Nitrat
Dalam kimia tak organik, sesuatu nitrat merupakan sejenis garam daripada asid nitrik. Nitrat merupakan satu ion yang mempunyai satu atom nitrogen dan tiga atom oksigen (NO3−). Dalam kimia organik, ester asid nitrik dan pelbagai alkohol dipanggil nitrat. Nitrat dalam makanan, terutamanya dari sayur-sayuran ditukarkan dalam saluran pencernaan manusia kepada nitrit yang bertindak balas dengan amina untuk menghasilkan nitrosamina karsinogenik.
| |
| Nama | |
|---|---|
| Nama IUPAC sistematik
Nitrat | |
| Pengecam | |
Imej model 3D Jmol
|
|
| ChEBI | |
| ChemSpider | |
PubChem CID
|
|
CompTox Dashboard (EPA)
|
|
| |
| |
| Sifat | |
| NO− 3 | |
| Jisim molar | 62.00 g·mol−1 |
| Asid konjugat | Asid nitrik |
Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
| Rujukan kotak info | |
Ciri kimia sunting
Ion nitrat merupakan sejenis ion poliatom dengan formula empirik NO3-, dan mempunyai jisim molekul 62.0049. Ia merupakan bes konjugat asid nitrik, dan terdiri daripada satu atom nitrogen pusat dikelilingi oleh tiga atom oksigen sama dalam susunan satah segi tiga. Ion nitrat membawa cas formal satu negatif, di mana stiap oksigen membawa cas -2/3 manakala nitrogen membawa cas +1, dan sering digunakan sebagai contoh resonans.
Hampir setiap garam nitrat tak organik adalah larut dalam air pada suhu dan tekanan piawai.
Dalam kimia organik, nitrat merupakan kumpulan berfungsi dengan formula am RONO2 di mana R merupakan sisa organik. Mereka merupakan ester asid nitrik dan alkohol yang dibentuk melalui penitroksilan. Contoh termasuk metil nitrat yang dibentuk melalui tindak balas antara asid nitrik dan metanol, nitrat asid tartarik, yang diberi nama nitrogliserin yang tidak begitu sesuai.
Pengesanan sunting
Kaedah umum untuk mengesan nitrat ialah kaedah penurunan kadmium yang merupakan kaedah yang boleh dipercayai dan tepat, tetapi menggunakan logam kadmium yang beracun dan tidak boleh digunakan dalam setiap situasi. Sebuah kaedah alternatif ialah penurunan dengan enzim nitrat reduktase yang juga boleh digunakan untuk mengesan ion nitrit.[1]
Ujian makmal sunting
Dalam makmal, kaedah utama untuk mengesan nitrat ialah ujian cincin perang, di mana larutan ferum(II) sulfat dan asid sulfurik pekat ditambahkan terhadap larutan nitrat untuk menghasilkan suatu "cincin perang" yang menunjukkan kehadiran ion nitrat.
Kegunaan sunting
Kegunaan utama nitrat ialah penggunaan baja dalam pertanian disebabkan oleh keterlarutannya yang. Garam nitrat yang biasa digunakan ialah garam ammonium, natrium, kalium dan kalsium. Jutaan kilogram garam nitrat dihasilkan setiap tahun demi tujuan ini.[2]
Keracunan sunting
Kesan terhadap kehidupan akuatik sunting
Kepekatan nitrat yang tinggi di kawasan air tawar berdekatan dengan daratan boleh mengancam nyawa ikan. Meskipun ion nitrat kurang beracun berbanding ammonia,[3] kepekatan melebihi 30 ppm boleh merencatkan pertumbuhan, mengganggu sistem imun dan memberi tekanan terhadap beberapa spesis akuatik.[4]
Penyebab utama dalam kebanyakan kes kepekatan nitrat yang berlebihan dalam sistem akuatik adalah berpunca daripada pelepasan air sisa, serta pengaliran air pada permukaan dari kawasan pertanian atau landskap yang telah menerima baja nitrat berlebihan.
Rujukan sunting
- ^ Patton CJ, Kryskalla JR (2016). "Analytical properties of some commercially available nitrate reductase enzymes evaluated as replacements for cadmium in automated, semiautomated, and manual colorimetric methods for determination of nitrate plus nitrite in water". Report No.: 2013–5033: U.S. Geological Survey Scientific Investigations Report. m/s. 366.CS1 maint: location (link)
- ^ Laue, Wolfgang; Thiemann, Michael; Scheibler, Erich; Wiegand, Karl Wilhelm (2006). "Nitrates and Nitrites". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a17_265. ISBN 978-3527306732. Unknown parameter
|name-list-format=ignored (bantuan) - ^ Romano N, Zeng C (September 2007). "Acute toxicity of sodium nitrate, potassium nitrate, and potassium chloride and their effects on the hemolymph composition and gill structure of early juvenile blue swimmer crabs (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758) (Decapoda, Brachyura, Portunidae)". Environmental Toxicology and Chemistry. 26 (9): 1955–62. doi:10.1897/07-144r.1. PMID 17705664.
- ^ Sharpe, Shirlie. "Nitrates in the Aquarium". About.com. Dicapai pada October 30, 2013.
Lihat juga sunting
Pautan luar sunting
Kategori berkenaan Nitrat di Wikimedia Commons
