M. Amin

Muhammad Amin bin Haji Ihsan (1 September 1924 – 8 Januari 2003) atau lebih dikenali sebagai M. Amin merupakan seorang pelakon dan pengarah filem Melayu. Beliau memulakan kerjaya sebagai Guru Polis di Perak. Sekitar tahun 50an, beliau telah berhijrah ke Singapura untuk memohon jawatan sebagai kelasi kapal. Tetapi, akhirnya beliau telah dipanggil berlakon di bawah arahan pengarah dari India di Malay Film Productions. Oleh kerana beliau pandai membaca, beliau juga telah berkhidmat sebagai guru untuk mengajar pelakon-pelakon Melayu untuk membaca, di syarikat Malay Film.

M. Amin
Kelahiran	Muhammad Amin bin Haji Ihsan (1924-09-01)1 September 1924 Kuala Kangsar, Perak, Persekutuan Tanah Melayu (kini Malaysia)
Meninggal dunia	8 Januari 2003(2003-01-08) (umur 78) Kuala Lumpur
Dikebumikan	Tanah Perkuburan Islam Taman Ibu Kota, Kuala Lumpur
Pekerjaan	Pelakon, pengarah, penulis
Tahun aktif	1950–2003
Terkenal kerana	Antara Senyum dan Tangis Selendang Delima Hang Jebat Sultan Mahmud Mangkat Dijulang Wan Perkasa
Pasangan	Wan Rahmah Embong (meninggal dunia)
Anak-anak	9
Anugerah	Bintang Kebesaran Persekutuann Ahli Mangku Negara (AMN)

Apabila berhijrah ke Cathay-Keris, beliau telah berlakon dan belajar mengarah filem dari pengarah terkenal, L. Krishnan, yang disifatkan sebagai mentor dan guru di dalam industri perfileman.

M. Amin adalah seorang pengarah dan penulis prolifik, yang menggunakan observasi sosio politik bangsa Melayu ketika itu sebagai ilhamnya. Di dalam Lanchang Kuning, yang mendapat sambutan box-office, beliau telah mengenengahkan anti-hero sebagai watak utamanya. Di dalam filem tersebut, beliau telah mengkritik pemerintah Melayu yang tidak berlaku adil kepada rakyat. Di dalam filem Chuchu Datok Merah, sekali lagi, anti-hero adalah watak utamanya. Di dalam filem ini, isu masyarakat Melayu yang malas dan hanya bermegah dengan keturunan menjadi bahan utama filem ini. Sindiran pedas ini ditujukan kepada bangsa Melayu Singapura yang hidup miskin tetapi bermegah dengan keturunan dan mnegkhayalkan bahawa mereka masih menjadi bangsa utama di Singapura. Sifat malas bangsa Melayu ini lah yang menjatuhkan orang-orang Melayu di Singapura.

Latar belakang

M. Amin dilahirkan pada 1 September 1924 di Kuala Kangsar, Perak dengan nama penuh beliau ialah Mohamed Amin bin Haji Iksan. M. Amin berketurunan Jawa dan mempunyai darah campuran India, dari Jawa Timur Indonesia. Keturunannya berhijrah ke Tanah Melayu melalui Moyang ke-tiga teratas, "Marto Santono" yang beragama Hindu. Marto kemudiannya memeluk Islam sebelum berhihrah ke Tanah Melayu.

M. Amin adalah generasi ke-empat dari Marto Santono. M. Amin mempunyai 4 orang adik-beradik, yang kesemuanya menetap di Kuala Kangsar, Perak. Perkampungan Bendang Panjang telah diterokai oleh keluarga Marto Santono, dan dijadikan perkampungan bangsa Jawa di Perak. M. Amin fasih berbahasa Jawa Halus. Beliau juga pandai menulis jawi dan membaca Al Quran.

M. Amin bersekolah di Sekolah Rendah Clifford, sehingga darjah enam dan terpaksa berhenti kerana Perang Dunia ke-2. Sewaktu perang Jepun, beliau telah dipaksa menjadi penterjemah kepada askar Jepun di Perak, selain telah dilatih oleh askar Jepun untuk membaiki basikal. Oleh kerana latihan membaiki basikal, beliau akhirnya boleh berbahasa Jepun. Selepas Perang Dunia Ke-2, M.Amin memulakan karier pertamanya sebagai Pegawai Undang-Undang (School Inspector) di Polis Depoh Ipoh (+946-50). Polis Diraja Malaysia, Pasukan Polis Persekutuan Tanah Melayu bernombor 4511, di Kuala Kangsar, Perak.

Pada tahun 1950, M. Amin telah berhijrah ke Singapura, untuk mencari pekerjaan sebagai kelasi kapal. Tetapi beliau akhirnya, bertukar fikiran dan menjadi seorang pelakon filem. Oleh kerana susuk badannya yang tinggi dan sasa, juga wajahnya yang mempunyai iras campuran Melayu/Arab, beliau banyak diberikan peranan sebagai watak Raja-raja Melayu atau Pahlawan Melayu di dalam filem-filem lakonannya. Filem lakonanya yang popular termasuk "Sultan Mahmud Mangkat Dijulang", "Raden Mas", "Hang Jebat" dan "Cinta Gadis Rimba".

Pada tahun 1952, M. Amin telah berhijrah ke Cathay Keris Film dari Malay Film. Di Cathay Kris, M.Amin berlakon dan juga dilantik sebagai pengarah di Cathay Kris Film oleh mendiang Loke Wan Tho. Di Cathay Kris, M. Amin dilatih sebagai pengarah oleh L. Krishnan. Kedua-dua Loke Wan To dan L. Krishnan adalah mentor utama M. Amin di dalam industri perfileman.

Sebagai pengarah filem, M. Amin banyak menggarapkan karya seninya berilhamkan isu sosio-politik bangsa Melayu pada ketika itu. Kebanyakan filemnya melawan "trend" ketika itu yang selalu menjadikan hero mempunyai kebaikan terlampau, kerana dipengaruhi oleh filem-filem India. Perkara ini boleh ďilihat dari filem-filem lakonan P. Ramlee seperti "Penarek Becha" dan "Panggilan Pulau". Sebaliknya, filem-filem yang diarahkan oleh M. Amin rata-rata menjadikan "anti-hero" sebagai watak utamanya. Beliau juga banyak menjadikan wanita dan kekuatan wanita sebagai sebagai watak utama. Kebanyakan ilham M. Amin dipengaruhi oleh filem-filem Hong Kong.

Didalam filem Lanchang Kuning (Box-office 1962) beliau membidas pemimpin-pemimpin Melayu yang tidak adil kepada rakyat. Hero di dalam filem ini mengakkan kebenaran dengan melawan kezaliman Raja Melayu. Mesej yang dalam itu ditujukan kepada penggiat politik waktu itu, yang kebanyakannya mempertaruhkan masa depan bangsa Melayu untuk kesenangan politik.

Di dalam filem "Chuchu Datok Merah" (box-office), M. Amin menyampaikan sindiran dalam kepada bangsa Melayu yang lalai dibuai mimpi tentang kemegahan yang lampau. Watak utamanya, juga seorang "anti-hero" adalah protagonis yang bermegah dengan kerjaya datuknya yang bekerja di istana, sedangkan segala peninggalan harta datuknya, Datuk Merah, telah habis digadai untuk berjudi. Watak utamanya yang dipegang oleh Nordin Ahmad, melambangkan bangsa Melayu yang malas, tetapi sombong dan juga tidak berpelajaran dan miskin dibumi sendiri. Sindiran ini ditujukan kepada bangsa Melayu di Singapura yang memegang nama keturunan seperti Raja, Tengku, Wan, Syed, Sheikh dsb.

Di dalam filem "Patung Cendana", M.Amin telah memertabatkan wanita sebagai tunggak kekuatan dan kejayaan lelaki. Filem mengutarakan mesej tentang kekuatan seorang wanita yang berkorban untuk memastikan kekuatan suaminya. Walaupun filem ini diharamkan tayangan di Malaysia pada waktu ini, kerana unsur tahyulnya, ianya adalah sebuah filem yang mempunyai mesej yang dalam tentang di mana masyarakat meletakkan taraf wanita. Pengharaman Patung Chendana adalah berdasarkan intrepetasi yang cetek oleh pemerhati filem waktu ini.

Banyak lagi filem-filem M. Amin yang berunsurkan masyarakat yang patut dikaji oleh ahli sejarah moden dan ahli akademik filem.

Kerjaya filem

Disebabkan minat yang mendalam pada bidang lakonan, beliau ketika itu, sudah pun bekerja sebagai anggota polis, rela meletakkan jawatan untuk mengejar cita-citanya walaupun bermula sebagai pelakon tambahan untuk filem Bakti arahan L. Krishnan (1950) di Studio Malay Film Productions (MFP), kepunyaan Shaw Brothers di Singapura.

Mula berlakon disisi Mariam Baharum (Mariam tahi lalat) dalam filem Kembar yang diarah oleh S. Ramanathan 1950, dan Berbahagia di Singapura di bawah arahan Jaafar Wiryo bersama pelakon Siti Hanim dan Rohaya. Beliau turut berlakon dalam filem Aladdin (1952), Bakti (1950), Pembalasan (1950), Kembar (1950), Penghidupan (1951) dan Antara Senyum dan Tangis (1952). Setelah berkhidmat selama dua tahun di MFP, pada tahun 1952 M. Amin beralih angin ke Cathay-Keris Film Productions. Ini pun atas nasihat beberapa orang kawan dan ingin mencari pengalaman baru bekerja di syarikat filem lain. M. Amin berlakon dan juga diberi tanggungjawab sebagai penolong pengarah kepada beberapa orang pengarah yang sedia ada di studio tersebut. Di situ, dia tidak banyak menerima rintangan atau menghadapi cabaran sebagaimana yang ditempuhinya di MFP.

Apabila Hussain Haniff dilantik sebagai pengarah filem “Hang Jebat”, M. Amin diminta oleh Hussain Haniff menjadi penolong pengarahnya dan juga turut berlakon membawa peranan Hang Tuah. Bagaimanapun sebelum itu, dia menjadi penolong pengarah bersama A. B. Rahim untuk Sultan Mahmud Mangkat Dijulang (1961) arahan K. M. Basker. Filem arahan pertama M Amin adalah filem Lancang Kuning (1962) yang turut mengandingkan Nordin Ahmad dan Latifah Omar. Filem ini mendapat sambutan Box-Office.

M. Amin juga pernah berlakon sebagai salah seorang penduduk pedalaman dalam filem Chinta Gadis Rimba, arahan L. Krishnan (1958). Selepas itu beliau menjadi pengarah filem di Cathay Keris dan mengarah sebanyak 28 buah filem Melayu. Dengan pengalaman berlakon dan mengarah lebih 60 judul filem, kebanyakannya di Studio Cathay Kris, Singapura, nama M. Amin begitu popular. Bakat dan minat juga menjadi punca kejayaan beliau sama ada sebagai pelakon mahupun pengarah. Kerjaya pengarahan bermula sebagai penolong pengarah sebelum duduk di kerusi pengarah. L. Krishnan yang banyak membantu dan memberi semangat kepada beliau dalam kerja pengarahan filem ini. Apabila Cathay Keris ditutup pada tahun 1972, M. Amin berhijrah ke Kuala Lumpur dan berkhidmat pula dengan Merdeka Film Productions. Bagaimanapun, dia hanya mengarahkan tiga filem saja di studio tersebut dalam tahun yang sama – Penyamun Si Bongkok (1973), Satu Penentuan (1973) dan Pertiwi (1975). Selain itu, M. Amin sempat juga berlakon di studio tersebut satu filem di bawah arahan Nas Achnas, Rahsia Hatiku yang dibuat penggambarannya dalam warna (sebagai percubaan) berlakon bersama Sharifah Hanim, Mariati Abdul Rahman dan Maznah Ahmad. M. Amin juga pernah berkhidmat dengan Gaya Film dan Solid Gold dengan mengarah beberapa drama tv dan dokumentari, ini termasuk drama dokumentari mengenai Darurat 1948 - 1960, khas untuk Muzium Polis Diraja Malaysia, di mana beliau berlakon bersama Bell Ngasri.

Di Sabah Film Productions pula, M. Amin sempat mengarah tujuh filem – Hapuslah Air Matamu, Pendekar, Kisah Seorang Biduan, Sumpah Semerah Padi, Bertunang, Manis-Manis Sayang dan Di Ambang Kasih.

Selain itu, M. Amin turut terlibat dengan filem, Johnny Bikin Filem, Badai Mentera dan Silat Legenda.

Filem terakhir lakonan beliau ialah Paloh arahan Adman Salleh pada tahun 2003. Atas kejayaan beliau dalam industri perfileman, beliau pernah di kurniakan Bintang Kebesaran Persekutuann, Ahli Mangku Negara (AMN).

Meninggal Dunia

Beliau menghembuskan nafas terakhir pada Subuh 8 Januari 2003 ketika berusia 78 tahun, di Kuala Lumpur. Allahyarham disemadikan di tanah perkuburan Islam di Taman Ibu Kota bersama isterinya, Wan Rahmah dan anak lelakinya, Azman Hisham.

Filemografi

Filem

Sebagai pengarah

Tahun	Tajuk	Pengarah	Penulis	Catatan
1958	Orang Minyak			Juga sebagai penolong pengarah
1960	Hantu Rimau
1961	Sultan Mahmud Mangkat Dijulang
1962	Lanchang Kuning			Filem arahan pertama
1963	Chuchu Datok Merah
	Tajul Ashikin
1964	Air Mata Duyung
	Rumah Itu Dunia Aku
	Panglima Besi
1965	Mata Dan Hati
	Muda Mudi
	Patung Cendana
	Ikan Emas
	Gurindam Jiwa
1966	Anak Dara
	Dua Kali Lima
1967	Mat Bond			Beliau mengarahkan bersama Mat Sentol
	Dosa Wanita
	Mat Raja Kapor			Beliau mengarahkan bersama Mat Sentol
1968	Pop Muda
1969	Serikandi
	Keris Emas
	Sial Wanita
1970	Aku Mahu Hidup
	Puaka
1971	Jahanam
	Semusim Di Neraka
1972	Satu Titik Di Garisan
	Semangat Ular
	Harimau Jadian
1973	Hati Batu
	Penyamun Si Bongkok
	Satu Penentuan
1975	Pertiwi
1976	Hapuslah Air Matamu
1977	Pendekar
1979	Kisah Seorang Biduan
1981	Sumpah Semerah Padi
1983	Bertunang
	Manis-Manis Sayang
1984	Azura
	Di Ambang Kasih
1991	Pendekar Helang			Filem arahan terakhir

Filem

Sebagai pelakon

Tahun	Tajuk	Watak	Catatan
1950	Bakti		Filem pertama, pelakon tambahan
	Kembar
	Pembalasan
	Dewi Murni
1951	Sejoli
	Penghidupan	Jaafar
1952	Antara Senyum dan Tangis	Nasir
	Aladdin
	Setia
1953	Buloh Perindu
1954	Tangisan Ibu
	Nafsu
	Terang Bulan Di Malaya
	Pertarohan
1955	Kasih Menumpang
	Selamat Tinggal Kekasihku	Muhammad
	Mutiara Dari Malaya	Rahman
	Selamat Hari Raya
	Irama Kasih
1956	Azan
	Adam
	Dondang Sayang
1957	Pontianak
1958	Chinta Gadis Rimba	Asun
	Orang Minyak
	Serangan Orang Minyak	Inspektor Dasuki
	Orang Licin
	Selendang Delima	Dewa Laksana
1959	Rasa Sayang Eh	Inspektor Dasuki
	Raden Mas	Raden Kesumo Joyo Diningran @ Gusti Pangeran Agong
1960	Che Mamat Parang Tumpul	Puteh
	Pak Pandir Moden	Ahmad
1961	Hang Jebat	Hang Tuah
	Sultan Mahmud Mangkat Dijulang	Sultan Mahmud Shah II
	Siti Zubaidah
1962	Dang Anom	Sang Rajuna Tapa
1964	Wan Perkasa	Wan Perkasa
1975	Rahsia Hatiku
1991	Memory	Alias
1993	Mumpung Ada Kesempatan		Filem Indonesia
1995	Johnny Bikin Filem	Pak Shariff Sutero
1998	Silat Legenda	Tok Guru Pujangga (suara)
	Badai Mantera	Bomoh Pulau Tari 1897	Penampilan khas
2003	Paloh	Penduduk Kampung	Filem terakhir

Telefilem

Sebagai pelakon

Tahun	Tajuk	Watak	Saluran TV	Catatan
1993	Cahaya Fitri		TV3	Telefilem pertama
1998	25 Tahun 5 Minit			Telefilem terakhir

Pautan luar

• M. Amin di Pangkalan Data Filem Internet (IMDb)