Getaran gusi
Getaran gusi ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam sebilangan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara r dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan r dalam X-SAMPA.
| Nombor AFA | 122 | ||
|---|---|---|---|
| Pengekodan | |||
| X-SAMPA | r | ||
| |||
| Sampel audio | |||
Sesetengah penutur bahasa Melayu menyebut getaran gusi untuk huruf r, contohnya: rambut, dan harap, manakala yang lain menyebut malaran tak geser gusi ([ɹ]).
Ciri-ciri sunting
Ciri-ciri getaran gusi:
- Cara artikulasinya ialah getaran, iaitu dihasilkan oleh getaran alat artikulasi.
- Daerah artikulasinya adalah gusi, iaitu disebut dengan hujung lidah menyentuh batas gusi.
- Jenis pembunyiannya adalah bersuara, iaitu pita vokal bergelar ketika penyebutan.
- Ini ialah satu konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
- Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
- Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.
Penggunaan sunting
| Bahasa | Perkataan | IPA | Erti | Catatan | |
|---|---|---|---|---|---|
| Melayu | Baku | arah | [arah] | 'arah' | Fonem /r/ juga disebut sebagai malaran tak geser gusi atau getaran uvular. |
| Arab | رأس | [rɑʔs] | 'kepala' | Dilambangkan oleh huruf <ر>. Rujuk fonologi bahasa Arab | |
| Catalinia[1] | [[[Ortografi bahasa Catalonia|esborrar]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [əsbuˈra] | 'memadamkan' | Rujuk fonologi bahasa Catalonia | |
| Hindi | घर | [ɡʱər] | 'rumah' | Rujuk fonologi bahasa Hindi-Urdu | |
| Inggeris | loghat Scotland | [[[Ortografi bahasa Scotland|curd]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [kʌrd] | 'dadih' | Rujuk fonologi bahasa Inggeris |
| Itali[2] | [[[Abjad Itali|terra]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈtɛrra] | 'bumi' | Rujuk fonologi bahasa Itali | |
| Kele[3] | [nrikei] | 'kaki' | |||
| Poland[4] | [[[Ortografi bahasa Poland|krok]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈkrɔk] | 'langkah' | Rujuk fonologi bahasa Poland | |
| Rusia[5] | играть | [ɪˈɡr̠atʲ] | 'bermain' | Tersentap. Rujuk fonologi bahasa Rusia | |
| Sepanyol[6] | [[[Ortografi bahasa Sepanyol|perro]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈpe̞ro̞] | 'perro' | Rujuk fonologi bahasa Sepanyol | |
| Zapotec | Tilquiapan[7] | r-ree | [rəˤə] | 'keluar selalu' | Menyiratkan dua fonem /ɾ/ berturut-turut. |
Rujukan sunting
- ^ Carbonell & Llisterri (1992:53)
- ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
- ^ Ladefoged (2005:165)
- ^ Jassem (2003:103)
- ^ Skalozub (1963:?); cited in Ladefoged & Maddieson (1996:?)
- ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
- ^ Merrill (2008:109)
Bibliografi sunting
- Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56
- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107
- Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (ed. Second). Blackwell. Text "authorlink-Peter Ladefoged" ignored (bantuan)
- Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Blackwell Publishing. ISBN ISBN 0-631-19815-6 Check
|isbn=value: invalid character (bantuan). - Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259
- Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
- Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
- Skalozub, Larisa (1963), Palatogrammy i Rentgenogrammy Soglasnyx Fonem Russkogo Literaturnogo Jazyka, Izdatelstvo Kievskogo Universiteta