Junam air
Junam air adalah proses pengumpulan dan penenggelaman bahan ketumpatan yang lebih tinggi ke bawah bahan ketumpatan yang rendah, seperti sejuk atau masin air di bawah air yang lebih panas atau lebih segar. Istilah junam ini juga turut digunakan untuk kejadian alam lain seperti udara sejuk ke bawah udara panas. Ia adalah bahagian yang tenggelam daripada sel perolakan. Julang air adalah proses yang bertentangan dan kedua-dua daya ini bersama-sama bertanggungjawab di lautan bagi peredaran termohalin. Tenggelamnya litosfera sejuk di zon benam adalah satu lagi contoh junaman bagi plat tektonik.
Junam air lautan sunting
Junam air berlaku di tempat-tempat anti-siklon dalam lautan di mana gegelung hangat sedang berputar mengikut arah jam mewujudkan penumpuan permukaan. Ketika ini air permukaan berkumpul, mereka menolak ke bawah permukaan air. Satu lagi cara junaman boleh berlaku adalah dengan angin memacu laut ke arah pantai. Kawasan yang mempunyai junam air mempunyai produktiviti yang rendah kerana nutrien dalam turus air sering digunakan namun tidak dibekalkan semula secara berterusan oleh air sejuk yang kaya dengan nutrien dari bawah permukaan.[1]
Pengudaraan sunting
Junam airjuga membolehkan pengudaraan lautan yang dalam untuk berlaku kerana perairan ini dapat membawa oksigen terlarut turun dari permukaan untuk membantu memudahkan respirasi aerobik bagi organisma di seluruh ruang air. Tanpa pembaharuan ini, oksigen terlarut dalam sedimen dan dalam turus air akan cepat digunakan oleh proses biologi. Dalam contoh pereputan, bakteria anaerobik akan mengambil alih penguraian, yang membawa kepada pengumpulan hidrogen sulfida. Dalam keadaan bertoksik ini, terdapat sedikit haiwan bentik yang akan terus hidup. Dalam kes-kes yang paling ekstrem, kekurangan junam air mungkin boleh membawa kepada kepupusan besar-besaran. Ahli paleontologi telah mencadangkan bahawa 250 juta tahun yang lalu, pengudaraan lautan dalam melambatkan hingga hampir terhenti, dan lautan menjadi bertakung. Air yang beroksigen rendah, yang kaya dengan sulfida dan metana memenuhi laut dalam dan bergerak ke tebing benua, menghapuskan 95% daripada semua spesies marin dalam peristiwa kepupusan yang paling besar dalam sejarah Bumi, kepupusan Permian.[2]
Lokasi sunting
Junam air berlaku dalam bidang seperti dalam gir subkutub Atlantik Utara di mana beberapa arus permukaan bertemu. Kita juga akan mendapati junam air sepanjang sempadan paling luar Lautan Selatan di mana air sejuk Antartika tenggelam di bawah perairan Pasifik Selatan dan Atlantik Selatan yang lebih panas. Terdapat juga junam air di beberapa kawasan pantai di mana angin bertiup dalam apa-apa arah yang menyebabkan angkutan Ekman untuk menggerak air ke arah pantai yang kemudiannya menyebabkan air terkumpul dan ditolak ke bawah.[3]
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ http://oceanmotion.org/html/background/upwelling-and-downwelling.htm
- ^ http://oceanexplorer.noaa.gov/edu/learning/8_ocean_currents/activities/currents.html
- ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2016-03-04. Dicapai pada 2015-10-02.