Malaran tak geser lelangit

Nombor AFA	153
Pengekodan
X-SAMPA	j
Imej
Sampel audio
	noicon sumber · bantuan

Malaran tak geser lelangit ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam kebanyakan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara j dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan j dalam X-SAMPA.

Dalam bahasa Melayu, malaran tak geser lelangit dilambangkan oleh huruf y, contohnya: ya dan saya. Dalam IPA, huruf j digunakan sempena penggunaannya dalam kebanyakan bahasa Eropah Utara, Tengah dan Timur, misalnya dalam bahasa Jerman, Jahr ("tahun").

Ciri-ciri sunting

Ciri-ciri malaran tak geser lelangit:

Cara artikulasinya ialah malaran tak geser, iaitu dihasilkan dengan merapatkan dua alat artikulasi tanpa menyempitkan rongga vokal sehingga terhasilnya arus udara yang bergelora.
Daerah artikulasinya adalah lelangit, iaitu disebut dengan bahagian tengah atau belakang lidah menyentuh lelangit keras.
Jenis pembunyiannya adalah bersuara, iaitu pita vokal bergelar ketika penyebutan.
Ini ialah satu konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.

Penggunaan sunting

Bahasa		Perkataan	IPA	Erti	Catatan
Melayu		[[[Ortografi bahasa Melayu\|sayang]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[sayaŋ]	'sayang'	Rujuk fonologi bahasa Melayu
Arab	Baku	يومcode: ar is deprecated	[jawm]	'hari'	Rujuk fonologi bahasa Arab
Catalonia^[1]		[[[Ortografi bahasa Catalonia\|veiem]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[bəˈjɛm]	'kita lihat'	Rujuk fonologi bahasa Catalonia
Cina	Kantonis	[[[Aksara Cina\|日]]] Error: {{Lang}}: teg bahasa tidak diiktiraf: zh-yue-Hani (bantuan)/jat9	[jɐt˨ʔ]	'hari'	Rujuk Bahasa Kantonis Baku
Cina	Mandarin	一code: zh is deprecated /yī	[ji˥]	'satu'	Rujuk Bahasa Mandarin Baku
Inggeris		[[[Ortografi bahasa Inggeris\|you]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[juː]	'kamu'	Rujuk fonologi bahasa Inggeris
Itali^[2]		[[[Abjad Itali\|ione]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ˈjone]	'ion'	Rujuk fonologi bahasa Itali
Jepun		やったcode: ja is deprecated /yatta	[jatːa]	'sudah'	Rujuk fonologi bahasa Jepun
Jerman		[[[Ortografi bahasa Jerman\|Joch]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[jɔx]	'kandar'	Rujuk fonologi bahasa Jerman
Korea		야구code: ko is deprecated /yagu	[ˈjaːɡu]	'besbol'	Rujuk fonologi bahasa Korea
Perancis		[[[Ortografi bahasa Perancis\|yeux]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[jø]	'mata'	Rujuk fonologi bahasa Perancis
Poland^[3]		[[[Ortografi bahasa Poland\|jutro]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ˈjutrɔ] (bantuan·info)	'esok'	Rujuk fonologi bahasa Poland
Rusia		я	[ja]	'saya'	Rujuk fonologi bahasa Rusia
Sepanyol^[4]		[[[Ortografi bahasa Sepanyol\|viuda]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ˈbjuða]	'balu'	Alofon bukan sukuan bagi /i/. Rujuk fonologi bahasa Sepanyol
Vietnam		[[[Abjad Vietnam\|de]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[jɛ]	'kayu manis'	Rujuk fonologi bahasa Vietnam
Zapotec	Tilquiapan^[5]	yan	[jaŋ]	'leher'

Rujukan sunting

^ Carbonell & Llisterri (1992:53)
^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
^ Jassem (2003:103)
^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:256)
^ Merrill (2008:108)

Bibliografi sunting

Carbonell, Joan F. & Joaquim Llisterri (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53-56
Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association 33 (1): 103-107
Martínez-Celdrán, Eugenio; Ana Ma. Fernández-Planas & Josefina Carrera-Sabaté (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255-259
Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
Rogers, Derek & Luciana d'Arcangeli (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association 34 (1): 117-121
Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association 20 (2): 37-41

[1] Carbonell & Llisterri (1992:53)

[2] Rogers & d'Arcangeli (2004:117)

[3] Jassem (2003:103)

[4] Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:256)

[5] Merrill (2008:108)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]