Seri Rambai

(Dilencongkan daripada Meriam Sri Rambai)

Koordinat: 5°25′16″N 100°20′37″E / 5.421022°N 100.343677°E / 5.421022; 100.343677

Seri Rambai ialah meriam abad ke-17 Belanda yang dipamerkan di Kota Cornwallis di George Town, ibu negeri Malaysia Pulau Pinang dan Tapak Warisan Dunia UNESCO. Ia merupakan senjata gangsa terbesar di Malaysia, simbol kesuburan dan subjek legenda dan nubuatan.

Seri Rambai
Meriam
Meriam Seri Rambai di Kota Cornwallis, Pulau Pinang.
Negara Malaysia
Negeri Pulau Pinang
Bandar George Town
Tuang 1603, oleh Jan Burgerhuis
Bahan Gangsa
Hiasan di hadapan trunion mempunyai tiga pasang singa lambang. Setiap pasangan menghadapi urn dipenuhi dengan bunga.
Hiasan di hadapan trunion mempunyai tiga pasang singa lambang. Setiap pasangan menghadapi urn dipenuhi dengan bunga.
Hiasan di hadapan trunion mempunyai tiga pasang singa lambang. Setiap pasangan menghadapi urn dipenuhi dengan bunga.

Sejarah meriam di Selat Melaka bermula pada awal 1600-an, apabila pegawai Syarikat Hindia Timur Belanda memberikannya kepada Sultan Johor sebagai balasan untuk konsesi perdagangan. Kurang daripada satu dekad kemudian Johor telah dimusnahkan, sultan yang ditangkap dan Seri Rambai dibawa ke Aceh. Di akhir abad kelapan belas meriam telah dihantar ke Selangor dan dipasang di sebelah salah satu kubu puncak bukit di bandar. Pada tahun 1871 lanun merampas sebuah sampah Pulau Pinang, membunuh penumpang dan anak kapal, dan mengambil kapal yang dicuri untuk Selangor. Kerajaan kolonial British bertindak balas dengan membakar bandar, memusnahkan kubu dan merampas Seri Rambai.

Senjata ini pada asalnya dipaparkan di Esplanade George Town; pada tahun 1950 ia telah berpindah ke Kota Cornwallis.

Latar belakang

sunting

Asia Tenggara dipenuhi dengan cerita tentang meriam bersejarah: ramai yang dikatakan disemai dengan kuasa luar biasa; ada yang dihormati kerana kepentingan budaya dan rohani mereka; yang lain adalah ketara kerana telah hadir pada menentukan detik-detik dalam sejarah di rantau ini.[1] Burma Glass Palace Chronicle menceritakan cerita tentang perang Burma-Siam (1765-1767) yang menggambarkan sifat ketuhanan disifatkan kepada meriam tertentu. Selepas percubaan untuk menangkis serangan Burma di ibu negara Siam telah terbukti tidak berjaya, Raja Siam mengarahkan semangat penjaga di bandar ini, meriam yang hebat yang dipanggil Dwarawadi, digunakan untuk menghentikan terlebih dahulu. pistol itu dinaikkan dan bertujuan untuk kem musuh, tetapi serbuk gagal untuk menyala. Takut akan penjaga bandar telah meninggalkan mereka, pegawai-pegawai raja merayu berdaulat mereka menyerah diri.[2][a]

Salah satu simbol kesuburan yang paling terkenal di Jakarta adalah Si Jagur, meriam Portugis dipamerkan bersebelahan dengan Muzium Sejarah di bandar ini.[4] Penulis Aldous Huxley menggambarkan senjata ini sebagai "sujud Tuhan" bahawa wanita mengusapi, duduk mengangkang dan berdoa kepada untuk kanak-kanak.[5] Berhampiran pintu masuk ke bangunan Kementerian Pertahanan Thailand di Bangkok adalah meriam yang dikenali sebagai Phaya Tani, pistol besar ditangkap dari Kesultanan Pattani pada 1785.[6] Meriam adalah simbol identiti budaya di Pattani dan rasa yang mendalam daripada kerugian yang disebabkan oleh penyitaannya masih dirasai hari ini: apabila Bangkok enggan memulangkan senjata dan pada tahun 2013 menghantar replika sebaliknya, disyaki pemberontak mengebom replika sembilan hari kemudian.[7]

Ciri-ciri Seri Rambai

sunting

Seri Rambai ialah meriam Belanda dipaparkan pada benteng Kota Cornwallis di George Town, ibu negeri Pulau Pinang dan Tapak Warisan Dunia UNESCO.[8] Dua artikel mengenai meriam telah diterbitkan dalam Journal of Branch Malaysia Royal Asiatic Society. Yang pertama adalah ringkasan sejarah senapang di Selat Melaka; kedua kajian terperinci dikaji oleh Carl Alexander Gibson-Hill, bekas pengarah Muzium Nasional Singapura dan Presiden Persatuan Fotografi bandar-negeri.[9] Surat khabar juga telah membincangkan meriam: Pada tahun 2013 The Sunday Times memulakan ciri mengenai Pulau Pinang dengan komen "meriam tidak sering mempunyai nama, tetapi Seri Rambai, di dinding Kota Cornwallis, adalah sesuatu yang agak istimewa".[8]

Seri Rambai ialah 28-penumbuk, 127.5 inci (3.25 m) panjang dengan kaliber 6,1 inci; (15 cm); tong mengukur 118,75 inci; (3.02 m). Ia telah dituang pada tahun 1603 dan adalah senjata gangsa yang terbesar di Malaysia. Di hadapan pemegang lumba-lumba adalah sebuah pengikat hiasan menampilkan tiga pasang singa lambang dengan panjang, ekor berpilin. Setiap pasangan menghadapi pasu yang mengandungi bunga. Antara pemegang dan meterai Syarikat Hindia Timur Belanda adalah inskripsi Jawi, bertatahkan dengan perak, meraikan tangkapan senapang pada 1613. Lingkaran asas yang bertakuk dengan tandatangan dan tarikh pembuatan maling ini.[10][b][c]

Sejarah

sunting

Insiden Santa Catarina

sunting

Belanda membida untuk menguasai perdagangan rempah di Asia Tenggara bergantung kepada dua strategi utama: yang pertama: yang pertama adalah untuk terus menyerang aset Iberia di rantau ini, termasuk kubu Portugal di Melaka dan penghantaran Sepanyol antara Manila dan Acapulco; yang kedua adalah untuk menjalin pakatan dengan pemerintah tempatan dan menawarkan perlindungan sebagai pertukaran untuk konsesi perdagangan.[16] Perikatan penting telah disatukan pada tahun 1603 apabila kapal-kapal Syarikat Hindia Timur Belanda bergabung dengan Kesultanan Johor untuk menangkap Santa Catarina, sebuah kerakah Portugis transit Selat Singapura.[17] Kargo menjarah pengangkutan laut ini kemudiannya dijual di Eropah kira-kira 3.5 juta florins, bersamaan dengan separuh modal berbayar Syarikat Hindia Timur Belanda dan dua kali ganda daripada Syarikat Hindia Timur Inggeris.[18] Tidak lama selepas kejayaan ini, mungkin dalam 1605, pegawai-pegawai Belanda menyampaikan Seri Rambai kepada Sultan Johor.[10][d]

Kesultanan Aceh

sunting
"Bekas Raja Acheen ialah mempunyai hubungan yang baik dengan Salengore Chiefs, dan Raja kini mempunyai banyak Senjata besar yang diperoleh pada Acheen. Dalam sekeping besar tembaga kelengkapan, yang panjang 32 Pounder, saya percaya, yang disampaikan kepadanya oleh Raja Acheh, yang dipasang di Bukit, Anak mengatakan ada Ular Putih, yang keluar setiap hari Ahad, dan pergi ke tidur dalam baki Minggu. Mereka suka ini adalah Roh, dan jika mana-mana orang menyentuhnya, niscaya dia akan jatuh sakit. Orang Melayu selalu ada beberapa cerita yang luar biasa atau kepercayaan karut mengenai Senjata tertentu, dan mengada-adakan cerita yang paling luar biasa".

John Anderson, Political and Commercial Considerations Relative to the Malayan Peninsula and the British Settlements in the Straits of Malacca, 1824.[19]

Salah satu pencabar utama Johor pada masa itu adalah Kesultanan Aceh, yang Entrepot kosmopolitan dan pusat pembelajaran agama dan ideologi. kenaikan Aceh untuk kuasa bermula pada awal 1500-an: semasa dekad yang berikut kesultanan berkembang wilayah di Sumatera dan meminta bantuan ketenteraan dari Sulaiman al-Qanuni dalam usaha untuk mengusir Portugis dari Melaka.[20] Pada tahun 1613 Aceh melancarkan serangan ke Johor, memusnahkan modal dan mengambil sebagai tawanan sultan, keluarga dan rombongan. Seri Rambai telah ditangkap semasa serangan: inskripsi Jawi pada laras meriam merekodkan acara dan pegawai-pegawai kanan Aceh yang terlibat.[21][e]

Insiden Selangor

sunting

Tiada sejarah direkodkan meriam di antara 1613 dan 1795, apabila Aceh menghantar Seri Rambai kepada Sultan Ibrahim Selangor sebagai balasan bagi perkhidmatan saudaranya di antara kempen ketenteraan.[21] Insiden Selangor bermula pada Jun 1871 apabila lanun merampas sebuah sampah Pulau Pinang, membunuh tiga puluh empat penumpang dan anak kapal, dan mengambil kapal ke Selangor. Kerajaan kolonial British bertindak pantas. Pengukus dan Tentera Laut Diraja kapal perang telah dihantar ke Selangor dengan arahan untuk menangkap lanun dan mendapatkan semula sampah yang dicuri.[22] Selepas beberapa siri pertempuran dan kedatangan tentera sokongan dan meriam, bandar itu dibakar, kubu dirobohkan dan Seri Rambai dibawa ke Pulau Pinang.[23] Kehilangan meriam itu amat dirasai di Selangor: nubuatan tempatan menegaskan bahawa hanya apabila pistol itu dikembalikan akan bandar mendapatkan semula bekas kemuliaan itu.[24]

Pulau Pinang

sunting

Menurut legenda Seri Rambai tidak secara rasmi dipunggah di Pulau Pinang tetapi dibuang ke perairan cetek George Town dan ditinggalkan selama hampir satu dekad. Cerita ini menggambarkan bagaimana ia akhirnya diambil oleh seorang bangsawan Selangor yang terikat panjang urutan untuk senjata dan mengarahkan ia terapung ke darat.[25] Sehingga tahun 1950-an meriam telah dipamerkan di Esplanade di tengah-tengah George Town, bersebelahan Kota Cornwallis.[13][f] Ia adalah di sini bahawa senjata yang diperolehi namanya Melayu, Seri Rambai, dan reputasi sebagai simbol kesuburan.[25] Meriam itu telah dibuang semasa pendudukan Jepun dalam Perang Dunia II, tetapi dikembalikan kepada Esplanade sekali permusuhan telah berhenti.[10] Pada tahun 1953 satu artikel dalam The Straits Times membincangkan rancangan untuk mencari meriam lama untuk dipamerkan di Kota Cornwallis, sambil menambah bahawa meriam kemudian terdekat ke kubu berada di Esplanade, 200 kilometer dari sini.[27] Menjelang tahun 1970, Seri Rambai dipasang pada benteng kota Cornwallis, walaupun hilang roda untuk pengangkutannya.[28]

"Meriam Terapung" Butterworth

sunting

Berhampiran terminal feri di Butterworth ialah sebuah meriam berkarat lama yang mengikut tradisi Cina tempatan pernah pasangan wanita Seri Rambai. Cerita ini menceritakan bagaimana ia meninggalkan "temannya" dan diapungkan di seberang terusan dari Pulau Pinang ke Butterworth. Satu tradisi Melayu dihurainya sejarah yang berbeza untuk meriam Butterworth, tetapi percaya Seri Rambai merupakan salah satu daripada sepasang.[29] Kemungkinan bahawa Seri Rambai mungkin mempunyai kembar atau "saudara" bukan tanpa duluan. Seorang penyelidik mengkaji Jakarta Si Jagur mendapati pistol sama di Muzium Tentera Lisbon dan mengandaikan bahawa kedua-dua telah dibuang oleh Manuel Tavares Bocarro, pengasas Portugis di Macau.[30] Cerita yang sering memberitahu berpendapat bahawa Pattani Phaya Tani mempunyai kembar, Seri Negara. Kedua-dua mereka ditangkap semasa penaklukan kesultanan Siam dan memerintahkan untuk dibawa ke Bangkok. Satu versi kisah menerangkan bagaimana Seri Negara jatuh ke Teluk Pattani ketika sedang diangkut ke kapal; lain tuntutan ia telah hilang di laut apabila kapal Siam gagal, dan tenggelam.[31]

Catatan

sunting
  1. ^ Satu lagi senapang terkenal dari tempoh Ayuthaya Thailand adalah Phra Phirun, sebuah episod yang direkodkan dalam Royal Chronicles of Ayuthaya. Cerita ini menggambarkan bagaimana Raja Narai dicari untuk menunjukkan kepintaran teman rapat dan orang kepercayaan, Constance Phaulkon. Kemudian raja memberi perintah istana beliau untuk menentukan berat meriam dengan apa cara mereka yang difikirkan sesuai. Bangsawan membincangkan permintaan raja dan membina satu set besar alat timbang. Percubaan berakhir dengan kegagalan. Phaulkon menyelesaikan masalah dengan memuatkan pistol ke tongkang dan menandakan garis air di sebelah bot. Beliau kemudian digantikan meriam dengan batu bata dan batu sehingga tongkang tenggelam ke tahap yang sama. Dengan menimbang secara berasingan batu bata dan batu dia mampu untuk mengira berat badan meriam. Kurang daripada satu abad kemudian Phra Phirun telah musnah semasa perang Burma-Siam.[3]
  2. ^ Seri Rambai diperbuat daripada tembaga, aloi tembaga dan timah, tetapi seperti kebanyakan keping gangsa meriam biasanya dirujuk sebagai meriam tembaga atau senapang tembaga.[11] Sebuah meriam dipaparkan di sebelah tiang bendera di Royal Hospital Chelsea menunjukkan bagaimana istilah yang berbeza ini boleh membawa kepada kekeliruan: manakala senjata dilabel "Brass Cannon (Siam)", artikel yang diterbitkan dalam Journal of Branch Malaysia Royal Asiatic Society menunjukkan bahawa ia diperbuat daripada gangsa.[12]
  3. ^ Dr Gibson-Hill menjadikan tanda tangan maling kerana IAN BERGERUS. IAN BERGERUS.[10] Nama yang betul ialah Jan Burgerhuis (juga dieja Burgerhuys), seorang Belanda yang faundri di Middelburg dibekalkan meriam kepada Admiralty Zeeland dan membuat loceng untuk gereja-gereja di Scotland.[13] Kelengkapan lain yang diketahui berasal dari faundri termasuk dua meriam gangsa dipamerkan di Fort Belvoir, Virginia. Mereka telah diberikan kepada Jepun oleh Syarikat Hindia Timur Belanda pada abad ke-17-an dan ditangkap oleh tentera Amerika selepas Perang Dunia II. Kedua-dua senjata api telah dituang dalam 1620-an oleh anak Jan, Michael.[14] Satu lagi meriam yang dibuat oleh Michael telah dilelong di Bonhams pada tahun 2007. Katalog ini berkata "kugiran dibangkitkan menatal dedaunan berpusat, di bahagian atas, di pasu yang mengandungi buah-buahan antara kuda pemendapan", reka bentuk yang mempunyai sama dengan di Seri Rambai. senapang itu adalah sebahagian daripada koleksi peribadi dan tidak menunjukkan asal yang telah diberikan.[15]
  4. ^ Sejarah abad kelapan belas awal Melaka ditulis oleh François Valentijn merekodkan komander Belanda tiba di Johor pada akhir 1605 dan menyampaikan sultan dengan dua senjata gangsa dan surat daripada Putera Maurice Nassau. Dr Gibson-Hill menganggap ia "kemungkinan besar" bahawa Seri Rambai adalah salah satu daripada dua senjata.[10]
  5. ^ Tulisan Jawi diterjemahkan sebagai "Tangkap Sultan. Diambil oleh kami, Sri Perkasa Alam Johan Berdaulat, pada masa yang apabila kita mengarahkan Orang Kaya Seri Maharaja dengan ketua-ketua dan beliau Orang Kaya Laksamana dan Orang Kaya Raja Lela Wangsa untuk menyerang Johor, dalam tahun 1023 M"[21] Profesor Anthony Reid mencatat dalam Verandah of Violence: The Background to the Aceh Problem, Sri Perkasa Alam ialah nama formal untuk Sultan Iskandar Muda, Sultan Aceh.[20]
  6. ^ Poskad vintaj dan gambar lama daripada Seri Rambai pada Esplanade Pulau Pinang dihasilkan semula dalam buku Profesor Jin Seng Cheah, Penang: 500 Early Postcards (Pulau Pinang: 500 Poskad Awal. Dalam plat 132 dan 133 meriam boleh dilihat di sebelah pentas, menunjuk ke laut; plat 123 menunjukkan senapang dalam kedudukan yang sama tidak lama selepas Perang Dunia II.[26]

Rujukan

sunting
  1. ^ Andaya, 1992 & Watson Andaya 2011.
  2. ^ Phraison Salarak 1914–1915.
  3. ^ Sewell 1922.
  4. ^ Samodro, 2011 & Gibson-Hill 1953.
  5. ^ Huxley 1926.
  6. ^ Watson Andaya, 2013 & Sewell 1922.
  7. ^ Watson Andaya, 2013 & Replica Cannon Bombed Nine Days After its Installation (Isranews Agency) 2013.
  8. ^ a b Far and Malay (The Sunday Times) 2013.
  9. ^ Douglas dll. 1963.
  10. ^ a b c d e Gibson-Hill 1953.
  11. ^ Lefroy 1864.
  12. ^ Scrivener (1981), & Sweeney (1971).
  13. ^ a b [[#CITEREF|]].
  14. ^ Bronze Cannon Conservation: Fort Belvoir (Conservation Solutions).
  15. ^ A Very Fine and Impressive Dutch 24 Pdr. Bronze Cannon (Bonhams).
  16. ^ Borschberg 2002.
  17. ^ Borschberg, 2002 & Borschberg 2004.
  18. ^ Borschberg 2010.
  19. ^ Anderson 1824.
  20. ^ a b Reid 2006.
  21. ^ a b c Douglas 1948.
  22. ^ Affair with Pirates (The Straits Times) 1920.
  23. ^ Affair with Pirates (The Straits Times), 1920 & Gibson-Hill 1953.
  24. ^ Watson Andaya 2011.
  25. ^ a b Douglas, 1948 & Gibson-Hill 1953.
  26. ^ Cheah 2012.
  27. ^ Wanted: Old Cannon for Fort (The Straits Times) 1953.
  28. ^ Dutch Carriage for Cannon (The Straits Times) 1970.
  29. ^ Coope 1947.
  30. ^ Guedes 2011.
  31. ^ Syukri, 1985 & Sewell 1922.

Sumber bacaan

sunting

Buku / Monograf

Jurnal / majalah

Akhbar / agensi berita

Laman sesawang