Pestabola Merdeka

Pestabola Merdeka
Badan penganjuran	FAM
Ditubuhkan	1957
Juara semasa	Tajikistan (Gelaran pertama)
Pasukan paling berjaya	Malaysia (10 Gelaran)
Laman sesawang	laman web rasmi
	Pestabola Merdeka 2023

Pestabola Merdeka merupakan sebuah kejohanan bola sepak tahunan yang diadakan dengan tujuan untuk meraikan ulang tahun kemerdekaan Malaysia dan dimainkan terutamanya di Stadium Merdeka, Kuala Lumpur.^[2] Pestabola Merdeka pernah dianggap sebagai 'Grand Old Lady of Asia' di mana pasukan terkemuka dari negara bermain bola sepak akan menyukai jemputan ke kejohanan itu.^[3] Namun, semenjak tahun 1988 hingga 2013, ia hanya dilangsungkan sebanyak 9 kali sahaja.

Perlawanan dalam Pestabola Merdeka diiktiraf sebagai Perlawanan Kelas "A" (Perlawanan Persahabatan) oleh FIFA.^[4]

Sejarah sunting

Tunku Abdul Rahman dan Skuad Malaya dengan Piala Pestabola Merdeka pada 1958.

Pestabola Merdeka adalah kejohanan bola sepak Asia tertua yang menjemput pasukan bola sepak dari negara-negara bermain untuk bersaing sejak dari 1957.^[5]^[6]^[7] Kejohanan ini juga pernah digelar ‘Piala Asia Mini’ sekitar tahun 1960-an hingga 1980-an, yang diasaskan oleh bekas Presiden AFC, Tunku Abdul Rahman.^[8] Walaupun kejohanan ini telah diadakan setiap tahun 1957 hingga 1988, ia telah diadakan hanya sembilan kali dari 1989 hingga 2013. Semasa 1950-an dan awal 1980-an, ia merupakan satu kejohanan berprestij di kalangan negara-negara Asia kerana para peserta menghantar pemain skuad utama mereka.^[9] Selepas tahun 1980-an, ianya kekurangan minat kerana banyak negara Asia lebih memberi tumpuan kepada fasa kelayakan dalam Piala Asia.^[10]

Edisi pertama Pestabola Merdeka telah diadakan pada bulan Ogos dan September 1957 dengan Hong Kong menjuarai kejuaraan sulung.^[11] Walau bagaimanapun, selepas itu ia dikuasai oleh tuan rumah Malaysia, Korea Selatan, Myanmar, Indonesia dan pelbagai negara-negara lain, termasuk Amerika Selatan dan kelab-kelab Eropah.

Malaysia telah menjulang trofi kemenangan sebanyak sepuluh kali sejak 1958, muncul naib juara tujuh kali, dan berkongsi juara dua kali dengan Korea Selatan (1960 dan 1979), manakala Korea Selatan memenangi sembilan kali, dan berkongsi juara tiga kali dengan Malaysia dua kali (1960 dan 1979) dan Taiwan satu kali (1965). Myanmar memenangi kejuaraan sebanyak empat kali, Indonesia tiga kali kejuaraan, Iraq, Taiwan, Malaysia B23 dan Korea Selatan B23 masing-masing memenangi dua kali kejuaraan.

Juara lain yang memenangi satu kali kejuaraan adalah pasukan Hong Kong, Maghribi, Vietnam Selatan, Uzbekistan, New Zealand, Czechoslovakia B23, Vietnam B23, SK Admira Wacker, Argentina XI, Hamburger SV dan Santa Catarina XI.^[12]

Ringkasan kejohanan sunting

Tahun	Tuan Rumah		Perlawanan Akhir				Penentuan Tempat Ketiga
Tahun	Tuan Rumah		Juara	Jaringan	Naib Juara		Tempat Ketiga	Jaringan	Tempat Keempat
1957 Butiran	Tanah Melayu		Hong Kong		Indonesia		Vietnam Selatan		Tanah Melayu
1957 Butiran	Tanah Melayu		Kejohanan kumpulan				Kejohanan kumpulan
1958 Butiran	Tanah Melayu		Tanah Melayu		Hong Kong		Indonesia		Vietnam Selatan
1958 Butiran	Tanah Melayu		Kejohanan kumpulan				Kejohanan kumpulan
1959 Butiran	Tanah Melayu		Tanah Melayu^[13]		India		Vietnam Selatan		Hong Kong
1959 Butiran	Tanah Melayu		Kejohanan kumpulan				Kejohanan kumpulan
1960 Butiran	Tanah Melayu		Tanah Melayu^[14] Korea Selatan	0–0 (Juara Bersama)			Indonesia	4–0	Pakistan
1961 Butiran	Tanah Melayu		Indonesia	2–1	Tanah Melayu		Vietnam Selatan	2–1	Singapura
1962 Butiran	Tanah Melayu		Indonesia	2–1	Pakistan		Tanah Melayu	3–1	Korea Selatan B
1963 Butiran	Tanah Melayu		Taiwan		Jepun		Korea Selatan		Vietnam Selatan
1963 Butiran	Tanah Melayu	Kejohanan kumpulan				Kejohanan kumpulan
1964 Butiran	Malaysia		Burma	1–0	India		Korea Selatan XI	2–1	Vietnam Selatan
1965 Butiran	Malaysia		Korea Selatan Taiwan	1–1 (Juara Bersama)			India Burma	1–1 (Dikongsi)
1966 Butiran	Malaysia		Vietnam Selatan	1–0	Burma		India	1–0	Korea Selatan
1967 Butiran	Malaysia		Korea Selatan Burma	0–0 (Juara Bersama)			Vietnam Selatan	2–1	Malaysia
1968 Butiran	Malaysia		Malaysia	3–0	Burma		Australia XI	3–1	Indonesia
1969 Butiran	Malaysia		Indonesia	3–2	Malaysia		Burma	9–0	Singapura
1970 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	1–0	Burma		India	3–2	Hong Kong
1971 Butiran	Malaysia		Burma	1–0	Indonesia		Korea Selatan XI	2–0	Taiwan
1972 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	2–1	Malaysia		Jepun	1–0	Malaysia B
1973 Butiran	Malaysia		Malaysia	3–1	Kuwait		Burma	2–1	Korea Selatan
1974 Butiran	Malaysia		Malaysia	1–0	Korea Selatan B		Hong Kong	1–0	Thailand
1975 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	1–0	Malaysia		Burma		Jepun
1975 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	1–0	Malaysia		Kedudukan akhir kumpulan
1976 Butiran	Malaysia		Malaysia	2–0	Jepun		Korea Selatan		Burma
1976 Butiran	Malaysia		Malaysia	2–0	Jepun		Kedudukan akhir kumpulan
1977 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	1–0	Iraq		Malaysia		Libya
1977 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	1–0	Iraq		Kedudukan akhir kumpulan
1978 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	2–0	Iraq		Malaysia		Thailand
1978 Butiran	Malaysia		Korea Selatan	2–0	Iraq		Kedudukan akhir kumpulan
1979 Butiran	Malaysia		Malaysia Korea Selatan B	0–0 (Masa tambahan) (Juara Bersama)			Jepun		Burma
1979 Butiran	Malaysia		Malaysia Korea Selatan B	0–0 (Masa tambahan) (Juara Bersama)			Kedudukan akhir kumpulan
1980 Butiran	Malaysia		Maghribi	2–1	Malaysia		Korea Selatan		Thailand
1980 Butiran	Malaysia		Maghribi	2–1	Malaysia		Kedudukan akhir kumpulan
1981 Butiran	Malaysia		Iraq	1–0	^Kelab Sao Paulo XI		Jepun		India
1981 Butiran	Malaysia		Iraq	1–0	^Kelab Sao Paulo XI		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1982 Butiran	Malaysia		^Kelab Santa Catarina XI	3–0	Ghana		Senegal		Korea Selatan
1982 Butiran	Malaysia		^Kelab Santa Catarina XI	3–0	Ghana		Kedudukan akhir kumpulan
1983 Butiran	Malaysia		Argentina XI	2–1	Algeria XI		^Kelab Santa Catarina		Ghana
1983 Butiran	Malaysia		Argentina XI	2–1	Algeria XI		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1984 Butiran	Malaysia		Korea Selatan B-23	2–0	^Kelab Minas Gerais XI		Malaysia		China B
1984 Butiran	Malaysia		Korea Selatan B-23	2–0	^Kelab Minas Gerais XI		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1985 Butiran	Malaysia		Korea Selatan B-23	7–4 (Masa tambahan)	^Kelab Amerika-RJ		Malaysia		Ghana B-23
1985 Butiran	Malaysia		Korea Selatan B-23	7–4 (Masa tambahan)	^Kelab Amerika-RJ		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1986 Butiran	Malaysia		Malaysia	3–0	Czechoslovakia XI		Jepun		India
1986 Butiran	Malaysia		Malaysia	3–0	Czechoslovakia XI		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1987 Butiran	Malaysia		Czechoslovakia B-23	3–2	Korea Selatan		Jepun		Malaysia
1987 Butiran	Malaysia		Czechoslovakia B-23	3–2	Korea Selatan		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1988 Butiran	Malaysia		^Kelab Hamburger SV	1–0	^Kelab FC Swarovski Tirol		Indonesia		Republik Soviet B-19
1988 Butiran	Malaysia		^Kelab Hamburger SV	1–0	^Kelab FC Swarovski Tirol		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1991 Butiran	Malaysia		^Kelab SK Admira Wacker	3–0	China B-23		^Kelab ŠK Slovan Bratislava		Denmark B-23
1991 Butiran	Malaysia		^Kelab SK Admira Wacker	3–0	China B-23		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1993 Butiran	Malaysia		Malaysia	3–1	Korea Selatan B		^Kelab FC Aarau		^Kelab CSKA Sofia
1993 Butiran	Malaysia		Malaysia	3–1	Korea Selatan B		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
1995 Butiran	Malaysia		Iraq	2–0	^Kelab Budapesti Vasas SC		Malaysia		Bulgaria XI
1995 Butiran	Malaysia		Iraq	2–0	^Kelab Budapesti Vasas SC		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
2000 Butiran	Malaysia		New Zealand	2–0	Malaysia		Oman		Malaysia B-22
2000 Butiran	Malaysia		New Zealand	2–0	Malaysia		Kedudukan akhir kumpulan
2001 Butiran	Malaysia		Uzbekistan	2–1 (Masa tambahan)	Bosnia dan Herzegovina		Bahrain		Malaysia B-23
2001 Butiran	Malaysia		Uzbekistan	2–1 (Masa tambahan)	Bosnia dan Herzegovina		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
2006 Butiran	Malaysia		Myanmar	2–1	Indonesia		Malaysia		Thailand B-23
2006 Butiran	Malaysia		Myanmar	2–1	Indonesia		Kedudukan akhir kumpulan
2007 Butiran	Malaysia		Malaysia B-23	3–1	Myanmar		Singapura		Zimbabwe
2007 Butiran	Malaysia		Malaysia B-23	3–1	Myanmar		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
2008 Butiran	Malaysia		Vietnam B-23	0–0 (6–5) (Penalti)	Malaysia		Myanmar		Sierra Leone B-20
2008 Butiran	Malaysia		Vietnam B-23	0–0 (6–5) (Penalti)	Malaysia		Tiada Perlawanan Tempat Ketiga
2013 Butiran	Malaysia		Malaysia B-23	2–0	Myanmar B-23		Singapura B-23	2–1	Thailand XI
2023 Butiran	Malaysia		Tajikistan	2–0	Malaysia		India

Senarai Pemenang sunting

Pasukan	Juara	Naib Juara	Tempat Ketiga	Tempat Keempat
Tanah Melayu Malaysia	10 (1958, 1959, 1960, 1968, 1973, 1974, 1976, 1979, 1986, 1993)	8 (1961, 1969, 1972, 1975, 1980, 2000, 2008, 2023)	3 (1962, 1977, 1978)	3 (1957, 1967, 1972)
Korea Selatan	9 (1960, 1965, 1967, 1970, 1972, 1975, 1977, 1978, 1979)	3 (1974, 1987, 1993)	5 (1963, 1964, 1971, 1976, 1980)	4 (1962, 1966, 1973, 1982)
Burma Myanmar	4 (1964, 1967*, 1971, 2006)	4 (1966, 1968, 1970, 2007)	4 (1965*, 1969, 1973, 1975)	2 (1976, 1979)
Indonesia	3 (1961, 1962, 1969)	3 (1957, 1971, 2006)	2 (1958, 1960)	1 (1968)
Iraq	2 (1981, 1995)	2 (1977, 1978)
Malaysia B-23	2 (2007, 2013)			1 (2000)
Taiwan	2 (1963, 1965*)			1 (1971)
Korea Selatan B-23	2 (1984, 1985)
Vietnam Selatan	1 (1966)		4 (1957, 1959, 1961, 1967)	3 (1958, 1963, 1964)
Hong Kong	1 (1957)		1 (1974)	2 (1959, 1970)
Tajikistan	1 (2023)
Vietnam B-23	1 (2008)
Uzbekistan	1 (2001)
New Zealand	1 (2000)
^Kelab SK Admira Wacker	1 (1991)
^Kelab Hamburger SV	1 (1988)
Czechoslovakia B-23	1 (1987)
Argentina XI	1 (1983)
^Kelab Santa Catarina XI	1 (1982)
Maghribi	1 (1980)
India		2 (1959, 1964)	4 (1965*, 1966, 1970, 2023)
Jepun		2 (1963, 1976)	2 (1972, 1979)	1 (1975)
Pakistan		1 (1962)		1 (1960)
Myanmar B-23		1 (2013)
Bosnia dan Herzegovina		1 (2001)
^Kelab Budapesti Vasas SC		1 (1995)
China B-23		1 (1991)
^Kelab FC Swarovski Tirol		1 (1988)
Czechoslovakia XI		1 (1986)
^Kelab Amerika-RJ		1 (1985)
^Kelab Minas Gerais XI		1 (1984)
Algeria XI		1 (1983)
Ghana		1 (1982)
^Kelab Sao Paulo XI		1 (1981)
Kuwait		1 (1973)
Singapura B-23			1 (2013)
Oman			1 (2000)
Senegal			1 (1982)
Australia XI			1 (1968)
Thailand				4 (1974, 1978, 1980, 2013)
Singapura				2 (1961, 1969)
Thailand B-23				1 (2006)
Libya				1 (1977)

( * ) Menunjukkan Juara dikongsi bersama.

Pasukan yang mengambil bahagian sunting

Pasukan	2023	Jumlah
Malaysia	2	42
India	3	18
Tajikistan	1	1
Jumlah	3	–

Pasukan	1981	1982	1983	1984	1985	1986	1987	1988	1991	1993	1995	2000	2001	2006	2007	2008	2013	Jumlah
Malaysia	PK	PK	PK	SA	SA	1	SA	PK	PK	1	SA	2	PK	3		2		41
Afghanistan																PK		1
Argentina XI			1															1
Algeria XI			2															1
Bahrain													SA					1
Bangladesh			PK												PK	PK		5
Bulgaria XI											SA							1
Bosnia dan Herzegovina													2					1
China B				SA		PK												2
Czechoslovakia XI						2												1
Ghana		2	SA							PK								3
India	SA	PK				SA							PK					17
Indonesia	PK	PK		PK		PK		SA	PK	PK				2				25
Iraq	1										1							4
Jepun	SA					SA												18
Korea Selatan	PK	4	PK			PK	2			2								28
Laos															PK			1
Lesotho															PK			1
Liberia				PK														1
Myanmar^[5]														1	2	SA		20
Nepal			PK													PK		2
New Zealand	PK											1						3
Oman								PK				PK						2
Pakistan				PK														3
Papua New Guinea				PK														1
Senegal		3																1
Singapura	PK	PK						PK		PK					SA			22
Slovakia													PK					1
Syria						PK												1
Thailand	PK	PK	PK	PK	PK	PK		PK		PK							4	30
Emiriah Arab Bersatu	PK	PK																2
Uzbekistan											PK		1					2
Zimbabwe															SA			1
Harimau Malaysia			PK	PK	PK													2
Olimpik Amerika Syarikat			PK															1
Olimpik Korea Selatan			PK															1
^Kelab Amerika-RJ					2													1
^Kelab SK Admira Wacker									1									1
^Kelab FC Aarau										SA								1
^Kelab Dnepr Dnepropetrovsk							PK											1
^Kelab Hamburger SV								1										1
^Kelab Halmstads BK							PK											1
^Kelab Minas Gerais XI				2														1
^Kelab Primera B XI				PK														1
^Kelab Santa Catarina		1	SA															2
^Kelab Sao Paulo XI	2																	1
^Kelab ŠK Slovan Bratislava									SA									1
^Kelab Swansea					PK													1
^Kelab CSKA Sofia										SA								1
^Kelab FC Swarovski Tirol								2										1
^Kelab Újpesti Dózsa							PK											1
^Kelab Vasas SC											2							1
^Kelab Vejle BK							PK											1
^Kelab Velež Mostar							SA											1
Malaysia B-23									PK			PK	SA		1		1	5
China B-23									2									1
Czechoslovakia B-23							1											1
Denmark B-23									SA									1
Ghana B-23					SA													1
Indonesia B-23					PK										PK			2
Korea Selatan B-23				1	1						PK							3
Myanmar B-23																	2	1
Singapura B-23																	3	1
Thailand B-23									PK				PK	4				3
Vietnam B-23																1		1
Algeria B-20				PK														1
Mozambique B-20																PK		1
Sierra Leone B-20																SA		1
Republik Soviet B-19								SA										1
Jumlah	11	10	12	12	8	9	8	8	8	8	6	4	8	4	8	8	4	–

↑[5] – Myanmar bertanding sebagai Burma sehingga 1987.

Pasukan	1957	1958	1959	1960	1961	1962	1963	1964	1965	1966	1967	1968	1969	1970	1971	1972	1973	1974	1975	1976	1977	1978	1979	1980	Jumlah
Malaysia^[1]	4	1	1	1*	2	3	PK	7	PK	PK	4	1	2	5	5	2 / 4^[2]	1	1	2	1	3	3	1* / 7^[2]	2	26
Australia XI											9	3	8	10											4
Bangladesh																	8		8						2
Burma ^[3]	6					PK		1	3*	2	1*	2	3	2	1	10	3		3	4	5		4	6	17
Filipina						PK									11	8									3
Hong Kong	1	2	4	PK	PK				8	PK	6	PK		4	8	6		3	5						14
India			2		PK			2	3*	3	8	6	7	3	10		6	PK		6					13
Indonesia	2	3		3	1	1					7	4	1	6	2	9		PK	6	7		7	5	7	17
Iraq																					2	2			2
Jepun			6	PK	'PK	PK	2	5*	5	PK		7		7	9	3			4	2		5	3		16
Republik Khmer ^[4]	8							PK								5	10								4
Kuwait																	2							8	2
Korea Selatan			5	1*	PK	4	3	3	1*	4	1*	5	5	1	3	1	4	2	1	3	1	1	1*	3	22
Libya																					4				1
Maghribi																								1	1
New Zealand																								5	1
Pakistan				4		2																			2
Singapura	5	5	7	PK	4	PK				PK	10	PK	4	12	6	11	9	PK				6	6		17
Sri Lanka																12									1
Syria																						8			1
Taiwan							1	5*	1*	PK	5	PK		8	4										8
Thailand	7			PK	PK		PK	8	7	PK	PK	8	6	9	12	7	7	4	7	5	6	4	8	4	21
Vietnam Selatan ^[5]	3	4	3	PK	3	PK	4	4	6	1	3	PK		11	7		5								15
British Komanwel							PK																		1
^Kelab Persebaya XI																					7				1
Jumlah	8	5	7	9	9	9	7	8	9	10	11	12	8	12	12	12	10	7	8	7	7	8	8	8

↑[1] – Malaysia Bertanding sebagai Tanah Melayu sehingga 1963.
↑[2] – Pada edisi 1972 dan 1979, Malaysia bertanding dua pasukan iatu Malaysia A dan Malaysia B.
↑[3] – Myanmar bertanding sebagai Burma sehingga 1987.
↑[4] – Kemboja bertanding sebagai Republik Khmer sehingga 1976, dan tiada rekod Kemboja menyertai kejohanan.
↑[5] – Vietnam bertanding sebagai Vietnam Selatan sehingga 1975, dan tiada rekod Vietnam menyertai kejohanan.

Statistik sunting

Penjaring Gol sunting

Penjaring Gol Keseluruhan sunting

No.	Pemain	Pasukan	Perlawanan	Gol
1	Mokhtar Dahari	Malaysia	50	36^[15]
2	Kunishige Kamamoto	Jepun	18	22^[16]
3	Abdul Kadir	Indonesia	36	22^[17]
4	Cha Bum-kun	Korea Selatan	34	21^[18]
5	Abdul Ghani Minhat	Malaysia	32	19^[19]

Pemain Terkenal sunting

Berikut adalah beberapa pemain bola sepak terkemuka yang telah menyertai pertandingan ini.

Rujukan sunting

^ "Merdeka Tournament". International football.net. 25 October 2008. Dicapai pada 31 August 2012.
^ "Stadium Merdeka soul of the nation". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 7 December 2021. Dicapai pada 30 August 2015.
^ "Bring back Grand Old Lady of Asia". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 13 June 2020. Dicapai pada 25 February 2019.
^ "Diiktiraf perlawanan kelas A, ini 5 sebab Pesta Bola Merdeka patut dihidupkan semula". Majoriti.com. 20 September 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 November 2022. Dicapai pada 20 September 2022.CS1 maint: unfit URL (link)
^ Ajitpal Singh (7 September 2013). "Glory beckons Malaysia". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 September 2013. Dicapai pada 28 Februari 2018.
^ Ted Gim (2 September 2008). ""Hari Merdeka" Observed in Seoul". The Seoul Times. malaysia.or.kr. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2014. Dicapai pada 28 Februari 2018.
^ Asiaweek. Asiaweek Limited. 1990.
^ "Piala FAM, Pestabola Merdeka bakal kembali" (dalam bahasa Malay). Bebas News. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 February 2022. Dicapai pada 2 March 2022.CS1 maint: unrecognized language (link)
^ Eric Samuel (31 August 2017). "Halcyon days of Malaysian football". The Star. Diarkibkan daripada yang asal pada 10 June 2021. Dicapai pada 28 February 2018.
^ Sulaiman Ismail (25 December 2018). "Pestabola Merdeka Akan Dianjurkan Mengikut Kalendar FIFA". Semuanya Bola. Diarkibkan daripada yang asal pada 27 July 2021. Dicapai pada 25 December 2018.
^ T. Avineshwaran (13 May 2004). "Sporting landmarks through the years". The Star. Dicapai pada 28 February 2018.
^ "Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation.-Arkib RSSSF. 20 May 2021".
^ "Malaysia national football team 'A' international record: [1959-60 season]". 11v11. Dicapai pada 28 February 2018.
^ "Malaysia national football team 'A' international record: [1960-61 season]". 11v11. Dicapai pada 28 February 2018.
^ Mamrud, Roberto (18 March 2021). "Mohamed Mokhtar Dahari – Century of International Appearances". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 June 2021. Dicapai pada 18 March 2021.
^ Hatano, Morio. "Kunishige Kamamoto - Goals in international matches". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 4 March 2016. Dicapai pada 15 October 2019.
^ Nazim, Samsun. "Abdul Kadir - Century of International Appearances". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 December 2021. Dicapai pada 5 February 2022.
^ Villante, Eric. "Bum-Kun Cha - Century of international appearances". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 July 2021. Dicapai pada 8 July 2020.
^ Villante, Eric. "Abdul Ghani Minhat – Goals in International Matches". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 April 2021. Dicapai pada 5 February 2022.

Pautan luar sunting

[1] "Merdeka Tournament". International football.net. 25 October 2008. Dicapai pada 31 August 2012.

[2] "Stadium Merdeka soul of the nation". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 7 December 2021. Dicapai pada 30 August 2015.

[3] "Bring back Grand Old Lady of Asia". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 13 June 2020. Dicapai pada 25 February 2019.

[4] "Diiktiraf perlawanan kelas A, ini 5 sebab Pesta Bola Merdeka patut dihidupkan semula". Majoriti.com. 20 September 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 November 2022. Dicapai pada 20 September 2022.CS1 maint: unfit URL (link)

[5] Ajitpal Singh (7 September 2013). "Glory beckons Malaysia". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 September 2013. Dicapai pada 28 Februari 2018.

[6] Ted Gim (2 September 2008). ""Hari Merdeka" Observed in Seoul". The Seoul Times. malaysia.or.kr. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2014. Dicapai pada 28 Februari 2018.

[7] Asiaweek. Asiaweek Limited. 1990.

[8] "Piala FAM, Pestabola Merdeka bakal kembali" (dalam bahasa Malay). Bebas News. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 February 2022. Dicapai pada 2 March 2022.CS1 maint: unrecognized language (link)

[9] Eric Samuel (31 August 2017). "Halcyon days of Malaysian football". The Star. Diarkibkan daripada yang asal pada 10 June 2021. Dicapai pada 28 February 2018.

[10] Sulaiman Ismail (25 December 2018). "Pestabola Merdeka Akan Dianjurkan Mengikut Kalendar FIFA". Semuanya Bola. Diarkibkan daripada yang asal pada 27 July 2021. Dicapai pada 25 December 2018.

[11] T. Avineshwaran (13 May 2004). "Sporting landmarks through the years". The Star. Dicapai pada 28 February 2018.

[12] "Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation.-Arkib RSSSF. 20 May 2021".

[13] "Malaysia national football team 'A' international record: [1959-60 season]". 11v11. Dicapai pada 28 February 2018.

[14] "Malaysia national football team 'A' international record: [1960-61 season]". 11v11. Dicapai pada 28 February 2018.

[15] Mamrud, Roberto (18 March 2021). "Mohamed Mokhtar Dahari – Century of International Appearances". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 June 2021. Dicapai pada 18 March 2021.

[16] Hatano, Morio. "Kunishige Kamamoto - Goals in international matches". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 4 March 2016. Dicapai pada 15 October 2019.

[Kamamoto-17] Nazim, Samsun. "Abdul Kadir - Century of International Appearances". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 December 2021. Dicapai pada 5 February 2022.

[18] Villante, Eric. "Bum-Kun Cha - Century of international appearances". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 July 2021. Dicapai pada 8 July 2020.

[19] Villante, Eric. "Abdul Ghani Minhat – Goals in International Matches". RSSSF. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 April 2021. Dicapai pada 5 February 2022.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Badan penganjuran	FAM
Ditubuhkan	1957^[1]
Juara semasa	Tajikistan (Gelaran pertama)
Pasukan paling berjaya	Malaysia (10 Gelaran)
Laman sesawang	laman web rasmi
Pestabola Merdeka 2023