Copa América

Copa América
Ditubuhkan	1916 (Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan); 1975 (Copa América)
Kawasan	Amerika Selatan (CONMEBOL)
Jumlah pasukan	12
Juara semasa	Argentina (Gelaran Ke-15)
Pasukan paling berjaya	Argentina; Uruguay; (Masing-masing 15 Gelaran)
Laman sesawang	Copa América
	Copa América 2021

Piala Amerika atau Copa América merupakan kejohanan utama bolasepak yang diikuti oleh negara-negara CONMEBOL iaitu Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay, Chile, Peru, Ecuador, Bolivia, Colombia dan Venezuela. Kejohanan ini umumnya diadakan setiap dua tahun sekali.

Format terkini kejohanan ini melibatkan 12 pasukan negara bertanding di dalam sesebuah negara tuan rumah yang dipilih mengikut abjad. Disebabkan CONMEBOL hanya mempunyai 10 buah negara di bawah naungannya, dua buah pasukan daripada naungan lain akan dijemput untuk memenuhkan kriteria 12 buah pasukan. Mexico (negara naungan CONCACAF) adalah pasukan jemputan pertama yang mengambil bahagian dalam kejohanan ini pada tahun 1993 dan telah menyertai kejohanan ini untuk setiap edisi (sehingga sekarang), dengan satu lagi pasukan tambahan yang diambil dari konfederasi yang sama, kecuali untuk 1999, Jepun, (negara dari konfederasi AFC) telah mengisi jadual 12 pasukan. Argentina merupakan negara pertama yang menganjur kejohanan ini (pada tahun 1916) dan juga penganjur terbanyak iaitu 9 kali.

Sejak edisi pertama, hanya 8 pasukan sahaja yang pernah menjuarainya, manakala Ecuador dan Venezuela tidak pernah menjadi juara. Pasukan Uruguay merupakan pasukan yang paling banyak memenangi kejohanan ini dengan 15 kali manakala juara bertahan, Chile, menjuarainya sebanyak 2 kali.

Sejarah sunting

Perlawanan pertama yang membabitkan pasukan rasmi di Amerika Selatan telah diadakan di Argentina pada tahun 1867 oleh beberapa orang pekerja buruh Britain. Pada awal abad ke-20, sukan bola sepak di Amerika Selatan menjadi sangat popular dan kejohanan pertama yang diadakan khusus untuk pasukan kebangsaan di Amerika Selatan diadakan pada tahun 1910, pada ketika itu Argentina mengadakan kejohanan ini bagi memperingati peristiwa Revolusi Mei. Dalam kejohanan ini, pasukan Chile dan Uruguay, namun begitu kejohanan ini tidak diiktiraf rasmi oleh CONMEBOL.

Pada tahun 1916, Argentina sekali lagi mengadakan kejohanan ini bagi menyambut ulangtahun ke-100 kemerdekaan mereka. Kejohanan kali ini disertai oleh pasukan Chile, Uruguay dan Brazil. Kejohanan pada tahun 1916 ini merupakan edisi pertama Copa América, di mana pasukan Uruguay merupakan johan pertama setelah seri dengan pasukan Argentina.

Pasukan Uruguay yang memenangi 2 kejohanan, yang pertama di Buenos Aires pada tahun 1916 dan yang kedua pada tahun 1917, di Montevideo.

Pada tahun berikutnya, kejohanan ini diadakan di Uruguay, di mana pasukan Uruguay menewaskan pasukan Argentina dengan jaringan 1-0 untuk kejuaraaan kedua mereka. Pada tahun 1918, kejohanan ini tidak diadakan berikutan wabak flu yang merebak pada ketika itu. Namun begitu, pada tahun 1919, kejohanan ini diadakan kembali, bertempat di Brazil, pasukan Brazil berjaya menjadi johan untuk pertama kali dengan menewaskan pasukan Uruguay.

Pasukan Paraguay pertama kali menyertai kejohanan ini pada tahun 1921 selepas menyertai konfederasi CONMEBOL. Pada tahun itu, pasukan Argentina menang kejohanan buat pertama kali. Tahun-tahun berikutnya menyaksikan pasukan Uruguay mendominasi kejohanan ini. Namun begitu, kejohanan pada tahun 1929 menyaksikan pasukan Argentina sekali lagi memenangi kejohanan ini dengan menewaskan pasukan Uruguay. Pasukan Bolivia dan Peru masing-masing menyertai kejohanan ini buat pertama kali pada tahun 1926 dan 1927.

Format dan peraturan sunting

Kejohanan ini pada awalnya dinamakan sebagai Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan dan nama ini digunakan semenjak tahun 1975. Di antara tahun 1975 dan 1983, kejohanan ini tidak diadakan di sebuah negara sebagai tuan rumah sebaliknya kesemua perlawanan diadakan di tempat sendiri dan tempat lawan.

Format kejohanan pada masa kini menyaksikan 12 buah pasukan kebangsaan bertanding dalam masa sebulan bertempat di negara yang dipilih oleh CONMEBOL. Ia mempunyai dua peringkat; peringkat kumpulan dan peringkat kalah mati. Dalam peringkat kumpulan, 12 buah pasukan akan dipecahkan kepada 3 kumpulan yang setiap satunya mengandungi 4 buah pasukan. 2 buah pasukan dan pasukan tuan rumah akan dibahagikan di dalam balang mengikut formula berdasarkan Kedudukan Dunia FIFA. Manakala pasukan-pasukan yang lain akan diletakkan di dalam balang yang sudah mengandungi pasukan tadi juga mengikut formula yang sama. Pasukan-pasukan di dalam balang ini akan dipilih secara rawak untuk mengisi slot 3 kumpulan^[1].

Setiap pasukan di dalam kumpulan masing-masing akan melawan menggunakan format pusingan robin (bahasa Inggeris: Round-robincode: en is deprecated ), di mana setiap pasukan akan bermain sebanyak 3 perlawanan menentang pasukan lain. Juara dan naib juara setiap kumpulan serta 2 buah pasukan di tangga ketiga terbaik akan mara ke peringkat kalah mati. Sistem mata digunakan untuk menentukan kedudukan pasukan di dalam kumpulan. Bermula tahun 1995, pasukan yang menang akan mendapat 3 mata, seri akan mendapat 1 mata manakala tiada mata bagi pasukan yang kalah, tidak seperti kejohanan pada tahun sebelum 1995, pasukan yang menang mendapat 2 mata.

Kedudukan setiap pasukan di dalam kumpulan akan ditentukan dengan menggunakan kriteria seperti berikut^[1]:

Jumlah mata terbanyak yang dikumpulkan sepanjang perlawanan peringkat kumpulan
Perbezaan gol (Gol dijaringkan - gol bolos)
Jumlah gol yang dijaringkan sepanjang perlawanan peringkat kumpulan

Jika terdapat 2 atau lebih pasukan yang mempunyai kriteria yang sama seperti yang dinyatakan di atas, kedudukan mereka akan ditentukan seperti berikut^[1]:

Jumlah mata terbanyak yang dikumpulkan oleh pasukan-pasukan yang terlibat.
Perbezaan gol dalam perlawanan di antara pasukan-pasukan yang terlibat.
Jumlah jaringan gol terbanyak dalam perlawanan peringkat kumpulan.
Undian secara rawak oleh Jawatankuasa Penganjuran Kejohanan CONMEBOL

Lapan pasukan yang layak akan memasuki peringkat kalah mati di mana setiap pasukan akan menentang pasukan lain sebanyak sekali. Pemenang setiap perlawanan akan ditentukan menerusi jaringan gol, dan sepakan penalti akan diadakan jika perlawanan masih berkedudukan seri setelah tamat masa tambahan 120 minit. Peringkat kalah mati akan bermula dengan perlawanan suku akhir kemudiannya separuh akhir, perlawanan penentuan tempat ketiga (di antara pasukan yang kalah dalam peringkat separuh akhir), dan akhir sekali perlawanan akhir. Pasukan yang menang di perlawanan akhir akan menjuarai kejohanan ini.

Keputusan sunting

Era Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan sunting

Tahun	Tuan Rumah	Kedudukan Akhir
Tahun	Tuan Rumah	Juara	Naib Juara	Tempat Ketiga	Tempat Keempat
1916	Argentina	Uruguay	Argentina	Brazil	Chile
1917	Uruguay	Uruguay	Argentina	Brazil	Chile
1919	Brazil	Brazil	Uruguay	Argentina	Chile
1920	Chile	Uruguay	Argentina	Brazil	Chile
1921	Argentina	Argentina	Brazil	Uruguay	Paraguay
1922	Brazil	Brazil	Paraguay	Uruguay	Argentina
1923	Uruguay	Uruguay	Argentina	Paraguay	Brazil
1924	Uruguay	Uruguay	Argentina	Paraguay	Chile
1925	Argentina	Argentina	Brazil	Paraguay	N/A
1926	Chile	Uruguay	Argentina	Chile	Paraguay
1927	Peru	Argentina	Uruguay	Peru	Bolivia
1929	Argentina	Argentina	Paraguay	Uruguay	Peru
1935	Peru	Uruguay	Argentina	Peru	Chile
1937	Argentina	Argentina	Brazil	Uruguay	Paraguay
1939	Peru	Peru	Uruguay	Paraguay	Chile
1941	Chile	Argentina	Uruguay	Chile	Peru
1942	Uruguay	Uruguay	Argentina	Brazil	Paraguay
1945	Chile	Argentina	Brazil	Chile	Uruguay
1946	Argentina	Argentina	Brazil	Paraguay	Uruguay
1947	Ecuador	Argentina	Paraguay	Uruguay	Chile
1949	Brazil	Brazil	Paraguay	Peru	Bolivia
1953	Peru	Paraguay	Brazil	Uruguay	Chile
1955	Chile	Argentina	Chile	Peru	Uruguay
1956	Uruguay	Uruguay	Chile	Argentina	Brazil
1957	Peru	Argentina	Brazil	Uruguay	Peru
1959	Argentina	Argentina	Brazil	Paraguay	Peru
1959	Ecuador	Uruguay	Argentina	Brazil	Ecuador
1963	Bolivia	Bolivia	Paraguay	Argentina	Brazil
1967	Uruguay	Uruguay	Argentina	Chile	Paraguay

Era Copa América sunting

Tahun	Tuan Rumah	Perlawanan Akhir			Penentuan Tempat Ketiga
Tahun	Tuan Rumah	Juara	Jaringan	Naib Juara	Tempat Ketiga	Jaringan	Tempat Keempat
1975	Tiada tuan rumah	Peru	0 – 1 / 2 – 0 (Timbal balik) 1 – 0	Colombia	Brazil Uruguay	N/A
1979	Tiada tuan rumah	Paraguay	3 – 0 / 0 – 1 (Timbal balik) 0 – 0 (Masa tambahan)	Chile	Brazil Peru	N/A
1983	Tiada tuan rumah	Uruguay	2 – 0 / 1 – 1	Brazil	Paraguay Peru	N/A
1987	Argentina	Uruguay	1 – 0	Chile	Colombia	2 – 1	Argentina
1989	Brazil	Brazil		Uruguay	Argentina		Paraguay
1991	Chile	Argentina		Brazil	Chile		Colombia
1993	Ecuador	Argentina	2 – 1	Mexico	Colombia	1 – 0	Ecuador
1995	Uruguay	Uruguay	1 – 1 (5–3) (Penalti)	Brazil	Colombia	4 – 1	Amerika Syarikat
1997	Bolivia	Brazil	3 – 1	Bolivia	Mexico	1 – 0	Peru
1999	Paraguay	Brazil	3 – 0	Uruguay	Mexico	2 – 1	Chile
2001	Colombia	Colombia	1 – 0	Mexico	Honduras	2 – 2 (5–4) (Penalti)	Uruguay
2004	Peru	Brazil	2 – 2 (4–2) (Penalti)	Argentina	Uruguay	2 – 1	Colombia
2007	Venezuela	Brazil	3 – 0	Argentina	Mexico	3 – 1	Uruguay
2011	Argentina	Uruguay	3 – 0	Paraguay	Peru	4 – 1	Venezuela
2015	Chile^[2]:	Chile	0 – 0 (4–1) (Penalti)	Argentina	Peru	2 – 0	Paraguay
2016	Amerika Syarikat	Chile	0 – 0 (4–2) (Penalti)	Argentina	Colombia	1 – 0	Amerika Syarikat
2019	Brazil^[2]	Brazil	3 – 1	Peru	Argentina	2 – 1	Chile
2021	Brazil	Argentina	1–0	Brazil	Colombia	3–2	Peru
2024	Amerika Syarikat

Petunjuk
- Pasukan jemputan dalam perkataan condong

Pasukan negara yang berjaya sunting

Pasukan	Juara	Naib Juara	Tempat Ketiga	Tempat Keempat
Argentina	15 (1921, 1925, 1927, 1929, 1937, 1941, 1945, 1946, 1947, 1955, 1957, 1959 (Argentina), 1991, 1993, 2021)	14 (1916*, 1917, 1920, 1923, 1924, 1926, 1935, 1942, 1959 (Ecuador), 1967, 2004, 2007, 2015, 2016)	5 (1919, 1956, 1963, 1989, 2019)	2 (1922, 1987*)
Uruguay	15 (1916, 1917, 1920, 1923, 1924, 1926, 1935, 1942, 1956, 1959 (Ecuador) , 1967, 1983, 1987, 1995*, 2011)	6 (1919, 1927, 1939, 1941, 1989, 1999)	9 (1921, 1922, 1929, 1937, 1947, 1953, 1957, 1975, 2004)	5 (1945, 1946, 1955, 2001, 2007)
Brazil	9 (1919, 1922, 1949, 1989, 1997, 1999, 2004, 2007, 2019)	12 (1921, 1925, 1937, 1945, 1946, 1953, 1957, 1959 (Argentina), 1983, 1991, 1995, 2021)	7 (1916, 1917, 1920, 1942, 1959 (Ecuador), 1975, 1979)	3 (1923, 1956, 1963)
Paraguay	2 (1953, 1979)	6 (1922, 1929, 1947, 1949, 1963, 2011)	7 (1923, 1924, 1925, 1939, 1946, 1959 (Argentina), 1983)	7 (1921, 1926, 1937, 1942, 1967, 1989, 2015)
Chile	2 (2015*, 2016)	4 (1955*, 1956, 1979, 1987)	5 (1926, 1941, 1945, 1967, 1991)	11 (1916, 1917, 1919, 1920*, 1924, 1935, 1939, 1947, 1953, 1999, 2019)
Peru	2 (1939*, 1975)	1 (2019)	8 (1927, 1935, 1949, 1955, 1979, 1983, 2011, 2015)	6 (1929, 1941, 1957*, 1959 (Argentina), 1997, 2021)
Colombia	1 (2001*)	1 (1975)	5 (1987, 1993, 1995, 2016, 2021)	2 (1991, 2004)
Bolivia	1 (1963*)	1 (1997*)		2 (1927, 1949)
Mexico^		2 (1993, 2001)	3 (1997, 1999, 2007)
Honduras^			1 (2001)
Ecuador				2 (1959 (Ecuador), 1993)
Amerika Syarikat^				2 (1995, 2016)
Venezuela				1 (2011)

*=tuan rumah

^=undangan

Terdapat hanya 2 edisi di mana sama ada Brazil mahupun Uruguay telah selesai dalam empat teratas (1993, 2015).
Terdapat hanya 3 edisi di mana sama ada Argentina atau Brazil telah selesai dalam empat teratas (1939, 2001, 2011).
Terdapat hanya 3 edisi di mana sama ada Argentina mahupun Uruguay selesai dalam empat teratas (1949, 1979, 1997).
Tidak pernah ada satu edisi pun dimana ketiga-tiga negara Uruguay, Argentina, dan Brazil berjaya ke empat teratas.
Semua kejohanan Copa América diadakan di Brazil dan Uruguay telah dimenangi oleh negara tuan rumah, manakala Argentina telah memenangi 6 Kejohanan Amerika Selatan sebagai tuan rumah dan Uruguay telah memenangi 3 daripada 15 Copa América mereka di Argentina (1916, 1987, 2011).[[:]]

Penampilan sunting

Penampilan	Negara
44	Uruguay
42	Argentina
40	Chile
38	Paraguay
37	Brazil
32	Peru
29	Ecuador
28	Bolivia
23	Colombia
19	Venezuela
10	Mexico
5	Costa Rica
4	Amerika Syarikat
2	Jepun
2	Jamaica
1	Honduras
1	Panama
1	Haiti
1	Qatar

Statistik sunting

Dari Edisi pertama (Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan 1916) hingga termasuk Copa América 2019.

Ked	Pasukan	Juara	Edisi	Mt	BP	M	S	K	JG	GB	PG	Pur/GP
1	Argentina	14	42	419	200	126	41	33	472	181	+291	2.09
2	Uruguay	15	44	374	205	112	38	55	410	221	+189	1.82
3	Brazil	9	37	359	189	107	38	44	429	203	+226	1.89
4	Paraguay	2	37	235	177	64	43	70	264	303	–39	1.32
5	Chile	2	40	234	188	67	33	88	291	316	–25	1.24
6	Peru	2	33	213	159	58	39	62	228	251	–23	1.34
7	Colombia	1	23	168	122	48	24	50	138	188	–50	1.38
8	Bolivia	1	28	86	119	20	26	73	107	298	–191	0.72
9	Ecuador	0	29	73	126	16	26	84	134	327	–193	0.57
10	Mexico	0	10	70	48	19	13	16	66	62	+4	1.46
11	Venezuela	0	19	41	79	8	17	45	49	177	–128	0.51
12	Costa Rica	0	5	18	17	5	3	9	17	31	–14	1.06
13	Amerika Syarikat	0	4	17	18	5	2	11	18	29	–11	0.94
14	Honduras	0	1	10	6	3	1	2	7	5	+2	1.67
15	Panama	0	1	3	3	1	0	2	4	10	–6	1.00
16	Jepun	0	2	3	6	0	3	3	6	15	–9	0.50
17	Qatar	0	1	1	3	0	1	2	2	5	–3	0.33
18	Jamaica	0	2	0	6	0	0	6	0	9	–9	0.00
19	Haiti	0	1	0	3	0	0	3	1	12	–11	0.00

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

^ ^a ^b ^c Stewart Coggin. "Copa America Format". About.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-02-18. Dicapai pada 02 Februari 2014. Check date values in: |accessdate= (bantuan)
^ ^a ^b Luis Mira. "Chile set to host 2015 Copa America". Goal.com. Dicapai pada 02 Februari 2014. Check date values in: |accessdate= (bantuan)

Pautan luar sunting

[format-1] Stewart Coggin. "Copa America Format". About.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-02-18. Dicapai pada 02 Februari 2014. Check date values in: |accessdate= (bantuan)

[tuanrumah-2] Luis Mira. "Chile set to host 2015 Copa America". Goal.com. Dicapai pada 02 Februari 2014. Check date values in: |accessdate= (bantuan)

[1]

[2]