Orang Asal
Orang Asal adalah orang asli Malaysia dan Orang Asal bersama orang Melayu diberikan status Bumiputera di Malaysia.
Orang Asal di Semenanjung Malaysia secara kolektif dikenali sebagai Orang Asli, dan membentuk minoriti kecil di sana. Walau bagaimanapun, Orang Asal Malaysia Timur membentuk majoriti penduduk.
Etimologi sunting
Ia pada aslanya digunakan oleh pejuang komunis di dalam Darurat Tanah Melayu dalam usaha untuk meraih sokongan daripada kumpulan puak tersebut.[1][2]
Status sunting
Orang Asal secara rasmi bumiputera, yang memberikan mereka keistimewaan istimewa dalam masyarakat Malaysia. Walau bagaimanapun, masyarakat mereka kekal terpinggir, dan mereka dikatakan "Bumiputra kelas kedua."[3] Isu semasa adalah berkaitan dengan tanah, yang sering diambil untuk tujuan pembangunan.[2] Ini telah menyebabkan banyak isu, termasuk kes mahkamah dan perpisahan antara kerajaan persekutuan dan negeri.[4] Di samping itu, penebangan haram sering berlaku pada apa yang dianggap tanah tradisional mereka.[5] Isu telah berlaku berhubung dengan imigresen, dengan pendatang sering memberi kad pengenalan di hadapan Orang Asal.[3] Di samping itu, banyak yang telah ditekan untuk mengasimilasikan budaya arus perdana dan menukar kepada Islam.[4] Orang Asal sering berpindah sebagai tindak balas kepada pembangunan; Empangan Bakun yang belum siap di Sarawak telah memaksa 11,000 untuk berpindah.[6]
Bahagian sunting
Orang Asal terletak di seluruh Malaysia, yang terdiri daripada 11% penduduk,[7] kira-kira 2.1 juta orang. Orang Asal adalah istilah yang menyeluruh, merangkumi semua orang asli di kedua-dua Semenanjung dan Malaysia Timur.[2]
Orang-orang di Semenanjung dikenal lebih dikenali sebagai Orang Asli; Mereka berjumlah 149,500[2] Dan membentuk hanya 0.7% daripada jumlah penduduk Malaysia. Mereka secara rasminya 19 subkumpulan etnik, dikelaskan sebagai Negrito, Senoi, atau Proto-Melayu.[8]
Sesetengah nombor berbeza, tetapi Malaysia Timur mengandungi sejumlah kurang daripada 64 kumpulan asli, sekitar 39 di Sabah dan 25 di Sarawak.[3] Orang Asal membentuk 60% penduduk Sabah, dan 50% penduduk Sarawak. Penduduk Sabah sangat pelbagai, dengan lebih daripada 50 bahasa dan 80 dialek bercakap.[8] Kumpulan etnik terbesar di Sarawak ialah Iban.[9] Kumpulan etnik terbesar di Sabah pula ialah Kadazan-Dusun, Murut dan Rungus yang kini dikategorikan di dalam Rumpun Dayak Borneo serta didokumetasikan oleh UNICEF pada 2004.
Budaya sunting
Orang Asal mempunyai agama dan adat mereka sendiri, serta bahasa yang unik.[2] Bahasa-bahasa yang dituturkan pada umumnya berasal dari keluarga bahasa Austronesia dan Austroasiatik. Bahasa semenanjung boleh dikelompokkan ke Negrito, Senoi, dan Malayik, yang bersama-sama boleh dibahagikan kepada kira-kira 18 subkumpulan. Walau bagaimanapun, semua bahasa ini berada dalam bahaya hilang apabila anak-anak dalam suku belajar bahasa Melayu dan bahasa Inggeris. Bahasa-bahasa utama di Malaysia Timur ialah Kadazan-Dusun dan Iban, yang digunakan oleh banyak kumpulan asli. Berbeza dengan bahasa pribumi semenanjung, bahasa-bahasa ini biasa digunakan dalam kehidupan seharian..[9]
Di semenanjung, setiap subkelompok berbeza daripada yang lain, dengan gaya hidup yang bervariasi dari nelayan menjadi petani kepada pemburu-pengumpul. Walaupun ramai yang kini diselesaikan kerana pencerobohan kehidupan moden, ada yang tinggal separuh-nomad.[8]
Rakyat Sabah adalah petani secara tradisional, walaupun pada masa kini mereka semakin terlibat dalam kerajaan tempatan. Ramai orang Asal di Sarawak tinggal beras, menambah makanan dengan memburu. Ada juga yang tinggal separuh-nomad.[8] Orang Asal Malaysia Timur terkenal dengan karya seni mereka seperti topeng kayu.[10]
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ Benjamin, Geoffrey (2002). Tribal communities in the Malay world: historical, cultural and social perspectives. Singapore: International Institute for Asian Studies. m/s. 120. ISBN 981-230-166-6. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - ^ a b c d e Sze, Puah (2006-03-13). "Crafting Culture: The Orang Asal of Malaysia". Wild Asia. Dicapai pada 2010-11-23.
- ^ a b c "Malaysia: Land, autonomy and empowerment for the Orang Asal". Indigenousportal.com. 2010-09-24. Dicapai pada 2010-11-23.
- ^ a b Wessendorf, Kathrin (April 2009). The Indigenous World 2009. Copenhagen: The International Workgroup for Indigenous Affairs. m/s. 330–331. ISBN 978-87-91563-57-7. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - ^ "Lawyers want S'wak to remove entry ban on Suhakam official". Thestar.com.my. 2010-11-04. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-06-22. Dicapai pada 2010-11-23.
- ^ Richmond, Simon (2010). Malaysia, Singapore and Brunei. Lonely Planet. m/s. 81–82. ISBN 1-74104-887-7. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan) - ^ "Malaysia". Cia.gov. Dicapai pada 2010-11-23.
- ^ a b c d "Indigenous Peoples in Malaysia". International Work Group for Indigenous Affairs. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-12-02. Dicapai pada 2010-11-30.
- ^ a b Kamila Ghazali. "National Identity and Minority Languages". United Nations. Diarkibkan daripada yang asal pada November 2, 2012. Dicapai pada 2010-11-29. Unknown parameter
|deadurl=ignored (bantuan) - ^ Marshall Cavendish Corporation (2008). World and Its Peoples: Malaysia, Philippines, Singapore, and Brunei. New York: Marshall Cavendish Corporation. m/s. 1218–1220. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(bantuan)