Haumea (planet kerdil)

Haumea
	Haumea dengan bulannya Hiʻiaka dan Namaka.
Penemuan
Ditemui oleh	Brown et al.; Ortiz et al.
Tarikh penemuan	28 Disember 2004 (Brown et al.); Julai 2005 (Ortiz et al.)
Designasi
Designasi planet minor	(136108) Haumea
Sebutan	/haʊˈmeɪ.ə, ˌhɑːuː-/
Dinamakan sempena	Haumea
Kategori planet minor	Planet kerdil, plutoid
Ciri-ciri orbit
	Epok 09-12-2014 (JD 2457000.5)
Afelion	51.483 AU; (7.702 Tm)
Perihelion	34.952 AU; (5.229 Tm)
Paksi semimajor	43.218 AU; (6.465 Tm)
Argumen perihelion	240.20°
Satelit	2
Ciri-ciri fizikal
Dimensi	2,322 × 1,704 × 1,138 km; 1,920 × 1,540 × 990 km
Min jejari	816 km; 620+34; −29 km (Herschel); 690 km
Luas permukaan	≈9.2×106 km2
Isi padu	2.4×109 km3
Jisim	(4.006±0.040)×1021 kg; 0.00066 Bumi
Min ketumpatan	2.6 g/cm3; 1.885–1.757 g/cm3
Graviti permukaan khatulistiwa	≈0.402 m/s2
Halaju lepas	≈0.809 km/s
Tempoh putaran ikut bintang	0.163146±0.000004 h; (3.9155±0.0001 h)
Albedo	0.804+0.062; −0.095 ; 0.70–0.75 ; 0.51 ± 0.02
Suhu	< 50 K
Magnitud mutlak (H)	0.2
	sunting Lihat pendokumenan templat ini

Haumea (simbol: )^[18] merupakan sebuah planet kerdil dalam sistem suria. Pengkajian mengenainya diumumkan pada tahun 2005 oleh sekumpulan ahli astronomi iaitu Michael E. Brown, Chad Trujillo dan David Rabinowitz daripada Amerika Syarikat serta J. L. Ortiz daripada Sepanyol. Walau bagaimanapun, kumpulan Ortiz dianggap penemu pertama Huamea oleh Pusat Planet Minor (MPC). Haumea dikelaskan sebagai planet kerdil pada 17 September 2008.

Planet ini merupakan sebahagian daripada Objek Trans-Neptun kerana ia mengorbit matahari melepasi planet Neptun. Seperti Marikh, planet ini juga mempunyai dua bulan yang dinamakan sebagai Hiʻiaka dan Namaka.

Jasad ini dinamakan sempena dewi keibuan dan kesuburan yang dipercayai masyarakat peribumi kepulauan Hawaii.

Rujukan sunting

^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan K10H75 tidak disediakan
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Buie tidak disediakan
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan candidate tidak disediakan
^ New dwarf planet named for Hawaiian goddess Diarkibkan 2015-12-08 di Wayback Machine (HeraldNet, September 19, 2008)
^ "Archived copy". Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-01-06. Dicapai pada 2009-02-14. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)CS1 maint: archived copy as title (link)
^ "365 Days of Astronomy". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-20. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^ ^a ^b ^c ^d Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Ortiz2017 tidak disediakan
^ ^a ^b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Lockwood2014 tidak disediakan
^ ^a ^b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan TNOsCool8 tidak disediakan
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Brown2009 tidak disediakan
^ "Ellipsoid surface area: 9.16736×10^6 km²". wolframalpha.com. 22 July 2018.
^ "Ellipsoid volume: 2.35761×10^9 km³". wolframalpha.com. 22 July 2018.
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan RagozzineBrown2009 tidak disediakan
^ ^a ^b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Lellouch2010 tidak disediakan
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan hour tidak disediakan
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Trujillo 2006 tidak disediakan
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan jpldata tidak disediakan
^ JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Dicapai pada 2022-01-19.

Pautan luar sunting

Visualization of Haumea's orbit Diarkibkan 2005-07-30 di Wayback Machine by NASA
(136108) Haumea, Hiʻiaka, and Namaka at Johnston's Archive.com (updated September 17, 2008)
Tahun Astronomi Antarabangsa 2009 podcast: Dwarf Planet Haumea (Darin Ragozzine)

Ralat petik: Tag <ref> untuk kumpulan "nb" ada tetapi tag <references group="nb"/> yang sepadan tidak disertakan

[K10H75-1] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan K10H75 tidak disediakan

[Buie-2] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Buie tidak disediakan

[candidate-3] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan candidate tidak disediakan

[4] New dwarf planet named for Hawaiian goddess Diarkibkan 2015-12-08 di Wayback Machine (HeraldNet, September 19, 2008)

[5] "Archived copy". Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-01-06. Dicapai pada 2009-02-14. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)CS1 maint: archived copy as title (link)

[6] "365 Days of Astronomy". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-20. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)

[Ortiz2017-8] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Ortiz2017 tidak disediakan

[Lockwood2014-9] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Lockwood2014 tidak disediakan

[TNOsCool8-10] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan TNOsCool8 tidak disediakan

[Brown2009-11] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Brown2009 tidak disediakan

[Wolfram1-12] "Ellipsoid surface area: 9.16736×10^6 km²". wolframalpha.com. 22 July 2018.

[Wolfram2-13] "Ellipsoid volume: 2.35761×10^9 km³". wolframalpha.com. 22 July 2018.

[RagozzineBrown2009-14] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan RagozzineBrown2009 tidak disediakan

[Lellouch2010-15] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Lellouch2010 tidak disediakan

[hour-16] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan hour tidak disediakan

[Trujillo_2006-17] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Trujillo 2006 tidak disediakan

[jpldata-18] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan jpldata tidak disediakan

[19] JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Dicapai pada 2022-01-19.

[18]

[nb 1]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]