Bahasa Semai
Bahasa Semai (Engrok Semai) merupakan bahasa Asli yang dituturkan di Semenanjung Malaysia oleh kira-kira 33,000 orang. Bahasa ini tergolong dalam rumpun bahasa Austro-Asia di bawah cabang bahasa Mon-Khmer. Penutur bahasa Semai bertumpu di negeri Perak dan Pahang.
| Bahasa Semai | |
|---|---|
| Engrok Semai | |
| Asli kepada | Malaysia |
Penutur bahasa | 33,000 |
| Kod bahasa | |
| ISO 639-3 | sea |
| ELP | Semai |
Bahasa Semai diajar di 17 buah sekolah rendah di Perak dan Pahang, dan sebuah sekolah menengah di Perak, iaitu SMK Sri Tapah[1].
Fonologi sunting
Bunyi vokal sunting
| Depan | Tengah | Belakang | |
|---|---|---|---|
| Tertutup | i iː | ɨ ɨː | u uː |
| Separa tertutup | e eː | o oː | |
| Separa terbuka | ɛ ɛː | ə | ɔ ɔː |
| Terbuka | ɑ ɑː |
| Depan | Tengah | Belakang | |
|---|---|---|---|
| Tertutup | ĩ ĩː | ɨ̃ ɨ̃ː | ũ ũː |
| Berpusat | ɛ̃ ɛ̃ː | ə̃ | ɔ̃ ɔ̃ː |
| Terbuka | ɑ̃ ɑ̃ː |
Bunyi konsonan sunting
| Dwibibir | Gusi | Lelangit | Velar | Glotis | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Hentian | tanpa suara | p | t | c | k | ʔ |
| bersuara | b | d | ɟ | ɡ | ||
| Sengauan | bersuara | m | n | ɲ | ŋ | |
| pra-henti | ᵇm | ᵈn | ɟɲ | ᶢŋ | ||
| Getaran | ɾ~r | |||||
| Sisian | l | |||||
| Geseran | s | h | ||||
| Malaran tanpa geser | w | j | ||||
Perbendaharaan kata sunting
Bahasa Semai menunjukkan perkaitan yang rapat dengan bahasa-bahasa Mon dan Nikobar.[2] Bahasa ini banyak mengekalkan ciri dua atau lebih suku kata yang telah hilang dalam kebanyakan bahasa Mon-Khmer di Asia Tenggara.
Contoh perbandingan bahasa Semai, Melayu, dan Mon Kuno:
| Bahasa Melayu | Bahasa Semai | Bahasa Mon Kuno |
|---|---|---|
| makan | cak | caʔ |
| ikan | kak | kaʔ |
| tikus | kenik | kniʔ |
| gajah | cig | ciŋ |
| kaki | jug | juŋ |
| hidung | moh | moh |
| mata | mat | mat |
| tangan | tek | tey |
| tanah | ti | tiʔ |
| cendawan | betes | ptis |
| daun | selak | slaʔ |
| duri | jerla | jirla |
| mimpi | empok | ampo |
| kencing | nom | ṇam |
| menyuruh | or | ʔor |
Dalam budaya popular sunting
- Filem Asli (2017)[3] arahan David Liew mengisahkan seorang gadis berdarah kacukan dua kaum yang mahu menyingkapi identiti sebenar dirinya. Filem ini filem pertama menggunakan bahasa Semai dalam 50% daripada keseluruhan dialognya.[4]
- Stesen radio Asyik FM merupakan sebuah stesen radio kebangsaan yang dijalankan oleh Radio Televisyen Malaysia dan disiarkan dalam empat bahasa orang Asli semenanjung Malaysia, salah satunya adalah bahasa Semai[5].
Rujukan sunting
- ^ Ibrahim, Norsuhaila (2023-02-14). "Memperkasakan Bahasa Etnik untuk Pelestarian Warisan Budaya Masyarakat". Dewan Bahasa. Dicapai pada 2023-07-26.
- ^ Blench, R. (2006): Why are Aslian speakers Austronesian in culture Diarkibkan Februari 21, 2011, di Wayback Machine. Kertas yang dipersembahkan dalam mesyuarat Persediaan untuk ICAL-3 di Siem Reap.
- ^ "Asli | Movie Release, Showtimes & Trailer | Cinema Online". www.cinema.com.my (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2021-02-03.
- ^ "Semai dialogue a first in local film | The Star". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2021-02-03.
- ^ "ASYIKFM - INFO". asyikfm.rtm.gov.my. Dicapai pada 2023-07-26.
Bacaan tambahan sunting
- Diffloth, Gerard. 1976a. Minor-Syllable Vocalism in Senoic Languages. In Philip N. Lenner, Laurence C. Thompson, and Stanley Starosta (eds.), Austroasiatic Studies, Part I, 229-247. Honolulu: The University of Hawaii Press.
- Diffloth, Gerard. 1976b. Expressives in Semai. In Philip N. Lenner, Laurence C. Thompson, and Stanley Starosta (eds.), Austroasiatic Studies, Part I, 249-264. Honolulu: The University of Hawaii Press.
- Hendricks, Sean. 2001. Bare-Consonant Reduplication Without Prosodic Templates: Expressive Reduplication in Semai. Journal of East Asian Linguistics 10: 287-306.
- Phillips, Timothy C. 2013. Linguistic Comparison of Semai Dialects. SIL Electronic Survey Reports 2013-010: 1-111.
 | Rencana berkaitan bahasa ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. |