkongsi [[budaya]] dan [[sejarah]] dengan orang-orang [[Iran]], dan bertutur dalam bahasa Tajik yang amat berkait dengan [[bahasa Parsi]]. Negara ini yang pada satu ketika merupakan tempat [[Empayar Samanid]] yang terkenal, kemudian menjadi salah satu republik [[Kesatuan Soviet]] pada [[abad ke-20]], dan dikenali sebagai [[Republik Sosialis Soviet Tajik]].
Bagaimanapun, selepas [[kemerdekaan]], Tajikistan mengalami [[Perang Saudara Tajikistan|perang saudara]] yang mengakibatkan kemusnahan, dan yang berlangsung sejak tahun [[1992]] sehingga [[1997]]. Sejak keakhiran perang ini, kestabilan [[politik]] dan bantuan asing telah membenarkan [[ekonomi]] negara ini untuk bertumbuh. Sumber-sumber semula jadinya seperti [[Pokok Kapas|kapas]] dan [[aluminium]] telah amat menyumbang kepada kemajuannya yang tetap.
== Nama ==
"
Tajikistan sering dieja sebagai ''Tadjikistan'' atau ''Tadzhikistan'' dalam [[bahasa Inggeris]], akibat [[transliterasi]] daripada perkataan [[Bahasa Rusia|Rusia]] ''Таджикистан''. [[Abjad]] Rusia tidak mempunyai huruf ''j'' untuk mewakili [[fonem]] /ʤ/ dan oleh itu, ''дж'', atau ''dzh'' telah digunakan. ''Tadzhikistan'' merupakan ejaan alternatif yang paling biasa dan telah digunakan secara meluas dalam kepustakaan bahasa Inggeris yang berasal daripada sumber-sumber Rusia. ''Tadjikistan'' ialah ejaan dalam [[bahasa Perancis]], dan kekadang dijumpai dalam teks bahasa Inggeris. Cara untuk menulis "Tajikistan" dalam [[skrip Parsi-Arab]] ialah: تاجکستان.
Perbalahan menyelubungi istilah yang betul untuk digunakan bagi rujukan kepada orang-orang dari Tajikistan. Perkataan ''Tajik'' sebenarnya merupakan istilah tradisional yang digunakan untuk memerikan orang-orang dari Tajikistan dan muncul secara meluas dalam kepustakaan. Tetapi [[politik]] [[etnik]] Asia Tengah telah menjadikan perkataan ''Tajik'' sebagai satu perkataan yang penuh dengan perbalahan kerana perkataan ini dikatakan membayangkan bahawa Tajikistan seakan-akan hanya merupakan negara untuk etnik Tajik, dan bukannya untuk etnik-etnik yang lain seperti [[Uzbek]], dan [[Rusia]]. Selain itu, penduduk-penduduk [[Orang Pamiri|Pamiri]] di [[Gorno-Badakhshan]] juga telah mencuba mewujudkan sebuah identiti etnik yang berbeza dengan identiti etnik Tajik. Bagaimanapun, terdapat sepersetujuan yang semakin bertambah bahawa perkataan "[[Tajikistani]]" yang tidak bersifat etnik, dan yang merangkumi kedua-dua etnik Tajik serta etnik-etnik bukan Tajik, merupakan istilah yang tepat untuk merujuk kepada orang-orang Tajikistan.
== Bahagian pentadbiran ==
Tajik terbahagi kepada 4 bahagian pentadbiran. Bahagian pentadbiran tersebut ialah wilayah-wilayah (''[[wilayah|viloyat]]'') [[Sughd]] dan [[Khatlon]], wilayah autonomi [[Gorno-Badakhshan]], dan Rantau Subordinasi Parti Republikan (RRP – Raiony Respublikanskogo Podchineniya dalam [[Bahasa Rusia]]; dahulunya dikenali sebagai [[Karotegin Province]]). Setiap kawasan dibahagikan kepada beberapa daerah (Bahasa Tajik: Ноҳия, nohiya atau raion), yang dipecah bahagi kepada jamoat (unit-unit pemerintahan sendiri, peringkat kampung). Pada tahun 2006, terdapat 58 buah daerah dan 367 jamoats dalam Tajikistan. <ref name=15years/>
{| class="wikitable"
|- bgcolor="#efefef"
! Bahagian !! [[ISO 3166-2]] !! Ibu negeri !! Saiz kawasan (km²)!! Populasi (2006)
|-
! [[Sughd]]
| |TJ-SU|| [[Khujand]] || 25,400 || 2,060,900
|-
! [[Rantau Subordinasi Parti Republikan]]
| TJ-RR || [[Dushanbe]] || 28,600 || 1,531,300
|-
! [[Khatlon]]
| TJ-KT|| [[Qurghonteppa]] || 24,800 || 2,463,300
|-
! [[Gorno-Badakhshan]]
| TJ-BG|| [[Khorugh]] || 64,200 || 218,400
|}
Rujukan: Populasi dan saiz kawasan diambil daripada ''State Statistical Committee of Tajikistan'' <ref name=15years>{{ru icon}} ''Tajikistan: 15 Years of State Independence'', Statistical Yearbook, Dushanbe, 2006</ref>
== Lihat juga ==
* [[Anjoman e Payvand]]
* [[
* [[Orang Yaghnobi]]
* [[Sughd]]
Baris 80 ⟶ 108:
* ''Tajikistan: Disintegration or Reconciliation'' oleh [[Shirin Akiner]]
* ''Tajikistan: The Trials of Independence'' oleh [[Shirin Akiner]], Mohammad-Reza Djalili dan Frederic Grare
==Nota kaki==
{{reflist}}
==Pautan luar==
Baris 92 ⟶ 123:
{{coor title d|38°33|U|68°48|T|type:country_region:MM}}
<br clear=right><br>
{{Asia Tengah}}
{{Komanwel_Negara-Negara_Merdeka}}
{{Negara Negara Asia}}
[[Kategori:Tajikistan|*]]
| |||