Debak

DAERAH Debak
DAERAH 95500 DEBAK
Geografi
Status	Daerah / Bandar
Asal nama	ربق / "rebak"
Negara	Malaysia
Negeri	Sarawak
Daerah	Debak
Keluasan	292.15 km2

'Debak' kini adalah bandar kecil merupakan sebuah Daerah Kecil (sebelum 2022) yang bakal dinaiktarafkan kepada sebuah Daerah Penuh tidak lama lagi. Hal ini kerana Daerah Debak merupakan sebuah kawasan urbanisasi yang semakin pesat membangun dimana ia terletak di laluan yang sangat strategik di tengah-tengah laluan perdagangan yang sibuk yang dapat menghubungkan secara terus Bandar Betong Dan Pekan Kecil Spaoh dengan Bandar Saratok Dan Bandar Pusa melalui access road yang menghubung terus ke Lebuhraya Pan Borneo. Bukan itu sahaja, dengan adanya kemudahan Stesen Minyak yang berhampiran laluan yang sama mempercepatkan proses urbanisasi dan migrasi dalaman dan luaran di Daerah Debak, yang sekaligus telah menambah jumlah penduduk di Daerah Debak.

Daerah SARAWAK
Daerah Debak
Pejabat daerah	Debak
Pegawai daerah	Sarawak Administrative Officer (SAO) Hafiz
Kawasan
- Jumlah	292.15 km2 km²
Populasi
- Anggaran 2022	15,010
- Kepadatan	N/A/km²

Bagi Daerah, lihat Daerah Debak.

Debak
Negara	Malaysia
Negeri	Sarawak

Daerah Kecil Debak
Daerah Kecil
Debak (Bumi)
Koordinat: 1°33′45″N 111°25′15″E
Negara	Malaysia
Negeri	Sarawak
Bahagian	Bahagian Betong
Pentadbiran
• Pihak berkuasa tempatan	Pejabat Daerah Kecil Debak
Keluasan
• Jumlah	292.15 km2 (112.80 batu persegi)
Penduduk  (2022)
• Jumlah	15,010
• Kepadatan	51/km2 (130/batu persegi)
Zon waktu	UTC+8 (MST)

ACCESS ROAD DEBAK (DEBAK - KUCHING) Access Road dari Kuching ke kawasan utara Sarawak melalui jalan dari simpang Debak melalui jalanraya yang baru dibuka melalui Kampung Melayu Suri ke Jalan Kampung Tuie Debak telah memendekkan perjalanan ke Kuching. Selain itu, mereka yang hendak ke kawasan lain di sekitar juga boleh menggunakan jalan ini kerana laluan di Bandar Baru Debak ini terdapat kemudahan ATM , Stesen Minyak, dan Pasar yang memudahkan pengunjung. Bandar Baharu Debak merupakan tumpuan mereka yang menuju ke Kuching atau dari Kuching telah merancakkan ekonomi Bandar tersebut.

Selain itu, Kawasan Di Dari Arah Sarikei, Sibu juga dapat memendekkan jarak perjalanan ke Betong dengan Shortcut" melalui Daerah Debak. Kemudahan Kepada capaian logistik ini telah menarik banyak penawaran kegiatan sosio-ekonomi di Debak dan kawasan sekitarnya turut mendapat manfaat bersama.

Sungai Rimbas Disamping itu, kerancakan sosioekonomi di Debak bukan sahaja dipengaruhi semata mata oleh faktor jalan raya, impak positif pertumbuhan pendapatan di Daerah Debak juga adalah disebabkan oleh dengan adanya perhubungan air terutamanya Sungai Rimbas yang mengalir membentang di tengah tengah kepesatan Pekan Debak dan Di Tebingan "Waterfrontanahbrantau,gai unsur pemangkin ekonomi Debak. Hal ini kerana, selain aktiviti perdagangan, dan aktiviti ekonomi professional, Kemajuan Debak juga adalah Dipacu oleh faktor kegiatan ekonomi konvensional seperti pertanian yang melibatkan sebahagian penduduk Debak dan kawasan sekitarnya. Kegiatan Pertanian konvensional sebelumnya dilabel sebagai Tunjang Utama hasil pendapatan di Debak kini kian beralih kepada paradigma pertanian yang jauh lebih moden, malahan sesuai peredaran zaman hampir 75% masyarakat di Daerah Debak kini merupakan pemain dalam sektor profesional seperti didalam sektor Kerajaan, sektor Swasta dan ramai dalam kalangan mereka merupakan pengusaha-pengusaha perniagaan yang besar di bandar bandar utama di Sarawak dan Malaysia ramai juga memegang pelbagai portfolio penting didalam pelbagai jabatan.

- Awal Ramadhan ( Migang Poso),

- Hari Raya Aidilfitri & Hari Raya Haji

- Maulidur Rasul ( Bulan Maulud)

- Hari Gawai & Tahun Baru Cina

Merupakan hari yang penting bagi kepulangan semua perantau-perantau pulang semula ke Tanah Saribas setelah menempah nama di tanah rantau.

INFRASTRUKTUR

Dilengkapi dengan kemudahan asas, Debak juga menjadi tumpuan kepada penduduk disekitar kejiranan daerah dan menjadi daya penarik di Debak, antaranya:

1. [[Pusat Pembangunan Komuniti Daerah Debak / Pusat Komuniti Digital (DCC) seluas (21 meter x 9 meter) yang menelan belanja sebanyak RM 500 Ribu yang dibina pada Ogos 2020 dan disiapkan pada April 2021 yang berfungsi sebagai:

- Ruangan (pelbagai guna) untuk melakukan aktiviti Rasmi atau Tidak Rasmi

- Bakal Dilengkapi dengan Mesin Pengeluaran Wang Automatik Bank Simpanan Nasional (ATM BSN)

- Pejabat ADUN N 35. SARIBAS, YB Mohamad Razi Bin Sitam, Timbalan Menteri Pembangunan Wanita, Kanak-Kanak dan Kesejahteraan Komuniti

- Bilik Mesyuarat

- Pasar Mini (Mini Mart)

- Rumah Rehat ( Rest House)

2. Court Badminton Debak( Dewan Millenia), yang bernilai RM550 Ribu untuk menaiktaraf kemudahan sukan dan juga digunakan untuk merancakkan aktiviti kebudayaan di Debak

3. Stesen Minyak Petron, Debak

4. Pekan Debak

5. Kemudahan Kurier ABX,Debak

6. Kemudahan Kurier JNT, Debak

7. Kemudahan Kompleks Sukan Daerah Debak (Bersebelahan Taman Perumahan Heng Ann)

8. Padang Bolasepak,Stadium Mini, Debak (Bersebelahan Pasar Debak)

9. Kemudahan Poslaju Debak

10. Sekolah Menengah Kebangsaan Saribas, Debak

11. Taman Permainan Dan Rekreasi Riadah, Debak

12. Masjid Darul Solihin,Debak

13. Masjid Darul Iman, Debak

14. Tokong, Debak (Berdekatan Taman Perumahan Bukit Tarang dan Berhadapan dengan Balai Polis Debak)

15. Kemas,Debak

16. Klinik Kesihatan, Debak

17. Pusat Dialisis, Debak

18. Perpustakaan Awam, Debak

19. Pejabat Daerah, Debak

20. Balai Polis, Daerah Debak

21. Market Serbaguna, Debak

22. Pusat Internet, Debak

23. Waterfront Sungai Rimbas, Debak

24. Jabatan Pertanian, Debak

25. Court Futsal (Riveria) *Kedua Terbesar Sarawak, Debak

26. SK Datuk Bandar, Debak

27. Sk Tuie, Debak

28. SK Dit, Debak

29. SK St Christopher, Debak

30. SK St Barnabas, Debak

31. Sjk (C) Chung Hua, Debak

32. Dewan LAKID (Lembaga Kebajikan Islam Debak), Debak

33. Jabatan Pendaftaran Negara, Debak

34. Dewan Perpaduan (Untuk Pelbagai Guna), Debak

35. Jabatan Rawatan Dan Bekalan Air, Debak (JBALB)

36. Senarai Surau Di Kampung Debak:

- Surau Raudhatul Jannah Kampung Babu Debak

- Surau Darul Iman, Kampung Lalang

- Surau Al Azahari, Kampung Lalang

- Surau Awang Besar, Kampung Lalang Hilir

37. Masjid Kampung Dit Debak

38. Bank Simpanan Nasional (Debak Agent)

39. JPAM Daerah Debak (Jabatan Pertahanan Awam Malaysia)

40. Mahkamah Adat Bumiputra, Daerah Debak

41. CCK FreshMart, Debak

42. Bangunan Market Debak (Dua Tingkat)

43. Kedai Cake & Bakery, Debak

44. Agrobank Debak

45. Gerai Penjaja Melayu (Waterfront Debak) & Depan Market Serbaguna Debak

46. Jalan Debak - Tuie ( Baru )

47. Pekan Melayu Debak (Pasar Bawah)

Komposisi penduduk yang merangkumi Melayu, Iban dan Cina cukup menjadikan Debak sebuah kawasan yang mesra dan meriah.

Komposisi agama

Rencana utama: Peratusan Agama Daerah Debak

Penganut Di Debak
Agama			Peratus
Melayu			52.0%
Cina			3.0%
Iban			45.0%
Tiada Agama/Agama tidak diketahui			0.0%

PENGENALAN

Daerah Debak di dalam Daerah Pentadbiran Betong adalah sebuah perkampungan Masyarakat Melayu Saribas di negeri Sarawak, Malaysia.[1][2] Ia adalah sebahagian daripada Bahagian Betong.[2] Pekan pentadbiran bagi Daerah Debak dan Kawasan Sekitar adalah Pejabat Daerah Kecil DEBAK. Ia juga Bakal Menjadi Daerah Penuh Dimana ia terletak Secara Terus dalam pentadbiran Betong.

SEJARAH

Tahukah anda bahawa Daerah Debak merupakan salah satu daripada empat buah daerah yang terletak dalam Daerah Betong selain Pusa, Spaoh dan Maludam.

Daerah tok meliputi kawasan seluas 292.15 km persegi.

Pembangunan pesat, khususnya di Bahagian Betong membolehkan jarak dan masa sik lagik menjadi penghalang untuk seseorang sampei ke daerah kecil ini. Untuk sampai ke Daerah Kecil Debak, kita hanya perlu menempuh sejauh 45 km perjalanan dari Bandar Betong, 80 km dari Bandar Sarikei atau 100 km dari Bandar Sri Aman dan 210km dari Bandar Kuching.

Bagi yang belum pernah ke sini, jarak Pekan Debak hanyalah 6 km dari Lebuh Raya Pan Borneo. Maka tidaklah menghairankan jika daerah tok sering menjadi tempat persinggahan bagi pengguna Lebuh Raya Pan Borneo.

Fakta Sejarah

Berdasarkan fakta sejarah, suatu ketika dahulu semasa pemerintahan sultan brunei, Debak telah dijadikan sebagai pusat pentadbiran untuk kawasan Saribas (bukan Saribas seperti hari tok). Wakil Sultan Brunei ditempat tok ketika ya adalah Datuk Bandar Abdul Hamid, anak kepada Datuk Patinggi Kedit. Kinek, nama wakil Sultan Brunei tersebut disematkan dalam sebuah sekolah iaitu Sekolah Kebangsaan Datuk Bandar.

Sejarah awal menyatakan bahawa nama asal untuk Debak adalah "REBAK" - atau lebih dikenali oleh penduduk disini sebagai "Ugak" iaitu kayu yang hanyut di sungai. Fenomena "Ugak" atau kayu hanyut ini hanya berlaku di Debak (dan kawasan lain di Saribas).

Fakta sejarah [dari mulut ke mulut] juga menyatakan bahawa Fenomena REBAK tok adalah berpunca dari satu zaman yang dinamakan "Penanggal Kepala" yang popular satu masa dulu. Menurut sejarah tersebut, "Ugak" ini merupakan satu benteng supaya kumpulan Penanggal Kepala tok sik akan mencari mangsanya di Debak (daripada menular dari kawasan Saribas lain).

Selain ya, Debak juga mempunya lagendanya tersendiri. Mungkin ramei yang sik tauk bahawa Debak dahulu mempunyai fenomena "Benak" yang begitu besar. Bahkan lebih besar daripada benak yang dilihat di Sungai Batang Lupar, Sri Aman.

Menurut cerita penduduk asal di sitok, suatu masa dolok anak seorang pahlawan (bernama Datuk Ugak) telah menjadi mangsa kepada benak berkenaan ketika mandi. Apabila mengetahui anaknya terbunuh disebabkan benak tersebut, Datuk Ugak telah membawa sebilah pedang dan menunggu kemunculan benak tersebut.

Akibat berang, Datuk Ugak telah menetak benak itu dengan pedang yang dibawanya. Mengikut masyarakat di sitok, semasa menetak Benak tersebut darah yang mengalir di dalam Sungai Rimbas. Oleh itulah, sampei sekarang sik dapat lagi melihat benak tersebut di Debak pada hari tok, kerana dikatakan Benak tersebut telah "mati" dibunuh Datuk Ugak.

MELAYU SARIBAS

Debak adalah sebuah perkampungan Masyarakat Melayu Saribas di negeri Sarawak, Malaysia. Mereka berkongsi sejarah bersama-sama orang Melayu Saribas yang lain seperti di Tuie, Bungin, Supa, Dit, Sebemban, Serembang, Kalok, Pusa, Tambak, Spaoh, Buda, Medang, Manggut, Maludam, Spinang, Beladin, Semarang, Belingan, Tanjong Assam, Serabang dan Betong.

POLITIK

Daerah Debak terletak didalam sistem pentadbiran Dewan Undangan Negeri Saribas, salah satu DUN yang terdapat didalam Parlimen Betong selain DUN Bukit Saban dan DUN Layar. SARIBAS merupakan sebuah bahagian pilihan raya negeri di Sarawak, Malaysia, yang mempunyai wakil di Dewan Undangan Negeri (DUN) Sarawak dengan kod kawasan N.35.

Kawasan DUN ini mula dipertandingkan pada 1969 dan memberi mandat kepada seorang ahli Dewan Undangan Negeri di DUN Sarawak mengikut sistem undian terbanyak.

Permukiman Di DAERAH DEBAK

Daerah Debak merupakan salah satu daripada beberapa daerah pentadbiran di [[Sarawak]. Daerah Debak merangkumi beberapa permukiman yang terdiri daripada beberapa perkampungan di dalamnya seperti berikut :-

1. Kampung Lalang, Debak
2. Kampung Tuie, Debak
3. Kampung Debak Laut
4. Pekan Debak (cation)
5. Kampung Babu, Debak
6. Kampung Bungey, Debak
7. Rumah-Rumah Panjang Di Ulu Rimbas
8. Kawasan Muton
9. Kampung Dit
10. Rumah-Rumah Panjang Dit
11. Kampung Serembang, Debak
12. Kampung Bungin, Debak
13. Kawasan Suri, Debak
14. Kampung Datuk Bandar Hamid, Debak
15. Kampung Suri, Debak

Selain itu, Daerah Debak juga mempunyai 4 Buah Taman Perumahan dan beberapa kediaman kerajaan iaitu:

-Taman Perumahan Bukit Tarang

-Taman Perumahan Heng Ann

-Taman Perumahan Rimbas

-Taman Perumahan Jalan Mission

- Kediaman Kerajaan Klinik Kesihatan

- Kediaman Kakitangan Kerajaan, Debak (sebelah Library Debak)

Didalam Daerah Debak Juga Terdapat 49 Buah Rumah Panjang Iban Saribas.

Statistik

Sejarah perwakilan

ADUN Saribas
Dewan	Tahun	Ahli	Parti
Kawasan diciptakan
Ke-8	1970-1973	Kihok Bin Amat	BUMIPUTERA
	1973-1974		BN
Ke-9	1974-1979	Abang Ahmad Urai
Ke-10	1979-1983	Zainuddin Bin Satem
Ke-11	1983-1987
Ke-12	1987-1991	Bolhassan Di
Ke-13	1991-1996	Dr Wahbi Bin Junaidi
Ke-14	1996-2001
Ke-15	2001-2006
Ke-16	2006-2011
Ke-17	2011-2016	Mohammad Razi Bin Sitam
Ke-18	2016–2018
	2018-		GPS (Bumiputera)

Sejarah pilihan raya

Pilihan raya negeri Sarawak 2016: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Ricky @ Mohammad Razi Sitam	5,963	79.57	+ 15.17
	PKR	Yakup Daud	1,531	20.43	- 15.17
Jumlah undi sah			7,494	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			112
Kertas undi tidak dikembalikan			277
Keluar mengundi			7,883	79.80
Pengundi berdaftar			9,879
Majoriti			4,432
	BN kekal		Peralihan
Sumber "Federal Government Gazette - Notice of Contested Election, State Legislative Assembly of the State of Sarawak [P.U. (B) 190/2016]" (PDF). Attorney General's Chambers of Malaysia. 25 April 2016. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2017-06-12. Dicapai pada 2016-04-29. "Senarai Calon yang Disahkan Layak Bertanding Pilihan Raya Dewan Undangan Negeri ke-11". Election Commission of Malaysia. 25 April 2016. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 April 2016. Dicapai pada 2016-04-29.

Pilihan raya negeri Sarawak 2011: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Ricky @ Mohammad Razi Sitam	3,865	64.40	+ 13.42
	PKR	Abang Zulkifli Awang Engkeh	2,137	35.60	- 13.42
Jumlah undi sah			6,002	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			76
Kertas undi tidak dikembalikan			29
Keluar mengundi			6,107	75.82
Pengundi berdaftar			8,054
Majoriti			1,728
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}
Sumber "Federal Government Gazette - Results of Contested Election and Statements of the Poll after the Official Addition of Votes Sarawak [P.U. (B) 245/2011]" (PDF). Attorney General's Chambers of Malaysia. 29 April 2011. Dicapai pada 2016-04-29.

Pilihan raya negeri Sarawak 2006: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Wahbi Junaidi	2,441	50.98	- 12.22
	KEADILAN	Abang Zulkifli Awang Engkeh	2,347	49.02	+ 23.24
Jumlah undi sah			4,788	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			84
Kertas undi tidak dikembalikan			5
Keluar mengundi			4,877	68.25
Pengundi berdaftar			7,145
Majoriti			94
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 2001: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Wahbi Junaidi	3,710	63.20	+ 6.49
	KEADILAN	Abang Othman Abang Gom	1,513	25.78	+ 25.78
	Bebas	Abang Ahmad Arabi Abang Bolhassan	384	6.54	+ 6.54
	Bebas	James Entika Gubar	207	3.53	+ 3.53
	Bebas	Chin Man Tak @ Raphael Mada	56	0.95	+ 0.95
Jumlah undi sah			5,870	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			114
Kertas undi tidak dikembalikan			3
Keluar mengundi			5,987	65.45
Pengundi berdaftar			9,148
Majoriti			2,197
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 1996: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Wahbi Junaidi	3,161	56.71	+ 56.71
	Bebas	Zaini Sitam	1,165	20.90	+ 20.90
	Bebas	Albert Dass	802	14.39	+ 14.39
	Bebas	Jemat Panjang	446	8.00	+ 8.00
Jumlah undi sah			5,574	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			123
Kertas undi tidak dikembalikan			11
Keluar mengundi			5,708	61.87
Pengundi berdaftar			9,226
Majoriti			1,996
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 1991: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
Pada hari pencalonan, Wahbi Junaidi menang tanpa bertanding.
	BN	Wahbi Junaidi
Jumlah undi sah				100.00
Jumlah kertas undi ditolak
Kertas undi tidak dikembalikan
Keluar mengundi
Pengundi berdaftar			8,067
Majoriti
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 1987: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Bolhassan Di	4,620	58.39
	PERMAS	Zainuddin Satem	3,184	40.24
	Bebas	Ahmad Johan	108	1.37
Jumlah undi sah			7,912	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			73
Kertas undi tidak dikembalikan
Keluar mengundi			7,985	72.50
Pengundi berdaftar			11,014
Majoriti			1,436
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 1983: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Zainuddin Satem		48.14
	Bebas	Mohd Parhi Bujang
	Bebas	Abang Madati Abang Dahanan
Jumlah undi sah				100.00
Jumlah kertas undi ditolak
Kertas undi tidak dikembalikan
Keluar mengundi
Pengundi berdaftar
Majoriti
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 1979: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Zainuddin Satem		61.83
	PAJAR			34.01
	Bebas
	Bebas
Jumlah undi sah				100.00
Jumlah kertas undi ditolak
Kertas undi tidak dikembalikan
Keluar mengundi
Pengundi berdaftar
Majoriti
	BN kekal		Peralihan	{{{3}}}

Pilihan raya negeri Sarawak 1974: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BN	Abang Ahmad Urai		59.87
	SNAP	Stephen Chong Kai Hong		40.13
Jumlah undi sah				100.00
Jumlah kertas undi ditolak
Kertas undi tidak dikembalikan
Keluar mengundi
Pengundi berdaftar			7,304
Majoriti			1,603
	BN ambil alih dari BUMIPUTERA		Unjuran		?

Pilihan raya negeri Sarawak 1969: Saribas

Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BUMIPUTERA	Kihok Amat	1,849	42.59
	SNAP	Jocelyn Beduru Makap	1,312	30.22
	PESAKA	Hamsawi Omar	747	17.21
	Bebas	Denis Luat	252	5.81
	Bebas	Cr. Laili	181	4.17
Jumlah undi sah			4,341	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			266
Kertas undi tidak dikembalikan
Keluar mengundi			4,607	69.57
Pengundi berdaftar			6,622
Majoriti			537
Ini ialah kawasan baharu diciptakan.

Sejarah Debak

Berdasarkan fakta sejarah, suatu ketika dahulu semasa pemerintahan Sultan Brunei, Debak telah dijadikan pusat pentadbiran untuk kawasan Saribas. Wakil Sultan Brunei di tempat ini ketika itu adalah Datuk Bandar Abdul Hamid iaitu anak kepada Datuk Patinggi Kedit. Sebagai bukti tentang ujudnya kehadiran mereka di Debak,pernah diperkatakan oleh generasi tua terdapat Makam kerabat diraja atau wakilnya di muara Sungai Debak.SK Datuk Bandar diberi nama sempena nama Datuk Bandar Abdul Hamid. (phk) Selain itu, orang melayu di debak juga merupakan pedagang-pedagang yang berdagang di debak dan kebanyakan mereka memilih untuk menetap didebak dan seterusnya menjadi warga Debak. Dan dipercayai di Debak dahulunya pernah ada pelabuhan kecil atau tempat pedagang untuk mendarat.tetapi kini ia sudah tiada.

Pautan Luar

• [1]

[2]

Debak Diarkibkan 2007-11-20 di Wayback Machine