Masakan Azerbaijan
Masakan Azerbaijan (Jawi: ماسقن اذربایجان; Azeri: Azərbaycan Mətbəxi, آذربایجان مطبخی) mengacu pada gaya memasak dan hidangan orang Azeri di Republik Azerbaijan dan Azerbaijan (Iran). Masakan negara ini memiliki banyak kesamaan dengan Masakan Iran dan Turki. Banyak makanan yang berasal dari Azerbaijan kini dapat dilihat dalam masakan negara jiran. Bagi orang Azerbaijan, makanan merupakan bagian penting dari budaya mereka dan berakar dalam sejarah, tradisi dan nilai-nilai mereka.
Dari sebelas zon iklim yang dikenali di dunia, Azerbaijan mempunyai sembilan iklim.[1] Hal Ini mempengaruhi kesuburan tanah yang ikut menghasilkan kekayaan masakan Azerbaijan.
Sejarah sunting
Negara ini dikenal dengan sayuran dan sayuran hijau yang digunakan secara bermusim dalam hidangan. Rempah segar seperti pudina, ketumbar, jintan manis, selasih, pasli, tarragon, daun bawang, kucai, taim, marjoram, daun bawang, dan selada air sangat popular dan sering menemani hidangan utama. Laut Kaspia adalah rumah bagi banyak spesies ikan yang boleh dimakan, termasuk ikan sturgeon, salmon Kaspia, kutum, sardin, mullet kelabu, dan lain-lain. Kaviar hitam dari Laut Kaspia adalah salah satu daripada makanan lazat yang terkenal dari Azerbaijan dan juga dicari di negara lain, termasuk negara-negara bekas Soviet.
Salah satu hidangan masakan Azerbaijan yang paling terkenal adalah plov daripada nasi yang diberi kuma-kuma dan disajikan dengan pelbagai rempah dan sayur-sayuran, suatu kombinasi yang benar-benar berbeza daripada yang ditemui dalam plov masakan Uzbekistan. Masakan Azerbaijan merangkumi lebih daripada 40 resipi Plov berbeza. Hidangan lain termasuk pelbagai jenis kebab dan shashlik, termasuk kebab daging kambing, lembu, ayam, itik dan ikan (baliq). Sturgeon, ikan yang biasa digunakan, biasanya dicucuk dan dibakar sebagai shashlik, dan disajikan dengan sos delima yang dikenali sebagai narsharab. Buah kering dan kacang walnut digunakan dalam pelbagai hidangan. Bahan perisa tradisional antara lain adalah garam, lada hitam, sumac, dan kuma-kuma yang tumbuh di dalam negeri di Semenanjung Absheron
Teh hitam adalah minuman kebangsaan dan diminum selepas memakan makanan. Minuman ini juga ditawarkan kepada para tetamu sebagai tanda selamat datang, sering disertai dengan jem.[2]
Makanan ringan sunting
Masakan Azerbaijan mempunyai sejumlah makanan ringan dan lauk untuk membuka atau menemani makanan utama: sepinggan daun hijau aromatik yang dikenali sebagai goy, potongan chorek (roti), choban (salad tomato dan timun), dan kadang-kadang keju putih atau qatik (yogurt masam).
Makanan ringan sejuk biasanya disajikan secara berasingan daripada minuman.
Hidangan sunting
Hidangan utama boleh termasuk pilihan berikut:
Daging sunting
| Nama | Deskripsi |
|---|---|
| Balıq | Ikan, biasanya ikan sturgeon, dicucuk dan dipanggang seperti kebab, disajikan dengan sos plum masam. |
| Dolma | Resipi tradisional untuk daging kambing cincang yang dicampur dengan nasi dan diperisakan dengan pudina, jintan, dan kayu manis, lalu dibungkus dengan daun anggur (yarpaq dolması) atau daun kubis (kələm dolması). Terdapat juga kubis dolma masam manis (turş şirin kələm dolması) dan dolma ikan (balıq dolması). |
| Badımcan Dolması | Tomato, lada, dan terung diisi dengan daging kambing cincang yang dicampur dengan kacang buncis. |
| Dushbara | Ladu kecil diisi dengan daging kambing dicincang dan rempah-rempah, dihidangkan dalam kuah rebusan. |
| Lavangi | Daging ayam atau ikan diisi dengan bawang, walnut, kismis, albukhara dan rempah alcha. Khas dari wilayah Talysh di selatan Azerbaijan. |
| Lyulya kabab | Campuran daging kambing, perisa, dan rempah ratus segar sekitar pencucuk dan panggang, sering dihidangkan dengan lavash (kepingan tipis yang tidak beragi). |
| Qutab | Seperti penkek yang diisi dengan daging kambing dicincang, keju, atau bayam. |
| Tika kabab | Potongan daging kambing direndam dalam campuran bawang besar, cuka, dan jus delima, dicucuk pada lidi besar dan dibakar di atas pembakar. Dalam bahasa Rusia dikenali sebagai шашлык daripada bahasa Turki: shishlyk (secara harfiah, "lidi sate"). |
| Qovurma | Potongan daging kambing atau biri-biri pada tulang direbus dengan bawang besar, tomato, dan kuma-kuma.[3] Ada juga sabzi qovurma, rebusan domba dengan bumbu. |
| Sogan dolmasi | Istilah dolma meliputi pelbagai sayur-sayuran inti, tersebar luas di Timur Tengah dan Mediterranean. Dolma bawang adalah alternatif yang lazat pada musim sejuk untuk terung, tomato, dan lada.[4] |
| Bastirma | Perkataan "Bastir" berasal dari bahasa Turki: bastırma et ("daging yang ditekan"), pastırma [pastɯɾˈma] dalam bahasa Turki moden. Masakan dimasak seperti kebab, tetapi sebelumnya perlu direndam dalam sos khas dan rempah. |
Sup sunting
| Nama | Penerangan |
|---|---|
| Piti | Sup kebangsaan Azerbaijan terbuat dari potongan daging bebiri pada tulang, dimasak dengan sayuran dalam air rebusan; disiapkan dan dihidangkan dalam periuk crock. |
| Kufta bozbash | Sup kacang pea dengan bebola daging bebiri dan kentang rebus. Bebola daging di kufta bozbash berbentuk besar dan diperbuat daripada daging bebiri dicincang dan nasi, kadang kala dengan plum kering di dalamnya. |
| Sulu khingal | Sup daging bebiri dengan mi. |
| Toyuq shorbasi | Sup ayam |
| Dovga | Sup berasaskan yogurt (matsoni) dengan warna merah bata, bayam, nasi, kacang pea kering dan bebola daging kecil diperbuat daripada daging bebiri; dihidangkan panas atau sejuk bergantung pada musim.[5] |
| Ovdukh | Sup sejuk berbahan campuran air-matsoni yang dituang di atas kepingan timun, daging rebus cincang, suku bahagian telur rebus, dan sayur-sayuran (dil, ketumbar, selasih, tarragon, dan kadang-kadang pudina).[6] |
| Dogramach | Sama seperti ovdukh, tetapi tanpa daging.[6] |
| Bolva | Diperbuat dengan susu masam. |
Jenis plov sunting
.JPG)
Plov adalah salah satu hidangan yang tersebar luas di Azerbaijan dengan lebih daripada 40 resipi berbeza.[2] Plov mempunyai nama yang berbeza bergantung pada bahan utama yang mengiringi nasi:
| Nama | Bahan-bahan |
|---|---|
| Kourma plov | Plov daging bebiri dengan bawang |
| Chilov plov | Plov kacang dengan ikan |
| Sabzi Qovurma plov | Plov daging bebiri |
| Toyug plov | Plov ayam |
| Shirin plov | Plov buah kering |
| Syudli plov | Nasi yang dimasak dalam susu |
| Sheshryanch plov | Plov enam warna[5] |
Plot Azerbaijan terdiri daripada tiga komponen berbeza yang dihidangkan secara serentak namun pada pinggan-pinggan berasingan: nasi (panas, tidak panas), gara, daging goreng, buah kering, telur, atau ikan disiapkan sebagai pelengkap untuk nasi, dan rempah-rempah aromatik. Nasi tidak dicampur dengan komponen lain bahkan ketika memakan plov.[7]
Makanan penutup sunting
Hidangan penutup khas Azerbaijan berupa pastri melekit seperti pakhlava dan Shaki Halva. Pastri tradisional lain seperti shakarbura (berbentuk bulan sabit dan diisi dengan kekacang), peshmak (gula-gula berbentuk silinder yang diperbuat daripada nasi, tepung, dan gula), dan girmapadam (kuih yang diisi dengan kacang cincang).
Manisan umumnya dibeli dari kedai kek dan dimakan di rumah atau pada acara-acara khas seperti perkahwinan. Di restoran dihidangkan sepinggan buah-buahan segar yang sedang musim, seperti plum, ceri, aprikot, atau anggur.
| Nama | Penerangan |
|---|---|
| Samani halva | Samani halva diperbuat daripada gandum, dan mempunyai rasa pedas, melekit, kenyal. Satu tradisi samani halva di Azerbaijan adalah dengan membuat kuih bersama-sama dan menggunakan tepung dari tujuh rumah yang berbeza.[8] |
| Shekerbura | Shekerbura (şəkərbura) adalah pastri manis popular daripada Azerbaijan yang diisi dengan badam, kacang hazel, atau walnut cincang. Shekerbura, shor gogal, dan pakhlava semua dimakan di Baku pada liburan musim semi Novruz.[9] |
Roti sunting
Roti tandoor adalah jenis roti yang dibakar dalam ketuhar tanah liat bernama tandoor.[10][11]
Minuman sunting
Teh hitam ialah minuman kebangsaan Azerbaijan.
Ayran ialah minuman yogurt sejuk yang dicampur dengan garam.
Serbat Azerbaijan (Azeri: şərbət) adalah minuman sejuk manis yang diperbuat daripada campuran jus buah atau direbus dengan gula, sering diberi haruman dengan air mawar. Serbat (jangan keliru dengan ais sorbet) berasal daripada Iran dan mereka mungkin sangat berbeza dalam ketekalan, daripada yang sangat pekat dan seperti jem (seperti dalam masakan Tajikistan) sehingga sangat cair dan berair, seperti di Azerbaijan.[12]
Jenama air botol tempatan antara lain:
| Jenama | Asal | Berasal dari daerah |
|---|---|---|
| Aysu | ||
| Badamlı | Badamli, Nakhchivan | |
| Sirab | Sirab, Nakhchivan | |
| Shollar | Desa Shollar | Timur laut |
| Tamiz gazh su | ||
| Qax | Distrik Qakh |
Utara |
| Kakh |
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ Climate zones of Azerbaijan
- ^ a b Based on the book Azerbaijani Cooking, Ishyg Publ. House, Baku (Rusia)
- ^ "Kourma recipe". Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-06-01. Dicapai pada 2016-12-16.
- ^ [1]
- ^ a b Azerbaijan cookery by category of dishes, a section of Large Guide to Home Cooking (Rusia)
- ^ a b Dogramach and ovdukh Diarkibkan 2008-10-14 di Wayback Machine. Recipes for Azerbaijani soups (Rusia).
- ^ Interview with Jabar Mamedov Diarkibkan 2008-12-21 di Wayback Machine, Head Chef at the "Shirvan Shah" Azerbaijani restaurant in Kiev, 31 January 2005.
- ^ [2]
- ^ [3]
- ^ http://kabobcentral.com/tandoorbpage.html
- ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-12-21. Dicapai pada 2016-12-16.
- ^ "Azerbaijani sherbets". Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-01-18. Dicapai pada 2016-12-16.
Pautan luar sunting
- AZ Cookbook: Food from Azerbaijan and Beyond
- Comparison of Cuisine between North and South Azerbaijan, Azerbaijan International, Autumn 2000, pp. 24–27.
- Proverbs about Food in Azerbaijan, Azerbaijan International, Autumn 2000, pp. 36–37.
- Food! Glorious Food!, Special issue of Azerbaijan International, Autumn 2000.
- Azerbaijani dishes: photographs and descriptions
- Azerbaijani cuisine: descriptions of dishes by category on advantour.com
- Cuisine of Azerbaijan based on the book Azerbaijani Cooking published in Baku (Rusia)
- Selected recipes from Azerbaijani cuisine