Protis: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
k bot menambah: war:Protista |
k bot menambah: af:Protiste; perubahan kosmetik |
||
Baris 3:
|align=center colspan="2" style="padding-top:8px; padding-bottom:9px; background:lightgreen;" |<font size="+1">'''Protis'''</font>
|-
| colspan=2 align="center" bgcolor="gray" style="border-bottom:gray;" | [[
|-
| colspan=2 align="center" bgcolor="gray" style="padding: 0px 10px 5px 10px;" |
Baris 22:
* '''[[Kromista]]'''
** [[Heterokon]]
** [[Haptofit
** [[Kriptomonad|Kriptofita]] (kriptomonad)
* '''[[Alveolat]]'''
** [[Dinoflagelat
** [[Apikompleksa]]
** [[Siliat|Siliofora]] (siliat)
Baris 41:
|}
'''Protis''' merupakan satu kumpulan yang terdiri daripada berbilang [[hidupan]] yang merangkumi semua [[eukariot]] yang bukannya [[haiwan]], [[tumbuhan]] ataupun [[kulat]]. Kumpulan ini biasa diolahkan dalam [[alam (biologi)|alam]] '''Protista''' atau '''Protoktista'''.
== Pengelasan tradisional ==
Secara tradisi (selama 150 tahun yang lalu), protis telah dibahagikan kepada beberapa kumpulan berdasarkan persamaan dengan alam peringkat tinggi: [[protozoa]] yang seakan-akan [[haiwan]], [[alga]] yang seakan-akan [[tumbuhan]], dan [[kulapuk lendir]] dan [[kulat air]] yang seakan-akan [[kulat]]. Kumpulan-kumpulan ini sering bertindih, dan telah digantikan dengan pengelasan-[[pengelasan filogenetik]]. Bagaimanapun, kumpulan-kumpulan ini masih amat berguna sebagai kumpulan tak formal untuk memerihalkan [[morfologi (biologi)|morfologi]] dan [[ekologi]] protis.
=== Protozoa ===
Kebanyakan protozoa merupakan protis unisel dan motil yang makan melalui [[fagositosis]], walaupun terdapat banyak kekecualian. Protozoa biasanya hanya mempunyai saiz sebanyak 0.01-0.5 [[Meter|milimeter]], dan secara amnya adalah terlalu kecil untuk dilihat tanpa [[mikroskop]]. Organisma ini sentiasa boleh didapati di persekitaran berair dan tanah, dan biasanya bertahan tempoh-tempoh kering sebagai [[sista]] atau [[spora]], dan termasuk banyak [[parasit]] yang penting. Berdasarkan [[gerak alih]], protozoa dapat dibahagikan sebagai berikut:
Baris 72:
| style="padding:2px 10px;" | parasit tak motil; membentukkan spora
| style="padding:2px 10px;" | ''[[Plasmodium]]''
|}
=== Alga ===
Alga mengumpulkan tenaga cahaya melalui [[fotosintesis]] dan merangkumi banyak organisma unisel yang juga dianggap sebagai protozoa, umpamanya ''[[Euglena]]'', yang telah memperoleh [[kloroplas]] melalui [[endosimbiosis]] sekunder. Alga-alga yang lain tidak motil, dan sesetengah alga (digelarkan [[rumpai laut]]) adalah multisel yang benar, termasuk ahli-ahli dalam kumpulan yang berikut:
Baris 86:
|-
| style="padding:2px 10px;" | [[Alga hijua|Klorofit]]
| style="padding:2px 10px;" | alga hijau yang berkait dengan<br />tumbuhan peringkat tinggi
| style="padding:2px 10px;" | ''[[selada laut|Ulva]]''
|-
Baris 103:
Perhatikan bahawa sesetengah protozoa merupakan perumah kepada alga endosimbiosis, umpamanya ''[[Paramesium bursaria]]'' atau [[radiolaria]], yang memberikan tenaga kepada alga itu, tetapi tidak mengintegrasikannya ke dalam sel.
=== Protis seakan-akan kulat ===
Berbagai-bagai organisma dengan organisasi peringkat protis pada asalnya diolahkan sebagai kulat kerana organisma-organisma itu menghasilkan [[sporangium]]. Organisma-organisma ini termasuk [[Kitridiomiset|kitrid]], [[kulapuk lendir]], [[kulat air]], dan [[Labirintulomiset]]. Di kalangan ini, kitrid kini diketahui mempunyai hubungan dengan kulat yang lain dan biasanya dikelaskan dengan kulat-kulat itu. Yang lain kini dikelaskan bersama-sama dengan [[heterokon]] (yang mempunyai selulosa berbanding dinding kitin) dan [[Amoebozoa]] (yang tidak mempunyai dinding sel).
== Pengelasan filogenetik ==
Pengelasan protis masih belum tetap. Pengelasan-pengelasan yang lebih baru mencuba mencipta kumpulan [[monofili]] berdasarkan [[ultrastruktur]], [[biokimia]], dan [[genetik]]. Disebabkan protis pada keseluruhannya adalah parafili, sistem-sistem ini membahagikan atau membatalkan alam dan sebagai gantinya, mengolahkan kumpulan-kumpulan protis sebagai baka eukariot yang berasingan. Skema yang baru-baru ini oleh Adl ''et al.'' (2005) ialah satu contoh yang tidak menghiraukan aras ([[filum]], [[kelas (biologi)|kelas]], dll.)
Sesetengah kumpulan utama protis yang kini diiktirafkan dan diolahkan sebagai filum disenaraikan dalam kotak taksonomi di sebelah kanan. Beberapa kumpulan yang lebih kecil disenaraikan di bawah kategori-kategori tradisional yang mempunyai hubungan dengan kumpulan-kumpulan di atas. Untuk perbincangan lanjut mengenai perhubungan antara berbagai-bagai protis, sila lihat rencana [[Eukariot]] atau makalah-makalah yang dirujukkan di bawah.
== Rujukan ==
* Cavalier-Smith, T. (2003) "''Protist phylogeny and the high-level classification of Protozoa''" (Filogeni protis dan pengelasan peringkat tinggi Protozoa". ''Jurnal Protistologi Eropah''
'''39''':338-348.
* Sina M. Adl, Alastair G. B. Simpson, Mark A. Farmer, Robert A. Andersen, O. Roger Anderson, John R. Barta, Samuel S. Bowser, Guy Brugerolle, Robert A. Fensome, Suzanne Fredericq, Timothy Y. James, Sergei Karpov, Paul Kugrens John Krug, Christopher E. Lane, Louise A. Lewis, Jean Lodge, Denis H. Lynn, David G. Mann, Richard M. Mccourt, Leonel Mendoza, Øjvind Moestrup, Sharon E. Mozley-Standridge, Thomas A. Nerad, Carol A. Shearer, Alexey V. Smirnov, Frederick W. Spiegel and Max F. J. R. Taylor.
[[Kategori:Protis| ]]
[[af:Protiste]]
[[ar:طلائعيات]]
[[ast:Protista]]
| |||