Jyutping
Jyutping (Sebutan Bahasa Cina: 粵拼; Jyutping: Jyut6ping3; secara harfiahnya "Yue (contoh Kantonis)"; Templat:IPA-yue) i adalah sistem romanisasi bagi Kantonis yang dibangunkan oleh Persatuan Linguistik Hong Kong (LSHK), sebuah kumpulan akademik, pada tahun 1993. Nama rasminya ialah The Linguistic Society of Hong Kong . LSHK menggalakkan penggunaan sistem romanisasi ini.
Jyutping
| |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||||||||||||||
| Jyutping Romanization | |||||||||||||||||
| Cina Tradisional: | 粵拼 | ||||||||||||||||
| Cina Ringkas: | 粤拼 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Nama Jyutping (sendiri merupakan romanisasi Jyutping nama Cinanya, 粵 拼) adalah penguncupan yang terdiri daripada aksara Cina pertama istilah Jyut6jyu5 ( 粵語 , yang bermaksud "ucapan Kantonis ") dan ping3jam1 ( 拼音 "abjad fonetik").
Sejarah sunting
Sistem Jyutping [1] menandakan pemergian dari semua sistem romanisasi Kantonis terdahulu (kira-kira 12, termasuk kerja perintis Robert Morrison tahun 1828, dan sistem Romanisasi Standard , Yale dan Sidney Lau yang digunakan secara meluas) dengan memperkenalkan awalan z dan c dan penggunaan eo dan oe dalam pengakhiran perkataan, serta menggantikan awalan y, yang digunakan dalam semua sistem terdahulu, dengan j. [2]
Awalan sunting
| b /p/ 巴 |
p /pʰ/ 怕 |
m /m/ 媽 |
f /f/ 花 |
|
| d /t/ 打 |
t /tʰ/ 他 |
n /n/ 那 |
l /l/ 啦 | |
| g /k/ 家 |
k /kʰ/ 卡 |
ng /ŋ/ 牙 |
h /h/ 蝦 |
|
| gw /kʷ/ 瓜 |
kw /kʷʰ/ 誇 |
w /w/ 蛙 | ||
| z /ts/ 渣 |
c /tsʰ/ 叉 |
s /s/ 沙 |
j /j/ 也 |
Akhiran sunting
| aa /aː/ 沙 |
aai /aːi̯/ 徙 |
aau /aːu̯/ 梢 |
aam /aːm/ 三 |
aan /aːn/ 山 |
aang /aːŋ/ 坑 |
aap /aːp̚/ 圾 |
aat /aːt̚/ 剎 |
aak /aːk̚/ 客 |
| ai /ɐi̯/ 西 |
au /ɐu̯/ 收 |
am /ɐm/ 心 |
an /ɐn/ 新 |
ang /ɐŋ/ 笙 |
ap /ɐp̚/ 濕 |
at /ɐt̚/ 失 |
ak /ɐk̚/ 塞 | |
| e /ɛː/ 些 |
ei /ei̯/ 四 |
eu /ɛːu̯/ 掉[1] |
em /ɛːm/ 舐[2] |
eng /ɛːŋ/ 鄭 |
ep /ɛːp̚/ 夾[3] |
ek /ɛːk̚/ 石 | ||
| i /iː/ 詩 |
iu /iːu̯/ 消 |
im /iːm/ 閃 |
in /iːn/ 先 |
ing /eŋ/ 星 |
ip /iːp̚/ 攝 |
it /iːt̚/ 洩 |
ik /ek̚/ 識 | |
| o /ɔː/ 疏 |
oi /ɔːy̯/ 開 |
ou /ou̯/ 蘇 |
on /ɔːn/ 看 |
ong /ɔːŋ/ 康 |
ot /ɔːt̚/ 喝 |
ok /ɔːk̚/ 索 | ||
| u /uː/ 夫 |
ui /uːy̯/ 灰 |
un /uːn/ 寬 |
ung /oŋ/ 鬆 |
ut /uːt̚/ 闊 |
uk /ok̚/ 叔 | |||
| oe /œː/ 鋸 |
eoi /ɵy̯/ 需 |
eon /ɵn/ 詢 |
oeng /œːŋ/ 商 |
eot /ɵt̚/ 摔 |
oek /œːk̚/ 削 | |||
| yu /yː/ 書 |
yun /yːn/ 孫 |
yut /yːt̚/ 雪 |
||||||
| m /m̩/ 唔 |
ng /ŋ̩/ 吳 |
Ton/Nada sunting
Terdapat sembilan nada dalam enam kontur nada yang berbeza di Kantonis. Walau bagaimanapun, apabila tiga dari sembilan memasuki nada (入聲, Jyutping: jap6sing1 ), yang hanya muncul dalam suku kata yang berakhir dengan p , t , dan k , mereka tidak mempunyai nombor nada berasingan dalam Jyutping (walaupun mereka lakukan dalam Kanton Pinyin ; ini ditunjukkan dalam kurungan dalam jadual di bawah).
| Ton | jam1ping4 (陰平) |
jam1soeng5 (陰上) |
jam1heoi3 (陰去) |
joeng4ping4 (陽平) |
joeng4soeng5 (陽上) |
joeng4heoi3 (陽去) |
gou1jam1jap6 (高陰入) |
dai1jam1jap6 (低陰入) |
joeng4jap6 (陽入) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nombor Nada | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 1 (7) | 3 (8) | 6 (9) |
| Nama nada dalam bahasa Inggeris | tinggi atau tinggi jatuh | pertengahan meningkat | peringkat pertengahan | rendah jatuh | rendah naik | peringkat rendah | memasuki tahap tinggi | memasuki peringkat pertengahan | memasuki tahap rendah |
| Kontur [3] | ˥ 55 / ˥˧ 53 | ˧˥ 35 | ˧ 33 | ˨˩ 21 / ˩ 11 | ˩˧ 13 | ˨ 22 | ˥ 5 | ˧ 3 | ˨ 2 |
| Contoh aksara | 分 / 詩 | 粉 / 史 | 訓 / 試 | 焚 / 時 | 奮 / 市 | 份 / 是 | 忽 / 識 | 發 / 錫 | 佛 / 食 |
| Contoh | fan1 / si1 | fan2 / si2 | fan3 / si3 | fan4 / si4 | fan5 / si5 | fan6 / si6 | fat1 / sik1 | faat3 / sek3 | fat6 / sik6 |
Contoh sunting
| Tradisional | Ringkas | Romanisasi |
|---|---|---|
| 廣州話 | 广州 话 | Gwong2zau1waa2 |
| 粵語 | 粤语 | Jyut6jyu5 |
| 你好 | 你好 | nei5 hou2 |
Sampel transkripsi ini adalah salah satu dari 300 Puisi Tang:
| 春曉 孟浩然 |
Ceon1 hiu2 Maang6 Hou6jin4 |
|---|---|
| 春眠不覺曉， | Ceon1 min4 bat1 gok3 hiu2, |
| 處處聞啼鳥。 | cyu3 cyu3 man4 tai4 niu5. |
| 夜來風雨聲， | Je6 loi4 fung1 jyu5 sing1, |
| 花落知多少？ | faa1 lok6 zi1 do1 siu2? |
Senarai utiliti input papan kekunci Jyutping sunting
- Kaedah Input Jyutping Dalam Talian (網上 粵 拼 輸入 法)
- MDBG Type Chinese
- Red Dragonfly (紅 蜻蜓 粵語 拼音 詞語 輸入 法)
- LSHK Jyutping untuk Macintosh Mac OS X dan OS 9 (Halaman ini juga termasuk versi input Yale 0.2)
- Hong Kong Cantonese 2010 (melalui Microsoft Office IME 2010 )
- Canton Easy Input (粵語 拼音 輸入 法)
- IME Phonetic Kantonis (juga dikenali sebagai 'Kanton Fonetik Kantonis (CPIME) Jyutping' dalam Windows 10 [4] )
- [4] (小 狼毫 輸入 法 引擎)
Bacaan lanjut sunting
- Zee, Eric (1999). Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press. m/s. 58–60. ISBN 0521652367.
Pautan luar sunting
- Panduan Pengucapan Jyutping
- 粵語 拼盤 : Mempelajari sistem fonetik Kantonis
- Pangkalan Data Watak Cina (Secara Phonologically Disambiguated Menurut Dialek Kantonis)
- Projek CantoDict adalah kamus online Cantonese-Mandarin-Inggeris yang berdedikasi yang menggunakan Jyutping secara lalai
- MDBG kamus Cina-Inggeris dalam talian percuma (menyokong romanisasi Jyutping dan Yale)
- ^ "The Jyutping Scheme". The Linguistic Society of Hong Kong. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 April 2013. Dicapai pada 3 January 2016. Unknown parameter
|dead-url=ignored (bantuan) - ^ Kataoka, Shin; Lee, Cream (2008). "A System without a System: Cantonese Romanization Used in Hong Kong Place and Personal Names". Hong Kong Journal of Applied Linguistics: 94–98.
- ^ MATTHEWS, S .; YIP, V. Kantonis: Tatabahasa Komprehensif ; London: Routledge, 1994
- ^ Soalan Lazim: Bagaimana untuk memilih IME Phonetic Kantonis (CPIME) dalam Windows 10